Περὶ ἡδονῆς καί ἀπολαύσεων. (Πατερικά Σταχυολοχήματα).

• Εὔκολα ἐξαπατᾶ καθετὶ ποὺ περιέχει ἡδονή. (Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος)
• Αὐτὸς ποὺ ἐπιδίδεται ὁλοκληρωτικὰ στὶς ἡδονές, χάνει τὸν νοῦ του. (Ἅγιος Ἠσαΐας ὁ Ἀναχωρητής)
• Πάσαν ἡδονὴν ἀκολουθεῖ ἀηδία καὶ πικρότης. (Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος)
• Ἡ ἡδονὴ εἶναι τὸ ἀγκίστρι τοῦ διαβόλου, ποὺ σύρει τὸν ἄνθρωπο πρὸς τὴν καταστροφή. Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ δὲν παρασέρνεται ἀπ’ αὐτήν, νικᾶ μὲ τὴν ἐγκράτεια ὅλα τὰ εἴδη τῶν ἁμαρτημάτων. (Μέγας Βασίλειος)

• Ἐὰν δοῦμε ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι χρησιμοποιοῦν τὰ ἀγαθὰ ἀποκλειστικὰ γιὰ τὴν ἀπόλαυσή τους, νὰ ἀναστενάζουμε πολὺ γι’ αὐτούς, διότι καταναλώνουν ὅλη τους τὴ ζωὴ μέσα στὴν ματαιότητα καὶ θεοποίησαν τὶς ἡδονές τους, ἀπολαμβάνοντας μέρος τῶν ἀγαθῶν σ’ αὐτὴ τὴ ζωὴ καὶ δὲν αἰσθάνονται ὅτι λόγω αὐτῆς τῆς διαγωγῆς ὁδηγοῦνται πρὸς τὸ αἰώνιο πῦρ. Ἂν κάποτε βροῦμε τὴν εὐκαιρία, ἂς τοὺς ἐλέγξουμε κατὰ πρόσωπο. (Μέγας Βασίλειος)
• Ζύγισε ἀκριβῶς, ποιὸ εἶναι ὠφελιμότερο γιὰ σένα: Νὰ προτιμήσεις τὴν πρόσκαιρη ἡδονὴ καὶ γι’ αὐτὴν νὰ λάβεις τὸν αἰώνιο θάνατο ἢ ἀφοῦ προτιμήσεις τὴν κακοπάθεια στὴν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς, χρησιμοποιήσεις αὐτήν, ὡς πηγὴ τῆς αἰώνιας ἀπολαύσεως; (Μέγας Βασίλειος)
• Ἐργάτες τῆς ἀδικίας εἶναι ὅσοι χρησιμοποιοῦν καταχρηστικὰ τὶς δωρεὲς τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουν τὶς ἡδονές τους. (Μέγας Βασίλειος)
• Ἐὰν δεῖς τὴν πιὸ ὡραία γυναίκα, φέρε τότε τὸ νοῦ σου στὸ μνῆμα της, λίγες μέρες μετὰ τὸν θάνατό της. Τόση βρώμικη μυρωδιὰ καὶ σαπίλα μὲ ὑγρὰ θὰ ἐξέρχονται ἀπὸ τὸ σῶμα της, ὥστε ὅλα τὰ ἀποχωρητήρια τοῦ κόσμου, δὲν θὰ μυρίζουν τόσο πολύ. Ἰδοὺ τί θέλεις νὰ ἀπολαύσεις… (Μέγας Βασίλειος)
• Ἐκεῖνος ποὺ ὀδύρεται γιὰ θλίψη ποὺ τοῦ ἦρθε, ἀγαπᾶ τὴν ἡδονή. Ὁ φιλήδονος λυπᾶται στὶς κατηγορίες καὶ τὶς κακοπάθειες, ἐνῶ ὁ φιλόθεος λυπᾶται στοὺς ἐπαίνους καὶ τὶς πλεονεξίες. (Ἅγιος Μάρκος ὁ Ἀσκητής)
• Ἐκεῖνος ποὺ ἀπόλαυσε τὶς ἡδονὲς πέρα ἀπὸ τὸ μέτρο, μὲ ἑκατονταπλάσιες θλίψεις καὶ στενοχώριες θὰ πληρώσει τὴν ἀφθονία τῶν ἡδονῶν. (Ἅγιος Μάρκος ὁ Ἀσκητής)
• Εἶναι ἀπαράδεκτο νὰ ζεῖ κανεὶς μέσα σὲ ἀπολαύσεις, τὴ στιγμὴ ποὺ τόσο ἄλλοι πεινοῦν. (Ἅγιος Κλήμης Ἀλεξανδρείας)
• Ἐκεῖνος ποὺ καταφρόνησε τὶς ἡδονές, ἀπαλλάχτηκε ἀπὸ τὴν λύπη. (Ὅσιος Θαλάσσιος)
• Λιῶσε τὸ σῶμα σου μὲ ἀσιτία καὶ ἀγρυπνία καὶ διώχνεις τὸ δήμιο λογισμὸ τῆς ἡδονῆς… (Ὅσιος Θαλάσσιος)
• Μὲ ποιὰ ἐλπίδα θὰ συναντήσουμε τὸ Χριστό, ἀφοῦ εἴμαστε δοῦλοι μέχρι τώρα στὶς ἡδονές; (Ὅσιος Θαλάσσιος)
• Ἀποτέλεσμα τῆς ἡδονῆς τῶν αἰσθήσεων εἶναι ἡ λύπη καὶ ἡ ὀδύνη τῆς ψυχῆς. Καὶ ἀποτέλεσμα τῆς ἡδονῆς τῆς ψυχῆς, εἶναι ἡ λύπη τῆς σάρκας. Ὅταν εὐφραίνεται ἡ ψυχή, λυπᾶται ἡ σάρκα. (Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής)
