Διήγησις περί ἐλεημοσύνης Εὐαγρίου τινὸς φιλοσόφου.

Διήγησις Συνεσίου Ἐπισπὀπου Κυρήνης περὶ Εὐαγρίου τινὸς φιλοσόφου καὶ χρυσίου λιτρῶν τριακοσίων.

Ἀδρἁν δίδου, πλούσιε, τοῖς πτωχοῖς δόσιν, Λήψῃ γὰρ αὐτὴν πολλαπλασιωτέραν.

Κατά τὰς ἡμέρας τοῦ Πατριάρχου ’Αλεξανδρείας Θεοφίλου, ἐν ἔτει υια’ (411) ἔγινεν ’Επίσκοπος Κυρήνης Συνέσιος ὁ φιλόσοφος, ὅστις ἐλθὼν εἰς τὴν ἐπαρχίαν του, εὗρεν ἐκεῖ φιλόσοφόν τινα, Εὐάγριον ὀνόματι, ὁ ὁποῖος ἧτο φίλος του προσφιλέστατος ἀφ’ ὅτου ἐσπούδαζεν εἰς τὰ σχολεῖα, ἔχοντα ὅμως μεγάλην δεισιδαιμονίαν καὶ ἀφοσίωσιν εἰς τὴν εἰδωλολατρείαν. Ὅθεν ὁ Συνέσιος ποθῶν νὰ μεταστρέψῃ τὸν φίλον του ἀπὸ τῆς πλάνης τῶν εἰδώλων καὶ νὰ τὸν κάμῃ Χριστιανόν, εἴχε μέγαν ἀγῶνα καὶ πρόνοιαν, καὶ ἐζήτει παντοιοτρόπως, πῶς νὰ τὸν ὁδηγήσῃ εἰς τὴν εὐσέβειαν· καίτοι δὲ ἐκεῖνος δὲν ἔστεργε παντελῶς, οὐδὲ ἐδέχετο τοὺς λόγους του, ὅμως ὁ Συνέσιος, ἑλκόμενος ὑπὸ τῆς πολλῆς ἀμοιβαίας αὐτῶν φιλίας, δὲν ἔπαυε νουθετῶν αὐτὸν καθ’ ἑκάστην καὶ παρακινῶν νὰ ἔλθῃ εἰς ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας. ᾿Εν μιᾷ δὲ τῶν ἡμερῶν, ἀφ’ οὗ τῷ εἶπε πολλὰ ὁ Συνέσιος, ἀπεκρίθη πρὸς αὐτὸν ὁ Εὐάγριος: κατ’ ἀλήθειαν, Κύριε ᾿Επίσκοπε, δέν μοι ἀρέσκει πρὸς τοῖς ἄλλοις καὶ τοῦτο, ὅπερ λέγετε σεῖς οἱ Χριστιανοί, ὅτι δηλαδὴ μέλλει νὰ γίνῃ συντέλεια τοῦ κόσμου, καὶ ὅτι μετὰ τὴν συντέλειαν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος θὰ ἀναστηθῶσι μὲ τὸ ἴδιον σῶμα, τὸ ὁποῖον μέλλει νὰ γίνῃ ἄφθαρτον καὶ ἀθάνατον, καὶ ὅτι θὰ λάβωσι τότε τὴν ἀνταπόδοσιν κατὰ τὰ ἔργα των. Καὶ πρὸς τούτοις δέν μοι ἀρέσκει καὶ τοῦτο τὸ ὁποῖον λέγετε, ὅτι ὁ ἐλεῶν πτωχὸν δανείζει εἰς τὸν Θεόν, καὶ ὁ σκορπίσας τὰ χρήματά του εἰς τοὺς πτωχοὺς θησαυρίζει εἰς τοὐς Οὐρανούς, καὶ εἰς τὴν κοινὴν ἀνάστασιν θέλει τὰ λάβῃ ἑκατονταπλασίονα, καὶ ζωὴν τὴν αἰώνιον. Ταῦτα ὅλα μοι φαίνονται, ὅτι εἶναι μῦθοι καὶ πλάνη καὶ ἐμπαιγμός”.  