Οἱ ἅγιοι μάρτυρες Γουρίας καὶ Σαμωνᾶς ἦταν ἱερεῖς στὴν περιοχὴ τῆς ᾽Εδέσσης τῆς ᾽Οσροηνῆς [σημ. Οὔρφα), ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Διοκλητιανὸς ἐξαπέλυσε τὸν μεγάλο διωγμό του (303). Κατηγορούμενοι ὅτι βοηθοῦσαν φυλακισμένους χριστιανοὺς καὶ ἐνθάρρυναν τοὺς πιστοὺς νὰ ἀντιστέκονται στὰ διατάγματα καὶ νὰ παραμένουν στέρεοι στὴν πίστη, παρουσιάσθηκαν ἐνώπιον τοῦ διοικητῆ, ὁ ὁποῖος προσπάθησε νὰ τοὺς κάνει νὰ ἀποστατήσουν. Οἱ δύο ὁμολογητὲς ἀρνήθηκαν λέγοντας: «Δὲν θὰ προδώσουμε τὸν ἕνα Θεό, τὸν οὐράνιο, δὲν θὰ τὸν ἀνταλλάξουμε μὲ μιὰ χειροποίητη εἰκόνα. Λατρεύουμε Χριστὸ τὸν Θεὸ ποὺ ἀπὸ καλωσύνη μᾶς ἔσωσε ἀπὸ τὴν πλάνη· εἶναι τὸ φῶς μας, ὁ ἰατρός μας καὶ ἡ ζωή μας». ῾Ο διοικητὴς τοὺς κατηγόρησε γιὰ στασιασμὸ κατὰ τῶν διαταγῶν τοῦ αὐτοκράτορα καὶ τοὺς ὑποσχέθηκε νὰ τοὺς θανατώσει μέσα σὲ τρομερὰ μαρτύρια ἂν ἐπέμεναν. «Δὲν θὰ πεθάνουμε, ὅπως λές, ἀλλὰ θὰ ζήσουμε, σύμφωνα μὲ τὴν πίστη μας, ἂν κάνουμε τὸ θέλημα τοῦ Δημιουργοῦ μας», ἀπάντησαν. «Τὰ βασανιστήριά σου, δὲν μᾶς φοβίζουν. Δὲν διαρκοῦν παρὰ μόνον γιὰ λίγο, καὶ περνοῦν δίχως νὰ ἀφήνουν ἴχνη. ᾽Εμεῖς ὅμως τρέμουμε τὴν αἰώνια τιμωρία ποὺ προορίζεται γιὰ τοὺς ἀσεβεῖς καὶ ἀποστάτες. ῾Ο Θεός μας θὰ μᾶς ἱκανώσει νὰ ὑπομείνουμε τὰ μαρτύρια ποὺ διαρκοῦν στιγμιαῖα καὶ ἔπειτα ἐξαφανίζονται, ὅταν τὸ πνεῦμα ἐγκαταλείψει τὸ σῶμα». ᾽Ακούγοντας αὐτὰ ὁ διοικητὴς διέταξε νὰ τοὺς φυλακίσουν μαζί μὲ ἄλλους ἱερεῖς καὶ διακόνους. Λίγες ἡμέρες ἀργότερα τοὺς ἔβγαλαν καὶ τοὺς κρέμασαν ἀπὸ τὸ ἕνα χέρι γιὰ πέντε ὧρες. Καθὼς αὐτοὶ ὑπέμεναν σιωπηλοὶ τὸ μαρτύριο, καὶ στὶς προτάσεις τῶν δημίων τους ἀπαντοῦσαν μὲ ἕνα ἀρνητικὸ νεῦμα τοῦ κεφαλιοῦ, τοὺς ἔριξαν σὲ ἕνα ὑπόγειο ὀνομαζόμενο «σκοτεινὸ λάκκο», ὅπου ἑμειναν τρεισήμιση μῆνες σὲ ἀπόλυτο σκοτάδι, δίχως νὰ πιοῦν ἢ νὰ φᾶνε σχεδὸν τίποτε.
