Βίος Ὁσίων Βαρλαάμ καί Ἰωάσαφ, βασιλέως τῶν Ἰνδιῶν, υἱοῦ τοῦ βασιλέως᾿Αβεννήρ.

Ζήλῳ τὰ Βασίλεια τοῦ παμβασιλέως, 
Ὤκησεν υἱὸς γηΐνου βασιλέως.

Ἰωάσαφ τοῦ Ὁσίου καὶ θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ἡ ἅθλησις και οἱ κατὰ τῶν δαιμόνων ἀγῶνες ὑπερβάλλουσι πάντας τινά τῶν Ἁγίων τοὺς βίους καὶ ὁ βίος αὐτοῦ τόσον εἰναι ἡδὺς καὶ γλυκύτατος, ὥστε ὑπέρκειται τῆς ἀμβροσίας καὶ τοῦ νέκταρος, καὶ δύναται νὰ ἀπαλύνη καὶ τὴν σκληροτέραν καρδίαν καὶ νὰ παρακινήσῃ τοὺς ὀφθαλμοὺς νὰ σταλάξωσι πολλὰ δάκρυα. Πλήν, ἐπειδὴ οἱ περισσότεροι ἀγαποῦν τὴν βραχυλογίαν, ἐσμικρύναμεν τὴν διήγησιν, μὴ ἀφήσαντες ἢ τὰ ἀναγκαιότατα, καθὼς ἔγραψε ταῦτα ὁ Θεῖος πατὴρ ἡμῶν Δαμασκηνὸς Ἰωάννης.

᾿Εκεῖθεν τῆς Αἰγύπτου εἶναι χώρα, ἥτις ὀνομάζεται τῶν Ἰνδῶν, καὶ χωρίζεται ἀπὸ τὸ μέρος τῆς Αἰγύπτου διὰ θαλάσσης, ἀπὸ δὲ τὸ μέρος τῆς στερεᾶς πλησιάζει εἰς τὰ ὅρια τῆς Περσίας, καὶ ἥτις χώροι τῆς Ἰνδίας ἦτο παλαιόθεν ἐσκοτισμένη ἀπὸ τὸν ζόφον τῆς εἰδωλολατρίας. Μετὰ δὲ τὴν τοῦ Σωτῆρος ᾿Ανάληψιν καὶ τὴν τοῦ Παναγίου Πνεύματος κάθοδον, ἀπῆλθον οἱ Ἅγιοι ᾿Απόστολοι εἰς διαφόρους τόπους καὶ ἔθνη διδάσκοντες τὸ Εὐαγγέλιον. Τότε καὶ ὁ ἱερώτατος Θωμᾶς ἀπεστάλη εἰς τὴν ὡς ἀνω χώραν, ἴνα κηρύξῃ τὸ Εὐαγγέλιον, καὶ μὲ τὴν θείαν βοήθειαν ἐπίστευσαν πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων τῆς χώρας αὐτῆς· ὅσον δὲ παρήρχοντο οἱ χρόνοι, τοσοῦτον ηὔξανεν εἰς αὐτοὺς καὶ ἡ πίστις μας. Καὶ πολλοί, ἀπαρνησάμενοι τὰς κοσμικὰς ἡδονάς, ἠσκήτευον εἰς τὰ ὄρη καὶ τὰ σπήλαια.

Ἡ γέννησις τοῦ Ἰωάσαφ.

Εἰς τὸν καιρὸν τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου ἐβασίλευεν εἰς τὴν χώραν τῆς Ἰνδίας εἶς βασιλεὺς ὀνόματι ᾿Αβεννήρ, ἀνδρεῖος εἰς τοὺς πολέμους καὶ εἰς τὸ σῶμα ρωμαλέος καὶ ώραιότατος, εἰς δὲ τὴν ψυχὴν ἐζοφωμένος καὶ ἄχρηστος, λατρεύων κωφὰ καὶ ἀψυχα εἴδωλα, τοὺς δὲ Χριστιανοὺς ἐμίσει πολύ, καὶ ὅσους συνελάμβανεν ἐθανάτωνε. Πλὴν ἐλυπεῖτο σφόδρα, διότι δὲν εἶχε κληρονόμον καὶ ἔδιδεν εἰς τοὺς ἱερεῖς δωρεὰς καὶ χαρίσματα, ἵνα δέωνται τῶν ψευδωνύμων θεῶν νὰ τοῦ δώσουν τέκνον, διὰ νὰ μὴ ἀφανισθῇ ἡ βασιλεία του.

Μετὰ καιρόν, οὐχὶ οἱ κωφοὶ καὶ ἀναίσθητοι, ἀλλ᾽ ὁ ἀληθὴς Θεός, ὁ γινώσκων πρὸ τοῦ γενέσθαι τὰ πάντα, τοῦ ἐχάρισε τέκνον ἄρρεν, τόσον εὔμορφον, ὥστε δὲν ἐγεννήθη ποτὲ χαριέστερον. Ὁ βασιλεὺς τότε ἐχάρη πολὺ καὶ τὸ ὠνόμασεν Ἰωάσαφ, προστάξας νὰ συναχθῶσιν ὅλοι οἱ φίλοι του καὶ νὰ θυσιάσωσιν εἰς τοὺς Θεοὺς ὅπου τοῦ ἔκαμαν (καθὼς ἐνόμιζεν ὡς μωρὸς καὶ ἀνόητος) τοιαύτην εὐεργεσίαν. Συνηθροίσὐη δὲ πολὺς κόσμος εἰς τὰ γενέθλια τοῦ παιδός, καὶ ἕκαστος κατὰ τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἐθυσίαζε δέκα, εἴκοσι καὶ τριάκοντα ταύρους.

Ἦλθον δὲ καὶ πεντήκοντα Χαλδαῖοι ἀστρολόγοι καὶ μάντεις σπουδαῖοι καὶ ἔμπειροι, τοὺς ὁποίους ὁ βασιλεὺς Ἀβεννὴρ παρεκάλεσε νὰ ἴδωσιν εἰς τὰς προφητικὰς καὶ μαγικὰς βίβλους των περὶ τοῦ τέκνου του τί ἀνθρωπος ἥθελε κατασταθῆ· οἱ δὲ μάντεις, διασκεψάμενοι ἀπεκρίθησαν, ὅτι ἔμελλε νὰ γίνῃ ὁ σοφώτερος καὶ πλουσιώτερος βασιλεὺς ἐξ ὅσων ἐξουσίασαν πρότερον.

Πρόρρησις διὰ τὴν προκοπήν τοῦ παιδός.

ἙΙΣ δὲ ἀστρολόγος, σοφώτερος τῶν ἄλλων, Θευδᾶς ὀνόματι, γνωρίσας ἀκριβῶς τὴν ἀλήθειαν, εἶπεν εἰς τὸν βασιλέα ᾿Αβεννήρ· «Καθὼς οἱ ἀστέρες μοῦ δεικνύουσιν, ἡ προκοπὴ τοῦ παιδὸς θέλει εἶναι εἰς βασιλείαν μεγαλοπρεπεστέραν ἀπὸ τὴν ἰδικήν σου, καὶ νομίζω ὅτι θὰ ταχθῇ εἰς τὴν λατρείαν τῶν Χριστιανῶν». Ταῦτα ἀκούσας ὁ ᾿Αβεννὴρ ἐλυπήθη καὶ εἶπεν· «Ἄραγε, σοφώτατε ρῆτορ, δὲν ἡμποροῦμεν νὰ κάμωμεν τρόπον νὰ μὴ γίνῃ τὸ τέκνον μου Χριστιανός;» Ὁ δὲ ἀπεκρίθη· «Ὅσα οἰκονομεῖ ὁ Θεὸς καὶ προλέγουσιν οἱ ἀστέρες δὲν δύνανται νὰ ἐμποδίσουν οἱ ἄνθρωποι. Πλὴν πρόσταξον νὰ κτίσουν εἰς ἐρημικὸν τόπον ἐν παλάτιον, καὶ ὅταν ἀπογαλακτισθῇ τὸ τέκνον σου, νὰ τὸ ἐγκαταστήσῃς ἐκεῖ μὲ διδασκάλους καὶ ὑπηρέτας νέους ἀπὸ δέκα πέντε ἕως εἴκοσι χρόνων καὶ ἀνάθεσον τὴν προστασίαν καὶ τὴν φροντίδα του εἰς ἕνα ἄρχοντα, ὅστις νὰ σὲ ἀγαπᾷ καὶ εἰπὲ νὰ μὴ τολμήσῃ τις νὰ τοῦ ἀναφέρῃ περὶ Χριστοῦ, οὔτε ὅτι ἀποθνῄσκει ὁ ἄνθρωπος, καὶ νά τοῦ λέγουν διηγήσεις εὐχαρίστους, ὥστε νὰ τὸν φυλάττουν πάντοτε εἰς εὐθυμίαν. Ὅταν δὲ ἔλθῃ εἰς ἡλικίαν, νύμφευσον αὐτὸν μὲ τὴν ὡραιοτέραν γυναῖκα. Καὶ ὅταν γνωρίσῃ τὴν ἡδονὴν τῆς σαρκός, δὲν γίνεται πλέον Χριστιανός, διότι ὁ νόμος τοῦ Χριστοῦ ὁρίζει σωφροσύνην καὶ ἄσκησιν».

᾿Ανατροφὴ καὶ παιδεία τοῦ Ἰωάσαφ.

ΑΥΤΑ ἀκούσας ὁ βασιλεὺς ηύχαρίστησε τὸν φιλόσοφον, καὶ ἀφοῦ ἔπραξεν ὅσα τὸν συνεβούλευσεν, ἐκίνησε μέγαν διωγμὸν κατὰ τῶν Χριστιανῶν, προστάξας νὰ θανατώνουν αὐτοὺς μὲ σκληρὰ βασανιστήρια. Ὁ δὲ υἱὸς αὐτοῦ ἀνετρέφετο εἰς τὸ ἐρημικὸν παλάτιον, ὅταν δὲ ἡλθεν εἰς τὴν παιδικὴν ἡλικίαν ἐμάνθανε γράμματα μὲ σπουδὴν θαυμασίαν ἐκ χάριτος Θεοῦ, ὅστις, προγινώσκων τὴν μέλλουσαν αὐτοῦ ἀρετήν, τὸν ἐφώτισε καὶ ἔμαθε καλῶς τὴν σοφίαν τῶν Περσῶν καὶ τῶν Ἑλλήνων εἰς ὀλίγον καιρόν. Κατὰ δὲ τὴν τάξιν καὶ τὰς ἀρετὰς τόσον ἔλαμπεν, ὥστε ὁ βασιλεὺς καὶ οἱ διδάσκαλοι ἐθαύμαζον τὴν πολλήν του σοφίαν καὶ φρόνησιν.

Ἡμέραν τινὰ ὁ Ἰωάσαφ εἶπεν εἰς ἕνα ἀπὸ τοὺς νέους ὑπηρέτας του· «Σὲ παρακαλῶ, φίλε μου, εἰπέ μου διατί μὲ ἔχει ὁ πατέρας μου τόσον περιωρισμένον ;» Τότε ὁ νέος εἶπε πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν. Ἀπὸ τότε ἤρχισεν ἡ χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος νὰ φωτίζῃ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ νοός του καὶ νὰ χειραγωγῇ αὐτὸν πρὸς θεογνωσίαν. Ὁ δὲ βασιλεὺς ᾿Αβεννὴρ τὸν ἡγάπα πολὺ καὶ τακτικὰ τὸν ἔβλεπε. Μίαν ἡμέραν ὁ νέος ἠρώτησεν αὐτὸν μετὰ σεβασμοῦ καὶ ταπεινώσεως, διὰ ποίαν αἰτίαν τὸν εἶχεν εἰς τοιαύτην προφύλαξιν. Καὶ ὁ βασιλεὺς τοῦ εἶπε· «Δὲν θέλω, τέκνον μου, νὰ ἰδῇς κανὲν λυπηρὸν πρᾶγμα, ἀλλὰ ἐπιθυμῶ νὰ ζήσῃς ὅλην σου τὴν ζωὴν εἰς εὐφροσύνην καὶ ἀγαλλίασιν». Ὁ δὲ Ἰωάσαφ ἀπεκρίθη· «Μάλιστα, πάτερ· ἀλλὰ μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν δὲν μοῦ δίδεις χαράν, ἀλλὰ λύπην ἀμέτρητον, διότι ποθῶ νὰ ἀπολαύσω τὴν χαρὰν τοῦ ἔξω κόσμου καὶ ἐὰν ποθῇς τὴν ὑγείαν μου, ἄφες με νὰ ἰδῶ τοῦ κόσμου τὴν ὡραιότητα».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ βασιλεὺς συνεπάθησε καὶ ὑπεσχέθη νὰ κάμῃ τὴν ἐπιθυμίαν του. Καὶ ἐπρόσταξε νὰ κρυβοῦν ὅλοι οἱ γέροντες, οἱ ἀσθενεῖς καὶ σεσημειωμένοι, καὶ μόνον οἱ νέοι καὶ αἱ κορασίδες νὰ φαίνωνται, παρήγγειλε δὲ εἰς τοὺς ὑπηρέτας νὰ τὸν ὁδηγοῦν ὅπου ἥθελε, προσέχοντες ἐπιμελῶς, ἵνα μὴ ἴδῃ τίποτε λυπηρόν, ἀλλὰ μόνον χοροὺς καὶ διασκεδάσεις καὶ ἄλλα χαροποιὰ καὶ εὐφρόσυνα. Εὐθὺς ἐκεῖνοι ἡτοίμασαν ζῷα ἐκλεκτά, ἐστολισμένα μὲ μεγαλοπρέπειαν καὶ πᾶσαν βασιλικὴν ἑτοιμασίαν καὶ ὁ νέος, ὅταν ἤθελεν, ἐξήρχετο εἰς περιοδείαν εἰς τὰ πέριξ.

Μίαν ἡμέραν συνήντησαν δύο ἀνθρώπους, τὸν ἕνα λωβὸν καὶ τὸν ἄλλον τυφλόν, καὶ τὴν ἑπομένην ἕνα ὑπέργηρων, περὶ τῶν ὁποίων, ἐρωτήσας ὁ νέος ἐπιμελῶς, ἔμαθε πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν. Εὐθὺς δὲ ὡς ὁ πεφωτισμένος τὴν ψυχὴν ἤκουσε διὰ τὰς διαφόρους ἀσθενείας καὶ τὰ πάθη τῆς ἡμετέρας φύσεως, ἐλυπήθη πολὺ καὶ δὲν ήθελε πλέον νὰ ἐξέρχεται, συλλογιζόμενος τὸν ἀπαραίτητον θάνατον, ἀπὸ δὲ τὴν πολλήν του θλῖψιν ἀδυνάτισε καὶ ἤλλαξεν ἡ ὄψις του. Ἔχων δὲ πόθον νὰ εὕρῃ ἕνα Χριστιανόν, νὰ τὸν ἐρωτήσῃ ἐὰν εἶναι ἄλλη ζωὴ μετὰ θάνατον, ἢ ἐὰν ἠδύνατο νὰ εὕρῃ τρόπον νὰ μὴ ἀποθάνῃ, συνεβουλεύθη τὸν ἀνωθεν νέον. Ὁ δὲ νέος ἀπεκρίθη· «Σοῦ εἶπον καὶ πρότερον, ὅτι ὁ πατήρ σου ἐδίωξε τοὺς φιλοσόφους ἐκείνους ἀσκητάς, καὶ πολλοὺς ἐθανάτωσε καὶ ἕνεκα τούτου δὲν εὑρίσκεται κανεὶς πλέον εἰς ταύτην τὴν χώραν». Ἔμενε λοιπὸν λυπημένος ὁ Ἰωάσαφ, καὶ ἐμίσησεν ὅλας τὰς σαρκικὰς ἡδονάς, ὡς καὶ πᾶσαν ἀπόλαυσιν. Ὁ δὲ Θεός, ὁ θέλων πάντας σωθήναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν, προβλέπων τὴν μέλλουσαν μεγάλην ἀρετὴν τοῦ παιδὸς ἀπεκάλυψεν εἰς αὐτὸν τὸ ποθούμενον.

Ὁ Ὅσιος Βαρλαὰμ.

ΤΟΝ καιρὸν ἐκεῖνον ἠγωνίζετο εἰς τὴν ἔρημον τῆς Σενααρίτιδος γῆς πνευματικός τις, ἐνάρετος καὶ σοφώτατος, εἰς τὴν θείαν Γραφὴν πολὺ ἔμπειρος, γηραιὸς τὴν ἡλικίαν καὶ πρακτικὸς τὴν θεωρίαν, Βαρλαὰμ ὀνομαζόμενος. Τοῦτον ἐπρόσταξεν ὁ Θεὸς οὐρανόθεν μὲ φανερὰν ἀποκάλυψιν, νὰ μεταβῆ ταχέως εἰς τὰς Ἰνδίας, ἵνα διδάξῃ τὸν Ἰωάσαφ τὴν ἀκρίβειαν τῆς ἀληθοῦς ἡμῶν Πίστεως. Ὁ δέ, παρευθὺς ὑπακούσας εἰς τὸ Θεῖον πρόσταγμα, μετεσχηματίσθη εἰς κοσμικόν, διὰ τὸν φόβον τοῦ ᾿Αβεννήρ, καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὸ τοῦ Ἰωάσαφ παλάτιον. Εὗρε τότε τὸν φύλακα, ὅστις ἐκαλεῖτο Ζαρδάν, καὶ εἶπεν εἰς αὐτόν· «Κύριέ μου, ἐγὼ εἶμαι πραγματευτὴς ἀπὸ μακρινὸν τόπον, καὶ ἔχω ἔνα λίθον σπανιώτατον καὶ πολυτιμότατον. Οὗτος ὁ λίθος ἔχει πολλὰς δυνάμεις καὶ χάριτας, δίδει σοφίαν εἰς τοὺς ἀσόφους, ἀκοὴν εἰς τοὺς κωφοὺς καὶ φωνὴν εἰς τοὺς ἀλάλους, φωτίζει τοὺς τυφλούς, χαροποιεῖ τοὺς θλιβομένους, ἀνιστᾷ νεκρούς, καὶ διώκει τοὺς δαίμονας, ἁπλῶς δὲ ἔχει τόσας δυνάμεις καὶ χάριτας, ὥστε εἶναι πρᾶγμα θαυμάσιον. ᾽Εὰν ποθῇς τὸ καλὸν τοῦ δεσπότου σου, ὕπαγε, ἀνάγγειλε εἰς αὐτὸν περὶ τούτου, διότι, ἐὰν τὸν ἀποκτήσῃ, μέλλει νὰ λάβῃ μεγάλην ὠφέλειαν».

᾿Απελθὼν τότε ὁ Ζαρδὰν εἶπε ταῦτα εἰς τὸν Ἴωάσαφ. Ὁ δέ, χαρᾶς ἀπείρου πλησθείς, προσέταξε καὶ ἦλθε πρὸς αὐτὸν ὁ γέρων καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Δεῖξόν μοι, εὐγενέστατε, τὸν λίθον περὶ τοῦ ὁποίου κηρύττεις τοιαῦτα θαυμάσια». Καὶ ὁ γέρων ἀπεκρίθη· «Ὅσα ἥκουσες δι᾿ αὐτόν, ὐπέρτιμε βασιλεῦ, εἶναι ἀληθῆ καὶ ἀψευδέστατα. ᾿Αλλὰ ἐὰν δὲν σὲ δοκιμάσω πρότερον, νὰ γνωρίσω τὴν φρόνησίν σου, δὲν ἁρμόζει νὰ σοῦ φανερώσω τοιοῦτον μυστήριον, διότι ὁ Διδάσκαλός μου εἶπε ταύτην τὴν παραβολήν».

Ἡ διδαχὴ τοῦ ‘Οσίου Βαρλαἀμ.

ΕΞΗΛΘΕ τις γεωργὸς νὰ σπείρῃ τὸ γέννημά του καὶ μέρος μὲν ἔπεσεν εἰς τὴν ὁδόν, καὶ ἦλθαν τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὸ ἔφαγαν. Ἔτερον ἔπεσεν εἰς τόπον πετρώδη, καὶ ἐξηράνθη, ἄλλο δὲ ἔπεσεν εἰς τὰς ἀκάνθας, καὶ τὸ ἔπνιξαν, ἕτερον δὲ ἔπεσεν εἰς τὴν καλὴν γῆν, καὶ ἔδωκε καρπὸν ἐκατονταπλάσιον. ᾽Εὰν λοιπὸν εὕρω καὶ ἐγὼ γῆν καρποφόρον εἰς τὴν καρδίαν σου, θὰ ἐμφυτεύσω τὸν ἔνθεον σπόρον, διὰ νὰ σοῦ φανερώσω τὸ μέγα μυστήριον. ᾿Αλλὰ ἐὰν τύχῃ ἡ γῆ αὐτὴ πετρώδης ἢ ἀκανθώδης, κάλλιον εἶναι νὰ μὴ κοπιάζω κενὰ καὶ μάταια, βάλλων εἰς ἀπαιδεύτους ἀνθρώπους τοὺς μαργαρίτας, ἐπειδὴ ἔρχονται τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ἤτοι οἱ δαίμονες, καὶ τοὺς ἁρπάζουν. Ὅμως πιστεύω ὡς πρὸς σὲ μεγάλα καὶ σωτήρια πράγματα καὶ ὅτι θὰ ἰδῇς αὐτὸν τὸν πολύτιμον λίθον, καὶ μὲ τὴν λαμπρότητα τοῦ φωτὸς αὐτοῦ θὰ φωτισθῇς καὶ θὰ δώσῃς καρπὸν πολλαπλάσιον. Διότι ἐγὼ χάριν σοῦ ἦλθον ἀπὸ μακρὰν καὶ διὰ νὰ σὲ διδάξω ὅσα δὲν ἤκουσας».