• Ἡ ἡδονὴ καὶ ἡ ὀδύνη δὲν δημιουργήθηκαν μαζὶ μὲ τὴ φύση τῆς σάρκας, ἀλλὰ ἡ παράβαση τῆς Θείας ἐντολῆς ἐπινόησε τὴν ἡδονὴ γιὰ νὰ διαφθείρει τὴν προαίρεση, ἐνῶ ἐπέβαλε τὴν ὀδύνη σὰν καταδίκη πρὸς διάλυση τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, ἔτσι ὥστε ἡ ἡδονὴ νὰ προκαλέσει ἑκούσιο θάνατο τῆς ψυχῆς τὴν ἁμαρτία καὶ ἡ ὀδύνη μὲ τὴ διάλυση, νὰ προκαλεῖ τὴν ἀποσύνθεση τῆς σάρκας. Σύμφωνα μὲ τὴν πρόνοιά Του ὁ Θεός, γιὰ τιμωρία τῆς κατὰ προαίρεση ἡδονῆς, ἔδωσε στὴν ἀνθρώπινη φύση τὴν παρὰ τὴν προαίρεσή της ὀδύνη καὶ τὸν θάνατο. (Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής)
• Ἐξαιτίας τῆς ἡδονῆς ἀγαπᾶμε τὰ πάθη καὶ ἐξαιτίας τῆς ὀδύνης ἀποφεύγουμε τὴν ἀρετή. (Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής)
• Θέλοντας νὰ ξεφύγουμε ἀπὸ τὴν αἴσθηση τῆς ὀδύνης, καταφεύγουμε στὴν ἡδονή, προσπαθώντας ἔτσι νὰ γλυκάνουμε τὴ φύση ποὺ τὴν πιέζει βασανιστικὰ ἡ ὀδύνη. Φροντίζοντας δὲ νὰ ἀμβλύνουμε τὰ κινήματα τῆς ὀδύνης, ἐνισχύουμε ἀκόμα πιὸ πολὺ τὴν ἐξουσία τῆς μέσα μας, μὴ μπορώντας νὰ ἀπολαύσουμε καθαρὴ ἡδονή, ξένη ἀπὸ ὀδύνη καὶ πόνο. (Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής)
• Ἐκεῖνοι ποὺ ζοῦν σὰν κτήνη μὲ μόνη τὴν αἴσθηση, κάνουν σάρκα τὸ λόγο μὲ μεγάλο τους κίνδυνο, κάνοντας κατάχρηση στὰ κτίσματα τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὴν ἱκανοποίηση τῶν παθῶν καὶ μὴ κατανοώντας τὴ σοφία ποὺ βρίσκεται σὲ ὅλα τὰ κτίσματα, γιὰ νὰ γνωρίσουν καὶ νὰ δοξάσουν τὸ Θεὸ ἀπὸ τὰ ἔργα Του καὶ ν’ ἀντιληφτοῦν ἀπὸ ποὺ καὶ τί καὶ γιὰ ποιὸ σκοπὸ γίναμε καὶ ποὺ πρέπει νὰ ὁδηγούμαστε ἀπὸ τὰ βλεπόμενα, ἀλλὰ περνοῦν τὴ ζωὴ αὐτὴ μέσα στὸ σκοτάδι, ψηλαφώντας μονάχα μὲ τὰ δυό τους χέρια, τὴν ἀγνωσία γύρω ἀπὸ τὸ Θεό. (Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής)
• Ὑπάρχουν 3 εἴδη σωματικῶν ἡδονῶν: ἅ) Ἡδονὲς φυσικὲς καὶ συγχρόνως ἀπαραίτητες, ἄνευ τῶν ὁποίων εἶναι ἀδύνατον νὰ ζεῖ κανεὶς ὅπως εἶναι οἱ τροφὲς ποὺ ἀναπληρώνουν τὶς ἀνάγκες καὶ τὰ ἀπαραίτητα ἐνδύματα β)ἡδονὲς φυσικές, ὄχι ὅμως καὶ ἀπαραίτητες, ὅπως εἶναι οἱ φυσικὲς καὶ νόμιμες σαρκικὲς ἐπαφὲς ποὺ συντελοῦν στὴν διατήρηση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, οἱ ὁποῖες δὲν εἶναι καὶ ἀπαραίτητες διότι εἶναι δυνατὸν νὰ ζεῖ κανεὶς καὶ παρθενικὸ βίο και γ) ἡδονὲς ποὺ δὲν εἶναι οὔτε φυσικὲς οὔτε ἀπαραίτητες, ὅπως ἡ μέθη, ἡ ἀκολασία καὶ ὁ χορτασμὸς ποὺ ξεπερνᾶ τὴν φυσικὴ ἀνάγκη. Διότι οὔτε στὴν διατήρηση τῆς ζωῆς μας συντελοῦν, οὔτε στὴν συνέχιση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καὶ προξενοῦν καὶ βλάβη. (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός)
• Ὅποιος νικιέται ἀπὸ τὴν ἡδονή, θυμώνει, ὀργίζεται, λυπᾶται καὶ μνησικακεῖ… (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός)
