Ἀπὸ τὸ βίο τοῦ ἁγίου Παχωμίου
Ο ΜΕΓΑΣ Παχώμιος ἔλεγε στοὺς μαθητές του:
Πέστε μου, ἀδελφοί, ἂν ὑπάρχει μία οἰκοδομῆ μὲ ἑκατὸ διαμερίσματα, πολὺ χρήσιμη στὸν ἰδιοκτήτη της, κι ἕνας ἄλλος ἀγοράσει ἀπ’ αὐτὸν τὸ ἐσωτερικότερο διαμέρισμα, μήπως τάχα ὁ ἀγοραστὴς θὰ ἐμποδίζεται νὰ πηγαίνει στὸ δικό του πιὰ διαμέρισμα, (περνώντας μέσα ἀπὸ τὴν ἰδιοκτησία τοῦ πωλητῆ); Ἔτσι καὶ ὁ πιστός, ἂν (ἀρχικά) ἀξιώθηκε ν’ ἀποκτήσει ὅλους τους καρποὺς τοῦ Πνεύματος (Γαλ. 5:22-23), (ὕστερα) ὅμως ἀπὸ τὴν ἀμέλειά του καὶ τὴν ἐπιβουλὴ τοῦ ἐχθροῦ χάσει ἕναν ἀπ’ αὐτούς, ἐγκαταλείποντας τὴν ἀρετὴ ἀπὸ κάποια πανουργία (τῶν δαιμόνων), δὲν θὰ ἐξασθενήσει ὡς πρὸς τὸ σημεῖο ἐκεῖνο ποῦ παραχώρησε (στὸ διάβολο); Καὶ ἂν βέβαια δὲν προσέξει, δὲν ἐνεργοποιήσει τὴν ψυχή του καὶ δὲν ἀσφαλίσει τὸν ἑαυτό του, ἡ μικρὴ αὐτὴ διείσδυση τοῦ ἐχθροῦ θὰ γίνει ἀφορμὴ νὰ χάσει κάθε ἀρετὴ τοῦ -ὅπως ἀκριβῶς κι ἐκεῖνοι ποὺ παρατάχθηκαν στὸν πόλεμο ἀπέναντι στοὺς ἐχθρούς, μὲ τὸ νὰ ὑποστοῦν ρῆγμα στὴν παράταξή τους, δέχθηκαν ἀποφασιστικὸ χτύπημα καὶ κινδύνεψαν νὰ χάσουν κι αὐτὴ τὴ ζωή τους. Πρέπει λοιπὸν ὁ καθένας μας νὰ περιφρουρεῖ τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ τὸν στολίζει μὲ ὅλες τὶς ἀρετές. Γιατί δὲν ζημιώνεται λίγο ἐκεῖνος ποὺ παραβλέπει καὶ τὴ μικρότερη ἀρετή.
Ἀπὸ τὸ Γεροντικὸ
Ἕνας ἀδελφὸς ρώτησε τὸν ἀββᾶ Ποιμένα:
Μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔχει πεποίθηση (ὅτι θὰ βρεῖ ἔλεος ἀπὸ τὸ Θεό), ἂν ἀποκτήσει μίαν ἀρετή;
Καὶ ἀποκρίθηκε ὁ γέροντας:
Ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης ὁ Κολοβὸς ἔλεγε: Ἐγὼ θέλω τὸν ἄνθρωπο νὰ μετέχει λίγο σ’ ὅλες τὶς ἀρετές, παρὰ νὰ ἀσκεῖ συνεχῶς μόνο μία (Καὶ ν’ ἀφήνει τὶς ἄλλες).
Τοῦ ἀββᾶ Μάρκου.
Ὅλοι ὅσοι βαπτιστήκαμε, ὀφείλουμε νὰ πιστέψουμε ἀπόλυτα στὸ Χριστὸ Καὶ νὰ τηρήσουμε ὅλες τὶς ἐντολές Του, γιατί ἔχουμε πάρει ἀπ’ Αὐτὸν τὴ δύναμη γιὰ μία τέτοια ἐργασία. Κι αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι πρέπει νὰ ἐργαζόμαστε τὶς ἐντολὲς μία-μία Καὶ ξεχωριστὰ τὴν καθεμιά, ἀλλὰ μέσω τῶν περιεκτικῶν (δηλαδὴ τῶν γενικῶν) ν’ ἀποκτήσουμε Καὶ τὶς μερικές, κι ἔτσι σύντομα νὰ τὶς πραγματοποιήσουμε ὅλες. Ὅμως Καὶ τὶς μερικές, ποὺ τὶς συναντᾶμε συμπτωματικὰ στὴ ζωή μας, ἂς μὴν τὶς παραμελήσουμε.