Ὁ Ἰωάσαφ τότε εἶπεν· «᾿Εγὼ μέν, τίμιε γέρον, εἶμαι πρόθυμος νὰ σὲ ἀκούσω, διὰ νὰ μάθω ἀναγκαῖα ζητήματα, καὶ ἐπόθουν ἀπὸ καιροῦ νὰ εὕρω σοφὸν καὶ ἔμπειρον περὶ ταῦτα ἄνθρωπον. ᾽Εὰν λοιπὸν μοὶ εἴπῃς λόγον σωτήριον, οὔτε εἰς τὰ πετεινὰ θὰ τὸν ρίψω, ούτε θὰ φανῶ γῆ πετρώδης καὶ ἄκαρπος, ἀλλὰ θὰ τὸν δεχθῶ ἀκριβὤς. Ἐχάρην δὲ ὡς ἥκουσα περὶ σοῦ καὶ σὲ ἐδέχθην οὐχὶ ὡς ξένον καὶ ἄγνωστον, ἀλλὰ ὡς φίλον ἠγαπημένον μου». Καὶ ὁ Βαρλαὰμ ἀπήντησε· «Φρόνιμα ἔπραξες, κύριέ μου, νὰ μὲ ἀξιώσῃς τῆς βασιλείας σου, καὶ δὲν ὑπελόγισες τὴν εὐτέλειαν μου, ἀλλὰ ἀνελογίσθης τὴν κεκρυμμένην ἐλπίδα, καθώς ποτέ ἔπραξεν εἶς βασιλεὺς συνετὸς καὶ περίδοξος»,

«Οὗτος ἐξῆλθε τῆς πόλεως μίαν ἡμέραν, ἀκολουθούμενος ὑπὸ τῶν δορυφόρων καὶ τῶν ἀρχόντων. Συνήντησαν δὲ αὐτὸν κατὰ τὴν ὁδὸν δύο πένητες, ἐνδεδυμένοι ἱμάτια πεπαλαιωμένα καὶ ἄχρηστα· ἡ δὲ ὄψις αὐτῶν ἦτο ἐνηλλαγμένη καὶ ἄμορφος, καὶ ἡ σὰρξ ἀδύνατος ἀπὸ τὴν ἄσκησιν. Τούτους ἰδὼν ὁ ταπεινόφρων καὶ φρόνιμος βασιλεὺς κατῆλθεν ἀπὸ τὸ ἅρμα του καὶ προσκυνήσας αὐτούς, μὲ πολλὴν ἀγάπην ἠσπάσατο. Οἱ δὲ ἄρχοντες ἰδόντες τοῦτο ἐσκανδαλίσθησαν, νομίσαντες ὅτι κατεφρόνηοε τὸ διάδημα καὶ μὴ τολμῶντες νὰ ἐλέγξουν αὐτὸν κατὰ πρόσωπον, εἶπον εἰς ἕνα ἀδελφόν του νὰ τὸν συμβουλεύσῃ νὰ μὴ ἀτιμάζῃ τὸ ὕψος τῆς βασιλείας του. Τότε ἐκεῖνος κατηγόρησεν αὐτὸν διὰ ταύτην τὴν πρᾶξιν, ἔχων θάρρος, ὡς ἀδελφὸς αὐτοῦ γνήσιος. Ὁ βασιλεὺς δὲ εἶπεν· «Αὔριον θὰ σοῦ δώσω ἀπόκρισιν».

«Οὗτος ὁ βασιλεὺς εἶχε συνήθειαν, ὅταν ἥθελε νὰ θανατώσῃ πταίστην τινά, ἔστελλεν ἀφ· ἑσπέρας ἐξωθι τῆς οἰκίας του ἕνα σαλπιγκτὴν καὶ ἐσάλπιζε μὲ θλιβερὸν τρόπον. Μὲ τὸ σημεῖον αὐτὸ προεγνώριζεν ὁ κατάδικος τὸν ἀπαραίτητον θάνατόν του. Τὸ ἑσπέρας λοιπὸν ἔστειλεν εἰς τὸν οἶκον τοῦ ἀδελφοῦ του τὸν κήρυκα τοῦ θανάτου του, νὰ σημάνῃ οὕτω τὴν σάλπιγγα, τὴν ὁποίαν ἀκούσας ὁ τάλας ὅλην τὴν νύκτα ὠδύρετο, καὶ τὸ πρωὶ ἀφοῦ ἐνεδύθησαν ἱμάτια μελανὰ αὐτὸς μετὰ τῆς συζύγου του καὶ τῶν τέκνων του προσήλθον εἰς τὸν βασιλέα πικρῶς ὀλολύζοντες. Τότε ὁ βασιλεὺς εἶπεν εἰς αὐτόν· «ἄγνωστε ἄνθρωπε, ἐὰν ἐφοβήθης ἀπὸ ἐμὲ τὸν ἀδελφόν σου, χωρὶς νὰ μοῦ πταίσῃς, διατί μὲ κατέκρινας, ὅτι ηὐλαβήθην ἐκείνους τοὺς ἀσκητάς, οἵτινες εἶναι κήρυκες τοῦ Κυρίου καὶ λαλοῦσι τὸ σημεῖον τοῦ θανάτου μου μὲ φωνὴν ἰσχυροτέραν τῆς σάλπιγγος, μηνύοντές μου τὴν δευτέραν παρουσίαν Αὐτοῦ, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου γνωρίζω ὅτι ἔπταισα πολὺ μὲ τὰς ἁμαρτίας μου; Πρὸς τὸ παρὸν λοιπὸν σοῦ ἔδωσα τὴν πρέπουσαν ἀπόκρισιν. Σοῦ ὑπόσχομαι δὲ αὔριον νὰ καταισχύνω ὅσους σὲ συνεβούλευσαν διὰ τοῦτο».

«Ταῦτα εἰπών, ἐπρόσταξε νὰ κατασκευάσουν τέσσαρα κιβώτια ξύλινα. ᾿Εκ τούτων τὰ δύο ἐχρύσωσεν ἔξωδεν, ἔσωθεν δὲ τὰ ἐγέμισε μὲ ὀστᾶ ἀποθαμένων καὶ τὰ ἐκλείδωσε, τὰ δὲ ἕτερα δύο ἐγέμισε μὲ λίθους πολυτίμους, μαργαρίτας ἀκριβοὺς καὶ ἀρώματα, ἔξωδεν δὲ τὰ ἔχρισε μὲ πίσσαν. Τότε ἠρώτησε τοὺς ἄρχοντας, τί ἀξίαν εἶχον αὐτὰ τὰ κιβώτια. Οἱ δὲ ἐτίμησαν τὰ κεχρυσωμένα, τὰ δὲ μελανὰ κατεφρόνησαν. Ὅθεν ὁ βασιλεὺς ἤλεγξεν αὐτοὺς εἰπὼν ταῦτα· «Δὲν πρέπει ὡς ἄφρονες νὰ κρίνετε τὸ φαινόμενον, ἀλλὰ νὰ ἐκτιμἀτε τὸ ἀπόκρυφον». Οὕτω δὲ εἰπών, ἤνοιξε τὰ κεχρυσωμένα κιβώτια καὶ ἐξῆλθε δυσωδία ἀνείκαστος. Τότε λέγει εἰς αὐτούς· «Τοιοῦτοι εἶναι ὅσοι ἐνδύονται λαμπρὰ καὶ πολύτιμα ἱμάτια. Ἐξωθεν μὲν ἐπαίρονται διὰ τὸν πλοῦτον, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ἔργων πονηρῶν δυσωδεστάτων». Ὅταν δὲ ἤνοιξε τὰ ἕτερα δύο κιβώτια, ἐξῆλθε λάμψις καὶ εὐωδία ἀμέτρητος καὶ εἶπεν εἰς αὐτούς· «Ταῦτα ὁμοιάζουν μὲ ἐκείνους τοὺς ταπεινούς, οἵτινες φέρουν ἱμάτια ἄχρηστα, καὶ τοὺς ὁποίους καταφρονεῖτε, ἀσύνετοι. Διότι βλέπετε μόνον τὸ ἔξω σχῆμα, τὰ ἔσω ὅμως δὲν συλλογίζεσθε. Διὰ τοῦτο ἐνομίσατε, ὅτι προσεβλἡθην, διότι ἐπροσκύνησα ἐκείνους τοὺς ταπεινούς. ᾿Αλλὰ ἐγὼ ἠννόησα μὲ τοὺς νοητοὺς ὀφθαλμοὺς τὴν ἀξίαν ἐκείνων καὶ τὴν τῆς ψυχῆς των ὡραιότητα». «Φρόνιμα ὅθεν ἔπραξεν ἡ βασιλεία σου, εἶπεν ὁ γέρων εἰς τὸν Ἰωάσαφ, νὰ μὲ δεχθῇς καὶ νὰ μὲ τιμήσῃς».

Ἡ διδαχὴ περὶ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ο ΙΩΑΣΑΦ τότε ἠρώτησε· «Τὶς εἶναι ὁ διδάσκαλος καί Δεσπότης σου, τὸν ὁποῖον ἀνέφερες εἰς τὴν ἀρχὴν;» Καὶ ὁ γέρων εἶπεν· «Ὁ Κύριός μου Ἰησοῦς Χριστός, ὁ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ μακάριος καὶ ὑπερένδοξος Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων, ὁ σὺν Πατρὶ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι δοξαζόμενος». «᾿Εγώ, εὐγενέστατε, δὲν εἶμαι ἐξ ἐκείνων οἱ ὁποῖοι κηρύττουσι τὴν πολυθεΐαν καὶ σέβονται κωφὰ καὶ ἄψυχα εἴδωλα, ἀλλὰ ἔνα Θεὸν γνωρίζω καὶ ὁμολογῶ εἰς τρεῖς ὑποστάσεις ἀδιαιρέτως ὑπάρχοντα. Πατέρα, Υἱὸν καὶ Πνεῦμα Πανάγιον, μίαν φύσιν, μίαν οὐσίαν, μίαν δόξαν καὶ Βασιλείαν ἀμέριστον. Ὁ τρισυπόστατος Αὐτὸς Θεὸς δὲν ἔχει ἀρχὴν οὔτε τέλος, ἀλλὰ εἶναι παντοτεινὸς καὶ αἰώνιος. Αὐτὸς ἔκτισεν ὅλον τὸν κόσμον, καὶ πάντα τὰ ὁρατὰ καὶ ἀόρατα, ἤτοι τοὺς ᾿Αγγέλους, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀσώματα πνεύματα καὶ ὑπηρετοῦσιν Αὐτόν».

«Αὐτὸς λοιπὸν ὁ Θεὸς ἐδημιούργησε τὸν οὐρανόν, τὴν γῆν, τὸν ἀέρα, τὴν θάλασσαν, τὸν ἥλιον, τὴν σελήνην, τὰ ἄστρα, τὰ ζῷα, τὰ δένδρα, τοὺς ἰχθῦς καὶ πάντα τὰ ὄντα. Τέλος ἐδημιούργησε τὸν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα αὐτοῦ καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν μὲ θαυμασίαν σοφίαν καὶ σύνεσιν, τὸν ὁποῖον ἐτίμησε μὲ τὸ αὐτεξούσιον καὶ κατέστησεν αὐτὸν βασιλέα πάσης τῆς κτίσεως, δίδων εἰς αὐτὸν καὶ γυναῖκα εἰς βοήθειάν του καὶ ἐγκατέστησεν αὐτοὺς εἰς Παράδεισον ὡραιότατον, ὅστις γέμει πάσης εὐφροσύνης καὶ ἀγαλλιάσεως. Ἐπρόσταξε δὲ τούτους νὰ μὴ φάγουν ἀπὸ τὸ δένδρον τοῦ κακοῦ. Εἷς δὲ ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους συνεσκοτίσθη εἰς ἔπαρσιν καὶ ἀλαζονείαν, ἐξ αἰτίας τῶν παλαιῶν τιμῶν τὰς ὁποίας εἶχεν. Ὅθεν, ὁ ἄθλιος, ἐγένετο δαίμων σκοτεινὸς μεθ᾿ ὅλου τοῦ τάγματός του».

Ἡ πτῶσις τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.

ΟΥΤΟΙ οἱ δαίμονες ἐφθόνησαν τὴν μεγίστην καὶ θαυμαστὴν ἀξίαν τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὁ ἀρχηγὸς τούτων, μετασχηματισθεὶς εἰς ὄφιν, ἐδολιεύθη καὶ ἠπάτησε τὴν γυναῖκα ζῶσαν ἐν τῷ Παραδείσῳ καὶ αὐτὴ τὸν ἄνδρα αὐτῆς καὶ ἔφαγον ἀπὸ τὸν καρπὸν τοῦ ἀπηγορευμένου δένδρου. Ἔνεκα τῆς τοιαύτης παρακοῆς ὁ Δημιουργὸς τῶν πάντων Θεὸς ἐξώρισε τούτους ἀπὸ τὸν Παράδεισον καὶ ἐζημιώθησαν τὰ μέγιστα κατὰ τὴν ἀθανασίαν καὶ τὰ λοιπὰ ἀξιώματα, διότι παρέβησαν τὴν ἐντολὴν τοῦ Ποιήσαντος αὐτούς. Καὶ πάλιν οἱ τούτων ἀπόγονοι ἔπεσαν εἰς ἄλλα διάφορα ἁμαρτήματα. Ὅθεν ὁ Θεὸς ἐμίσησεν αὐτοὺς καὶ ἔκαμεν εἰς ὅλον τὸν κόσμον κατακλυσμόν, καὶ ἀπώλεσε πᾶσαν ψυχὴν ζῶσαν. Μόνον ἔνα δίκαιον ἀφῆκε μὲ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ εἰς τὴν κιβωτόν, Νῶε καλούμενον».

«Καὶ πάλιν, ἀφοῦ ἐπλήθυναν οἱ άνθρωποι, ἐλησμόνησαν ἐκείνην τὴν τιμωρίαν, καὶ ἔπιπτον εἰς περισσοτέραν ἀσέβειαν, νομίζοντές τινες ἐξ αὐτῶν ὅτι ὁ κόσμος ἔγινε τυχαίως καὶ αὐτομάτως. Ὅθεν ἐγκαταλείψαντες τὸν Κτίστην προσεκύνουν τὰ κτίσματα, ἥτοι τὸν ἥλιον, τοὺς ἀστέρας, τὰ στοιχεῖα καὶ ἄλλα πολλὰ δημιουργήματα. Ἄλλοι ἐσέβοντο ὁμοίους αὐτῶν ἀνὐρώπους, πόρνους, φονεῖς, ἄρρενάς τε καὶ γύναια, τῶν ὁποίων ἔστηναν εἴδωλα καὶ ὡς θεοὺς ἐπίστευον καὶ ἐσέβοντο. Καὶ κανεὶς δὲν ἠννόησε τὸν ἀληθῆ Θεόν. Μόνον εἷς φρόνιμος ἀνθρωπος, ᾽Αβραὰμ ὀνόματι, ὅστις διεχώρισε τὸν Κτίστην ἀπὸ τὰ κτίσματα, τοῦτο δὲ καὶ ἐδίδαξεν εἰς ὅσους ἐξ αὐτοῦ ἐγεννήθησαν. Οὗτοι δέ, φυλάσσοντες τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου, ἐπλήθυναν μὲ καιρόν, ὁ δὲ ἀριθμὸς των ἔγινεν ἀμέτρητος εἰς τὴν Αἴγυπτον. Ὁ δὲ βασιλεὺς αὐτῆς Φαραὼ ἥθελε νὰ θανατώσῃ αὐτούς. Ὅθεν ἔφυγον ἅπαντες ἐκεῖθεν, καὶ ἔφθασαν εἰς τὴν Ἑρυθρὰν θάλασσαν».

«Τότε ὁ ἀρχηγὸς αὐτῶν Μωϋσῆς προσηυχήθη καὶ ἐσχίσθη ἡ θάλασσα εἰς δύο καὶ ἔστεκεν ὡς τοῖχος ἀπὸ τὴν μίαν καὶ τὴν ἄλλην πλευράν, καὶ διῆλθον σῶοι. Ἰδόντες δὲ αὐτοὺς οἱ Φαραωνῖται, εἰσῆλθον καὶ αὐτοὶ εἰς ἐκείνην τὴν δίοδον διὰ νὰ φονεύσωσιν ὅλον αὐτὸν τὸν λαόν. ᾿Αλλὰ ὁ Θεὸς ἐπρόσταξε τότε τὰ ὕδατα, καὶ ἐστράφησαν πρὸς τὰ ὀπίσω. Καὶ οἱ μὲν Ἱσραηλῖται ἀβρόχως διῆλθον, ἅπαντες δὲ οἱ ἐχθροί των κατεποντίσθησαν, καὶ ἔμειναν οἱ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἔβρεχεν ὁ Θεὸς οὐρανόθεν τὸ μάννα χρόνους τεσσαράκοντα διὰ νὰ τρέφωνται. Καὶ ἄλλα σημεῖα καὶ τέρατα ἔδειξεν εἰς ἐκείνους ὁ Παντοδύναμος. Παρέδωσε δὲ εἰς αὐτοὺς Νόμον πῶς νὰ πορεύωνται, καὶ ἐδίδαξε νὰ ἀπέχωσι τῆς εἰδωλολοτρίας καὶ πάσης αἰσχρᾶς καὶ ἀθέσμου πράξεως καὶ νὰ σέβωνται ἕνα μόνον Θεὸν. Ὅμως πάλιν ἡ ἀνθρωπίνη φύσις συνέχιζε νὰ εἶναι δεδουλωμένη εἰς τὴν προπατορικὴν ἁμαρτίαν, καὶ πάντες μετὰ θάνατον ἀπήρχοντο εἰς τὴν τυραννίδα τοῦ ἄδου».

Ἡ ἐνανὃρὠπησις τοῦ Κυρίου.

ΤΟΥΤΟΥ ἕνεκεν ὁ ἐλεήμων Θεὸς ηὐσπλαγχνίσθη τὸ πλάσμα τῶν χειρῶν Αὐτοῦ, καὶ κατελθὼν ἐκ τῶν οὐρανῶν ὁ Υἰος, μὴ χωρισθεὶς τοῦ Πατρός, ἐσαρκώθη ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς ᾿Αειπαρθένου χωρὶς μῖξιν ἀνδρός, μὲ τρόπον ἄρρητον καὶ ἀκατανόητον. Γενόμενος δὲ ἀνθρωπος, ἔμεινε καὶ Θεός, ὡς ἀπ’ αἰώνων, διαφυλάξας τὴν παρθενίαν τῆς Μητρὸς αὐτοῦ θεοπρεπῶς ἄφθορον μετὰ τὴν ἄφραστον γέννησιν. Συνανεστράφη δὲ μὲ τοὺς ἀνθρώπους, ἕως οὗ ἔγινε τριάκοντα ἐτῶν, ὡς τέλειος ἀνθρωπος· καθ΄ ὅν δὲ χρόνον ἐβαπτίζετο εἰς τὸν ποταμὸν Ἰορδάνην ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ὅστις ἦτο ἁγιώτατος μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, ἦλθε φωνὴ οὐρανόθεν ἐκ τοῦ Πατρὸς Αὐτοῦ λέγουσα: «Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός»· κατῆλθε δὲ καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς ἐπ᾿ αὐτόν. Οὗτος εἷναι ὁ Ἰησοῦς ὁ ἐπιλεγόμενος Χριστός».

«Ἀπὸ τῆς στιγμῆς ἐκείνης ὁ Δεσπότης ἤρχισε νὰ κάμνῃ μεγάλα θαυμάσια. Νεκροὐς ἀνέστησε, τυφλοὺς ἐφώτισε, κωφοὺς καὶ ἀλάλους καὶ ἀναπήρους καὶ παραλὐτους ἐθεράπευσε, λεπροὺς ἐκαθάρισε, καὶ δαίμονας θεόθεν ἐξεδίωκε. Συνήθροισε δὲ καὶ δώδεκα Μαθητάς, τοὺς ὁποίους ἐπρόσταξε νὰ κηρύττουν πολιτείαν οὐράνιον. Οὕτως ὁ Θεὸς ἧλθεν εἰς τὴν γῆν, διὰ νὰ καταστήσῃ μὲ θεϊκὴν οἰκονομίαν Αὐτοῦ ἡμᾶς τοὺς ἐπιγείους, οὐρανίους εἰς βασιλείαν ἀθάνατον. Οἱ δὲ ἀρχοντες τῶν Ἰουδαίων, οἱ μετ᾿ αὐτοῦ συνδιατρίβοντες, ἐφθόνησαν διὰ τὴν θαυμασίαν Αὐτοῦ πολιτείαν καὶ κατεδίκασαν τοῦτον εἰς σταυρικὸν θάνατον. Καὶ ὡς μὲν ἀνθρωπος ἀπέθανε πρὸς ὥρας. Ὅς δὲ Θεὸς ἔμεινεν ἀβλαβὴς καὶ ἀκέραιος καὶ κατῆλθεν εἰς τὸν ἄδην, λυτρώσας τοὺς αἰχμαλώτους τοῦ δαίμονος».

