Κατά τό ἀψοθ (1779) ἔτος, Αὐγούστου κδ’ Ἐμαρτύρησεν ἐν τῇ Ἄλβανια ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς καί Ἰσαπόστολος Κοσμᾶς/

Εὔκοσμος ὤφθης κόσμος, ὤ Κοσμᾶ μάκαρ. κόσμου λόγοις σοῖς, αἵμασι τ’ ἄγλαισας.

Αὐτός ὁ τή ἀληθεία ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, διδάσκαλος καί κῆρυξ τοῦ θείου Εὐαγγελίου Κοσμᾶς, ἦταν ἀπό τήν Αἰτωλίαν, ἀπό ἕνα μικρόν χωρίον ὀνομαζόμενον Μέγα Δένδρον• γονέων εὐσεβῶν υἱός, παρά τῶν ὁποίων ἀνατραφεῖς καί παιδευθεῖς ἐν παιδεία καί νουθεσία Κυρίου, κατά τόν Ἀπόστολον, ὅταν ἦτον χρόνων εἴκοσιν, ἴσως καί ἐπέκεινα, ἄρχισε νά διδάσκεται τά γραμματικά ὑποκάτω εἰς τόν ἱεροδιάκονον Ἀνανίαν τόν καλούμενον Δερβισάνον. Ἐπειδή δέ κατά τούς χρόνους ἐκείνους ἄρχισε μέ φήμην μεγάλην καί τό σχολεῖον τοῦ Βατοπεδίου εἰς τό Ἅγιον Ὅρος, μετέβη εἰς ἐκεῖνο μέ ἄλλους ἔδικούς του συμμαθητᾶς οὐκ ὀλίγους. Ἐκεῖ ἐτελείωσε τά γραμματικά ὑποκάτω εἰς τόν διδάσκαλον Παναγιώτην Παλαμάν• μετά δέ ταῦτα παρέλαβε καί τήν Λογικήν ἀπό τόν διδάσκαλον Νικόλαον Τζαρτζούλιον τόν ἐκ Μετζόβου, ὅστις ἐκεῖ ἐσχολάρχησε μετά τόν σοφώτατον Εὐγένιον. Ἦταν δέ ἀκόμα λαϊκός Κώνστας καλούμενος, πλήν καί εἰς τό σχῆμα ὄντας τῶν λαϊκῶν ἐφαίνετο ἐστολισμένος μέ τήν σεμνότητα τοῦ μοναδικοῦ σχήματος καί κατά πάντα ἠγωνίζετο καί τόν ἐαυτόν τοῦ ἐγύμναζε πρός τελείαν ἄσκησιν• ἐπειδή δέ πάλιν ἡ περίφημος ἐκείνη σχολή, ἀναχωρησάντων τῶν διδασκάλων, ἐρημώθη καί κατήντησε νά γένη ὡς τό ἀπ’ ἀρχῆς, τότε δή ὁ καλός Κώνστας ἀναχωρήσας ἐκεῖθεν ἐπῆγεν εἰς τήν ἱεράν μονήν τοῦ Φιλοθέου, καί ἐκεῖ πρώτον μέν ἐκουρεύθη μοναχός καί εἰς τούς πόνους τῆς μοναδικῆς ζωῆς ἐχώρησε προθυμότατα. Read more