• Οἱ παράλογες ἡδονὲς τοῦ βίου τούτου, καθόλου δὲν διαφέρουν ἀπὸ τὶς σκιὲς καὶ τὰ ὄνειρα, γιατί πρὶν ἀκόμη ὁλοκληρωθεῖ ἡ ἁμαρτία, σβήνει ἡ ἡδονή. Ἡ τιμωρία ὅμως ποὺ θὰ ἐπιβληθεῖ γι’ αὐτήν, ποτὲ δὲν θὰ ἔχει τέλος. Καὶ τὸ μὲν εὐχάριστο εἶναι σύντομο, τὸ λυπηρὸ ὅμως εἶναι αἰώνιο… Δὲν εἶναι προτιμότερο, νὰ ἀπομακρύνεις τὸν ἑαυτόν σου ἀπὸ τὶς παράλογες ἡδονές, γιὰ νὰ ἀπολαμβάνεις διαπαντὸς ἄνεση, παρὰ νὰ κυριευτεῖς ἀπ’ αὐτὲς καὶ νὰ τιμωρεῖσαι αἰώνια; (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Τίποτε πιὸ ἄχρηστο δὲν ὑπάρχει ἀπὸ ἄνθρωπο, ποὺ περνάει ὅλη τη ζωὴ τοῦ μέσα σὲ ἀνέσεις καὶ ἀπολαύσεις. Ἄλλωστε ἄνθρωπος ἀγύμναστος καὶ ἀδοκίμαστος εἶναι ἄχρηστος, ὄχι μόνο στοὺς πνευματικούς, ἀλλὰ καὶ σὲ ὅλους τους ἀγῶνες. Ἡ ἄνεση εἶναι ἄχρηστο πράγμα. Στὴ γεμάτη ἀπολαύσεις ζωή, τίποτε δὲν εἶναι πιὸ βλαβερό, ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἀπόλαυση… (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἕνας σκορπιὸς ἢ ἕνα φίδι ποὺ ἔχει ἐγκατασταθεῖ στὰ σπλάχνα μας, δὲν μᾶς προξενεῖ τόσο κακό, ὅσο ἡ ἐπιθυμία τῶν ὑλικῶν ἀπολαύσεων. Διότι τὸ κακὸ ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὰ θηρία, ἀφορᾶ μόνο τὸ σῶμα. Ἐνῶ ὅταν ἐγκατασταθεῖ στὴν καρδιά μας ἡ ἐπιθυμία τῶν ὑλικῶν σπολαύσεων, μαζὶ μὲ τὸ σῶμα καταστρέφει καὶ τὴν ψυχή. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἀπὸ πουθενὰ δὲν προέρχεται ἡ ἀσέλγεια, παρὰ μόνο ἀπὸ τὴν ἀπουσία τῆς ἀγάπης. Ὅπου ὑπάρχει ἀγάπη, σταματοῦν οἱ παράλογες σαρκικὲς ἐπιθυμίες. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἡ ἡδονὴ μοιάζει μὲ τὸ σκυλί. Ἂν τὴν διώξεις, φεύγει καὶ ἂν τὴ ταΐσεις, παραμένει. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Θέλεις νὰ ἀπολαύσεις ἡδονή; Θρέψε τὴν ψυχή σου, δῶσε σ’ αὐτὴν τὴν τροφὴ ποὺ τῆς ἀρέσει καὶ ταιριάζει. Μὴν τὴν ἀφήσεις νὰ πεθάνει ἀπὸ πνευματικὴ πείνα. Πραγματικὴ ἡδονὴ θὰ γευτοῦμε, ἂν πετύχουμε τὴν ἀρετή. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἂς μὴν ζητοῦμε τὴν ἄνεση σὲ τούτη τὴ ζωή, γιὰ νὰ τὴν βροῦμε στὴν ἄλλη. Ἂς μὴν παραδινόμαστε στὶς ἡδονὲς ἐδῶ, γιὰ νὰ ἀπολαύσουμε τὴν ἐκεῖ ἡδονή, τὴν πραγματικὴ ἡδονή, ποὺ δὲν γεννᾶ κανένα κακό, ἐκείνη ποὺ ἔχει μύρια ἀγαθά. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Τίποτε δὲν παραλύει τόσο τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς, τίποτε δὲν τὴν χαλαρώνει τόσο, ὅσο τὸ νὰ ἡδονίζεται ἀπὸ τὶς εὐωδίες τῶν ἀρωμάτων. Κανένας ἂς μὴ μεταχειρίζεται μύρο γιὰ τὸ σῶμα του. Ἡ εὐωδία τοῦ σώματος καὶ τῶν ἐνδυμάτων θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ δεῖγμα τῆς ἐσωτερικῆς δυσωδίας καὶ ἀκαθαρσίας. Ἐσὺ πρέπει νὰ ἀποπνέεις ἀρετὴ καὶ ὄχι ἀρώματα. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἡ ἡδονὴ βρίσκεται στὸ μέτρο, ἐνῶ στὴν ὑπερβολὴ βρίσκεται ἡ ἀναισθησία. Ἀπόλαυσε τὰ πάντα, ἀλλὰ μόνο ἀπὸ τὴν ἁμαρτία ν’ ἀπομακρύνεσαι. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Νὰ μὴν ἐπιδιώκεις τὴν πρόσκαιρη ἡδονή, ποὺ τὴν γεννάει τὸ αἰσχρὸ θέαμα, ἀλλὰ τὴ συνεχῆ εὐχαρίστηση, ποὺ γεννιέται ἀπὸ τὴν καλὴ ἐπιθυμία. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Δεῖξτε μου τὴν ἡδονή, ποὺ χαρίζει ἡ σαρκικὴ ἐπιθυμία στὸν φιλήδονο• γιατί ὁ μὲν ἐγκρατὴς ἔχει τὴν ἡδονή, ποὺ τοῦ χαρίζει ἡ νίκη, ἐσὺ ὅμως δὲν ἔχεις ἀπὸ πουθενά… Ἐσὺ ἀπὸ τὴν σαρκικὴ ἀπόλαυση ἔχεις ἡδονὴ σύντομη ποὺ δὲν φαίνεται, ἐνῶ ὁ ἐγκρατὴς ἔχει ἀπὸ τὴν ἀγαθὴ μαρτυρία τῆς συνειδήσεώς του καὶ μεγαλύτερη καὶ διαρκῆ καὶ γλυκύτερη εὐφροσύνη… (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἡ διάρκεια τῆς πνευματικῆς ἡδονῆς τοῦ σώφρονος, εἶναι μεγάλη καὶ σὲ ὅλους καταφανῆς. Ἢ καλύτερα, ὅλη ἡ ζωὴ τοῦ εἶναι μέσα στὴν ἡδονή, ἀφοῦ στεφανώνεται ἀπὸ τὴν συνείδησή του καὶ δὲν ἔχει τρικυμίες καὶ σύγχυση καὶ ταραχή. Ἐπειδὴ λοιπόν, ὅποιος ζεῖ αὐτὴν τὴν Θεία ἡδονή, εἶναι χαρούμενος, ἐνῶ ὁ ἄλλος ὁ φιλήδονος, ἐκεῖνος δήλ. ποῦ ἐπιδιώκει τὴν σωματικὴ ἡδονή, βρίσκεται σὲ (διαρκῆ) θλίψη καὶ ταραχή, ἂς ἀποφεύγουμε τὴν ἀκολασία. Ἂς ἀγωνιζόμαστε γιὰ τὴν σωφροσύνη, ὥστε νὰ ἀποκτήσουμε τὰ οὐράνια ἀγαθά. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Πές μου ποιὰ ἡδονὴ ἐνοοεῖς; Μήπως ἐκείνη τῆς σαρκικῆς μίξεως, ποὺ εἶναι πρόσκαιρη καὶ σύντομη; Ἀλλὰ ἀμέσως αὐτήν, τὴν διαδέχεται πόλεμος καὶ κύματα καὶ λύσσα καὶ ἡ ἴδια πάλι μανία… Διότι πολλὴ σύγχυση καὶ ταραχὴ προκαλεῖται ἀπὸ τὴν ὁρμὴ τῆς ἁμαρτίας στὸ σῶμα ποὺ ἁμαρτάνει. Βρίσκεται σὲ χειρότερη ἀπὸ τὴν τρικυμισμένη θάλασσα κατάσταση, ἀφοῦ ποτὲ δὲν ἡσυχάζει, ἀπὸ τὴν φαύλη ἐπιθυμία. Βάλλεται συνεχῶς ἀπ’ αὐτήν, ὅπως οἱ δαιμονισμένοι, ποὺ συνεχῶς κατασπαράσσονται ἀπὸ τὰ πονηρὰ πνεύματα. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἐνῶ ἡ ἡδονὴ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία εἶναι ὀλιγόλεπτη, ἡ ὀδύνη ποὺ προκαλεῖται ἀπ’ αὐτὴν εἶναι συνεχής. Δὲν ὑπάρχει πραγματικὴ ἡδονὴ στὴν ἁμαρτία. Ἔχουμε πικρία, ἀπάτη, προσποίηση καὶ θέατρο. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἡ διάρκεια τῆς πνευματικῆς ἡδονῆς τοῦ σώφρονος καὶ ἐνάρετου Χριστιανοῦ εἶναι μεγάλη καὶ σὲ ὅλους καταφανῆς. Ἢ καλύτερα, ὅλη ἡ ζωὴ τοῦ εἶναι μέσα στὴν καλὴ ἡδονή, ἀφοῦ στεφανώνεται ἀπὸ τὴν συνείδησή του καὶ δὲν ἔχει τρικυμίες, σύγχυση καὶ ταραχή. Ἐπειδὴ λοιπόν, ὅποιος ζεῖ αὐτὴν τὴν Θεία ἡδονὴ εἶναι χαρούμενος, ἐνῶ ὁ ἄλλος ὁ διεφθαρμένος, ὁ σαρκομανής, ὁ φιλήδονος, βρίσκεται σὲ θλίψη. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἡ τρυφὴ βλάπτει περισσότερο τὴν ψυχὴ παρὰ ἡ μέριμνα. Προξενεῖ πρόωρο γῆρας, ἐξασθενεῖ τὶς αἰσθήσεις, σκοτίζει τὸν λογισμὸ καὶ καταστρέφει τὸν ὀξὺ νοῦ, ἀτονίζει τὸ σῶμα καὶ προκαλεῖ πολλὲς πτώσεις. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Τί νὰ ποῦμε γιὰ ἐκείνους, ποὺ σάπισαν μέσα στὶς ἀπολαύσεις καὶ γέμισαν τὸ σῶμα τους μὲ ἀμέτρητες ἀρρώστιες; Πάσχουν ἀπὸ βαρειὲς καὶ ἀγιάτρευτες ἀρρώστιες, ὅσοι διαρκῶς ζοῦν μέσα στὶς ἀπολαύσεις. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Δὲν μποροῦν νὰ ἀρέσουν στὸν Θεό, αὐτοὶ ποὺ ἔχουν σαρκικὰ φρονήματα καὶ παρασύρονται ἀπὸ τὶς σαρκικὲς ἡδονές. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Λένε, ὅτι ἔχουν ἡδονὴ οἱ ἀπολαύσεις τῶν φαγητῶν. Δὲν εἶναι τόσες πολλὲς οἱ ἀπολαύσεις, ὅσες εἶναι οἱ δυσκολίες. Ἄλλωστε, ἡ ἡδονὴ φτάνει μέχρι τὸν φάρυγγα, μέχρι τὴν γλώσσα. Ὅταν σηκώσουν τὸ τραπέζι ἢ φαγωθοῦν ὅλα τὰ φαγητά, θὰ εἶσαι τὸ ἴδιο μὲ ἐκεῖνον ποὺ δὲν πῆρε μέρος στὸ τραπέζι ἢ μᾶλλον πολὺ χειρότερα… (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἡ αἴσθηση στὸν ἄνθρωπο, γεννιέται ταυτόχρονα μὲ τὴν γέννησή του, ἐνῶ ὁ νοῦς τοῦ ἐμφανίζεται ἀτελὴς καὶ ἀναμένει τὴν ”άνοδῬ” του ἀνάλογα μὲ τὴν ἡλικία. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ λόγος, ποὺ ὁ νοῦς καταδυναστεύεται ἀρχικὰ ἀπὸ τὴν αἴσθηση, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ εἶναι δύσκολη ἡ κατανόηση ἀπὸ ἐμᾶς, γιὰ τὸ ποιὸ πράγμα εἶναι ὄντως ἀγαθό. Ἔτσι ἐξηγεῖται ποὺ προκαταλαμβανόμαστε ἀπὸ τὰ αἰσθητὰ κριτήρια, καθορίζοντας ὅτι τὸ καλὸ βρίσκεται, σὲ ὅ,τι μας εὐφραίνει καὶ εὐχαριστεῖ. (Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης)
• Δυὸ εἶναι τὰ αἴτια ἐξαιτίας τῶν ὁποίων ὁ νοῦς ὑποδουλώθηκε στὶς αἰσθητὲς ἡδονές. Τὸ πρῶτο καὶ καθ’ ἑαυτὸ καὶ κυριότερο αἴτιο εἶναι, ὅτι μετὰ τὴν παράβαση τοῦ Ἀδάμ, τὸ δικό του σῶμα, δέχεται ὅλη τὴν ὕπαρξη καὶ τὴν σύστασή του ἀπὸ τὴν αἰσθητή, ἐμπαθῆ καὶ παράλογη ἡδονή. Γιατί μὲ τὴν ἡδονὴ σπείρεται, μὲ τὴν ἡδονὴ συλλαμβάνεται, μὲ τὴν ἡδονὴ μεγαλώνει καὶ τελειοποιεῖται μέσα στὴν κοιλιὰ ὡσότου γεννιέται. Καὶ αὐτὸ δηλώνοντας ὁ Προφήτης Δαβίδ, ἔλεγε: “Νὰ μέσα στὴν ἁμαρτία συνελήφθηκα καὶ μέσα στὶς ἀνομίες μὲ κυοφόρησε ἡ μητέρα μου” (Ψάλμ. 50,5). Τὸ δεύτερο καὶ ἑπόμενο αἴτιο εἶναι, ὅτι καὶ ἀφοῦ γεννηθεῖ, πάλι μὲ τὴν ἡδονὴ ἀνατρέφεται. Γιατί σὲ ὅλα τὰ πρῶτα χρόνια της παιδικῆς ἡλικίας καὶ πολὺ περισσότερό τους ἐννιὰ μῆνες ποὺ εἶναι στὴ μήτρα, ἐπειδὴ δὲν ἔχει ὁλοκληρωθεῖ ἀκόμη ἡ διάκριση τοῦ λογικοῦ, ὁ νοῦς δὲν μπορεῖ νὰ χρησιμοποιήσει τὰ αἰσθητήρια του σώματος, γιὰ νὰ μεταχειριστεῖ τὴν δική του ἐνέργεια καὶ νὰ ἐντρυφήσει στὴν νοητὴ ἡδονή του. Ἀλλὰ μόνο τὸ σῶμα τὰ μεταχειρίζεται, ὄχι μόνο γιὰ τὴν ἀπαραίτητη τροφή του, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ἐμπαθῆ ἡδονή του. Καὶ τὸ χειρότερο εἶναι, ὅτι παρασύρει σ’ αὐτὴ τὴν αἰσθητὴ ἡδονὴ ἀκόμα καὶ τὸν νοῦ, ἐπειδὴ ἀκόμα εἶναι ἀτελὴς καὶ χωρὶς διάκριση καὶ τὸν ὑποδουλώνει σ’ αὐτήν. (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Αἰτία ποὺ ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου σύρεται στὴν ἀπόλαυση τῶν αἰσθητῶν ἡδονῶν εἶναι τὸ γεγονός, ὅτι ποτὲ μέχρι τώρα δὲν ὑφώθηκε στὴν θεωρία τοῦ γλυκύτατου κάλλους τοῦ Θεοῦ, οὔτε γεύτηκε τὴν ἀνώτερη ἡδονή. Συμβαίνει κάτι παρόμοιο μὲ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ νομίζει, ὅτι εἶναι πιὸ γλυκὸ καὶ νόστιμο, τὸ ψωμὶ ποὺ εἶναι φτιαγμένο ἀπὸ βελανίδι ἢ κεχρὶ ἢ ἀπὸ πίτουρο, γιατί δὲν γεύτηκε ποτὲ τὸ σιταρένιο ἢ ἀπὸ σιμιγδάλι ψωμί. Γι’ αὐτὸ σωστὰ εἶπε ὁ (Ἅγιος) Ἰωάννης τῆς Κλίμακος: ”Αυτός ποὺ ἔχει γευτεῖ τὰ καλύτερα, εὔκολα περιφρονεῖ τὰ κατώτερα. Αὐτὸς ὅμως ποὺ δὲν ἔχει δοκιμάσει ἐκεῖνα, εὐχαριστιέται μὲ τὰ πρόσκαιρα”. (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Δὲν ὑπάρχουν ἰσχυρότεροι μαγνῆτες καὶ θελκτικότεροι ἐξουσιαστὲς γιὰ τὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ἀπὸ τὶς ἡδονὲς τῶν πέντε αἰσθήσεων. Πόσο ἀρεστὲς καὶ πόσο βλαβερὲς εἶναι! Καὶ ὁ καλύτερος ρήτορας, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ παρουσιάσει ποτὲ τὴν κακία τους καὶ τὴν βλάβη ποὺ προξενοῦν στὴν ψυχή. Ἂν ὁ διάβολός μας ἔδινε τὸ φαρμάκι του μὲ κάποιο πικρὸ βότανο, δὲν θὰ τὸ πίναμε. Ἐπειδὴ ὅμως μας τὸ δίνει μὲ τὸ μέλι τῶν ἡδονῶν, τὸ παίρνουμε εὐχάριστα. Ἀπὸ τὶς ἡδονές, οἱ σαρκικὲς – δηλαδὴ ἡ πορνεία, ἡ μοιχεία καὶ ὅλα τὰ σχετικὰ πάθη – τυφλώνουν τὴν καρδιὰ καὶ κολλᾶνε τὴν καρδιά μας στὰ παρόντα πράγματα περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη ἁμαρτία, γι’ αὐτὸ εἶναι ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἐμπόδια της σωτηρίας μας. (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Ἄλλες μορφὲς ἡδονῶν εἶναι ὁ πολὺς ὕπνος, τὰ καλὰ φαγητά, τὰ ὡραῖα φορέματα, τὰ μαλακὰ στρώματα καὶ γενικὰ ὅλες οἱ ἱκανοποιήσεις τῶν αἰσθήσεων. Οἱ ἄνθρωποι τῶν ἡδονῶν, ἀφοῦ χορτάσουν τὸν ὕπνο καὶ τὴν ἀνάπαυση, τρέχουν στὰ συμπόσια καὶ στὰ ξεφαντώματα, στὰ ἄσεμνα τραγούδια, στὶς κακὲς συναναστροφές, στὶς κωμωδίες καὶ στὰ πανηγύρια. Γενικά, δὲν ἀφήνουν ποτὲ νὰ τοὺς ξεφύγει καμμία εὐκαιρία ἀπολαύσεως. Καὶ ἐνῶ ἡ ζωὴ τοὺς εἶναι γεμάτη ἀπὸ ἀσωτίες καὶ ματαιότητες, αὐτὴ τὴν θεωροῦν καλὴ καὶ ἀθώα. (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Οἱ τρυφὲς καὶ οἱ ἡδονὲς φθείρουν καὶ ἀδυνατίζουν καὶ τοὺς πιὸ δυνατούς. Γι’ αὐτὸ μερικοὶ καταντοῦν σὲ τέτοια ἀδυναμία, ποὺ καὶ ὁ ἴσκιος ἀκόμα τῶν πειρασμῶν εἶναι ἀρκετὸς γιὰ νὰ τοὺς ρίξει. Καὶ ἀφοῦ ἐξομολογηθοῦν, μὲ τὸν πρῶτο πειρασμὸ ξεχνοῦν τὴν καλή τους ἀπόφαση νὰ μὴν ξαναμαρτήσουν καὶ πέφτουν ἀμέσως πάλι στὴν ἁμαρτία. (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Αὐτὸς ποὺ εἶναι ἐχθρός του κόπου, γίνεται φίλος τῶν ἡδονῶν. Νὰ μὴν βλέπεις τὸ πρόσκαιρο καλὸ ποὺ ἔχουν οἱ ἡδονές, ἀλλὰ τὸ τελικό τους ἀποτέλεσμα. (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Πῶς μπορεῖ νὰ πειστεῖ αὐτὸς ποὺ ἀπολαμβάνει τὶς παράλογες καὶ πρόσκαιρες ἡδονές, ὅτι αὐτὸ ποὺ ἀπολαμβάνει δὲν εἶναι ἡ πραγματικὴ ἡδονὴ καὶ ὅτι ἡ πραγματικὴ ἡδονὴ πρέπει νὰ θεωρεῖται κάποια ἄλλη νοερὴ καὶ ἄϋλη; (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Ἡ νοητὴ ἡδονή, αὐτὴ κυρίως εἶναι καὶ λέγεται ἡδονή, διότι μετὰ τὴν ἀπόλαυσή της, προξενεῖ χαρά, ἐνῶ ἡ αἰσθητὴ καὶ σαρκικὴ ἡδονή, δὲν εἶναι, οὔτε λέγεται