Ὁ δὲ μακάριος Συνέσιος τὸν ἐβεβαίωνεν, ὅτι ὅλα, ὅσα λέγουσιν οἱ Χριστιανοὶ εἶναι ἀληθῆ, καὶ δὲν ὑπάρχει εἰς αὐτὰ οὐδὲν ψεῦδος, καὶ ταῦτα ἀπεδείκνυε μὲ πολλὰς ἀποδείξεις ὅθεν μετ᾽ ὀλίγον καιρὸν τὸν κατέπεισε καὶ ἔγινε Χριστιανός, καὶ ἐβάπτισεν αὐτὸν καὶ τὰ τέκνα του, καὶ ὅλους τοὺς οἰκείους του. ’Αφ’ οὐ λοιπὸν ἐβαπτίσθη ὁ Εὐάγριος, ἔδωκεν εἰς τὸν Συνέσιον τριακοσίας λίτρας χρυσίου, ἵνα τά διαμοιράσῃ εἰς τοὺς πτωχούς, λέγων οὕτω. Λάβε ταῦτα καὶ διαμοίρασον αὐτὰ εἰς τοὺς πτωχούς, καὶ γράψον μοι ἐν ἰδιόχειρόν σου χρεωστικὸν γράμμα, ὅτι θέλει ἀποδώσει εἰς ἐμὲ ταῦτα ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ὁ δὲ Συνέσιος ἐδέχθη τὸ χρυσίον, καὶ γράψας προθύμως τὸ γράμμα, τὸ ὁποῖον ἐζήτει ὁ Εὐάγριος, τὸ ἔδωκεν εἰς αὐτόν. Μεθ’ ἱκανὸν δὲ χρόνον ἠσθένησεν ὁ Εὐάγριος, καὶ ἐρχόμενος εἰς τὸ τέλος τοῦ βίου του, ἔδωκεν εἰς τἁ τέκνα του τὸ γράμμα τοῦ ᾿Επισκόπου ἐσφραγισμένον, καὶ παρήγγειλεν εἰς αὐτά, ὅτι ὅταν τὸν ἐνταφιάσωσι, νὰ θέσωσι τὸ γράμμα εἰς τὴν χεῖρα του, χωρὶς οὐδεὶς νὰ τὸ γνωρίζῃ, τὸ ὁποῖον καὶ ἔπραξαν τὰ τέκνα του. Μετὰ τὴν τρίτην δὲ ἡμέραν τῆς ταφῆς του, ἐφάνη ὁ Εὐάγριος νύκτωρ εἰς τὸν Ἐπίσκοπον, καὶ τῷ λέγει «Ἄνοιξον τὸν τάφον μου, καὶ λάβε τὸ ἰδιόχειρον γράμμα σου, ὅτι ἀπέλαβον τὸ χρέος καὶ δὲν ἔχω πλέον νὰ τὸ ζητῶ ἀπὸ σέ, καὶ πρὸς πληροφορίαν σου ἰδιοχείρως ὑπέγραψα εἰς αὐτό. Ὁ δὲ ’Επίσκοπος δὲν ἤξευρεν ὅτι μετὰ τοῦ νεκροῦ ἐνεταφιάσθη καὶ τὸ ἰδιόχειρον γράμμα του. Τὸ πρωΐ λοιπὸν προσεκάλεσεν ὁ Συνέσιος τὰ τέκνα τοῦ Εὐαγρίου καὶ τὰ ἠρώτησεν, ἐὰν ἔθηκαν ἐν τῷ τάφῳ τοῦ πατρός των πρᾶγμα τι’ ἐκεῖνα δὲ ἔλεγον, ὅτι δὲν ἔβαλον ἄλλο τι, εἰμὴ τὸ σῶμα μετὰ τῶν ἐνδυμάτων, τὰ ὁποῖα ἐφόρει. Ὁ δὲ ’Επίσκοπος: οὐδὲ χαρτίον τι, τοῖς εἶπε, δὲν ἐθάψατε μετὰ τοῦ σώματος τοῦ πατρός σας; Τότε ἐκεῖνα ἀνεμνήσθησαν καὶ εἰπον: «Ναί, Δέσποτα, ὅταν ὁ πατὴρ ἡμῶν ἔμελλε νὰ ἀποθάνῃ, μᾶς ἔδωκε χαρτίον, καὶ μᾶς παρήγγειλεν, ὅτι, ὅταν μὲ ἐνταφιάσητε, βάλετε καὶ τὸ χαρτίον τοῦτο εἰς τὰς χεῖρας μου, χωρὶς νὰ λάβῃ τις τούτου γνῶσιν. Τότε ἐφανέρωσεν ὁ Συνέσιος τὸ ὅραμα ὅπερ εἶδε κατ’ ἐκείνην τὴν νύκτα.