Ἡ ᾿Ανάστασις τοῦ Κυρίου.

ΚΑΤΑ δὲ τὴν τρίτην ἡμέραν ὁ Ἰησοῦς ἀνέστη θεοπρεπῶς, καὶ ἐφάνη πολλάκις εἰς τοὺς Μαθητὰς Αὐτοῦ, ἵνα αὐτοὺς ἐνδυναμώσῃ. Ἔπειτα ἀνελήφθη ἐμπροσθεν αὐτῶν μετὰ δόξης πολλῆς καὶ θείας δυνάμεως, καὶ ἀνελθὼν εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἐκάθισεν ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ καὶ πάλιν μέλλει νὰ ἔλθῃ καὶ νὰ κρίνῃ ὅλον τὸν κόσμον. Καὶ τώρα μὲν ἀποθνῄσκομεν, ὅταν ὅμως ἔλθῃ ἡ βασιλεία Του καὶ καταβῇ εἰς τὴν γῆν τὸ δεύτερον, δ᾽ ἀναστηθῶμεν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, καὶ θὰ κριθῶμεν ἕκαστος κατὰ τὰ ἔργα του. Καὶ οἱ μὲν ἐνάρετοι, οἰ φυλάξαντες τὰ σωτήρια προστάγματα αὐτοῦ, θὰ μεταβοῦν εἰς χαρὰν ἀνεκλάλητον, συνευφραινόμενοι μετ᾿ αὐτοῦ αἰωνίως εἰς τὸν Παράδεισον. Οἱ δὲ ἁμαρτωλοὶ καὶ παρήκοοι, οἱ τὰς ἐντολὰς καὶ τὸν Νόμον Του καταφρονήσαντες, θὰ καταδικασθοῦν μετὰ δαιμόνων εἰς πῦρ ἀτελεὐτητον καὶ κόλασιν αἰώνιον».

«Ἀφ΄ οὗ δὲ ἀνελήφθη ὁ Κύριος, ἔστειλεν εἰς τοὺς Μαθητὰς αὐτοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, καὶ ἐφώτισε τούτους νὰ λαλῶσιν ὅλας τὰς γλώσσας, οἵτινες καὶ διεσπάρησαν εἰς ὅλον τὸν κόσμον, κηρύττοντες τὴν Ὀρθόδοξον Πίστιν, κατὰ τὸ πρόσταγμα. Καὶ ἐβάπτισαν τὰ πεπλανημένα ἕθνη εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, διδάσκοντες αὐτοὺς νὰ φυλάττωσι τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου. Οὕτως ἐκηρύχθη τὸ σωτήριον ὄνομα τοῦ Χριστοῦ εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην. ᾿Αλλ᾽ εὑρίσκονται πολλοὶ ἀνόητοι, οἵτινες λατρεύουσιν εἴδωλα. Ὅμως μὲ τὴν δύναμιν Αὐτοῦ, τοῦ παντοδυνάμου Θεοῦ, θἀ ἀφανισθῇ ἡ εἰδωλολατρία καὶ θὰ βασιλεύσῃ μόνος αὐτὸς ὁ ἀληδὴς καὶ παντέλειος. Ἰδού, ἤκουσες μὲ ὀλίγους λόγους τὴν θείαν οἰκονομίαν καὶ ἐνόησας κάπως τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν ἀληθῆ Θεὸν ἡμῶν καὶ Δεσπότην. Ὅθεν, ἐὰν δεχθῇς εἰς τὴν ψυχήν σου τὴν χάριν αὐτοῦ καὶ γίνῃς δοῦλός Του, θὰ γνωρίσῃς ᾿Εκεῖνον σαφέστερον».

Ὁ Ἰωάσαφ φωτίζεται.

ΕΥΘΥΣ ὡς ἤκουσε ταῦτα ὁ νέος, ἔλαμψεν εἰς τὴν ψυχήν του φῶς θεϊκὸν καὶ ἐγερθεὶς ἀπὸ τοῦ θρόνου αὐτοῦ μὲ πολλὴν ἀγαλλίασιν ἀντίκρυσε τὸν γέροντα, εἰπών· «Νομίζω, τίμιε πάτερ, ὅτι αὐτὸς ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ τίμιος λίθος, τὸν ὁποῖον κρατεῖς κεκρυμμένον καὶ δὲν τὸν δεικνύεις εἰς τὸν καθένα, ἀλλὰ μόνον εἰς ἐκείνους οἵτινες ἔχουσιν ὑγιᾶ τὰ τῆς ψυχῆς αἰσθητήρια. Διότι, ὡς ἥκουσα τοὺς λόγους σου, φῶς γλυκύτατον εἰσῆλθεν εἰς τὴν καρδίαν μου, καὶ ἠφάνισε τὴν λύπην, ἥτις τὴν ἐκάλυπτε πρότερον. ᾽Εὰν λοιπὸν γνωρίζῃς περὶ τούτου περισσότερα, μὴ ἀμελήσῃς νὰ μοὶ διηγηθῇς ταῦτα μὲ πᾶσαν ἀκρίβειαν». Ὁ γέρων τότε ἀπεκρίθη· «Ναί, βασιλεῦ, τοῦτο εἷναι τὸ μέγα μυστήριον, τὸ ὁποῖον ἦτο κεκρυμμένον καὶ τώρα πρὸ ὀλίγων χρόνων ἀπεκαλύφθη. Καὶ ἐκεῖνος ὅστις θέλει πιστεύσει καὶ βαπτισθῇ, θἀ σωθῇ». Λέγει ὁ Ἰωάσαφ· «Ὅσα μὲν εἶπες, ἀναμφιβόλως πιστεύω, καὶ Αὐτὸν τὸν ὁποῖον κηρύττεις πιστεύω ὡς Θεόν, καὶ προσκυνῶ καὶ δοξάζω, μόνον ἐμπιστεύθητί μοι ἀφόβως καὶ δίδαξον τί εἶναι τὸ Βάπτισμα, καὶ ὅσα ἄλλα εἶναι ὑποχρεωμένος νὰ πράττῃ ἐκεῖνος ὅστις θέλει νὰ πιστεύσῃ». Καὶ ὁ Βαρλαὰμ ἀπεκρίθη· «Ἡ χάρις τοῦ θείου Βαπτίσματος εἶναι ὡς ρίζα καὶ θεμέλιον τῆς Πίστεως ἡμῶν καὶ καθαρίζει τὰ μιάσματα τῶν ἁμαρτημάτων. Διότι οὕτω μᾶς παρήγγειλεν ὁ Δεσπότης. Νὰ ἀναγεννᾶται ὁ ἄνθρωπος δι᾿ ὕδατος καὶ πνεύματος, ἡ δὲ χάρις τοῦ Θεοῦ ἁγιάζει τὴν ψυχὴν τοῦ βαπτιζομένου καὶ μεταβάλλει ταύτην κατ᾿ εἰκόνα Αὐτοῦ καὶ καθ΄ ὁμοίωσιν, χωρὶς δὲ αὐτοῦ τοῦ βαπτίσματος οὐδεὶς ἀξιοῦται τῆς αἰωνίου ζωῆς, εἰς βασιλείαν οὐράνιον».

Τὸ μυστήριον τοῦ θανάτου.

Ο ΙΩΑΣΑΦ τότε ἡρώτησεν· «Ἐφ ὅσον ἡμεῖς ἀποθνήσκον μεν, καὶ αἱ σάρκες ἡμῶν διαλύονται, ὑπάρχει τάχα καὶ ἄλλη ζωὴ μετὰ θάνατον». Καὶ ὁ γέρων Βαρλαάμ ἀπήντησε. «Δέν δὐναται γλῶσσα ἀνθρώπου νὰ ἐξηγήσῃ τὰ ἀγαθά, τὰ ὁποῖα ἐλπίζομεν καὶ τῶν ὁποίων θέλουσιν οἱ δίκαιοι καὶ εὐσεβεῖς ἀπολαύσει εἰς τὴν οὐράνιον Βασιλείαν, ἐπειδὴ ταῦτα εἶναι ἀνεκδιήγητα. Ἀλλ’ ὅταν ἀξιωθῶμεν τῆς τοιαύτης μακαριότητος, θὰ ἔχωμεν πᾶσαν εὐφροσύνην, ἀγαλλίασιν, τιμήν, δόξαν καὶ ὡραιότητα, καὶ πᾶν ἄλλο ἀγαθόν, τὸ ὁποῖον θὰ ἠμποροῦσε νὰ ἐπιθυμήσῃ ὁ ἄνθρωπος. Ἔχε τὴν πίστιν εἰς τὴν καρδίαν σου στερεάν, καὶ μὴ σὲ σαλεύσῃ πονηρὸς λογισμός, ἀλλὰ φρόντισον νὰ ἀπολαύσῃς ἐκείνην τὴν οὐράνιον ὡραιότητα μὲ ἔργα καλά, καὶ τότε θὰ γνωρίσῃς τὴν ἀπέραντον τελειότητα».

«Ἐπὶ δὲ τῆς δευτέρας σου ἐρωτήσεως γίνωσκε, ὅτι τὸ μὲν σῶμα φθείρεται εἰς τὴν γῆν, καὶ γίνεται πάλιν χῶμα ὡς ἦτο πρότερον. Ἡ δὲ ψυχὴ ὡς ἀθάνατος δὲν ἀποθνῄσκει, ἀλλὰ μεταβαίνει ὅπου προστάξῃ ὁ Κύριος, ἵνα διαμένῃ ἕως τὴν δευτέραν αὐτοῦ παρουσίαν, ὅτε θὰ ἀναστηθῶσι πάλιν ἐκεῖνα τὰ σώματα τὰ φθαρτὰ καὶ σεσηπότα, θὰ παραλάβωσι τὰς ψυχὰς αὐτῶν, καὶ θὰ κατασταθοῦν ἄφθαρτα καὶ ἀθάνατα, διὰ νὰ λάβῃ ἕκαστος τὴν ἀμοιβὴν τῶν ἔργων του, κἂν ἁμαρτωλὸς εἶναι κἂν δίκαιος. Καὶ ἐπειδὴ ὁμοῦ καὶ τὰ δύο ποιοῦσι τὸ ἀγαθὸν ἢ τὸ πονηρὸν ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα, δίκαιον εἶναι νὰ λάβωσιν ἀμφότερα τὴν ἀνταμοιβήν».

«Διὰ ταῦτα πάντα μὴ ἀμφιβάλλῃς, εὐγενέστατε. Διότι, καθὼς ὁ Παντοδύναμος Θεὸς ἔπλασεν ἡμᾶς ἐξ ἀρχῆς ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι, οὕτω δύναται νὰ ἀναστήσῃ ἡμᾶς, καθὼς ἐδημιούργησε τὸν κόσμον ὅλον μὲ ἕνα λόγον, καὶ ὑποτάσσονται εἰς τὴν προσταγήν του ὅλα τὰ κτίσματα, ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ χωρὶς ὐεμέλιον, ὁ ἥλιος, ἡ σελήνη, οἱ ἀστέρες, ἡ θάλασσα, καὶ πάντα τὰ κτίσματα Αὐτοῦ. Διότι, ἐὰν δὲν ἦτο γεγραμμένη ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν, δὲν θὰ ἐφαίνετο ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἐπειδὴ οἱ δίκαιοι ἔχουσιν εἰς τὴν ζωὴν ταύτην θλίψεις καὶ διαφόρους δοκιμασίας, οἱ δὲ ἀσεβεῖς καὶ παράνομοι εὐημερίαν πολλὴν καὶ ἀπόλαυσιν, διὰ τοῦτο ὁ δικαιοκρίτης Θεὸς μέλλει νὰ προστάξῃ τὴν κοινὴν ἁπάντων ἀνάστασιν, ἵνα δικαιώσῃ ἕκαστον κατὰ τὰς πράξεις του».

Ὁ ἀληθὴς Θεός.

ΕΙΠΕ τότε ὁ Ἰωάσαφ· «Μεγάλα καὶ θαυμαστὰ τῷ ὄντι πράγματα μοῦ ἀναγγέλλεις, ὦ άνθρωπε, καὶ ἄξια φόβου καὶ τρόμου πολλοῦ. ᾿Αλλὰ ποίαν ἀπόδειξιν ἔχετε δι᾿ αὐτά, καὶ πῶς ἐπιστεύσατε τόσον εὐκόλως ὅσα ἀκόμη δὲν ἔγιναν; Διότι δι᾿ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἐπράχθησαν, ἠκούσατε ἐξ ἐκείνων οἵτινες εἶδον ταῦτα καὶ ἔγραψαν. ᾿Αλλὰ δι᾿ αὐτὰ τὰ ἐξαίσια μέλλοντα νὰ συμβοῦν, πῶς ἔχετε τοσαύτην βεβαιότητα ;» Ὁ Βαρλαὰμ ἀπήντησε· «Ἐξ ὅσων ἔγιναν πρότερον ἐλάβομεν τὴν τῶν μελλόντων πληροφορίαν. Διότι ἐκεῖνοι, οἵτινες ἔπρθφήτευσαν καὶ ἐκήρυξαν ὅσα ἔγιναν, δὲν ἔσφαλαν εἰς τὴν ἀλή θειαν· ἀλλὰ ἐγένοντο μὲ ἀκρίβειαν ὅλα ὅσα ἐλάλησαν, μὲ πολλὰ σημεῖα καὶ τέρατα. Ὅθεν, καθὼς εἰς τὰ παρελθόντα ἐφάνησαν ἀληδεῖς, καὶ κανὲν κακὸν ἢ πεπλασμένον δὲν μᾶς ἐδίδαξαν, ἀλλὰ πάντα ἔλαμψαν ὡς ὁ ἥλιος, οὕτως εἶναι ἀληθῆ καὶ τὰ μέλλοντα, τὰ ὁποῖα καὶ Αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἀπεκάλυψε, πρῶτον μὲ λόγους, κατόπιν μὲ ἔργα, ἀναστήσας πολλοὺς νεκρούς, καὶ ἄλλα πολλὰ ποιήσας θαυμάσια. Δὲν ἔχομεν λοιπὸν καμμίαν ἀμφιβολίαν». Συνέχισε δὲ ὁ γέρων διηγούμενος καί τινας παραβολὰς τοῦ Εὐαγγελίου, ὡς περὶ τοῦ πλουσίου καὶ τοῦ Λαζάρου, περὶ τοῦ μὴ ἔχοντος ἔνδυμα γάμου, περὶ τῶν δέκα Παρθένων καὶ ἄλλα.

Ὅταν λοιπὸν ὁ Ἰωάσαφ ἤκουσε τοὺς τοιούτους ψυχωφελεῖς καὶ θαυμασίους λόγους, κατενύχθη καὶ ἐθερμάνθη τὴν ψυχήν, εἰπών· «᾿Επειδή, σεβάσμιε γέρον, μοὶ ἀπεκάλυψες πάντα, εἰπέ μοι τώρα τί νὰ πράξω, διὰ νὰ ἀποφύγω τὴν μέλλουσαν κόλασιν, καὶ νὰ κληρονομήσω τὴν αἰώνιον ζωήν ;» Εἶπεν ὁ γέρων· «᾿Αναγκαιότατον εἶναι νὰ λάβῃς τὸ ἅγιον Βαπτισμα· ὅδεν μὴ ἀργήσῃς νὰ προσέλθῃς εἰς τὸν Χριστόν, ὁ ὁποῖος σὲ ἐκάλεσε, καὶ ἄφες αὐτοὺς τοὺς πονηροὺς καὶ ψυχοφθόρους ψευδοθεούς, τοὺς ὀλεθρίους δαίμονας, τὰ ἀναίσθητα εἴδωλα. Διότι ὅσοι λατρεύουσι ταῦτα εἶναι μωροί, καὶ ἄκουσε ἓν παράδειγμα, διὰ νὰ ἐννοήσῃς τίνος εἶναι ὅμοιοι οἱ προσκυνοῦντες τὰ εἴδωλα».

«Κυνηγός τις συνέλαβεν ἀηδόνα, καὶ θέλων νὰ τὴν σφάξῃ, διὰ νὰ τὴν φάγῃ, ἤκουσε φωνὴν θαυμασίαν τῆς ἀηδόνος, λέγουσαν εἰς αὐτόν· «Τί ὄφελος σοῦ δίδει ὁ θάνατός μου, ἄνδρωπε, ἀφοῦ δὲν θὰ χορτάσῃς ἀπὸ τὸ κρέας μου; ᾿΄Αφες με καὶ ἐγὼ θὰ σοῦ δώσω τρεῖς μεγάλας παραγγελίας, τὰς ὁποίας, ἐὰν φυλάξῃς, θὰ εὕρῃς πολλὴν ώφέλειαν». Ὁ κυνηγὸς τότε, θαυμάσας τοὺς λόγους τῆς ἀηδόνος, ἔταξεν ὅτι, ἐὰν ἀκούσῃ πολύτιμον λόγον, θὰ τὴν ἀφήσῃ νὰ ζήσῃ. Καὶ ἡ ἀηδὼν εἶπε· «Μὴ ἐπιχειρήσῃς ποτὲ νὰ πράξῃς τι τὸ ἀδύνατον“ μὴ μεταμεληθῇς διὰ πρᾶξιν τὴν ὁποίαν ἐτέλεσες εἰς τὸ παρελθόν, καὶ ἄπιστον λόγον μὴ πιστεύσῃς». Τούτων τῶν λόγων τὴν γνῶσιν θαυμάσας ὁ κυνηγός, ἀπέλυσε τὴν ἀηδόνα. Τότε ἐκείνη εἶπε πάλιν· «Ὁ τῆς ἀβουλίας σου, ἄνθρωπε! Πόσον θησαυρὸν ἐζημιώθης σήμερον. ᾿Εγὼ ἔχω εἰς τὰ σπλάγχνα μου ἕνα πολύτιμον μαργαριτάρι, μεγαλύτερον ἀπὸ ἐν ᾠὸν στρουθοκαμήλου». Ταῦτα ἀκούσας ὁ κυνηγὸς ἐλυπήθη διότι τὴν ἀπέλυσε, καὶ ἐδοκίμασε νὰ τὴν συλλάβῃ πάλιν. Καὶ ἐκείνη εἶπε· «Τώρα ἐνόησα ὅτι εἶσαι ἀνόητος, καὶ δὲν ἀπέκτησες ἀπὸ τοὺς λόγους μου οὐδεμίαν ὠφέλειαν. ᾿Εγὼ σοὶ εἶπον νὰ μὴ μεταμελῆσαι διὰ πρᾶξιν ποὺ ἔκαμες εἰς τὸ παρελθόν, καὶ σὺ λυπεῖσαι, διότι μὲ ἀπέλυσες. Εἶπόν σοι, νὰ μὴ ἐπιχειρήσῃς πρᾶγμα ἀδύνατον, καὶ σὺ δοκιμάζεις νὰ μὲ συλλάβῃς. Τρίτον σοῦ εἶπα, νὰ μὴ πιστεύσῃς λόγον ἄπιστον, καὶ σὺ πιστεύεις ὅτι ἔχω τοιοῦτον μαργαρίτην εἰς τὴν κοιλίαν μου!».

«Τοιαύτην ἀγνωσίαν ἔχουσιν ὅσοι πιστεύουν τὰ εἴδωλα. Διότι αὐτοὶ οἱ ἴδιοι κατεσκεύασαν ταῦτα μὲ τὰς ἰδίας των χεῖρας καὶ προσκυνοῦσι τὰ ἔργα των, νομίζοντες ὡς πλαστουργοὺς καὶ εὐεργέτας των ἐκείνους τοὺς ὁποίους αὐτοὶ κλείουν εἰς τοὺς ναούς, δὲν νοοῦσι δὲ οἱ ἄφρονες, ὅτι, ἐὰν αὐτοὶ δὲν δύνανται νὰ βοηθήσωσιν ἑαυτούς, πῶς θὰ γίνωσιν ἄλλων ἀνθρώπων βοηθοὶ καὶ φύλακες; Ἡμεῖς δὲν ἔχομεν ἀπρέπειαν ἥ ἀνωμαλίαν εἰς τὴν Γραφήν μας, ἀλλὰ κηρύττομεν καὶ πιστεύομεν, ὅτι εἷς Θεὸς μόνον εἶναι ἐν Τριάδι ᾿Αγίᾳ ὑμνούμενος, ὅστις ἐδημιούργησεν ὅλα τὰ ὁρατὰ καὶ ἀόρατα καὶ φωτίζει τοὺς ἀγαθοὺς καὶ ἐναρέτους ἀνδρώπους, ἵνα γνωρίσωσιν Αὐτόν, καθὼς ἐφώτισε καὶ τὴν βασιλείαν σου. Αὐτὸς ὁ ἐλεήμων μὲ ἔστειλε νὰ σὲ διδάξω καὶ νὰ σὲ ὁδηγήσω πρὸς τὴν ἀλήθειαν. Ὅθεν, ἐὰν μὲν πιστεύσῃς καὶ βαπτισθῇς, σῴζεσαι, ἐὰν δὲ ἀπιστήσῃς, θὰ κατακριὐῇς. Καὶ αὐτὰ τὰ ὁποῖα κατέχεις σήμερον καὶ διὰ τὰ ὁποῖα σεμνύνεσαι, ἤτοι ἡ δόξα, ὁ πλοῦτος, καὶ ἡ φαντασία τοῦ βίου τούτου εἰς καιρὸν ὀλίγον παρέρχονται καὶ πάντων τούτων στερεῖσαι καὶ φίλους καὶ συγγενεῖς καταλείπεις καὶ θὰ κλεισθῇς εἰς τάφον σμικρότατον, ὅπου ἀντὶ τῆς εὐωδίας τῶν ἀρωμάτων θὰ αἰσθάνεται ἡ ψυχή σου δυσωδίαν ἀνέκφραστον εἰς τὴν καταδίκην τοῦ ᾷδου. Καὶ μετὰ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάστασιν δὰ διωχθῇς ἀπὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ, θὰ κατακρημνισθῇς εἰς τὸ πῦρ τῆς κολάσεως. ᾿᾽Αν δὲ ἀκούσῃς τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀκολουθήσῃς Λὐτόν, ἀπαρνούμενος τὰ πρόσκαιρα, θὰ ἀπολαύσῃς ἀντὶ τούτων τῶν φθαρτῶν τὰ ἀφθαρτα καὶ ἀεὶ διαμένοντα, θὰ ἀγάλλεσαι μὲ τοὺς ᾿Αγίους αὐτοῦ εἰς τὸν Παράδεισον».

Ο Ἰωάσαφ πιστεύει εἰς τὸν Χριστόν.

ΠΙΣΤΕὙΣΑΣ τότε ὁ Ἰωάσαφ ἀπεκρίθη· «Πιστεύω ὅσα μοῦ εἶπες, σοφώτατε, καὶ πᾶσαν εἰδωλολατρίαν ἐμίσησα, διότι καὶ πρότερον εἰς αὐτὴν δὲν εἶχον ἐμπιστοσύνην. Τώρα δὲ ἐμίσησα ταῦτα τελείως, ἐπειδὴ ἐπληροφορήθην παρὰ σοῦ τὴν ματαιότητά των. Ποθῶ δὲ νὰ γίνω φίλος τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ἐὰν δὲν μὲ βδελυχθῇ τὸν ἀνάξιον, ἀλλὰ ὡς εὔσπλαγχνος συγχωρήσῃ τὰς ἁμαρτίας μου. Εἶμαι λοιπὸν ἕτοιμος νὰ βαπτισθῶ καὶ νὰ φυλάξω ὅσα μοῦ εἴπῃς, καὶ δίδαξόν με τί ἄλλο πρέπει νὰ πράξω μετὰ τὸ Βάπτισμα».

Τὰ καθήκοντα τοῦ Χριστιανοῦ.

ΤΟΤΕ ὁ γέρων Βαρλαὰμ ἀπήντησεν· «Ἡ πίστις χωρὶς τὰ ἔργα νεκρὰ λογίζεται· ἄπεχε λοιπὸν ἀπὸ πᾶσαν ἀκαθαρσίαν τοῦ σώματος, πορνείαν, μοιχείαν, ἀσέλγειαν, μέθην, φόνον, λαιμαργίαν, καὶ τὰ τούτοις ὅμοια ἁμαρτήματα. Διότι, ὅσοι πράττουν αὐτά, δὲν κληρονομοῦσι Βασιλείαν οὐράνιον. Ὁ δὲ καρπὸς τοῦ πνεύματος εἶναι ἀγάπη, πρᾳότης, ἐγκράτεια, ταπείνωσις, συντριβὴ καρδίας, ἐλεημοσύνη πρὸς τοὺς πτωχοὺς καὶ συμπάθεια. Αὐτὰ πρέπει νὰ φυλάττωμεν ἀκριβῶς, τὰ δὲ ἀντίθετα νὰ ἀποφεύγωμεν. Διότι ὅστις ὑποπέσῃ εἰς αὐτὰ μετὰ τὸ βάπτισμα γίνεται πάλιν δοῦλος τοῦ δαίμονος· καὶ δὲν δίδεται πλέον δεύτερον βάπτισμα. Ἐπειδή, ὅταν ὁ Κύριος ἀπέστειλε τοὺς ·Αποστόλους νὰ βαπτίζουν τὰ ἔθνη, ἔδωσεν εἰς αὐτοὺς ἐντολὴν νὰ διδάσκωσι, νὰ φυλάττουν ὅλα του τὰ προστάγματα, ἤτοι νὰ ε·ίμεθα πτωχοὶ καὶ πρᾳεῖς, νὰ κλαίωμεν, νὰ πεινῶμεν καὶ νὰ διψῶμεν τὴν δικαιοσύνην, νὰ είμεθα ἐλεήμονες, καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, εἰρηνοποιοὶ πρὸς τὸν πλησίον, νὰ ὑπομένωμεν ὕβρεις καὶ διωγμοὺς καὶ νὰ μὴ ἀποδίδωμεν κακὸν ἀντὶ κακοῦ, ἀλλὰ μάλιστα νὰ προσευχώμεθα δι᾿ ἐκείνους οἵτινες μᾶς θλίβουσι, διὰ νὰ γίνωμεν υἱοὶ Θεοῦ, ὅστις ἀνατέλλει τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἐπὶ τοὺς δικαίους καὶ ἀδίκους».

«Προσέτι νὰ συγχωρῶμεν ἐκ καρδίας τοὺς πταίοντας, διὰ “νὰ συγχωρήσῃ ὁ Θεὸς καὶ τὰ ἰδικά μας ἐγκλήματα, καὶ νὰ μὴ θησαυρίζωμεν ἐδῶ εἰς τὴν γῆν, ὅπου ὁ σκώληξ ἀφανίζει καὶ οἱ κλέπται κλέπτουσιν, ἀλλὰ εἰς τὴν οὐράνιον Βασιλείαν, ὅπου ἀεὶ καὶ πάντοτε οἱ θησαυροὶ διαμένουσι. Νὰ μὴ μεριμνῶμεν τί νὰ φάγωμεν, διότι αὐτὸς ὁ οὐράνιος Πατήρ, ὅστις τρέφει τὰ πτηνὰ καὶ στολίζει τὰ κρίνα τοσοῦτον ὡραῖα καὶ εὔμορφα, φροντίζει καὶ δι᾿ ἡμᾶς. Καὶ πάλιν εἶπεν ἀκόμη, ὅτι, ὅστις ἀγαπᾷ τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα του ὑπὲρ ἐμέ, δὲν εἶναι ἄξιος δι᾽ ἐμέ, καὶ ὅστις δὲν λαμβάνει τὸν Σταυρὸν αὐτοῦ, ἵνα μὲ ἀκολουθήσῃ, δὲν εἶναι ἄξιος ἐμοῦ. Αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλὰ ψυχοσωτήρια ͵ παραγγέλματα ἔδωσεν εἰς ἡμᾶς ὁ Δεσπότης, καὶ εἴμεθα ὑποχρεωμένοι νὰ τὰ φυλάττωμεν, διὰ νὰ λάβωμεν εἰς τὴν Βασιλείαν αὐτοῦ τὸν ᾶφὐαρτον στέφανον». .

᾿Ηρώτησε τότε ὁ Ἰωάσαφ· «Καὶ ἐὰν τύχῃ καὶ σφάλῃ τις εἰς μίαν ἢ δύο ἐκ τούτων τῶν ἐντολῶν δὲνἔχει πλέον ἐλπίδα σωτηρίας, καὶ δὲν θὰ μεταβῇ εἰς τὸν παράδεισον,» Λέγει ὁ Ὅσιος· «Ὁ Ὑἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔγινεν ἀνδρωπος διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν καὶ γιγνώσκων τὴν ἰδικήν μας ἀσθένειαν, δὲν μᾶς ἀφῆκε χωρὶς θεραπείαν, ἀλλ᾽ ὡς ἰατρὸς πάνσοφος μᾶς ἐχάρισε τὸ ἥδιστον βότανον τῆς μετανοίας, ἤτοι τὸ σων τήριον δάκρυ τὸ ὁποῖον λέγεται δεύτερον Βάπτισμα. Ἐπειδὴ τὸ πρῶτον Βάπτισμα δίδεται μόνον μίαν φοράν, μετὰ τὸ ὁποῖον, ἐὰν ἁμαρτήσῃς ὡς ἀνθρωπος, χρειάζεσαι κόπον πολὺν διὰ νὰ λάβῃς παρὰ Κυρίου συγχώρησιν. Οὕτως, ὁσάκις πταίεις, νὰ ἐγείρεσαι εὐθὺς διὰ τῆς μετανοίας, ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχει ἁμάρτημα, τὸ ὁποῖον νὰ νικᾷ τὴν εὐσπλαγχνίαν καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ». Διηγήθη δὲ ὁ Ὅσιος γέρων Βαρλαὰμ τὴν ἁμαρτίαν τοῦ προφήτου Δαβίδ, τὴν μετάνοιαν αὐτοῦ καὶ τὰ δάκρυα διὰ νὰ ἀποδείξῃ τὸ θεῖον ἔλεος.

Διδαχὴ περὶ τῶν Αγίων Μαρτύρων καὶ ‘Οσίων Πατέρων.

ΗΡΩΤΗΣΕ πάλιν ὁ Ἰωάσαφ· « Επειδὴ η μετάνοια εχει κόπον καὶ δάκρυα, τὰ ὁποῖα εἶναι δια τοὺς πολλους δυσκατόρ θωτα, ἤθελα νὰ εὕρω τὸν τρόπον, νὰ φυλάττω τὰ θεῖα προστάγματα μετ· ἀκριβείας, διὰ νὰ μὴ πικράνω πλέον τὸν γλυκύτατόν μου Δεσπότην μετὰ τὴν συγχώρησιν τῶν προτέρων ἀνομημάτων μου». Λέγει ὁ γέρων· «Καλῶς εἶπες, εὐγενέστατε, τοῦτο εἶχον καὶ ἐγὼ κατὰ νοῦν νὰ σοῦ διδάξω· ἀλλὰ εἶναι δύσκολον, ἂν ὄχι ἀδύνατον, ἄνθρωπος δεδεμένος εἰς βιοτικὰς μερίμνας καὶ ταραχάς, ἢ εἰς πλούτου τρυφὴν καὶ ὑπερηφάνειαν, νὰ μὴ παρεκτραπῇ ἀπὸ τὴν ὁδὸν τοῦ Κυρίου, καὶ νὰ φυλαχὑῇ καθαρὸς καὶ ἄμεμπτος. Διότι δὲν δύναταί τις νὰ δουλεύῃ δύο αὐθέντας, τὸν Θεὸν ὁμοῦ καὶ τὸν Μαμωνᾶν, ὅστις εἶναι ὁ πλοῦτος καὶ ἡ τοῦ κόσμου προσπάθεια. Ταῦτα γινώσκοντες οἱ Ὅσιοι Πατέρες διῆλθον μὲ πολλὴν ὑλῖψιν καὶ βάσανα τὴν ζωήν των, φροντίζοντες ὅσον ἠδύναντο νὰ φυλάξουν ἀμόλυντον τὸ τῆς ἀφθαρσίας ἔνδυμα. Διὰ τοῦτο καὶ οἱ μαρτυρήσαντες διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ ἠγάπησαν ἐξ ὅλης καρδίας τὸν Κύριον, καὶ ἀπῆλθον πρὸς Αὐτὸν διὰ τοῦ βαπτίσματος τοῦ Μαρτυρίου, τὸν ὁποῖον εἶναι πολυτιμότερον τοῦ προτέρου, ἐπειδὴ δὲν μολύνεται πλέον μὲ ἁμαρτήματα».

«Οὗτοι λοιπὸν λέγονται μιμηταὶ τοῦ Χριστοῦ. Πρῶτοι οἱ Μαθηταὶ Αὐτοῦ καὶ ᾿Απόστολοι, δεύτερον οἱ Μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι ἔχυσαν τὸ αἷμά των διὰ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, πᾶσαν βάσανον καὶ πᾶν μαρτύριον ὑπομείναντες. Οὕτως, ἄλλους ἔφαγαν τὰ θηρία, ἄλλους εἰς πῦρ κατέκαυσαν, καὶ ἄλλους ἐθανάτωσαν μὲ ἀπάνθρωπα μαρτύρια καὶ οἵτινες ἔλαβον τὰ βραβεῖα τῆς νίκης καὶ εὑρίσκονται τώρα συγκληρονόμοι τοῦ Θεοῦ μετὰ τῶν ᾿Αγγέλων εἰς τὸν Παράδεισον. Ἐδῶ δὲ εἰς τὴν γῆν τὰ ἅγια αὐτῶν λείψανα εὐωδιάζουν ὑπὲρ τοὺς μόσχους καὶ τὰ ἀρώματα, “καὶ τελοῦσιν ἄπειρα ὐαύματα. Διώκουσι᾽ δαίμονας καὶ θεραπεύουσι πᾶσαν ἀσθένειαν. Ἀφ· οὗ δὲ ἔπαυσεν ὁ διωγμός, καὶ ἐπίστευσαν οἱ βασιλεῖς εἰς τὸν Χριστόν, ἰδόντες οἱ ἐνάρετοι ἄνδρωποι, ὅτι δὲν ὑπῆρχον πλέον τύραννοι, ἵνα βασανίζουν τούτους μὲ μαρτύρια, εὗρον αὐτοὶ ἄλλον τρόπον διὰ νὰ βασανίζουν τὴν σάρκα, ἵνα τὴν ὑποτάξουν τῷ πνεύματι. ᾿Ηρνήθησαν τὸν κόσμον, κατὰ τὴν ἐντολὴν τοῦ Κυρίου, ἐγκατέλειψαν φίλους καὶ συγγενεῖς, ἐμίσησαν πλοῦτον καὶ πᾶσαν ἀπόλαυσιν καὶ ἀπελὑόντες εἰς ἐρήμους τόπους, ὡς ἐξόριστοι, ἔζησαν ὑλιβόμενοι, κακουχούμενοι καὶ πάσης παρακλήσεως στερούμενοι, πλανώμενοι εἰς ὄρη καὶ σπήλαια, ἐσθίοντες μόνον χόρτα καὶ ἄρτον ξηρὸν καὶ·οὐτως ἀσκούμενοι ἐγένοντο Μάρτυρες μὲ τὴν προαίρεσίν των. ᾿΄Οντως μακάριοι οἱ τοιοῦτοι, οἵτινες βασανισὑέντες προσκαίρως καταφρονοῦντες ρευστὰ καὶ μάταια, ἀπήλαυσαν ἀληθινὰ καὶ αἰώνια. Αὐτοὺς μιμούμεὑα καὶ ἡμεῖς οἱ ταπεινοί, ἐν μεγάλη στενότητι καὶ σκληραγωγίᾳ διάγοντες».

Ταῦτα εἶπεν ὁ γέρων. Προσέθεσε δὲ καί τινα παραδείγματα ἐκείνων, οἵτινες κατεφρόνησαν τὸν μάταιον κόσμον, ἵνα πείσῃ τὸν βασιλοπαιδα Ἰωάσαφνὰ μισήσῃ τὸν πλοῦτον, τὴν δόξαν καὶ τὴν πολυ τέλειαν. Κατόπιν δὲ εἶπε καὶ τὴν παραβολὴν ταύτην, παρακινῶν αὐτὸν πρὸς ἐλεος καὶ συμπάθειαν.

‘Η παραβολὴ τῶν τριῶν φίλων.

ΑΝΘΡΩΠΟΣ τις εἶχε τρεῖς φίλους, ἐξ ὧν τοὺς δύο ἠγάπα καὶ ἐξετίμα, τὸν δὲ τρίτον κατεφρόνει, μὴ δεικνύων πρὸς αὐτὸν φιλανθρωπίαν, ὡς ἔπρεπεν. ᾿Ελθόντες δὲ μίαν ἡμέραν φοβεροί τινες στρατιῶται ὡδήγησαν βιαίως ἐκεῖνον τὸν ἀνθρωπον πρὸς τὸν βασιλέα, διότι ἐχρεώστει μυρία τάλαντα. Στενοχωρούμενος λοιπὸν ὁ ὀφειλέτης, ἐζήτει τινὰ νὰ ὁμιλήσῃ εἰς τὸν βασιλέα καὶ δώσῃ εἰς αὐτὸν μικρὰν προθεσμίαν, ἴνα ἐξοφλήσῃ τὸ χρέος του. Μεταβὰς τότε εἰς τὸν πρῶτόν του φίλον, εἶπεν εἰς αὐτόν· «Γινώσκεις, φίλτατε, ὅτι πολλάκις ἐκινδύνευσα πρὸς χάριν σου. Τώρα καὶ ἐγὼ σὲ χρειάζομαι εἰς τὴν ἀνάγκην μου. Λοιπὸν βοήθησόν με ὅσον δύνασαι». Ὁ δὲ φίλος του ἀπεκρίθη· «Ἐγὼ δὲν εἶμαι φίλος σου, οὔτε σὲ γνωρίζω· ὅμως δύο παλαιὰ ἱμάτια σοῦ δίδω καὶ ἄλλην βοήθειαν μὴ ἐλπίζῃς». Τότε μετέβη εἰς τὸν ἄλλον· «Ἐνδυμεῖσαι, εἶπεν εἰς αὐτόν, πόσην ἀγάπην σοῦ ἔδειξα; τώρα ἔχω καὶ ἐγὼ συμφορὰν μεγίστην, καὶ ζητῶ τὴν βοήθειάν σου». Καὶ ὁ δεύτερος φίλος τοῦ ἀπήντησε: «Δὲν ἔχω σήμερον καιρόν, διότι μεγάλη κακοτυχία μοῦ συνέβη καὶ ἔχω θλῖψιν πολλήν, ἀλλὰ θὰ σὲ συνοδεύσω ὀλίγον καὶ κατόπιν θὰ ἐπιστρέψω εἰς τὴν οἰκίαν μου».

«Ὅταν λοιπὸν ἐκεῖνος ὁ ἄθλιος εἶδε τὴν ἀπανθρωπίαν τῶν δύο φίλων, ἔδραμε πρὸς τὸν τρίτον, τὸν ὁποῖον ποτὲ δὲν ἐσπλαγχνίσθη, σύτε εἰς χαράν του τινὰ τὸν ἐκάλεσε, καὶ λέγει εἰς αὐτὸν μὲ κατῃσχυμμένον πρόσωπον. «Δὲν ἔχω στόμα νὰ σοῦ ὁμιλήσω, ἐπειδὴ οὐδέποτε καλωσύνην τινὰ σοῦ ἔκαμα. Πλὴν σὲ παρακαλῶ, μὴ ἐνθυμηθῇς τὴν ἀφροσύνην μου, ἀλλὰ δός μοι εἰς ταύτην μου τὴν ἀνάγκην ὀλίγην βοήθειαν». Οὗτος τότε εἶπεν εἰς αὐτὸν μὲ ἱλαρὸν καὶ χαρούμενον πρόσωπον· «Ναί, φίλε μου γνήσιε, ἐνθυμοῦμαι τὴν μικρὰν καλωσύνην, τὴν ὁποίαν μοῦ ἔκαμες, καὶ ὅσα σοῦ χρεωστῶ, θὰ σοῦ ἀνταποδώσω μὲ πολὺ κέρδος σήμερον. Καὶ μὴ φοβοῦ, διότι ἐγὼ θὰ παρακαλέσω εὐθὺς τὸν βασιλέα νὰ σοῦ χαρίσῃ ὅλον τὸ χρέος καὶ θέλει μοῦ εἰσακούσει, ὡς φίλος μου». Ταῦτα ἀκούσας ὁ χρεώστης κατενύχθη καὶ ἔλεγεν· «Οἴμοι! τὶ νὰ θρηνήσω πρῶτον ὁ ἀνόητος; Νὰ κατηγορήσω τὴν φιλίαν, τὴν ὁποίαν εἶχον πρὸς τοὺς ψευδεῖς καὶ ἀχαρίστους ἐκείνους ἢ νὰ κατακρίνω τὴν φρενοβλαβῆ ἀγνωμοσύνην, τὴν ὁποίαν ἔδειξα εἰς τοῦτον τὸν ἀληθῆ καὶ γνήσιον φίλον μου;»

Ὁ Ἰωάσαφ τότε, ἀφοῦ ἤκουσε τὴν παραβολὴν ταύτην, ἐζήτει ἀπὸ τὸν Ὅσιον γέροντα νὰ τοῦ ἐξηγήσῃ τὴν ἔννοιαν. Ὁ δὲ γέρων ἀπεκρίθη· «Ὁ πρῶτος φίλος εἶναι ὁ πλοῦτος καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν προσκαἶρων πραγμάτων, διὰ τὰ ὁποῖα ὁ ἀνθρωπος πίπτει εἰς μυρίους κινδύνους καὶ ὅταν ἔλθῃ ὁ θάνατος δὲν λαμβάνει τίποτε ἐξ ὅλων ὅσοι μὲ κόπους καὶ κινδύνους ἀπέκτησεν, εἰμὴ μόνον τὰ ἱμάτια μὲ τὰ ὁποῖα τὸν ἐνδύουσιν. Ὁ δεύτερος φίλος εἰναι ἡ γυνή, τὰ τέκνα καὶ οἱ λοιποὶ συγγενεῖς καὶ φίλοι του, τοὺς ὁποίους ἀγαπᾷ πολύ, καὶ πονεῖ ἡ ψυχή του εἰς τὸν χωρισμόν των, ὅμως δὲν λαμβάνει ἐξ αὐτῶν, τὴν ὥραν τοῦ θανάτου, ἀλλην βοήθειαν εἰμὴ τὴν συνοδείαν των μέχρι τοῦ τάφου του, μετὰ τὴν ὁποίαν ἐπιστρέφοντες λησμονοῦν τὸν φίλον των. Τρίτος φίλος, ὁ καταφρονηθείς, εἶναι ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ φιλανθρωπία καὶ αἱ λοιπαὶ ἀρεταί, αἵτινες μεταβαίνουν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μετ᾿ ἡμῶν μετὰ τὸν Θάνατόν μας, καὶ παρακαλοῦσιν Αὐτὸν νὰ μᾶς λυτρώσῃ ἀπὸ τοὺς δαίμονας». . ᾽

Νυχθεὶς τότε τὴν καρδίαν ὁ Ἰωάσαφ εἶπεν· «“Ὁ Θεὸς νὰ πληρώσῃ τὸν κόπον σου, διότι ηὔφρανας τὴν ψυχήν μου μὲ τοὺς σοφοὺς καὶ ἀρίστους λόγους σου, πλήν, σὲ παρακαλῶ, εἰπέ μοι καὶ ἄλλην παραβολὴν διὰ τὸν μάταιον κόσμον καὶ πῶς νὰ διέλθω τοῦτον ἀταράχως». Καὶ ὁ γέρων ἤρχισε ταύτην τὴν διήγησιν.

Παραβολὴ περὶ τῆς ματαιότητος τοῦ κόσμου.

ΥΠΑΡΧΕΙ μία πόλις πολυάνθρωπος, τῆς ὁποίας οἱ οἰκήτορες ἔχουσι τὴν συνήθειαν νὰ ψηφίζωσι βασιλέα ἕνα ξένον, ἄγνωστον ἅνθρωπον, ὥστε νὰ μὴ ἠξεύρῃ τοὺς νόμους της καὶ οὗτος ἔχει ἐξουσίαν νὰ κάμνῃ ὡς βασιλεὺς ἐπὶ ἕνα χρόνον ὅλα του τὰ θελήματα. ᾿΄Επειτα αἴφνης, ἐνῷ διάγει ἀμέριμνος, τρώγων καὶ πίνων καὶ ἀναπαυόμενος ὅτι διὰ εἶναι πάντοτε βασιλεύς, ἐκθρονίζεται ὑπὸ τοῦ λαοῦ καὶ πομπεύεται ὁλόγυμνος εἰς τὰς ὁδοὺς τῆς πόλεως, κατόπιν δὲ ἐξορίζεται εἰς μίαν ἐρημόνησον, μακρὰν τῆς χώρας, καὶ ἐκεῖ, μὴ εὑρίσκων τί ‘νὰ φάγῃ ἢ νὰ ἐνδυθῇ, διέρχεται πολλὴν ταλαιπωρίαν».

«Κατὰ τὴν συνήθειαν ταύτην λοιπὸν ἔκαμαν κάποτε βασιλέα εἰς ταύτην τὴν χώραν ἀνθρωπόν τινα, ὅστις ἔχων σοφίαν καὶ σύνεσιν, δὲν ἔπεσεν εἰς πολυφαγίαν καὶ μέθην, ὡς οἱ πρῴην βασιλεῖς, διότι ἐπληροφορήθη προηγουμένως τὴν ρηθεῖσαν τάξιν. ᾿Ανοίξας ὅθεν τοὺς βασιλικοὺς θησαυρούς, καὶ λαβὼν πλῆθος χρυσοῦ,·ἀργύρου καὶ λίθων . πολυτίμων, παρέδωκεν εἰς πιστοὺς δούλους του, προπέμπων αὐτοὺς εἰς ἐκείνην τὴν νῆσον, ὅπου ἔμελλε νὰ τὸν ἐξορίσουν. Ὅταν δὲ συνεπληρώθη ὁ χρόνος τῆς βασιλείας του, οἱ πολῖται ἐγύμνωσαν αὐτὸν καὶ ἀπέστειλαν εἰς τὴν ἐξορίαν. ᾿Αλλ᾿ οὗτος, προπέμψας τὸν πλοῦτον ἐκεῖ, εἶχε τροφὴν καὶ πάντα τὰ ἐφόδια».

«Πόλιν νόησον, εὐγενέστατε, τὸν κόσμον τοῦτον τὸν ἀπατηλὸν καὶ μάταιον· πολίτας τοὺς δαίμονας, οἱ ὁποῖοι μᾶς δελεάζουσι μὲ τὰς ἀπολαύσεις τῶν ἡδονῶν, διὰ τὰς ὁποίας, πιστεύοντες ὅτι εἶναι παντοτειναί, δὲν φροντίζομεν διὰ τὰ αἰώνια, ἤτοι νὰ προπέμψωμεν τροφὰς μὲ τοὺς πένητας δούλους, ούτε ἄλλας ἀρετὰς ἐτελέσαμεν. Ὅθεν, ὅταν ἔλθῃ ὁ Θάνατος, μᾶς ἐκβάλλουσιν ἀπὸ τὸν κόσμον γυμνοὺς οἱ πονη ροὶ δαίμονες, διότι ἐπράξαμεν τὰ θελήματά των, καὶ μᾶς μεταφέρουν εἰς τὴν ζοφερὰν καὶ αἰώνιον φυλακὴν τοῦ ἄδου, ὅπου δὲν ὑπάρχει φῶς οὐδὲ ἄνεσις οὐδὲ ἐλπὶς ἀνέσεως».

᾿Ηρώτησε τότε ὁ Ἰωάσαφ· «Εἶναι καὶ ἄλλοι οἵτινες κηρύττουν αὐτὰ τὰ ὁποῖα μὲ ἐδίδαξες;» Ὁ δὲ Βαρλαὰμ ἀπεκρίθη· «Εἰς ταύτην τὴν δυστυχῆ χώραν σας δὲν γνωρίζω ἐὰν εἶναί τις, διότι ἡ τυραννὶς τοῦ πατρός σου τοὺς ἐθανάτωσεν· ἀλλ· εἰς τοὺς ἄλλους τόπους ἀπανταχοῦ κηρύττεται ἡ ἀλήθεια αὕτη τῆς εὐσεβείας, τὴν ὁποίαν ὁ ᾽Ελεήμων Θεὸς μὲ ἀπέστειλε νὰ σὲ διδάξω, ἵνα μὴ ἀποθάνῃς εἰς τὴν ἀσέβειαν». Λέγει ὁ Ἰωάσαφ· «Εἶχα πόθον νὰ ἐδίδασκες καὶ τὸν πατέρα μου, μήπως ἕλθῃ καὶ αὐτὸς εἰς θεογνωσίαν». Ὁ δὲ Βαρλαὰμ ἀπεκρίθη· «Ὅσα δὲν δύνανται νὰ κάμουν οἱ ἄνδρωποι, οἰκονομεῖ ὁ Παντοδύναμος Κύριος. ᾿΄Εχε ὑπομονὴν πρὸς τὸ παρόν, διότι εἶναι πολὺ ὠργισμένος κατὰ τῶν Χριστιανῶν, καὶ ὅταν εὕρῃς καιρὸν κατάλληλον σὺ θὰ τὸν διδάξῃς μήπως τὸν σώσῃς καί, Θεοῦ συνεργοῦντος, γίνῃς οὕτω πατὴρ τοῦ πατρός σου μὲ τρόπον θαὑμάσιον».

᾿Ηρώτησε πάλιν ο Ἰωάσαφ «Τί εἶναι ἡ τροφὴ καὶ ἡ ἐνδυμασία σας εἰς τὴν ἔρημον,» Λέγει ὁ γέρων « Η τροφή μας εἶναι βότανα καὶ ἀκρόδρυα, καὶ ἐὰν τύχῃ κάποτε νὰ μᾶς φέρῃ τις ἄρτον, τὸν λαμβάνομεν, ὡς ἐκ τῆς θείας προνοίας στελλόμενον. Τὸ δὲ ἔνδυμά μας εἶναι ράσα τρίχινα πεπαλαιωμένα, τὰ ὁποῖα κατατρώγουν τὴν σάρκα μας, καὶ πολλὴν ταλαιπωρίαν ὑπομένομεν ἀπὸ τὸν καύσωνα τοῦ θέρους καὶ τὸ ψῦχος τοῦ χειμῶνος». Τότε ὁ Ἰωάσαφ τὸν παρεκάλεσε νὰ-ἐκδυθῇ τὰ ἐξωτερικά του φορέματα, ἵνα ἴδῃ αὐτὸν καθὼς εὑρίσκετο εἰς τὴν ἔρημον. Καὶ ὁ γέρων, ὑπακούσας καὶ ἀποκαλυφθείς, παρουσίασεν ἐλεεινὸν θέαμα, διότι ἡ σάρξ του ἦτο ἐξηραμμένη καὶ τὸ δέρμα μεμελανωμένον. ᾿Εδάκρυσε τότε ὁ νέος θαυμάσας τὸ τῆς ἀσκήσεως σκληρὸν καὶ ἐπίπονον, καὶ στενάξας εἶπεν εἰς αὐτόν· «Ἐπειδὴ ἦλθες νὰ μὲ λυτρώσῃς ἀπὸ τὴν δεινὴν αἰχμαλωσίαν, ὁδήγησόν με εἰς τὴν ἐρημον, διὰ νὰ δεχὑῶ τὴν σφραγῖδα τοῦ θείου Βαπτίσματος καὶ νὰ γίνω συγκοινωνός σου εἰς τὴν θαυμαστὴν φιλοσοφίαν τῆς ἀσκήσεως ταύτης». ᾿Απεκρίθη ὁ ὁ γέρων· «Τώρα μὲν λάβε τὸ ἅγιον Βάπτισμα, καὶ φύλαττε ἐπιμελῶς τὴν εὐσέβειαν, ὑπακούων εἰς τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου. Ὅταν δὲ η χάρις Αὐτοῦ οἰκονομήσῃ καιρὸν κατάλληλον, τότε θὰ συνοικήσωμεν καὶ πιστεύω εἰς τὸν Θεόν, κατὰ τὸν μέλλοντα αἰῶνα νὰ εἰμεθα ἀχώριστοι». ᾿Εδἀκρυσεν ὁ νέος καὶ εἶπεν· «᾽Εὰν οὕτως ὁρίζῃ ὁ Κύριος, γενηθήτω τὸ δέλημα Αὐτοῦ· ὅθεν τελείωσόν με εἰς τὴν πίστιν διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος».

Ὁ Ἰωάσαφ βαπτίζεται.

ΝΟΥΘΕΤΗΣΑΣ λοιπὸν ο ·Οσιος τὸν υἱὸν τοῦ βασιλέως μέ λόγους σωτηρίας καὶ ψυχωφελῆ παραδείγματα, κατήντησεν αὐτόν, καὶ ἐξήγησε, καθὸ γεγραμματισμένος καὶ πάνσοφος, πάντα τὰ ἄρθρα τοῦ συμβόλου τῆς πίστεως, τὰ Μυστήρια, καὶ πᾶσαν ἐκκλησιαστικὴν παράδοσιν καὶ ἐξόχως τὴν Ἱερὰν Κοινωνίαν, ὡς καὶ ὅλα ὅσα ἔκρινεν ὡς ἀναγκαῖα διὰ τὴν τελειοποίησιν. Χειραγωγήσας δὲ πρὸς τὴν ἀληθῆ θεογνωσίαν ηὐτρέπισεν αὐτὸν πρὸς τὸ ἅγιον Βάπτισμα, δοὺς ἐντολὴν νὰ νηστεύῃ καὶ νὰ προσεύχηται. Ὅταν δὲ ἐγνώρισεν ὁ Ὅσιος, ὅτι οὗτος ἦτο ἡτοιμασμένος διὰ τὴν ὁρθόδοξον Πίστιν, ἐβάπτισεν αὐτὸν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Ὑἱοῦ καὶ τοῦ ᾽Αγίου Πνεύματος. Κατόπιν, εἰσελθὼν εἰς τὸν βασιλικὸν αὐτοῦ κοιτῶνα, ἐλειτούργησε καὶ ἐκοινώνησε τοῦτον τῶν θείων Μυστηρίων.

Τότε ὁ Ἰωάσαφ ἠγαλλιάσατο πνευματικῶς καὶ ἐδόξασε τὸν Κύριον. Ὁ δὲ γέρων ηὐχήθη οὕτως· «Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς καὶ Πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅστις διὰ τὸ πολὺ ἔλεος Αὐτοῦ σὲ ἀνεγέννησεν εἰς ἐλπίδα ζῶσαν, εἰς κληρονομίαν οὐράνιον ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, διὰ ΠνεύματοςἉγίου. Σήμερον ἐλυτρώθης ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν, καὶ ἔλαβες τὸν ἀρραβῶνα τῆς αἰωνίου ζωῆς. ᾿Αφῆκες τὸ σκότος, καὶ ἐνεδύθης τὸ φῶς, ἐλθῶν εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ μας, καὶ οὕτω δὲν εἶσαι πλέον δοῦλος, ἀλλά, κατὰ τὴν Γ ραφήν, εἶσαι πλέον υἱὸς καὶ κληρονόμος Θεοῦ, διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι. Διό, ἀγαπητέ, ἀγωνίζου, ἵνα εὐρεθῇς ἄσπιλος καὶ ἀμώμητος, ἐργαζόμενος τὸ ἀγαθὸν ἐν τῷ θεμελίῷ τῆς πίστεως». Ταῦτα καὶ ἕτερα πλείονα νουθετήσας ἐζήτησε συγχώρησιν, ἵνα ἀναχωρήσῃ εἰς τὸ κελλίον του. Τότε ὁ νέος, διὰ νὰ μὴ δίδῃ εἰς αὐτὸν πλέον κόπους, καὶ μὴ θέλων νὰ ἐμποδίσῃ τὴν ποθουμένην ὁδοιπορίαν του, εἶπεν· «Ὅς θέλεις, ὦ πάτερ πνευματικὲ καὶ διδασκάλων ἄριστε, ἄπελθε ἐν εἰρήνῃ, ἐνθυμούμενος εἰς τὰς προσευχάς σου καὶ ἐμὲ τὸν ἄθλιον, καὶ παρακαλῶν τὸν Κύριον, ὅπως δυνηθῶ νὰ ἔλθω πλησίον σου διὰ νὰ βλέπω τὸ τίμιόν σου πρόσωπον».

Ταῦτα λέγων ὁ Ἰωάσαφ ἐδωσεν εἰς αὐτὸν πολλὰ ἀργυρᾶ νομίσματα δι᾿ ἔξοδά του, καὶ διὰ νὰ μοιράσῃ εἰς τοὺς ἄλλους ἐρημίτας. Ἀλλ᾿ ὁ γέρων δὲν τὰ ἐδέχθη καὶ ὁ νέος ἠτήσατο ἀπὸ τὸν Ὅσιον γέροντα τὸ τρίχινόν του ἱμάτιον, διὰ νὰ τὸν ἐνδυμῆται, καὶ νὰ τὸν διαφυλάττῃ ἀπὸ πᾶσαν δαιμονικὴν ἐνέργειαν. Ὅθεν ὁ γέρων ἔδωσε τοῦτο εἰς τὸν νέον, εἰπὼν τὴν τελευταίαν ταύτην νουθεσίαν· «Τέκνον μου γλυκύτατον, σὺ τὸν ὁποῖον ἀνεγέννησα διὰ τοῦ Εὐαγγελίου, γινώσκεις τίνος βασιλέως ἔγινες στρατιώτης, καὶ ποίας ὁμολογ·ας ὐπεσχέθης; Ὀφείλεις λοιπὸν νὰ διαφυλάξῃς πᾶσαν ὑπόσχεσιν, διότι ὁ Δεσπότης παρίστατο ἀοράτως, καὶ πάντες οἱ “Αγιοι ὑπέγραψαν ὅσα καὶ σὺ ὡμολόγησας. Μὴ λοιπὸν προτιμήσῃς κανὲν πρόσκαιρον ἀγαθὸν καὶ μόνον τὸ τελειότατον πόθησον, τὸν Ποιητὴν καὶ Σωτῆρά σου, οὐ ἡ δόξα και τὸ κάλλος εἶναι αἰώνια, καὶ τὰ ἀγαθὰ τὰ ὁποῖα ἡτοίμασε διὰ τοὺς ἀγαπῶντας αὐτὸν ὐπερβαίνουσι πᾶσαν διάνοιαν. Πάντων τῶν ἀγα θῶν εἶθε νὰ σὲ ἀξιώσῃ ἡ χάρις Αὐτοῦ, ἵνα γίνῃς συγκληρονόμος μετὰ τῶν ᾽Αγίων εἰς τὴν Βασιλείαν Αὐτοῦ τὴν οὐράνιον».

Ὁ δὲ νέος ἔκλαιε λυπούμενος τὸν χωρισμόν του καὶ ἔλεγε· «Κύριος ὁ Θεὸς νὰ πληρώσῃ πλουσίως τὸν κόπον σου, διότι ἐγὼ δὲν εἶμαι ἄξιος». Τότε ὁ γέρων, συμβουλεύσας τὸν νέον νὰ παύσῃ κλαίων, ηὐχήθη ταῦτα πρὸς Κύριον· «Δέσποτα Θεέ, πάτερ Παντοκράτορ, ὁ φωτίσας τὰ πρὶν ἐσκοτισμένα, καὶ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι ποιήσας τὴν ὁρατὴν ταύτην κτίσιν καὶ τὴν ἀόρατον, καὶ ἀναπλάσας ἡμᾶς διὰ τοῦ Μονογενοῦς σου Ὑἱοῦ, Σὲ ἐπικαλοῦμαι καὶ Σοῦ δέομαι, ἐπίβλεψον ἐπὶ τὸ λογικόν σου πρόβατον καὶ ἁγίασον τὴν ψυχὴν αὐτοῦ διὰ τῆς χάριτός Σου· ἐπίσκεψαι τὴν ἄμπελον ταύτην, ἥτις ἐφυτεύθη διὰ τοῦ Ἁγίου Σου Πνεύματος, καὶ εὐδόκησον νὰ καρποφορήσῃ καρπὸν δικαιοσύνης. Δίδαξον αὐτὸν τί τὸ θέλημά Σου, καὶ ἀξίωσον αὐτὸν καὶ ἐμὲ τὸν ἐλάχιστον δοῦλόν σου, νὰ κληρονομήσωμεν τὰ αἰώνια ἀγαθά. Ὅτι εὐλογητὸς εἶ καὶ δεδοξασμένος εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν». Μετὰ δὲ τὴν εὐχὴν κατεφίλησε τὸν νέον καὶ ἐξῆλθε τοῦ παλατίου περιχαρὴς καὶ εὐχαριστῶν τὸν πανάγαθον Θεόν, ὅστις εὐώδωσεν εἰς ἀγαθὸν τὴν ὁδοιπορίαν του.

Ὁ δὲ υἱὸς τοῦ βασιλέως ἐφυλάττετο μετὰ προσοχῆς καὶ ἀκριβείας καθαρὸς ψυχῇ τε καὶ σώματι, μὲ ἐγκράτειαν, προσευχάς τε καὶ ὁλονυκτίους δεήσεις, καὶ ὅταν δὲν εἶχε καιρὸν τὴν ἡμέραν νὰ εἴπῃ τὰς διατεταγμένας εὐχάς, ἵστατο ὅλην τὴν νύκτα μετὰ δακρύων εὐχόμενος.

Ταραχὴ τοῦ βασιλέως καὶ προσπάθειαι αὐτοῦ διὰ τὴν ἐπαναστροφὴν τοῦ Ἰωάσαφ εἰς τὴν πλάνην.

ΒΛΕΠΟΝ ὁ Ζαρδάν, ὁ σωματοφύλαξ τοῦ Ἰωάσαφ, τὴν διαγωγὴν αὐτοῦ ἐπικραίνετο, γνωρίζων ὅτι ἔγινε Χριστιανός, φοβούμενος δὲ μήπως πληροφορηθῇ τοῦτο ὁ βασιλεὺς καὶ τὸν θανατώσῃ, μετέβη μόνος, μετὰ πολλῆς ταπεινότητος, καὶ ἀνήγγειλεν εἰς τὸν βασιλέα τὸ γεγονός. Ὁ Ἀβεννὴρ τότε ἐταράχθη, καὶ προσκαλέσας τὸν πρῶτον ἄρχοντα τῆς βουλῆς, ᾿Αραχῆν ὀνόματι, ὄστις ἧτο μάντις καὶ ἀστρολόγος, παρεκάλεσε τοῦτον νὰ εὕρῃ τρόπον, ἵνα μεταστρέψωσι τὸν νέον εἰς τὴν θρησκείαν των. Ὁ δὲ ᾿Αραχῆς ἀπεκρίθη· «Φρόντισον, βασιλεῦ, νὰ εὕρῃς τὸν πλάνον ἐκεῖνον Βαρλαάμ, ὅστις τὸν ἐδίδαξε, καὶ νὰ μεταπείσωμεν τοῦτον ἢ μὲ δωρεάς, ἢ μὲ σκληρὰς τιμωρίας νὰ διδάξῃ πάλιν τὸν υἱόν σου ὅλα τὰ ἀντίθετα ἐκείνων τὰ ὁποῖα εἶπε πρότερον. ᾽Εὰν δὲν εῦρῃς τὸν Βαρλαάμ, γνωρίζω ἐγὼ ἕνα ἐρημίτην, διδάσκαλόν μου εἰς τὴν πίστιν, Ναχὼρ ὀνομαζόμενον, ὁμοιάζοντα μὲ τὸν Βαρλαὰμ εἰς τὸ πρόσωπον, καὶ τὸν ὁποῖον θὰ ὑπάγω νὰ εὕρω κρυφίως καὶ νὰ τὸν συμβουλεύσω νὰ ὐποκριθῇ, ὅτι εἶναι ὁ Βαρλαάμ, καὶ νὰ συνομιλῇ μετὰ τῶν διδασκάλων μας· κατ᾿ ἀρχὴν δὲ νὰ ἐπαινῇ τοὺς Χριστιανοὺς καὶ τὴν θρησκείαν των. Κατόπιν, προσποιούμενος ὅτι ἐνικήθη, νὰ εἴπῃ εἰς τὸν υἱόν σου ὅτι ἦτο πεπλανημένος, καὶ ὅτι τώρα ἐγνώρισε τὴν ἀλήθειαν».