Καὶ μερικὲς εἶναι, λ.χ., οἱ ἐντολὲς αὐτές: “παντὶ τῷ αἴτουντι σὲ δίδου, Καὶ ἀπὸ τὸν αἴροντας τὰ σὰ μὴ ἀπαιτεῖ” (Λουκ. 6:30), “Καὶ τὸν θέλοντα ἀπό σου δανείσασθαι μὴ ἀποστραφῆς” (Ματθ. 5:42). Ἐνῶ περιεκτικὴ ἐντολὴ εἶναι, πέρα ἀπὸ τὶς μερικὲς αὐτές, τὸ “πώλησον σὸν τὰ ὑπάρχοντα Καὶ δῶς πτωχοίς” (Ματθ. 19:21) “Καὶ ἄρον τὸν σταυρὸν σὸν Καὶ ἀκολουθεῖ μοί” (πρβλ. Μάρκ. 8:34) – Καὶ μὲ τὴ λέξη σταυρὸ ἐννοεῖ τὴν ὑπομονὴ στὶς ἐπερχόμενες θλίψεις. Πράγματι, ἐκεῖνος ποὺ μοίρασε ὅλα του τὰ ὑπάρχοντα στοὺς φτωχοὺς Καὶ σήκωσε τὸ σταυρό του, πραγματοποίησε μὲ μίας ὅλες τὶς προηγούμενες ἐντολές.
Ἄλλου πάλι λέει “οὐ μοιχεύεις” (Ἐξ. 20:13), “ὃν φονεύσεις” (Ἐξ. 20:15) Καὶ τὰ παρόμοια. Ἕκτος ἀπὸ αὐτὰ ὅμως, λέει ἐπίσης τὸ “λογισμοὺς καθαιροῦντες Καὶ πᾶν ὕψωμα ἔπαιρομενον κατὰ τῆς γνώσεως τὸν Θεόν” (Β’ Κορ. 10:4-5).
Καὶ ἐκεῖνος ποὺ νικάει τοὺς(πονηρούς) λογισμούς, ἐξουδετερώνει ὅλες τὶς αἰτίες τῶν παραπάνω ἁμαρτιῶν.
Ἂν λοιπὸν “συνετάφημεν τῷ Χριστῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος” (Ρωμ. 6:4), καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη “ὁ ἀποθανῶν δεδίκαιωται ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας” (Ρωμ. 6:7) καὶ ἡ “ἁμαρτία ἠμῶν οὐ κυριεύσει” (Ρωμ. 6:14), ὀφείλουμε νὰ ἐκτελοῦμε ὅλες τὶς ἐντολές, γιὰ νὰ φτάσουμε στὴν τελειότητα, πού μας δόθηκε (δυνητικά) μὲ τὸ βάπτισμα. Καὶ ἂν δὲν τὶς ἐκτελοῦμε, εἴμαστε ἄπιστοι. Γιατί πίστη δὲν εἶναι μόνο τὸ νὰ βαπτιστεῖ κανεὶς στὸ ὄνομα τοῦ Χρίστου, ἀλλὰ καὶ τὸ νὰ ἐκτελεῖ τὶς ἐντολές Του. “Ἂν λοιπὸν ἐμεῖς παραμελοῦμε τὶς ἐντολὲς καὶ τείνουμε αὐτοπροαίρετα πρὸς τὶς ἡδονές, φυσικὸ εἶναι νὰ αἰχμαλωτιζόμαστε ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, γυρίζοντας πίσω “ὥσπερ κύων ἐπὶ τὸν ἑαυτοῦ ἐμετόν” (Παροιμ. 26:11).
Καὶ μὲ τὸ βάπτισμα βέβαια ἐλευθερώνεται ὁ ἄνθρωπος, κατὰ τὴ δωρεὰ τοῦ Χρίστου (ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία τῆς ἁμαρτίας), ὥστε νὰ μὴν παρασύρεται ἀπ’ αὔτη βίαια, ἀλλὰ νὰ μπορεῖ νὰ ἐκτελεῖ, ἂν θέλει, τὰ ἔργα τῆς ἐλευθερίας, (δηλαδὴ τὶς ἀρετές). Ἀνάλογα μὲ τὸ προσωπικὸ τοῦ θέλημα, σὲ ὅτι ἀγαπάει ἐκεῖ καὶ προσκολλᾶται, ἀκόμα κι ἂν ἔχει βαπτιστεῖ, γιατί τὸ αὐτεξούσιό του εἶναι ἀπαραβίαστο. Τὴ θέληση δηλαδὴ τοῦ ἄνθρωπου, καὶ μετὰ τὸ βάπτισμα, οὔτε ὁ Θεὸς οὔτε ὁ σατανᾶς τὴν παραβιάζουν. “Ὅταν λοιπὸν λέει, ὅτι “βιασταὶ ἅρπαζουσι τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν” (Ματθ. 11:12), τὸ λέει ἀκριβῶς γιὰ τὴν προσωπική μας θέληση, γιὰ νὰ βιάσει ὁ καθένας μας τὸν ἑαυτὸ τοῦ μετὰ τὸ βάπτισμα, ἔτσι ὥστε νὰ μὴ στραφεῖ πρὸς τὸ κακό, ἀλλὰ νὰ παραμένει σταθερὰ στὸ ἀγαθό.
Ἂν ὑποφέραμε καταναγκαστικὰ ἀπὸ τὶς ἐξουσίες (τῶν πονηρῶν πνευμάτων), ὁπωσδήποτε θὰ μποροῦσε νὰ μᾶς ἐλευθερώσει ὁ Θεὸς καὶ νὰ μᾶς κάνει καταναγκαστικὰ ἀμετάτρεπτους (στὸ ἀγαθό). Τώρα ὅμως δὲν συμβαίνει αὐτό. Ἂλλ’ Ἐκεῖνος μας ἔβγαλε μὲ τὸ βάπτισμα ἀπὸ τὴν καταναγκαστικὴ δουλεία, καταργώντας μὲ τὸ Σταυρὸ τὴν ἁμαρτία, καὶ ὅρισε ἐντολὲς ἐλευθερίας. Παραχώρησε μάλιστα στὸ αὐτεξούσιο θέλημά μας τὸ νὰ παραβαίνουμε ἢ νὰ τηροῦμε τὶς ἐντολές Του. Ὅσο λοιπὸν ἐκτελοῦμε τὶς ἐντολές, τόσο φανερώνουμε καὶ τὴν ἀγάπη μας σ’ Αὐτὸν πού μας ἐλευθέρωσε.
Καὶ ὅσο τὶς παραμελοῦμε ἢ τὶς ἐγκαταλείπουμε, ἀποκαλύπτουμε τὴν προσκόλλησή μας στὶς ἡδονές.
Αὐτοὶ ποὺ λένε ὅτι θέλουν νὰ ἐκπληρώσουν τὶς ἐντολὲς ἀλλὰ δὲν μποροῦν, γιατί τάχα Καὶ μετὰ τὸ βάπτισμα ἐξουσιάζονται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἂς γνωρίζουν ὅτι ξαναγίνονται δοῦλοι (τοῦ κάκου), ὄχι ἐπειδὴ δὲν εἶναι τέλειο τὸ ἅγιο βάπτισμα, οὔτε ἐπειδὴ δὲν χαρίζει τέλεια ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὴν ἁμαρτία Καὶ τὴ δύναμη τῆς ἐκπληρώσεως ὅλων τῶν ἐντολῶν – “ὁ γὰρ νόμος τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς”, λέει ἡ Γραφή, “ἤλευθερωσε μὲ ἀπὸ τὸν νόμου τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου” (Ρωμ. 8:2), Καὶ μοῦ χάρισε ἑπομένως τέλεια ἐλευθερία. Ἀπό μας λοιπὸν ἐξαρτᾶται τὸ ἂν θὰ ὑποδουλωθοῦμε πάλι μὲ τὴν προσκόλληση (στὴν ἁμαρτία) ἢ θὰ μείνουμε ἐλεύθεροι μὲ τὴν ἐκπλήρωση τῶν ἐντολῶν.
“Ἂν πάλι ἡ ἁμαρτία, δηλαδὴ ἕνας πονηρὸς λογισμός, μολονότι τὴ μισοῦμε, παραμένει ἐξουσιαστικὰ στὸ νοῦ -γιατί συμβαίνει κι αὐτό, τὸ παραδέχομαι -, αὐτὸ δὲν εἶναι κατάλοιπο τῆς ἁμαρτίας τοῦ Ἀδάμ, ἀλλὰ τῆς ἀθετήσεως (τῶν ἐντολῶν) μετὰ τὸ βάπτισμα. Γιατί ὅταν, μετὰ τὸ ἅγιο βάπτισμα, ἐνῶ μποροῦμε νὰ ἐκπληρώνουμε ὅλες τὶς ἐντολές, δὲν τὸ κάνουμε, τότε, Καὶ χωρὶς νὰ θέλουμε, κυριευόμαστε ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ὥσπου νὰ παρακαλέσουμε μὲ μετάνοια τὸ Θεό, νὰ ἐξαλείψει τὴν ἁμαρτία τῆς ἀθετήσεως τῶν ἐντολῶν Του, τὶς ὅποιες θ’ ἀγωνιστοῦμε (στὸ ἕξης) νὰ ἐκπληρώσουμε.