Ὁθεν παρέλαβε τὰ τέκνα τοῦ Εὐαγρίου, τοὺς κληρικούς του, καὶ ἄλλους πολλοὺς χριστιανούς, καὶ μετέβησαν εἰς τὸν τάφον τοῦ Εὐαγρίου, τὸν ὁποῖον ἀνοίξαντες εὗρον τὸν νεκρὸν κρατοῦντα εἰς τὴν χεῖρα του τὸ γράμμα τοῦ Ἐπισκόπου. Λαβόντες δὲ αὐτὸ ἐκ τῆς χειρός του, τὸ ἤνοιξαν, καὶ ὢ τοῦ θαύματος! εὗρον ὑπὸ τὸ ἰδιόχειρον γράμμα τοῦ ᾿Επισκόπου ἀλλα γράμματα γεγραμμένα ἰδιοχείρως ὑπὸ τοῦ Εὐαγρίου, τὰ ὁποῖα ἔγραφον ταῦτα «᾿Εγὼ Εὐάγριος ὁ φιλόσοφος λέγω εἰς σὲ τὸν ὁσιώτατον Ἐπίσκοπον κύριον Συνέσιον νὰ χαίρῃς. ’Απέλαβον παρὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τὸ χρέος, τὸ ὁποῖον εἷναι γεγραμμένον εἰς τοῦτο σου τὸ πιττάκιον, καὶ ἀπέλαβον ἑκατονταπλασίονα θησαυρὸν ἐν τῷ Οὐρανῷ καὶ ζωὴν αἰώνιον, καθὼς ὑπεσχέθης μοι. Ὅθεν δοξάζω τὸν Θεόν, καὶ εὐχαριστῶ τὴν Ὁσιότητά σου, διότι μὲ ὡδήγησας εἰς τὸ φῶς».

Πάντες δὲ οἱ παρεστῶτες εἰς τὸν τάφον ἀκούσαντες ταῦτα, καὶ βλέποντες τὰ γράμματα. ὅτι ἦσαν νεωστὶ γεγραμμένα διὰ τῆς χειρὸς τοῦ ἰδίου Εὐαγρίου, μάλιστα δὲ πληροφορηθέντες παρὰ τῶν τέκνων του βεβαιούντων, ὅτι μόνα τὰ γράμματα τοῦ ᾿Επισκόπου περιεῖχε τὸ χαρτίον, ὅταν ἐνεταφιάσθη μετὰ τοῦ νεκροῦ σώματος τοῦ πατρός των, ταῦτα, λέγω, μαθόντες ἔμειναν ὅλοι ἐκστατικοί, φωνάζοντες ὥραν πολλὴν τό, Κύριε ἐλέησον, καὶ δοξάζοντες τὸν Θεόν, ὁ ὁποῖος τελεῖ τοιαῦτα θαυμάσια, καὶ δίδει πάντοτε εἰς τοὺς δούλους του τοιαύτας πληροφορίας. ’Εκεῖνος δὲ ὅστις διηγήθη εἰς ἡμᾶς τὸ θαυμάσιον τοῦτο, ἐβεβαίωνεν ὅτι τὸ γράμμα ἐκεῖνο εὑρίσκεται εἰς τὸ σκευοφυλάκιον τῆς ἁγιωτάτης ᾿Επισκοπῆς Κυρήνης μέχρι τῆς σήμερον, εἰς πληροφορίαν πολλῶν· καὶ τὸ μὲν χρέος δεικνύει ὅτι εἶναι παλαιότερα γεγραμμένον ὑπὸ τῆς χειρὸς τοῦ ᾿Επισκόπου, ἡ δὲ πληρωμὴ τοῦ χρέους. ὅτι ἐγράφη μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Εὐαγρίου ὑπὸ τῆς χειρὸς ἐκείνου.

Μέγας Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας