Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Διαλόγου
Η ΚΑΤΑΝΥΞΗ ἐμφανίζεται μὲ πολλὲς μορφὲς (πνευματικῆς) ὡραιότητας. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Ἱερεμίας λέει: «Διαμερισμὸς ὑδάτων κατήγαγεν ὁ ὀφθαλμός μου» (πρβλ. Θρ. Ἱερ. 3:47). Δυὸ πάντως εἶναι τὰ σπουδαιότερα εἴδη τῆς κατανύξεως: “Ὅταν ἡ ψυχῆ διψάσει τὸ Θεό, αἰσθάνεται κατάνυξη πρῶτα ἀπὸ τὸ φόβο κι ἔπειτα (κατάνυξη) ἀπὸ τὸν πόθο. Πρῶτα δηλαδὴ λιώνει τὸν ἑαυτό της μὲ τὰ δάκρυα, καθὼς θυμᾶται τὶς ἁμαρτίες της, καὶ νιώθει φόβο, μήπως ἐξαιτίας τοὺς ριχθεῖ στὴν αἰώνια κόλαση. καὶ ἀφοῦ ταλαιπωρηθεῖ πολὺ ἀπὸ τὴ λύπη, τότε ἡ δειλία παύει, καὶ μέσα στὴν ψυχὴ γεννιέται θάρρος καὶ κάποια βεβαιότητα γιὰ τὴ συγχώρηση. Στὸ ἕξης ἡ ψυχῆ θερμαίνεται ἀπὸ τὸν πόθο τῆς οὐράνιας χαρᾶς καὶ αὐτὴ ποὺ πρῶτα ἔκλαιγε ἀπὸ τὸ φόβο τῆς καταδίκης, ἀρχίζει ὕστερα νὰ κλαίει πάλι πικρά, ἐπειδὴ βρίσκεται ἀκόμα μακριὰ ἀπὸ τὴ βασιλεία (τῶν οὐρανῶν). Γιατί, ἀφοῦ καθαρθεῖ ὁ νοῦς, βλέπει πιὰ καθαρὰ ποιοὶ εἶναι οἱ χοροὶ τῶν ἀγγέλων καὶ ποιὰ ἡ κοινωνία τους, ποιὰ εἶναι ἡ λαμπρότητα καὶ ἡ μεγαλοσύνη τῶν μακαρῖων πνευμάτων καὶ ποιὰ ἡ θεωρία αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Θεοῦ. Read more