ἡδονή, διότι μετὰ τὴν ἀπόλαυσή της, προξενεῖ λύπη στὴν καρδιά. (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Ἂν συνηθίσεις νὰ ἀπολαμβάνεις τὶς πνευματικὲς καὶ ἀληθινὲς ἡδονές, σιγά-σιγὰ θὰ μισήσεις τὶς αἰσθητές, ψεύτικες καὶ ἐπώδυνες. (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Μὲ τὴν μνήμη τοῦ θανάτου καὶ τὴν μνήμη τῶν αἰωνίων κολάσεων, μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀποβάλλει καὶ νὰ ἀποκλείσει ἀπὸ τὶς αἰσθήσεις του, τὶς ἡδονὲς καὶ τὶς ἁμαρτίες. Άγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)
• Ἡ ἀνθρώπινη φύση, αἰσθάνεται διπλὴ ἡδονή: Ἡ μία ἐνεργεῖται μὲ τὴν ἀπάθεια μέσα στὴν ψυχή, ἐνῶ ἡ ἄλλη ἐνεργεῖται στὸ σῶμα, μέσω τοῦ πάθους. Ὅποια ἀπὸ τὶς δυὸ διαλέξει ἡ προαίρεσή μας, αὐτὴ ὑπερισχύει, εἰς βάρος τῆς ἄλλης. (Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης)
• Ἡ ἀπόλαυση μέσω τῆς γεύσεως, θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κάποιος, πὼς εἶναι ἡ μητέρα ὅλων τῶν κακῶν. Γιατί ποιὸς δὲν γνωρίζει, ὅτι ρίζα ὅλων τῶν πλημμελημάτων τοῦ βίου, εἶναι ἡ ἀσχολία μὲ τὸ λαιμό; Γιατί ἀπ’ αὐτὸν ἐξαρτᾶται ἡ τρυφή, ἡ μέθη, ἡ λαιμαργία, ἡ ἀσωτία σχετικὰ μὲ τὴν δίαιτα, ἡ πληθώρα, ὁ κορεσμός, τὰ συμπόσια, ἡ κτηνώδης καὶ παράλογη τάση, γιὰ τὰ πάθη τῆς ἀτιμίας. (Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης)
• Μία μόνο ἀληθινὴ ἡδονὴ καὶ ἀνάπαυση ὑπάρχει: τὸ νὰ διατηρεῖ κανεὶς τὴν ψυχὴ τοῦ καθαρή. (Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης)
• Ὅταν ἐλευθερώσεις τὸ νοῦ σου ἀπὸ τὴν ἡδυπάθεια τῶν σωμάτων, τῶν πραγμάτων καὶ τῶν φαγητῶν, τότε ὁποιοδήποτε δῶρο κάνεις στὸ Θεὸ θὰ σοῦ λογαριαστεῖ καθαρό. Ὡς ἀνταπόδοση θὰ λάβεις ν’ ἀνοίξουν τὰ μάτια τῆς καρδιᾶς σου γιὰ νὰ μελετᾶς καθαρὰ τοὺς λόγους τοῦ Θεοῦ, ποὺ θὰ φανοῦν πιὸ γλυκοὶ ἀπὸ μέλι καὶ κηρήθρα στὸ νοητὸ λάρυγγά σου, ἀπὸ τὴ γλυκύτητα ποὺ βγαίνει ἀπ’ αὐτούς. (Ἅγιος Ἠλίας ὁ Πρεσβύτερος)
• Παρατηρώντας τὶς ἀπολαύσεις τῆς ζωῆς, πρόσεχε μήπως γοητευτεῖς! Διότι μέσα σ’ αὐτές, εἶναι κρυμμένη ἡ παγίδα τοῦ θανάτου. Καὶ μάλιστα ὁ ψαράς, δὲν ρίχνει τὸ ἀγκίστρι του, χωρὶς δόλωμα. (Ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος)
• Τί εἶναι καλύτερο; Νὰ βρίσκει κανεὶς ἀπόλαυση γιὰ λίγες μέρες καὶ νὰ ἱκανοποιεῖ τὴν ἐπιθυμία τοῦ σώματος καὶ νὰ στερηθεῖ τὴν αἰώνια ζωὴ ἢ νὰ δυσκολευτεῖ γιὰ λίγο καὶ νὰ ἀποφύγει τὴν αἰώνια καταδίκη καὶ τὸ τρίξιμο τῶν δοντιῶν καὶ νὰ ἀπολαύσει τὴν αἰώνια ζωή; (Ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος)
• Ὅσο ὑπερέχει ἡ ἀνάπαυση σὲ πολυτελὲς καὶ ἁπαλὸ στρῶμα, ἀπὸ τὸ ξάπλωμα σὲ πυρακτωμένη σχάρα, τόαο ὑπερέχει τῆς εὐφροσύνης καὶ τῆς ἀπόλαυσης τῆς ζωῆς αὐτῆς, ἡ ἀγαλλίαση ποὺ προκαλεῖται, ὅταν βρίσκεται κάποιος κοντὰ στὸν Θεὸ καὶ συνομιλεῖ μαζί Του. (Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος)