Ταύτην τὴν σκέψιν ἐπῄνεσεν ὁ βασιλεύς, καὶ ἀνεχώρησεν ὁ ἴδιος μὲ συνοδείαν πολυάριθμον εἰς τὴν ἔρημον. ᾿Αλλὰ μάτην ἐκοπίαζαν· διότι τὸν μὲν Βαρλαὰμ δὲν ἀνεῦρον, ἀλλὰ δέκα ἑπτὰ ἐρημίτας, τοὺς ὁποίους ἐθανάτωσεν ἀπανθρώπως, διότι δὲν ἠὑέλησαν νὰ προδώσωσι τὸν τόπον ὅπου ἠσκήτευεν ὁ Βαρλαάμ, προστάξας πρῶτον νὰ κόψουν τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας των, νὰ ἀνασπάσουν τὰς γλώσσας των, καὶ τέλος νὰ κόψωσι τὰς κεφαλάς των. Τούτου γενομένου, ἀπῆλθεν ὁ ᾿Αραχῆς νύκτα βαθεῖαν εἰς τὸ σπήλαιον τοῦ Ναχὼρ καὶ ἐνουθέτησεν αὑτὸν πῶς νὰ ὑποκριθῇ δολίως, καὑὼς συνεφώνησαν. Τότε ἐπέστρεψεν εἰς τὸν βασιλέα, καὶ τὸ πρωΐ, ἐνῷ ἐβάδιζον εἰς ἀναζήτησιν τοῦ Βαρλαάμ, βλέπουσιν ἕνα γέροντα, ὅστις ἦτο ὁ προειδοποιηθεὶς Ναχώρ. Ὁ ᾿Αραχἣς τότε ἐπρόσταξε, τοὺς ὑπηρέτας, οἵτινες καὶ τὸν ἔφεραν πρὸς αὑτόν, ὅτε τὸν ἠρώτησε διὰ τὴν θρησκείαν του καὶ τὸ ὄνομά του. ᾿Εκεῖνος δὲ ἀπεκρίθη, ὅτι ἦτο Χριστιανός, Βαρλαὰμ καλούμενος.

Ὁ ᾿Αραχῆς τότε τὸν ὡδήγησεν εἰς τὸν βασιλέα, ὅστις εἶπεν εἰς αὐτὸν εἰς ἐπήκοον πάντων· «Σὺ εἶσαι ὁ Βαρλαάμ, ὁ ἐργάτης τοῦ δαίμονος;» Ὁ Ναχὼρ ἀπεκρίὑη· «Τοῦ Θεοῦ ἐργάτης εἶμαι, καὶ ὄχι τοῦ δαίμονος, καὶ δὲν πρέπει νὰ μὲ ὑβρίζῃς, ἀλλὰ νὰ μὲ τιμᾷς, διότι ἐλύτρωσα τὸν υἱόν σου ἀπὸ τὴν πλάνην σας καὶ τὸν ἐδίδαξα τὴν ἀλήὑειαν». «᾿΄Επρεπε νὰ σὲ θανατώσω», εἶπε μὲ θυμὸν ὁ βασιλεύς. «᾿Αλλὰ ὑπομένω ὀλίγας ἡμέρας, καὶ ἐὰν μὲ ὑπακούσῃς, θὰ σὲ συγχωρήσω, . ἄλλως θὰ σὲ θανατώσω ἀγριώτατα». Ἡπλώθη δὲ ἡ φήμη εἰς τὴν χώραν, ὅτι ἀνεῦρον τὸν Βαρλαάμ, καὶ ὁ Ἴωάσαφ,· μὴ δυνάμενος νὰ κρατήσῃ τὰ δάκρυα, ἐδέετο τοῦ Θεοῦ νὰ βοηὑήσῃ τὸν γέροντα. Ὁ δὲ Κύριος, ὁ τὸ ὑέλημα τῶν φοβουμένων αὐτὸν ποιῶν, ἀπεκάλυψεν εἰς αὑτὸν τὴν νύκτα ὅσα οἱ ἐχθροὶ δολίως ἐσκέπτοντο, καὶ ἔδωκεν εἰς αὑτὸν θάρρος καὶ δύναμιν, νὰ προχωρῇ εἰς τὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως.

Τότε ὁ βασιλεὺς μετέβη εἰς τὸν μακάριον Ἰωάσαφ καὶ εἶπε πρὸς αὑτὸν ἐν ὀργῇ· «Δὲν πιστεύω νὰ ἔλαβεν ἄλλος πατὴρ τοσαύτην χαρὰν διὰ τὴν γέννησιν τοῦ παιδός του, οὔτε νὰ ἔδειξε πρὸς αὑτὸν τόσην ἀγάπην, ὅσην ἐγὼ πρὸς σέ. Καὶ σύ, ἀγνωμονῶν, ὕβρισες τὸ γῆράς μου, ἐτύφλωσες τὸ φῶς μου, καὶ μὲ κατέστησες γέλωτα καὶ παίγνιον τῶν ἐχθρῶν μου μὲ τὸ νὰ πιστεύσῃς ἕνα πλάνον, καὶ νὰ ἐγκαταλείψῃς ἐμὲ καὶ τοὺς θεούς μου, διὰ νὰ προσκυνήσῃς Θεὸν ἀλλότριον. ᾿Εγὼ ἤλπιζα νὰ σὲ ἔχω παρηγορίαν εἰς τὸ γῆράς μου, νὰ σὲ ἀφήσω διάδοχόν μου, σὺ ὅμως δὲν μὲ ἐσεβάσθης, ἀλλ᾽ ἐφάνης πρὸς ἐμὲ ὡς πολέμιος. Δὲν ἔπρεπε νὰ ὑπακούῃς περισσότερον εἰς τὰς συμβουλάς μου καὶ ὄχι εἰς τὰς φλυαρίας ἐκείνου τοῦ σαπροῦ γέροντος, ὅστις σὲ συνεβούλευσε νὰ ζῇς ζωὴν πικρὰν καὶ περίλυπον, νὰ στερηθῇς τοῦ κόσμου τὰς ἠδονάς, καὶ νὰ διάγῃς μὲ τόσην σκληραγωγίαν καὶ κακοπάθειαν; Ἑξεγε λάσθης μὲ νεκρὰς ἐλπίδας, τὰς ὁποίας μυθολογοῦσιν οἱ Γαλιλαῖοι, ὅτι ὑπάρχει ἀνάστασις νεκρῶν καὶ ἄλλα μύρια ὅσα φληναφή ματα, μὲ τὰ ὁποῖα πλανῶσι τοὺς ἄφρονας; Ὑπάκουσόν μου, τέκνον ἀγαπητόν, καὶ πρόσπεσον πάλιν εἰς τοὺς εὐσπλάγχνους θεούς, διὰ νὰ τοὺς καταπραῦνωμεν τὴν ὀργήν των μὲ θυσίας ἑκατὸν βοῶν ἐκλεκτῶν, μήπως καὶ σοῦ συγχωρήσωσι τὸ φοβερὸν ἁμάρτημα».

Σθεναρὰ ὁμολογία τῆς πίστεως ὑπὸ τοῦ Ἰωάσαφ.

ΑΠΕΚΡΙΘΗ τότε ὁ νέος, κηρύττων μετὰ παρρησίας τὴν ἀλήθειαν· «᾿Εγώ, πάτερ, ἀπετάχθην τοὺς δαίμονας καὶ συνετάχθην μετὰ τοῦ ἀληθοῦς Θεοῦ, ὅστις ἐποίησε τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ἔπλασε τὸν ἄνδρωπον, ὕστερον ἐσαρκώθη διὰ νὰ τὸν λυτρώσῃ ἀπὸ τὴν ἐξουσίαν τοῦ δαίμονος». Συνεχίζων δὲ ἀνέπτυξεν ἅπασαν τὴν ἔνσαρκον οἰκονομίαν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν καὶ τὰ εἴδωλα διεκωμῴδησε. Κατόπιν εἶπε· «Γνώριζε, πάτερ, ὅτι τόσον στερεὰν γνώμην ἔχω εἰς τὴν πίστιν τοῦ γλυκυτάτου μου Χριστοῦ καὶ ὅτι δὲν ψεύδομαι εἰς τὰς ὁμολογίας, τὰς ὁποίας ἔταξα εἰς Αὐτόν, ἔστω καὶ ἐὰν μὲ κατεδίκαζες εἰς μυρίους ὐανάτους. Μὴ ἐπιχειρήσῃς, λοιπόν, νὰ μὲ διαστρέψῃς ἀπὸ τὴν καλὴν ὁμολογίαν μου. Μάλιστα πολὺ λυποῦμαι καὶ θλίβομαι, διότι καὶ σὺ δὲν ἔρχεσαι νὰ συγκοινωνήσῃς μετ᾿ ἐμοῦ, ἵνα συναπολαύσωμεν τὰ οὐράνια ἀγαθὰ εἰς ζωὴν τὴν αἰώνιον».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἀβεννὴρ ἐθυμώθη σφόδρα καὶ τρίζων τοὺς ὀδόντας του, ὡς δαιμονιζόμενος, ἔλεγεν· «᾿Εγὼ εἶμαι ἡ αἰτία, διότι σοῦ ἔδωσα τόσην ἐξουσίαν. Καλῶς μοῦ τὸ εἶπον οἱ ἀστρολόγοι, ὅτι “θὰ ἀποβῇς ἄνθρωπος κακὸς καὶ παμπόνηρος, ἀλαζών, καὶ εἰς τοὺς γονεῖς σου ἀπειθὴς καὶ παρήκοος. ᾿Αλλὰ γνώριζε, ὅτι ἐὰν ἐπιμένῃς εἰς τὴν ἀπείθειάν σου, θὰ σοῦ ἐπιβάλω τόσας τιμωρίας, ὅσας ποτὲ κανεὶς δὲν ἐφήρμοσεν οὔτε εἰς τοὺς ἐχθρούς του». Ὁ δὲ νέος ἀπήντησε· «Διατὶ ὁργίζεσαι, βασιλεῦ; Διὰ τὴν εὐτυχίαν τοῦ υἱοῦ σου πικραίνεσαι; Τὶς ἄλλος πατὴρ ἐλυπήθη διὰ τὴν τοῦ υἱοῦ του σωτηρίαν ;͵ ᾽Εὰν μὲ βασανίσῃς, καθὼς εἶπες, ἄλλο τίποτε δὲν κάμνεις, εἰ μὴ μόνον ἀπὸ πατὴρ νὰ γίνεσαι τύραννος καὶ φονεύς. Ὅμως δὲν θὰ δυνηθῇς νὰ μεταβάλῃς τὴν γνώμην μου. Εἰθε νὰ ἐγνώριζες καὶ σὺ τὴν ἀλήθειαν καὶ νὰ προσέλθῃς πρὸς τὸν ὄντως Θεόν, μισῶν τὴν ματαιότητα τοῦ κόσμου. ᾿Ενόησον, πάτερ μου, ὅτι πᾶσα σὰρξ εἶναι καθὼς ὁ χόρτος, καὶ πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου. Διότι ποθῶν τιμὴν τοσοῦτον εὐμά͵ ραντον καὶ προτιμῶν τὰς φαντασίας τοῦ ματαίου τούτου κόσμου, θὰ ζημιωθῇς τὰ αἰώνια, θὰ καταδικασθῇς εἰς πῦρ ἄσβεστον, θὰ κατα͵ καίεσαι αἰωνίως καὶ θὰ ὀδύρεσαι ματαίως καὶ ἀνωφελῶς, διότι οὐκ ἔστιν ἐν τῷ ᾷδῃ μετάνοια».

Ταῦτα ἔλεγεν ὁ φιλοπάτωρ υἱός, καὶ ἐθαύμασεν ὁ βασιλεὺς εἰς τὴν σοφίαν τῶν λόγων του. Πλὴν ὅμως, ἐξ αἰτίας τοῦ παχέος σκότους εἰς τὸ ὁποῖον εὑρίσκετο, δὲν ἐσυλλογίζετο ταῦτα. Ὅθεν ἠγέρθη διὰ νὰ ἀναχωρήσῃ, εἰπὼν εἰς τὸν υἱόν του μὲ ὀργήν“ «Εἴθε νὰ μὴ ἐγεννᾶσοι ἐπειδὴ εἶσαι ἀποστάτης μου, καὶ πρὸς τοὺς θεούς μας τοσοῦτον βλάσφημος. Αλλ εγώ θα σε θανατωσω τάχιστα». Ο δε νεος προσηύξατο πρὸς τὸν Κύριον λέγων· «Κύριε ὁ Θεός μου, ἡ γλυκεῖα ἐλπὶς καὶ ἀψευδὴς ἐπαγγελία καὶ φρούρησις τῶν ἐλπιζόντων εἰς Σέ, ἰδὲ τὴν συντριβὴν τῆς καρδίας μου μὲ ὄμμα εὐμενὲς καὶ ἵλεων καὶ μὴ μὲ ἐγκαταλείψῃς, ἀλλὰ δυνάμωσόν με, ἵνα φυλάξω τὴν καλὴν ὁμολογίαν Σου ἕως τῆς τελευταίας ἀναπνοῆς μου. Ἐπίβλεψον ἐπ᾿ ἐμὲ καὶ ἐλέησόν με, καὶ ἀπὸ πάσης σατανικῆς ἐνεργείας ἀβλαβῆ διαφύλαξον. Ναί, Βασιλεῦ οὐράνιε. Διότι ἡ ψυχή μου δροσίζεται εἰς τὸν πόθον σου, ὡς διψαλέος ὁδοιπόρος ἐν ὥρᾳ καύσωνος. Δυνἀμωσόν με, Δέσποτα, νὰ θυσιάσω ὅλον ἐμαυτὸν εἰς τὴν ὁμολογίαν Σου, ὅτι Σὺ εἶ βοηθὸς ἀήττητος καὶ Θεὸς ἐλεήμων, ὅν εὐλογεῖ καὶ δοξάζει πᾶσα ἡ κτίσις εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν». Ταῦτα προσευχηθεὶς ὁ νέος ῇσθάνθὴ εἰς τὴν καρδίαν του θείαν ἐνίσχυσιν καὶ πλήρης θάρρους παρέμεινε καθ᾿ ὅλην τὴν᾽νύκτα εὐχόμενος. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἀνήγγειλεν εἰς τὸν ᾿Αραχῆν τὴν ἄφοβον παρρησίαν τοῦ παιδὸς καὶ τὸ ἀκλόνητον τῆς πίστεώς του, καὶ οὗτος τὸν συνεβούλευσε νὰ μὴ ἀπειλῇ πλέον τὸν παῖδα, ἀλλὰ νὰ κολακεύῃ τοῦτον μὲ ταπεινότητα. Πράγματι ὁ βασιλεὺς ἐπανῆλθε τὴν ἑπομένην, καὶ ἐναγκαλισθεὶς κατεφίλει τοῦτον, λέγων· «Τίμησον, τέκνον, τὸ γῆράς μου καὶ θυσίασον εἰς τοὺς θεούς, ἵνα λάβῃς παρ᾿ αὐτῶν μακρότητα ἡμερῶν, πλοῦτον καὶ δόξαν, εἰς ἐμὲ. νὰ εἶσαι ἀγαπητός, σεβαστὸς δὲ ὑπὸ πάντων τῶν ἀνθρώπων. Μὴ νομίσῃς, τέκνον, ὅτι πλανῶμαι, καθὼς σὺ ὡς ἀπονήρευτος, διότι δὲν ἐπείσθην εἰς τὴν γνώμην μόνον ἑνὸς ἀνδρώπου, ἀλλ᾽ ἐκάλεσα ἄνδρας σοφοὺςκαὶ ἐπιστήμονας, συνωμίλησα μὲ Χριστιανούς, καὶ οὕτως ἐξηκρίβωσα τὴν ἀλήθειαν. Καὶ ἐπείσθην ὅτι δὲν εἶναι ἄλλη πίστις ἐκτὸς αὐτῆς τῆς πρὸς τοὺς μεγίστους θεούς, οἱ ὁποῖοι μᾶς προσφέρουν εὐφροσύνην καὶ ἀγαλλίασιν εἰς τὴν ζωὴν ταύτην, τὴν ὁποίαν οἱ Γαλιλαῖοι ἀκρίτως ἐστερήθησαν θυσιάσαντες οἱ ἄφρονες τὰς τέρψεις καὶ τὰς ἡδονὰς διὰ μίαν ματαίαν ἐλπίδα ἀβεβαίου ζωῆς. Πείσθητι ὅθεν εἰς ἐμέ, υἱέ μου παμφίλτατε, καὶ ἐπίστρεψον εἰς τοὺς θεούς μας, διὰ νὰ ἀπολαμβάνῃς εἰς ὅλον σου τὸν .βίον πλούσια τὰ ἀγαθὰ καὶ νὰ κληρονομήσῃς τὴν βασιλείαν μου». Τότε ὁ μεγαλόφρων καὶ εὐγενὴς νεανίας, ζητήσας πρῶτον τὴν ἐξ ὕψους βοήθειαν, ἀπεκρίθη· « ᾿Αληθῶς προστάσσει ἡμᾶς ὁ Θεὸς νὰ ὑποτασσώμεθα εἰς τοὺς γεννήτορας, ὅταν ἡ ὑποταγὴ ὠφελῇ καὶ ἀποβαίνῃ πρὸς τὸ ἀμοιβαῖον συμφέρον· ἂν ὅμως προξενῇ κίνδυνον νὰ στερηθῶμεν αὐτὸν τὸν Θεόν, ἔχομεν ἐντολὴν νὰ μὴ ὑποτασσώμεθα εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι μᾶς χωρίζουσιν ἐξ Ἐκείνου, ἀλλ· ἀντιθέτως νὰ φεύγωμεν μακρὰν αὐτῶν, ἔστω ἂν εἶναι πατὴρ ἢ μήτηρ, ἢ βασιλεῖς,ἢ εξουσιασταὶ τῆς ζωῆς μας. Διὰ τοῦτο δὲν εἶναι πρέπον διὰ τὴν πρὸς τὸν πατέρα ἀγάπην νὰ στερηθῶ τὸν Θεὸν καὶ Σωτῆρά μου. Μὴ λοιπὸν κοπιάζῃ ἡ βασιλεία σου, ἀλλὰ πίστευσον εἰς τὸν ζῶντα Θεόν, διότι τὰ ἀναίσὑητα εἴδωλα προξενοῦν ἀπώλειαν. ᾿Εγὼ εἶμαι δοῦλος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ οὔτε μὲ κολακείας, οὔτε μὲ ἀπειλὰς βασάνων θὰ ἀπαρνηθῶ τὸν Σωτῆρά μου». Καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ βασιλόπαις ἔκαμε πρὸς τὸν βασιλέα διδαχὴν περὶ τῆς ματαιότητος τῶν εἰδώλων, περὶ τῶν ἀψευδεστάτων τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὑποσχέσεων, ἀποδείξας ὅτι ὑπάρχει ἀνάστασις νεκρῶν καὶ ἀνταμοιβὴ τῶν ἐναρέτων ἀνδρῶν διὰ τῆς κληρονομίας τοῦ Παραδείσου, καὶ τιμωρία τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ἀπίστων εἰς τὸ πῦρ τῆς κολάσεως.