Ἂς ὑποθέσουμε πὼς εἶναι δώδεκα τὰ πάθη τῆς ἀτιμίας. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ ἂν ἀγαπήσεις θεληματικᾶ, ἐκεῖνο θὰ ἀναπληρώσει Καὶ τ’ ἄλλα ἕνδεκα.
Μὴν ἀφήσεις ἁμαρτία χωρὶς νὰ τὴν ἐξαλείψεις (μὲ τὴ μετάνοια), ἀκόμα κι ἂν εἶναι πολὺ μικρή, γιὰ νὰ μὴ σὲ παρασύρει ἔπειτα σὲ μεγαλύτερο κακό.
ὅταν βρίσκεσαι στὴν ἀρχὴ κάποιου κάκου, μὴ λές: “Δὲν θὰ μὲ νικήσει”. Γιατί ἔχεις ἤδη νικηθεῖ στὸ μέτρο ποὺ δέχθηκες τὸ κακό.
Κάθε πράγμα ἀπὸ λίγο ἀρχίζει, καὶ σιγά-σιγὰ ἀναπτύσσεται καὶ μεγαλώνει.
Ἡ μέθοδος τῆς κακίας εἶναι σὰν ἕνα πολύπλοκο δίχτυ. Ἐκεῖνος ποὺ μπλέχτηκε λίγο σ’ αὐτό, ἂν ἀμελήσει, σφίγγεται ὁλοκληρωτικά.
Καμιὰ ἀπὸ τὶς ἀρετὲς δὲν μπορεῖ ν’ ἀνοίξει ἀπὸ μόνη της τὴ φυσικὴ θύρα (τῆς σωτηρίας), ἂν δὲν ἐκτελοῦνται ὅλες μαζὶ ἁρμονικά, σὰν ἀλληλένδετες ποὺ εἶναι.
Ἐκεῖνος ποὺ εὔκολα νικιέται ἀπὸ τὰ μικρά, ὁπωσδήποτε ἔχει ὑποδουλωθεῖ καὶ στὰ μεγάλα. Ἐκεῖνος πάλι ποὺ καταφρονεῖ τὰ μικρά, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Κυρίου θ’ ἀντισταθεῖ καὶ στὰ μεγάλα.
Τοῦ ἁγίου Διαδόχου
Ἡ ἐγκράτεια εἶναι γενικὸ ὄνομα ὅλων τῶν ἀρετῶν. Πρέπει λοιπὸν ἐκεῖνος ποὺ ἔγκρατευεται, (δηλαδὴ καλλιεργεῖ τὶς ἀρετές), νὰ ἔγκρατευεται σὲ ὅλα. Γιατί ὅπως ἀκριβῶς, ὅταν ἀφαιρεθεῖ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ὁποιοδήποτε μέλος του, ἔστω καὶ τὸ ἐλάχιστο, τότε παραμορφώνεται ὁλόκληρο τὸ σῶμα του, ἔτσι καὶ μία μόνο ἀρετὴ ἂν παραμελήσει κανείς, καταστρέφει, χωρὶς ἴσως νὰ τὸ ὑποπτεύεται, ὅλη τὴν ἐγκράτειά του. Πρέπει λοιπὸν νὰ καλλιεργοῦμε ὄχι μόνο τὶς σωματικὲς ἀρετές, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνες ποὺ μποροῦν νὰ καθαρίζουν τὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο. Γιατί ποιὰ ὠφέλεια ἔχει ἐκεῖνος ποῦ διατήρησε τὸ σῶμα τοῦ παρθένο, ἂν ἔχει μολυνθεῖ στὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸ δαίμονα τῆς παρακοῆς; “Ἡ πὼς θὰ στεφανωθεῖ ἐκεῖνος ποὺ ἀπεῖχε ἀπὸ τὴ γαστριμαργία καὶ κάθε σωματικὴ ἐπιθυμία, ἀλλὰ δὲν φρόντισε νὰ νικήσει τὴν οἴηση καὶ τὴ φιλοδοξία; Γιατί ἡ πλάστιγγα (τῆς μελλοντικῆς κρίσεως) δὲν θὰ ἀνεχθεῖ καμιὰ παράλειψη, καὶ θὰ ἔχει σὰν ἀντιστάθμισμα τὸ φῶς τῆς δικαιοσύνης, ποὺ θὰ δοθεῖ σὲ ὅσους ἔπραξαν τὰ ἔργα τῆς δικαιοσύνης μὲ πνεῦμα ταπεινώσεως.
Leave a Reply
Want to join the discussion?Feel free to contribute!