• Πολλοὶ ποὺ ἔζησαν ὅλη τους τὴ ζωὴ μέσα στὶς ἡδονές, φθάνοντας στὸ τέλος τῆς ζωῆς τους, συνειδητοποίησαν πὼς τίποτα δὲν ἀπόλαυσαν, πὼς ὅλα ἦταν ἕνα φευγαλέο ὄνειρο, ποὺ ἄφησε πίσω τοῦ μόνο πίκρα. (Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστώφ)
• Πόσες γήινες ἀπολαύσεις ἔχεις δοκιμάσει! Πόσες ἡδονές! Καὶ ὅμως, καπνὸς καὶ σύννεφο ἦταν ὅλες καὶ χάθηκαν. Δὲν ἔμεινε τίποτα στὰ χέρια σου καὶ στὴν ψυχή σου. Ἢ μᾶλλον ἔμεινε κάτι: ὁ ἔλεγχος τῆς συνειδήσεως, ψυχικὴ πίκρα, βάρος καὶ τύψεις καὶ ντροπὴ ἀπέναντι στὸν Κύριο. Καὶ ὅμως, δὲν περνᾶ πολὺς καιρὸς καὶ ἐπιστρέφεις πάλι ἀλόγιστα στὰ ἴδια: “κύων ἐπιστρέψας ἐπὶ τὸ ἴδιον ἐξέραμα καὶ ὓς λουσαμένη εἰς κύλισμα βαρβάρου” (δήλ. σκυλὶ ποὺ γύρισε πάλι στὸ ξέρασμά του καὶ χοῖρος, ποὺ ἀφοῦ λούστηκε καὶ καθαρίστηκε, κυλίστηκε πάλι μέσα στὴν λάσπη.) (Β’ Πέτρ. 2,22). (Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστώφ)
• Ἀγάπησε βαθιὰ τὴν ἁγνότητα καὶ καθαρότητα καὶ σύναψε πνευματικὸ γάμο μὲ τὸν ἁγνὸ καὶ καθαρὸ Ἰησοῦ, γιὰ νὰ γευτεῖς τὶς ἄρρητες ἡδονὲς τοῦ οὐρανοῦ. (Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστώφ)
• Κάθε σαρκικὴ ἡδονὴ νὰ τὴν λογαριάζεις ὡς πίκρα. Ἐνῶ κάθε σαρκικὴ ἀπώλεια ὡς κέρδος. Νὰ θεωρεῖς ὅλα τὰ πολύτιμα πράγματα σκύβαλλα. Νὰ θεωρεῖς τὶς ὑγιεινὲς καὶ θρεπτικὲς τροφὲς ἀνθυγιεινὲς καοι βλαβερές, γιατί εὔκολα μποροῦν νὰ βλάψουν τὴν ψυχή σου. Μοναδική σου ἡδονή, ἂς εἶναι ὁ Χριστός, μοναδική σου ἐλπίδα Ἐκεῖνος, ποὺ δημιούργησε τὰ πάντα ἐκ τοῦ μηδενός. (Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης)
• Δυὸ λογιῶν ἡδονῶν ἔχουμε: ἅ) τὴν πνευματικὴ και β) τὴν σωματική. Ἡ μία ἐναντιώνεται στὴν ἄλλη. Ἂν γευτεῖ κανεὶς τὰ πνευματικὰ ἀγαθά, περιφρονεῖ ὅλα τὰ ἄλλα. Ἂν πάλι γευτεῖ πράγματα τοῦ κόσμου τούτου, τὰ πνευματικὰ ἀγαθὰ χάνονται. (Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος)
• Οἱ πνευματικὲς ἡδονὲς καὶ κάθε μορφὴ πνευματικῆς ἀναψυχῆς, δὲν εἶναι καρπὸς δικῆς μας προσπάθειας, ἀλλὰ δῶρο τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, ποὺ προσφέρεται σὲ ὅποιον, ὅποτε καὶ γιὰ ὅσο Ἐκεῖνος θέλει. Εἶναι ἀδύνατο, ὅσο ζοῦν καὶ ἐνεργοῦν μέσα μας τὰ πάθη, καμμία πνευματικὴ ἡδονὴ δὲν μπορεῖ νὰ παραμείνει σταθερὴ στὴν ψυχή. (Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος)
• Ὅποιος ἔχει παραδοθεῖ στὸν ὑπερβολικὸ ὕπνο καὶ τὴν κοιλιοδουλία, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν μολύνεται μὲ ἡδυπαθεῖς κινήσεις. Ὅσο ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα συγκλονίζονται ἀπ’ αὐτὲς τὶς κινήσεις, τόσο ὁ νοῦς εὐχαριστεῖται μὲ τοὺς σαρκικοὺς λογισμοὺς καὶ τόσο ὁ ὅλος ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἀνίκανος νὰ ἀντιληφτεῖ τὶς νέες καὶ ἄγνωστες σ’ αὐτὸν κινήσεις, ποὺ ἐνεργεῖ μέσα τοῦ ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. (Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
• Ὅποιος ἀγαπᾶ τὴν ἡδονή, λυπᾶται γιὰ τὶς κατηγορίες καὶ τὴν κακομεταχείρηση. (Ἀββᾶς Μάρκος)

πηγή