Ὁ δὲ βασιλεὺς ἐθαύμασε τοὺς λόγους τοῦ υἱοῦ του καὶ ὑπὸ τῆς συνειδήσεως ἐλεγχόμενος διελογίζετο, ὅτι ἀληθῆ καὶ ὀρθότατα ἔλεγεν εἰς αὐτὸν ὁ υἱός του. Πλὴν συνεκρατεῖτο καὶ δὲν ἠδύνατο νὰ προσβλέψῃ εἰς τὸ τῆς ἀληθείας φῶς, ἀλλὰ ἐσυλλογίζετο νὰ πράξῃ τὸ κατὰ τὴν συμβουλὴν τοῦ ᾿Αραχῆ προτεινόμενον καὶ εἶπεν εἰς τὸν Ἰωάσαφ· «Ἐπειδὴ εἶσαι σκληρὸς καὶ φιλόνεικος, ἂς συνδιαλεχθῶμεν καὶ ἂς ε·ίπωμεν ἕκαστος τὴν γνώμην του. Καὶ ἢ ἐγὼ ὑὰ πεισθῶ, ἢ σύ. Διότι ὁ Βαρλαάμ, ὁ ὁποῖος σὲ ἐξηπάτησεν, εὑρίσκεται δέσμιος. ᾿Εγὼ θὰ συναὑροίσω τοὺς διδασκάλους μου καὶ τοὺς Γαλιλαίους, ἵνα συζητήσωσιν καὶ ἐὰν σεῖς μᾶς νικήσητε, νὰ πιστεύσωμεν εἰς τὸν Χριστόν· ἂν ὅμως νικηὑῆτε, νὰ προσκυνήσῃς τὰ εἴδωλα». Ὁ Ἰωάσαφ τότε ἀπεκρίθη· «᾽Ας γίνῃ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου». Εὑθὺς τότε ὁ βασιλεὺς ἔστειλε προσταγὴν εἰς ὅλας τὰς πόλεις, νὰ συναχθῶσιν ἀφόβως οἱ Χριστιανοί, καὶ νὰ συνδιαλεχθῶσιν εἰρηνικῶς.

Ὁ θρίαμβος τῆς ἀληὕείας.

ΣΗΘΡΟΙΣΘΗΣΑΝ λοιπὸν μάντεις καὶ γόητες πλῆθος πολύ· ἀπὸ δὲ τοὺς Χριστιανοὺς δὲν ἐτόλμα τις νὰ ἔλὑῃ εἰς βοήθειαν τοῦ Βαρλαάμ. Μόνον ἄρχων τις, Βαραχίας καλούμενος, ἐνεφανίσθη, διότι οἱ ἄλλοι, ἐκτὸς ὅσων ἐφονεύθησαν, ἦσαν κεκρυμμένοι εἰς ὄρη καὶ σπήλαια· καὶ ἄλλοι ἐφοβοῦντο καὶ δὲν ἀπεκάλυπτον τὴν εὑσέβειάν των. Μόνον ὁ Βαραχίας ἦτο ἀνδρεῖος εἰς τὴν ψυχὴν καὶ ἦλθε νὰ διαγωνισθῇ διὰ τὴν ἀλήὑειαν. Καθίσας δὲ ὁ βασιλεὺς εἰς ὑψηλὸν τόπον, ἐπρόσταξε τὸν υἱόν του νὰ καθίσῃ παρ᾿ αὐτῷ. ·Αλλ· οὗτος, ὡς ταπεινόφρων καὶ φρόνιμος, δὲν ῆθέλησεν, ἀλλ· ἐκάθισεν εἰς τὴν γῆν. “Εφεραν τότε τὸν Ναχώρ, ὅστις, προσποιούμενος τὸν Βαρλαάμ, ἐμελέτα νὰ κάμῃ τὴν ὁμιλίαν ἀπατηλῶς, ὡς συνεβουλεύὑη. Ἀλλ᾿ ὁ Θεὸς ἀλλα ᾠκονόμησεν.

Ὅταν λοιπὸν ἤρχισαν τὴν συνδιάλεξιν καὶ εἶχον ὅλοι οἱ ψευδσρρἡτορες καὶ ψευδολόγοι . φιλόσοφοι ἤκονισμένας τὰς γλώσσας διὰ ν᾿ ἀφανίσωσι τὴν ἀλήθειαν, εἶπεν ὁ πρῶτος πρὸς τὸν Ναχώρ· «Σὺ εἶσαι ὁ Βαρλαάμ, ὁ ὁποῖος ὑβρίζεις τοὺς θεούς, ἀναίσχυντε, καὶ ἐδίδα ξας τὸν υἱὸν τοῦ βασιλέως τὴν τόσην πλάνην, τοῦ νὰ λατρεύῃ Θεὸν ἐσταυρωμένον ;» «᾿Εγὼ εἶμαι», ἀπήντησεν ὁ Ναχώρ, «ὅστις τὸν ἐλύτρωσα ἐκ τῆς πλάνης, καθωδήγησα δὲ πρὸς τὸν ἀληθῆ Θεόν». Εἶπε πάλιν ὁ ψευδορρήτωρ· «Πῶς σὺ τολμᾷς μετὰ θράσους νὰ λέγῃς, ὅτι οἱ ἀθάνατοι θεοί, τοὺς ὁποίους ἐνδόξως τιμῶσιν οἱ θαυμάσιοι καὶ φιλόσοφοι ἀνδρες, δὲν εἶναι θεοὶ καὶ καθυβρίζεις τούτους; Ποίαν ἀπόδειξιν ἔχεις, ὅτι δὲν εἶναι θεοί, καὶ ὅτι Θεὸς εἶναι ὁ ᾿Εσταυρωμένος;».

Τότε ὁ Ναχώρ, φωτισθεὶς παραδόξως ὑπὸ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ὡμολόγησε λαμπρᾷ τῇ φωνῇ τὴν ἀλήθειαν κηρύξας ταῦτα· «᾿Εγώ, βασιλεῦ, γεννηθεὶς εἰς τὸν κόσμον μὲ θείαν πρόγνωσιν καὶ ἰδὼν τὸν οὐρανόν, τὴν γῆν, τὴνσελήνην, τοὺς ἀστέρας καὶ τὰ ἀλλα·σοφὰ κτίσματα, ἐθαύμασα τὸν λαμπρὸν αὐτῶν στολισμόν, καὶ ήννόησα, ὅτι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος κυβερνᾷ καὶ διακρατεῖ ταῦτα πάντα μὲ τοσαύτην σοφίαν καὶ σύνεσιν, αὐτὸς εἶναι Θεὸς ἀναρχος, αἰώνιος καὶ ἀθάνατος, παρ᾿ οὖςτὰ πάντα ἐκτίσθησαν, νοητά τε καὶ φαινόμενα, καὶ ὅστις δὲν ἔχει ἀνάγκην θυσιῶν ἢ σπονδῶν καὶ ὅτι οἱ ἀνθρωποι ἔχουσι τὴν ἀνάγκην Αὐτοῦ, διότι οὖτος εἶναι ἡ ἀρχὴ ἁπάντων καὶ ἡ κίνησις. ᾿Αρκοῦσι ταῦτα πρὸς ἀπόδειξιν ὅτι αὐτὸς ὁ τῶν ἁπάντων δημιουργὸς εἶναι ὁ Θεός. ᾿᾽Ας ἔλθωμεν τώρα καὶ εἰς τοὺς ἀνθρώπους».

«Τρία γένη ἀνθρώπων εἶναι εἰς ὅλον τὸν κόσμον. Χριστιανοί, Ἰουδαῖοι καὶ Εἰδωλολάτραι, οἵτινες εἶναι πάλιν διῃρημένοι εἰς τρεῖς κατηγορίας. Τοὺς Χαλδαίους, τοὺς “Ελληνας καὶ τοὺς Αἰγυπτίους. Καὶ οἱ μὲν Χαλδαῖοι, ἀγνοήσαντες τὸν Θεόν, ἐπλανήθησαν σεβόμενοι τὴν κτίσιν παρὰ τὸν κτίσαντα, ποιήσαντες δὲ μορφὰς καὶ εἴδωλα ὠνόμασαν αὐτὰ ἐκτυπώματα οὐρανοῦ, γῆς, θαλάσσης, ἡλίου, σελήνης, καὶ τῶν ἄλλων κτισμάτων καὶ προσκυνοῦσι ταῦτα ἀφρόνως ὡς θεούς. ᾿Αλλ᾿ ἐπλανήθησαν, διότι δὲν εἶναι εὔλογον νὰ εἶναι ὁ οὐρανός, ὁ ἥλιος καὶ τὰ ἄλλα κτίσματα θεοί, ἐπειδὴ κατ᾿ οἰκονομίαν κινοῦνται καὶ φέρονται ἀπὸ τόπου εἰς τόπον, καθὼς ὁ Θεὸς τὰ ἐπρόσταξε. Τὴν δὲ γῆν πάλιν βλέπομεν ὅτι ὐβρίζεται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὰ ζῷα, καὶ καταπατεῖται, σκάπτεται, ψύχεται“ καὶ καίεται. Τὸ ὕδωρ μολύνεται, ρέει, φθείρεται. Τὸ πῦρ φέρεται ἀπὸ τόπου εἰς τόπον, σβέννυται καὶ ἐξαφανίζεται. Ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη κινοῦνται, σκοτίζονται πολλάκις καὶ πάσχουν ἔκλειψιν. ᾿Εκ τούτων λοιπὸν οὐδὲν εἶναι Θεός, οὔτε δ ἄνθρωπος, ὅστις βεβαίως ἔχει τόσα πάθη. Γ ηράσκει, ἀσθενεῖ, φθείρεται καὶ ἐξαφανίζεται. ᾿Επλανήθησαν λοιπὸν πάντες ὅσοι προσκυνοῦσι καὶ λατρεύουσιν αὐτά».

«Οἱ Ἕλληνες πάλιν, νομίζοντες, ὅτι εἶναι σοφοί, χεῖρον ἐμωράνθησαν τῶν Χαλδαίων, πιστεύοντες, ὅτι εἶναι πολλοὶ θεοί, ἀρρενές τε καὶ θήλεις, πόρνοι, μοιχοί, φονεῖς καὶ πολλῶν ἄλλων ἁμαρτημάτων δημιουργοί, τοῦθ· ὅπερ εἶναι μεγάλη ἀφροσύνη. Καὶ ἔπλασαν ταῦτα ψευδῶς, ὡς ἀσελγεῖς καὶ παράνομοι, διὰ νὰ κάμνουν τὰς πονηρὰς ἐπιθυμίας αὐτῶν, προφασιζόμενοι ὅτι καὶ οἱ θεοί των ἐκτελοῦν ὁμοίας πράξεις. Εἶναι εὔλογον καὶ πρέπον νὰ λέγετε, ὅτι ὁ πρῶτος τῶν Θεῶν σας, ὁ Ζεύς, ἧτο μοιχός, ἀρσενοκοίτης καὶ πατροκτόνος, πονεύσας τὸν πατέρα του καὶ διαφθείρας τόσας γυναῖκας; ‘Ο Ἤφαιστος λέγεται ὅτι ἦτο χωλός, καὶ ἐχἀλκευε διὰ νὰ κερδίζῃ τὰ πρὸς τὸ ζῆν μὲ τὸ ἐργόχειρόν του. Ὁ Ἑρμῆς ἧτο κλέπτης, μάντις καὶ πλεονέκτης. Ὁ Ἀσκληπιὸς ἤσκει τὴν ἰατρικὴν ἐπιστήμην, διότι ἦτο πτωχός, καὶ ἔκαμνεν ἔμπλαστρα, διὰ νὰ ἐξοικονομῇ τὴν τροφὴν αὐτοῦ, καὶ κατόπιν ὁ Ζεὺς ἔκαυσεν αὐτὸν μὲ ἀστραπὴν καὶ ἀπέθανεν. Ὁ Ἄρης ἐμοίχευε τὴν Ἀφροδίτην, καὶ τὸν ἔδεσαν ὁ “Ερως καὶ ὁ “Πφαιστος. Ὁ Διόνυσος ἦτο μέθυσος καὶ δαιμονιζόμενος, καὶ οἱ Τιτᾶνες ἐφόνευσαν αὐτόν. Ὁ Ἡρακλῆς ἔγινεν ἔξω φρενῶν καὶ ἔσφαξε τὰ τέκνα του, κατόπιν δὲ κατεκαύθη διὰ πυρὸς καὶ ἀπέθανεν».

«Αὐτὰ καὶ ἄλλα αἰσχρότερα καὶ πονηρότερα λέγουσιν, ὦ βασιλεῦ, διὰ τοὺς θεούς σας οἱ “Ελληνες, τὰ ὁποῖα παρατρέχω διὰ νὰ μὴ μολύνω τὰ ὦτά σας. Εἶναι λοιπὸν πρέπον νὰ ὀνομάζετε τούτους θεούς; Τίνα βοήθειαν θὰ ἐλπίζετε ἀπὸ τοιούτους θεούς; ᾽Εὰν αὐτοὶ οἱ τάλανες ὑπὸ πυρὸς ἐχωνεύθησαν καὶ κακὴν κακῶς ἀπωλέσθησαν, πῶς θὰ εὐεργετήσουν σᾶς τοὺς ἄφρονας; Περὶ τῶν Αἰγυπτίων δὲν πρέπει νὰ χάνωμεν καιρόν, ἐπειδὴ ἦσαν ἀνοητότεροι ἀπὸ τοὺς ἄλλους, προσκυνοῦντες .ἄλογα ζῷα καὶ ἄψυχα πράγματα. Λοιπὸν ἅπαντες ἐπλανήθησαν. Καὶ οἱ Αἰγύπτιοι καὶ οἱ Χαλδαῖοι καὶ οἱ “Ελληνες. Τώρα δὲ σεῖς, οἵτινες βλέπετε τοὺς θεούς σας καὶ φθείρονται καὶ καταστρέφονται, δὲν συλλογίζεσθε ὅτι ὁ δημιουργὸς καὶ τεχνίτης εἶναι ἀξιώτερος ἀπὸ τὸ τεχνούργημα αὐτοῦ καὶ ἐκεῖνος ὅστις φυλάττει εἶναι ἰσχυρότερος ἀπὸ τὸ ὑπ· αὐτοῦ φυλασσόμενον;».᾽

«Ἀλλ᾿ ἄς εἴπωμεν καὶ περὶ τῶν Ἰουδαίων. Οὗτοι εἶναι ἀπόγονοι τοῦ Ἀβραάμ, καὶ ἔφυγον ἀπὸ τὸν τόπον των, παροικήσαντες εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὁπόθεν ἐλύτρωσεν αὐτοὺς ὁ Κύριος μὲ κραταιὰν χεῖρα καὶ ὑψηλὸν βραχίονα, καὶ ἔδειξεν εἰς αὐτοὺς τὴν δύναμιν αὐτοῦ μὲ πολλὰ σημεῖα καὶ τέρατα. Ὅμως καὶ αὐτοί, ὡς ἀνόητοι, ἐφάνησαν πολλάκις ἀχάριστοι, λατρεύοντες ἐκεῖνα ποὺ ἐλάτρευον οἱ εἰδωλολάτραι, φονεύοντες τοὺς Προφήτας τοῦ Θεοῦ. ᾿Ἑπειτα ἐσταύρωσαν καὶ Αὐτὸν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, οἱ ἀγνωμονέστατοι, καὶ δὲν ηὐλαβήθησαν τὰς ἀπείρους εὐεργεσίας, τὰς ὁποίας προσέφερεν εἰς αὐτούς. Ὅθεν μὲ τοιαύτην μιαιφονίαν, κακὴν·κακῶς ἀπωλέσθησαν».

«Οἱ δὲ Χριστιανοὶ γενεαλογοῦνται ἀπὸ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅστις εἶναι Ἱἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Ὑψίστου Θεοῦ, κατῆλθε δὲ οὐρανόθεν ἐν Πνεύματι Ἀγίῳ, καὶ σαρκωθεὶς ἐκ Παρθένου Μαρίας, ἐγεννήθη ἀφθόρως, ἔγινεν ἄνθρωπος, καὶ σταυρωθεὶς ἑκουσίως, κατὰ τὴν ἐξ ᾿ὕψους οἰκονομίαν, ἀνέστη τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, καὶ ἀνῆλθεν εἰς τοὺς οὐρανούς. Μετὰ δὲ τοῦτο ἀπῆλθον οἱ δώδεκα Μαθηταὶ αὐ τοῦ καὶ οἱ Μαθηταὶ τῶν Μαθητῶν Του εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην, κηρύττοντες τὴν Αὐτοῦ Θεότητα. Εἷς δὲ ἐξ αὐτῶν ἦλθεν ἐδῶ καὶ πολλοὶ ἐπίστευσαν δι᾿ αὐτοῦ καὶ ἐσώθησαν. Μόνοι οἱ Χριστιανοὶ γνωρί΄ζουσι τὸν ὄντως “ὄντα Θεόν, καὶ φυλάττουσι τὰ σωτήρια Ἐκείνου προστάγματα, ἐκδεχόμενοι ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ ζωὴν αἰώνιον. Λὲν πορνεύουσι, δὲν ψεύδονται, δὲν ἐπιθυμοῦσιν ἀλλότρια πράγματα. ᾿Αγαπῶσι τὸν πλησίον, κρίνουσι δίκαια, ἐγκρατεύονται ἀπὸ πᾶσαν ἀκαθαρσίαν, ἐλεοῦσι τοὺς ξένους καὶ πένητας καὶ πᾶσαν ἀρετὴν ἀόκνως μετέρχονται καὶ εἶναι ἕτοιμοι νὰ λάβωσι ὐάνατον διὰ τὸν Χριστόν». ᾽ ΄«Αὕτη λοιπὸν εἶναι ἡ ὁδὸς τῆς ἀληθείας, ἡ ὁποία χειραγωγεῖ και φερει τους εἰς αὐτην περιπατοῦντας εἰς την αἰωνιον Βασιλείαν. Καλῶς ὅθεν ἐσυλλογίσθη ὁ υἱός σου νὰ λατρεύῃ τὸν ζῶντα Θεόν, διὰ νὰ σωθῇ εἰς αἰῶνα τὸν μέλλοντα, ἐπειδὴ μεγάλα καὶ θαυμάσια εἶναι τῶν Χριστιανῶν τὰ μυστήρια. Διότι δὲν λέγουσι λόγους ἀνθρώπων, ἀλλὰ ρήματα Θεοῦ. Τὰ δὲ ἀλλὰ ἔθνη πλανῶνται καὶ πλανῶσι τὸ ἓν τὸ ἄλλο, περιπατοῦντα εἰς τὴν ἀσέβειαν. Μέχρις ἐδῶ εἶναι, ὦ βασιλεῦ, ὁ παρ᾽ ἐμοῦ λόγος, καὶ ἂς παύσουν οἱ ἀνόητοί σου σοφοὶ νὰ λέγωσι κατὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ λόγους ματαίους». Καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ Ναχώρ, θείᾳ οἰκονομίᾳ ἐσιώπησε.

Ὁ βασιλεὺς ταῦτα ἀκούων ἐθυμώθη, πλὴν δὲν ἠδύνατο νὰ τὸν κακοποιήσῃ, διότι οὗτος εἶχε προστάξει᾽ τὴν ἐλευθέραν συζήτησιν. Μόνον ἔκαμεν εἰς αὐτὸν νεῦμα νὰ νικηθῇ ἀπὸ τοὺς λόγους τῶν ρητόρων. ᾿Αλλ᾿ αὐτὸς ἐνισχύετο περισσότερον, καὶ διέλυε τοὺς συλλογισμούς των, ἐλέγχων τὴν πλάνην των. Οἵτινες τέλος νικηθέντες ἔμειναν ἄφωνοι, μὴ δυνάμενοι νὰ ἀντιλαλήσωσιν. Ὁ δὲ Ἰωάσαφ ἐχάρη λίαν, δοξάζων τὸν Κύριον, ὅστις ἐνεδυνάμωσε διὰ τῶν πολεμίων ἐχθρῶν τὴν ἀλήθειαν καὶ ἀπέδειξε βοηθὸν τῆς εὐσεβείας τὸν ἔξαρχον τῆς πλάνης. Τῇ προσταγῇ λοιπὸν τοῦ· βασιλέως διεκόπη ἡ συνδιάλεξις ἕως τὴν ἑπομένην, ἀφήσας τὸν Ναχὼρ μετὰ τοῦ Ἰωάσαφ, ἔχων ἀκόμη ἐλπίδα ὅτι ὁ Ναχὼρ θὰ τηρήσῃ ὅσα ὐπεσχέθη.

Ὁ Ἰωάσαφ κατηχεῖ τὸν Ναχώρ.

ΑΠΕΛΘΩΝ δὲ ὁ νέος εἰς τὸ παλάτιον αὐτοῦ, ὡς νικητὴς εὐφραινόμενος, εἶπεν εἰς τὸν Ναχώρ· «Γνώριζε ὅτι ὁ. Δεσπότης μοῦ ἀπεκάλυψε τίς εἶσαι, καὶ σὲ εὐχαριστῶ ἐπειδὴ ἔγινες βοηθὸς εἰς τὴν ἀλήθειαν. Διὰ δύο αἰτίας προσεπάθησα νὰ μείνῃς πλησίον μου τὴν νύκτα ταύτην. Πρῶτον, διὰ νὰ μὴ σὲ τιμωρήσῃ ὁ βασιλεύς, ἐπειδὴ δὲν εἶπες ὅσα ῆρεσαν εἰς αὐτόν, καὶ δεύτερον διὰ νὰ σοῦ ἀνταμείψω τὴν χάριν τὴν ὁποίαν μοῦ ἔκαμες. Ἡ δὲ ἀνταμοιβή σου εἶναι νὰ σὲ ὁδηγήσω εἰς τὴν ὁδὸν τῆς σωτηρίας, τὴν ὁποίαν ἐγνώριζες, ἀλλὰ ἑκουσίως ἐξέκλινες, καὶ ἐκρημνίσθης εἰς τὸ βάραθρον..᾿΄Ακουσον λοιπὸν ὡς φρόνιμος καὶ σπούδασον, τώρα εἰς τὸ γῆράς σου, νὰ κερδήσῃς τὸν γλυκύτατον Δεσπότην Χριστὸν καὶ ζωὴν τὴν αἰώνιον. ᾽Απόρριψον τὰ τοῦ κόσμου φθαρτὰ καὶ μάταια».

