Διήγησις περὶ τῆς Θαυματουργοῦ Εἰκόνος τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς εὑρισκομένης ἐν τῷ Ἱερῷ Κοινοβίῳ τοῦ Διονυσίου

Περὶ τῆς Θαυματουργοῦ Εἰκόνος διεβεβαιοῦται, ὅτι αὕτη ἡ ἁγία Εἰκὼν ἐστὶν ἐκείνη ἡ ἴδια, ἐνώπιον τῆς ὁποίας κατὰ πρῶτον ἐξεφωνήθη ὁ ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Σεργίου συντεθεὶς ἀκάθιστος ὕμνος τῆς Θεοτόκου, μετὰ τὴν κατὰ τῶν Σκυθῶν τελείαν νίκην. Ἀφιέρωσε δὲ αὐτὴν ὁ εὐσεβέστατος Βασιλεὺς Ἀλέξιος ὁ Κομνηνὸς ἐγχειρήσας αὐτὴν ἰδιοχείρως τῷ Ὁσίῳ Διονυσίῳ τῷ τῆς Μονῆς Κτήτορι, εὑρισκόμενος εἰς τὴν Τραπεζούντα. Οὕτως εἶναι γεγραμμένον ὄπισθεν τῆς εἰκόνος ἐν ἀργυρᾷ πλακί.

Κατὰ δὲ τὸ 1592 ἔτος πειραταὶ ἔκλεψαν αὐτήν, ἀλλ᾿ ἐν μιᾷ τῶν νυκτῶν ἓν τρομερὸν ὅραμα κατετρόμαξε τὸν ἀρχηγὸν αὐτῶν, τὸν ὁποῖον διέταξε τὸ ὅραμα νὰ ἐπιστρέψη αὐτὴν· ὅτε δὲ ἔφερον εἰς τὴν Μονὴν τὸ κιβώτιον τὸ περιέχον τὴν ἁγίαν Εἰκόνα καὶ ἤνοιξαν αὐτό, εὗρον αὐτὸ πλῆρες εὐωδεστάτου μύρου· τοῦτο δὲ τόσον κατεφόβισε τίνας τῶν πειρατῶν, ὥστε ἐγένεντο Μοναχοί.

Ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ 1767 ἔτος καὶ δεύτερον ἔκλεψαν αὐτὴν ἑτερόθρησκοι, τοὺς ὁποίους εὑρόντες καθ᾿ ὁδὸν Χριστιανοί, ἀφήρεσαν ἀπ᾿ αὐτῶν τὴν ἁγίαν Εἰκόνα καὶ μετεκόμισαν εἰς τὴν νῆσον Σκόπελον, ὅπερ μαθόντες οἱ Μοναχοὶ ἀπῆλθον, ἵνα παραλάβωσιν αὐτὴν ἐκεῖθεν, ἀλλὰ δὲν ἠδυνήθησαν, καθότι οἱ κάτοικοι δὲν ἠθέλησαν νὰ τὴν δώσωσιν.

Μετὰ ταῦτα, παταχθείσης ἁπάσης της νήσου ὑπὸ λοιμικῆς νόσου, ἐπέστρεψαν αὐτὴν μόνοι αὐτοθελήτως οἱ κάτοικοι εἰς τὴν Μονήν, ἀφιερώσαντες καὶ ἓν Μετόχιον εἰς εὐχαριστίαν ἐν τῇ ἰδίᾳ νήσῳ Σκοπέλῳ, τὸ ὁποῖον Μετόχιον καὶ μέχρι τῆς σήμερον ὑπάρχει ὑπὸ τὴν δεσποτείαν τῆς Μονῆς.

Λείψανα τοῦ ἁγίου μύρου φαίνονται καὶ μέχρι σήμερον ἐπὶ τῆς ἁγίας Εἰκόνος. Ἡ ἁγία αὕτη Εἰκὼν εὑρίσκεται ἐν τῷ παρεκκλησίῳ τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ καθ᾿ ἑκάστην ἑσπέραν ἐν καιρῷ ἀποδείπνου συνερχόμενοι ἅπαντες οἱ ἀδελφοὶ ἐν τῷ παρεκκλησίῳ τούτῳ, ἀναγινώσκουσι τὸν Ἀκάθιστον ὕμνον ἐνώπιον αὐτῆς.

Ὁ Ρῶσσος Προσκυνητὴς Βασίλειος Βάρσκων, ὅστις κατὰ τὸ 1724 καὶ 1744 ἔτος ἐπεσκέφθη τὸ Ἅγιον Ὄρος, οὕτως ἐκφράζεται περὶ τῆς ἁγίας ταύτης Εἰκόνος:

ÎÏÎ¿ÏÎÎ»ÎµÏÎ¼Î± ÎµÎ¹ÎºÏÎ½Î±Ï Î³Î¹Î± Î¼Î¿Î½Î· Î´Î¹Î¿Î½ÏÏÎ¹Î¿Ï Î±Î³Î¹Î¿Î½ Î¿ÏÎ¿Ï «Ἐκεῖ (ἐν τῷ τοῦ Διονυσίου Μοναστηρίῳ) εὑρίσκετο οὐχὶ πρὸ πολλῶν ἐτῶν καὶ Θαυματουργὸς εἰκὼν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἥτις παραδόξως ἔβλυσε μύρον ἐξ ὅλης τῆς περιγραφῆς αὐτῆς, ὥστε καὶ ὅλον τὸ ἀργυροῦν αὐτῆς ἔνδυμα ἐβράχη ἐκ τοῦ μύρου· τὰ νῦν δὲ εὑρίσκεται ἐν τῇ Νήσῳ τῇ λεγομένῃ Σκοπέλῳ, ἐλθῶν δέ ποτε εἰς τὴν Μονὴν ταύτην εἷς πειρατής, ἀρχηγὸς τῶν τότε λοιπῶν πειρατῶν, καὶ ἁρπάσας τὴν ἁγίαν εἰκόνα δυναστικῶς καὶ παρὰ τὴν γνώμην τῶν τότε λοιπῶν πειρατῶν, καὶ παρὰ τὴν γνώμην τῶν ἐν αὐτῇ Μοναχῶν, κατακλείσας αὐτὴν ἑντὸς κιβωτίου αὐτοῦ ἐν τῷ πλοίῳ, ἀπέπλευσεν ἀπειλὼν καὶ ὑβρίζων τοὺς Μοναχούς· ἀποπλεύσας οὗν μακρὰν κατ᾿ ἐκείνην τὴν ἡμέραν, τὸ ἑσπέρας βλέπει τρὶς ὄναρ τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον, ἀπειλοῦσαν καὶ λέγουσαν αὐτῷ: «Διατί, πονηρὲ κλειδοῦχε, κατησφάλισάς με ἐν τῇ φυλακῇ; ἐπίστρεψον καὶ μετακόμισόν με ἐν τῷ ἐμῷ καταλύματι, ἔνθα ἡσύχως καὶ εἰρηνικῶς διῆγον». Οὗτος δὲ εἴτε μὴ κατανοήσας, εἴτε περιφρονήσας τοὺς λόγους τούτους, διϋπνισθεὶς οὐδὲν περὶ τούτου ἐφρόντισεν οὔτε ἐσυλλογίζετο· καὶ εὐθέως ἠγέρθη εἰς τὴν θάλασσαν ἄνεμος σφοδρὸς καὶ τρικυμία φοβερά, ὥστε τὸ πλοῖον ἐκινδύνευεν αὔτανδρον· καὶ τότε μόλις ἐνεθυμήθη περὶ τῆς ἁγίας εἰκόνος, ὅθεν ἔδραμεν εἰς τὸ κιβώτιον αὐτοῦ καὶ εὖρεν αὐτὸ συντετριμμένον εἰς πολλὰ τμήματα, τὴν δὲ ἁγίαν εἰκόνα περικεχυμένην ὑπὸ πλήθους μύρου εὐωδεστάτου ρέοντος ἐξ αὐτῆς. Ἅμα δὲ ἔλαβεν αὐτὴν εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ, εὐθέως ἤρξατο καὶ ὁ σφοδρὸς ἄνεμος καὶ ἡ τρικυμία νὰ κατευνάζωνται, καὶ πρὸς τούτοις ἐβιάζετο καὶ ὑπὸ τῶν συντρόφων αὐτοῦ, ἵνα ἐπιστρέψωσιν εἰς τὴν Μονὴν· ὅθεν προσορμισθέντες εἰς τὸν λιμένα παραλάβωσιν αὐτῆς ἐντίμως. Οἱ δὲ Μοναχοὶ ἀκούσαντες τὸ τοιοῦτον θαῦμα ἀμέσως κατῆλθον ἐνδεδυμένοι τὰς ἱερὰς στολάς, μετὰ λαμπάδων καὶ θυμιαμάτων, καὶ λαβόντες ἐκείνην τὴν τίμιαν εἰκόνα τῆς Θεομήτορος, καὶ φέροντες εἰς τὸ Καθολικὸν Ναὸν ἔθεσαν αὐτὴν εἰς τὸν διατεταγμένον αὐτῇ τόπον. Ὁ δὲ πειρατὴς ἐκεῖνος ἐδείκνυε τὰ τμήματα τοῦ κιβωτίου αὐτοῦ καὶ τὰ ἑαυτοῦ ἐνδύματα καταβρεγμένα ἀπὸ τὸ εὐωδέστατον ἐκεῖνο Μύρον, τὸ ρεύσαν ἐκ τῆς ἁγίας εἰκόνος, ὥστε ἐξέστησαν ἅπαντες· πολλοὶ δὲ τῶν συντρόφων αὐτοῦ ἀφέντες τὴν πειρατικὴν ἀποτρόπαιον ἐργασίαν καὶ ἁρπαγὴν μετενόησαν καὶ ἀνεχώρησαν ἀπ᾿ αὐτοῦ, ὅσοι δὲ ἐσκληρύνθησαν τῇ καρδίᾳ κακῶς ἀπωλέσθησαν».