Εἰς ταῦτα ὁ Ναχὼρ ἀπεκρίθη· «Γινώσκω καὶ ἐγὼ τὸν ἀληθῆ Θεὸν καὶ τὴν μέλλουσαν κρίσιν. Ἀλλ᾿ ὁ δαίμων καὶ ἡ κακὴ συνήθεια μὲ ἐτύφλωσαν. Τώρα ὅμως, διὰ τῶν λόγων σου, θὰ προσδράμω εἰς τὸ φῶς τοῦ Κυρίου μου καὶ ἴσως θὰ ἐλεήσῃ καὶ ἐμὲ τὸν πονηρὸν καὶ ἀποστάτην δοῦλον αὐτοῦ. ᾿Αλλὰ αἱ ἁμαρτίαι μου ὑπερβαίνουν τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης, καὶ φοβοῦμαι μήπως δὲν εὕρω τὴν συγχώρησιν». ᾽Ακούσας δὲ ὁ νέος τοῦτον τὸν λόγον τῆς ἀπογνώσεως, ἔκαμεν εἰς αὐτὸν διδαχὴν ἀπὸ τὴν θείαν Γραφήν, ἰδίως ὅσων ἀποδεικνύουν τὸ τοῦ Θεοῦ ἀμέτρητον ἔλεος. Ἑξόχως δὲ τὴν παραβολὴν τοῦ Εὐαγγελίου, διὰ τοὺς ἐργάτας τῆς ἑνδεκάτης ὥρας, καὶ ὅτι ὁ Πανάγαθος Θεὸς θὰ τὸν δεχθῇ μὲ ἀγκάλας ἀνοικτὰς ὡς τὸν ἄσωτον υἱὸν ὁ πατήρ του. Πεισθεὶς δὲ ὁ Ναχὼρ ἀπὸ τούτους τοὺς λόγους ἐστερεώθη εἰπών· «᾿Εγὼ μὲν ὑπάγω εἰς τόπους ἀποκρύφους, ἵνα σώσω τὴν ἀθλίαν ψυχήν μου, σὺ δὲ ἐπίμεινον εἰς ταύτην τὴν ὁμολογίαν σου ἕως τέλους».

Ὁ Ναχὼρ βαπτίζεται καὶ κατοικεῖ εἰς τὴν ἔρημον.

ΤΟΤΕ τὸν ἀπέλυσεν ἐν εἰρήνῃ καὶ ἀφ᾿ οὗ ἡσπάσθησαν ἀλλήλους ἐξῆλθε τοῦ παλατίου περιτρέχων ὡς ἔλαφος διψῶσα εἰς τὴν βαθυτάτην ἔρημον, εὑρὼν δὲ σπήλαιον, ὅπου ἧτο κεκρυμμένος εἷς Ἱερομόναχος, εἰσῆλθε μετὰ πολλῆς κατανύξεως καὶ ἔπλυνε τοὺς πόδας αὐτοῦ μὲ δάκρυα, τὴν πρῴην πόρνην μιμούμενος, καὶ ἐζήτει θεῖον Βάπτισμα. Ὁ δὲ ἱερεὺς ἐχάρη καὶ κατηχήσας αὐτὸν εἰς ὀλίγας ἡμέρας τὸν ἐβάπτισε, καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ ἕως τέλους, εὐχαριστῶν τὸν Θεόν, ὁ ὁποῖος ἐδέχθη αὐτὸν πρὸς μετάνοιαν. Τὴν ἑπομένην, πληροφορηθεὶς ὁ βασιλεὺς τὴν τοῦ Ναχὼρ ἀναχώρησιν ἀπεγοητεύθη, ἐπειδὴ ἐπείσθη ὅτι οἱ σοφοί του, οἱ φιλόσοφοι καὶ οἱ ρήτορες ἀπεδείχθησαν ἄσοφοι, ἡττηθέντες κατὰ κράτος κατὰ τὴν συνομιλίαν. Ὅθεν ἄλλους μὲν ἔδειρε μὲ βούνερα, ἄλλους ἐξύβρισε βαρύτατα. ᾿΄Ηρχισε δὲ νὰ κατηγορῇ τὴν ἀδυναμίαν τῶν ψευδωνύμων θεῶν καὶ δὲν ἐτέλει πλέον θυσίας πρὸς αὐτούς. Ἔπαυσε δὲ καὶ νὰ τιμᾷ τοὺς ἱερεῖς τῶν εἰδώλων.

Ὁ μάντις Θευδᾶς.

ΚΑΤ᾿ ΕΚΕΙΝΑΣ τὰς ἡμέρας ἔτυχε πανήγυρις τῶν ψευδωνύμων θεῶν, οἱ δὲ ἱερεῖς τῶν εἰδώλων ἐφοβοῦντο μήπως δὲν προσέλθουν ὁ ᾿Αβεννὴρ καὶ οἱ ἄρχοντες καὶ στερηθῶσι τῶν βασιλικῶν φιλοδωρημάτων. Μετέβησαν ὅθεν εἰς ἕν ἐρημικὸν σπήλαιον, ὅπου κατῴκει εἷς μάντις ὀνόματι Θευδᾶς, ζηλωτὴς τῶν εἰδώλων, τὸν ὁποῖον πολὺ ἐξετίμα ὁ βασιλεύς. Ἐξιστόρησαν λοιπὸν εἰς αὐτὸν τὴν οἵαν περιφρόνησιν ἔδειξεν ὁ βασιλεὺς πρὸς τὰ εἴδωλα, ὅσα ὁ υἱός του ἐπετέλεσε καθὼς καὶ ὅσα συνέβησαν μὲ τὸν Ναχώρ. Τότε ὁ Θευδᾶς, ὁπλισθεὶς κατὰ τῆς ἀληθείας καὶ λαβὼν εἰς συνοδείαν του πολλὰ δαιμόνια μετέβη εἰς τὴν πόλιν. ᾽Εκεῖ συνήντησε τὸν βασιλέα, ὅστις τοῦ ἀνεκοίνωσεν ὅτι ένικήὑη ἀπὸ τοὺς Γαλιλαίους. Ἐκεῖνος ἀκούσας, συνεβούλευσε τὸν βασιλέα νὰ μὴ φοβῆται, διότι αὐτὸς δὲν πρόκειται νὰ νικηθῇ ὑπ᾿ αὐτῶν καὶ παρώτρυνε νὰ παρασταθῇ καὶ ὁ ᾿Αβεννὴρ εἰς τὴν πανήγυριν τῶν ψευδῶν θεῶν. Τοῦτο καὶ ἐγένετο, θυσιασθέντων ὑπὸ τοῦ βασιλέως καὶ τῶν ἀρχόντων ἑκατὸν εἴκοσι ταύρων.

Μετὰ ταῦτα ὁ βασιλεὺς διηγήθη εἰς τὸν Θευδᾶν τὰ ὅσα συνέβησαν μὲ τὸν υἱόν του, παρακαλέσας τοῦτον νὰ σώσῃ τὸν Ἰωάσαφ ἀπὸ τὴν πλάνην, ὑποσχεθεὶς πλούσια δῶρα. Ὁ μάντις Θευδᾶς συνεβούλευσε τὸν βασιλέα νὰ εὕρῃ τὰς ὡραιοτέρας γυναῖκας καὶ νὰ τὰς κλείσῃ ἐντὸς τοῦ κοιτῶνος τοῦ υἱοῦ του, ἵνα παρασύρουν αὐτὸν εἰς τὴν τῆς σαρκὸς ἀπόλαυσιν, ὑποσχεθεὶς νὰ στείλῃ εἰς ἐνίσχυσιν τῶν γυναικῶν αὐτῶν τὰ τῆς πορνείας ψυχοφθόρα δαιμόνια. Τοῦτο ἀπεδέχὑη ὁ βασιλεὺς καὶ ἐπρόσταξε καὶ ἔφεραν τὰς ὡραιοτέρας νέα, τὰς ὁποῖας ἐστόλισε μὲ λαμπρὰ κοσμήματα καὶ ὡραίας ἐσθῆτας. Παρήγγειλε δὲ εἰς αὐτάς, ἐάν τις ἐξ αὐτῶν δυνηθῇ νὰ παρασύρῃ τὸν υἱόν του πρὸς τὴν σαρκικὴν ἁμαρτίαν, θὰ τὴν ὑπάνδρευε μετ᾿ αὐτοῦ καὶ θὰ τὴν ἐνέκρινεν ὡς βασίλισσαν.

Δοκιμασία τοῦ Ἰωάσαφ.

ΛΑΒΟΥΣΑΙ αἱ γυναῖκες ἐκεῖναι τὴν ἐντολήν, μὲ μυρίους τρόπους καὶ σατανικὰ τεχνάσματα προσεπἀὑησαν νὰ ἀνάψουν τὴν κάμινον τῆς σαρκὸς εἰς τὸν Ἰωάσαφ, μάλιστα μία ὡραιοτάτη ὑυγάτηρ βασιλέως, τὸν ὁποῖον ὁ ᾿Αβεννὴρ εἶχε νικήσει εἰς πόλεμον, παρεκίνει ποικιλοτρόπως τὸν νέον, λέγουσα μεταξὺ ἄλλων, ὅτι ὁ γάμος εἶναι Χριστιανικὴ ἐντολὴ καὶ εἰς τὰ βιβλία τῶν Χριστιανῶν γράφεται, ὅτι ὁ γάμος εἶναι τίμιος καὶ ἀμίαντος, ὑποσχομένη, ἐὰν συνεμίγνυτο μετ᾿ αὐτῆς, νὰ πεισθῇ εἰς τοὺς λόγους του καὶ νὰ ἀρνηθῇ τοὺς ψευδωνύμους θεούς, δεχομένη τὴν πίστιν τοῦ Ἰωάσαφ. ᾿Αλλ᾿ὴ καὑαρὰ τοῦ νέου ψυχή, ἂν καὶ ῄσθάνετο διπλῆν τὴν πάλην, εἶχε πόθον νὰ διατηρήσῃ ἀμόλυντον τὴν λαμπρὰν στολὴν τοῦ ὑείου Βαπτίσματος. Ὅθεν ἀντὶ νὰ παρασυρθῇ ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς τῆς σαρκὸς ἐ·θεσεν ἀντίκρυ εἰς τὸν τῆς φύσεως ἔρωτα ἄλλον ὑπερφυᾶ καὶ ὑαυμάσιον, τὸν τῆς ὑεϊκῆς ἁγνείας. Κλαίων δὲ καὶ τύπτων τὸ στῆθος καὶ μετὰ κατανύξεως προσευχόμενος ἀπεδίωκε τοὺς πονηροὺς λογισμούς. Ἀλλ᾽ ἡ ὡραιοτάτη ἐκείνη κόρη, ὑπὸ τοῦ σατανᾶ κινουμένη, ἐπέμενεν ἐ·τι περισσότερον, τὰ δὲ τῆς πονηρίας πνεύματα εὑρόντα τὸν καιρὸν ἐπιτήδειον ἐφώρμησαν κατὰ τοῦ στρατιώτου τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ταράσσοντα ὅλας αὐτοῦ τὰς δυνάμεις, ἐξέκαιον αὐτὸν εἰς ἐπιθυμίαν τῆς κόρης.

Βλέπων δὲ ὁ νέος͵, ὅτι ἰσχυρῶς κατεθέλγετο ἡ καρδία του πρὸς την ἁμαρτίαν, ἠπόρει τί νὰ πράξῃ. Ἀλλ· ὡς σώφρων προσέφυγε πάλιν εἰς τὴν θείαν βοήθειαν καὶ ἐπικαλούμενος ταύτην παρεκάλει νὰ μὴ καταισχυνθῇ. Οὕτω δὲ παλαίων καὶ προσευχόμενος ἐπὶ ὥραν πολλήν ἀποκαμών, ἀπεκοιμήθη. Τότε βλέπει κατ· ὄναρ ὅτι ἥρπασαν αὐτὸν ἄνδρες ἐξαίσιοι καὶ τὸν ὡδήγησαν εἰς πεδιάδα θαυμασίαν, ἐστολισμένην μὲ πολλά, ποικίλα καὶ εὔοσμα άνθη καὶ δένδρα πλήρη ὡραίων ὀπωρικῶν, ἐλαφρὸς δὲ ἄνεμος ἐκίνει τὰ φύλλα τῶν δένδρων ἐκείνων. Ησαν δὲ ἐκεῖ καὶ θρόνοι χρυσοῖ, κεκοσμημένοι μὲ πολυτίμους λίθους λάμποντας, ὕδατα δὲ καθαρὰ ἔτρεχον, τέρποντα ἐξαισίως τὸν ὁρῶντα. Διελθόντες δὲ τὴν πεδιάδα ἐκείνην ἧλθον εἰς πόλιν θαυμασιωτάτην, ἥτις περιεκλείετο ἀπὸ τείχη χρυσᾶ μὲ ἀπαστράπτοντας πολυτίμους λίθους. ᾿΄Ανωθεν δὲ ἤρχετο φῶς ἐξαίσιον, φωτίζον τὰς ὁδούς της, εἰς τὰς ὁποίας περιεπάτουν αἱ στρατιαὶ τῶν ᾿Αγίων ᾿Αγγέλων ψαλλόντων ὑπερκοσμίως παναρμόνιον μελῳδίαν.

Ἐνῷ δὲ ὁ Ἰωάσαφ παρεκάλει τοὺς ἄνδρας ἐκείνους νὰ ἀφήσουν αὐτὸν ἐκεῖ, ‘ίνα ἀπολαμβάνῃ τὸ θεσπέσιον ἐκεῖνο θέαμα, ἐκεῖνοι ἀπήντησαν εἰς αὐτόν, ὅτι εἶναι ἀδύνατον νὰ παραμείνῃ τώρα ἐκεῖ, ἀλλὰ θὰ ἐπανέλθῃ, μὲ πολὺν κόπον καὶ ἱδρῶτα, καὶ ἂν διαφυλάξῃ σωφροσύνην καὶ ἐκεῖνα ὅσα ὁ Βαρλαὰμ ἐδίδαξεν αὐτόν. Ὁδήγησαν δὲ τοῦτον εὐθὺς ἀμέσως εἰς τόπον σκοτεινὸν καὶ φοβερόν, ὅπου ἐσύροντο σκώληκες δυσωδέστατοι καὶ ἐπεκράτει θλῖψις βαρυτάτη, κάμινος δὲ ῆναπτε σπινθηροβολοῦσα καὶ πῦρ σφοδρὸν ἀναδίδουσα. Ἱστάμενοι δὲ ᾽ παρὰ τὴν κάμινον ἀσπλαγχνοι δαίμονες ἐβασάνιζον τοὺς ἁμαρτήσαντας, οἵτινες φρικτῶς κατεκαίοντο καὶ ἠκούετο φωνὴ λέγουσα, ὅτι οὖτος εἷναι ὁ τόπος τῆς κολάσεως, ἐν τῇ ὁποίᾳ τιμωροῦνται ἐκεῖνοι οἵτινες ἐμόλυναν τὴν ψυχήν των μὲ ἁμαρτήματα.

”Εντρομος τότε ὁ Ἰωάσαφ ἐξύπνησε καὶ ἐνθυμούμενος τὰ ὁραθέντα ἀνελογίζετο τὴν καλλονὴν τῆς κόρης ἐκείνης ὡς σαπρίαν καὶ βόρβορον. Πληροφορηθεὶς δὲ ὁ βασιλεὺς ὅτι ὁ υἱός του ἔκειτο κλινήρης ἀσθενῶν, μετέβη ἵνα τὸν ἴδῃ. Ὁ δὲ νέος, διηγούμενος ὅσα εἶδεν εἰς ἐκεῖνο τὸ ὅραμα, διεμαρτυρήθη διότι ὁ πατήρ του ἡτοίμασεν εἰς αὐτὸν παγίδα, εἰς τὴν ὁποίαν πίπτων δὰ ἐκολάζετο, ἐὰνὁ Κύριος δὲν ἐβοήθει. Συνέχισε δὲὁ ονέος λέγων «Ἐπειδὴ σύ, πάτερ, ἐκλεισες τὰ ὦτα εἰς τὴν φωνὴν τῆς σωτηρίας, μὴ ἐμποδίσῃς καὶ ἐμὲ νὰ βαδίσω τὴν ὁδὸν τοῦ Κυρίου. Διότι ποθῶ νὰ μεταβῶ πρὸς τὸν Βαρλαὰμ εἰς τὴν ἔρημον. ᾿΄Αλλως, ἐὰν διὰ τῆς βίας μὲ κρατήσῃς ἐδῶ, θέλω ἐντὸς ὀλίγου ἀποβάνει ἀπὸ τὴν θλῖψιν». Ταῦτα ἀκούσαςο ὁβασιλεὺς ἀνεχώρησε πε΄ ρίλυπος. Τὰ δὲ τῆς πονηρίας πνεύματα ἐπέστρεψαν εἰς τὸν Θευδᾶν καὶ εἶπον εἰς αὐτὸν ὅτι ἐνικήθησαν, διότι δὲν ἠδύναντο νὰ ἀντικρύσουν τὸ σημεῖον τοῦ πάθους τοῦ Χριστοῦ, καὶ ὅτι, ἂν καὶ δεινῶς κατετάραξαν τὸν Ἰωάσαφ, μὲ τὸ ὄργανον διὰ τοῦ ὁποίου ὁ ἀρχηγός των ἐνίκησε τὸν πρωτόπλαστον καὶ μετ ᾿ὀλίγον θὰ” ερριπτον τὸν παῖδα εἰς τὴν πορνείαν, ὁ νέος προσηύχετο ἐπικαλούμενος τὸν Χριστὸν καὶ ποιῶν τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ. «Τότε, εἷπον οἱ δαίμονες εἰς τὸν Θευδᾶν, ἐδιώχθημεν καὶ δὲν ἐπετύχομεν τοῦ σκοποῦ μας».

Ὁ Θευδᾶς τότε, κατηγορήσας τοὺς δαίμονας διὰ τὴν ἀδυναμίαν των, μετέβη μετὰ τοῦ βασιλέως πρὸς τὸν νέον, ἵνα δοκιμάσῃ νὰ τὸν μετατρέψῃ, Καὶ εἶπεν εἰς τὸν Ἰωάσαφ· «Διατί, κύριέ μου, ἀπηρνήθης τοὺς ἀθανάτους θεοὺς καὶ σὲ μισοῦσιν οἱ ἄνθρωποι, ταράττεις δὲ καὶ τὸν βασιλέα καὶ ὀργίζεται ἐναντίον σου ; Δὲν σοῦ ἔδωσαν αὐτοὶ τὴν ζωὴν καὶ μᾶς κάμνουν τόσας εὐεργεσίας; Λοιπὸν διατί τοὺς καταφρονεῖς καὶ πιστεύεις ἕνα ἄνθρωπον σταυρωθέντα»; Ἑξακολουθοῦντος δὲ τοῦ Θευδᾶ νὰ λέγῃ πολλοὺς ἀνωφελεῖς λόγους κατὰ τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἄλλα φληναφήματα, ὁ νέος ὑπέμεινεν ἐκ σεβασμοῦ πρὸς τὸν πατέρα του ᾿Αβεννήρ. Εὐθὺς δὲ ὡς ὁ Θευδᾶς ἐσιώπησεν, ὁ βασιλόπαις ἀπήντησεν εἰς αὐτόν” «᾿΄Ακουσον, ὦ πλάνης βυθέ, γέρον ματαιόφρον. Τί εἶναι καλλίτερον, νὰ λατρεύω Θεὸν παντοδύναμον, ἄναρχον καὶ ἀθάνατον, ὅστις ἔκτισε πάντα τὰ·ὁρατὰ καὶ ἀόρατα, ἢ νὰ τιμῶ ὀλεθρίους δαίμονας καὶ ἄψυχα εἴδωλα ;»

᾿Αφοῦ λοιπὸν ὁ Ἰωάσαφ κατεκεραύνωσε διὰ τῶν λόγων του τὴν τῶν ψευδῶν θεῶν λατρείαν, ἀποδείξας αὐτὴν ἀσυλλόγιστον καὶ ἀνόητον, εἶπε ταῦτα· «᾿Εγὼ λατρεύω τὸν κτίστην καὶ προνοητὴν τῶν ἀπάντων, ὅστις κατεδέχθη νὰ σαρκωθῇ, διὰ νὰ μᾶς λυτρώσῃ ἀπὸ τὸν θάνατον. Ἦλθεν εἰς τὴν γῆν χωρὶς νὰ λείπῃ ἀπὸ τὸν οὐρανόν, ἔγινεν ἄνθρωπος, μὴ ἀφήνων τὸ εἶναι τῆς θεότητος. Καὶ ὡς ἄνθρωπος μὲν ἔπαθεν ἑκουσίως, ὡς Θεὸς δὲ ἀπαθὴς διέμεινε. Κατῆλθεν εἰς τὸν ᾷδην ὡς παντοδύναμος καὶ έλύτρωσε τοὺς προπάτορας ἀπὸ τὴν τυραννίδα τοῦ δαίμονος, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀνέστη θεοπρεπῶς καὶ ἀνῆλθε πάλιν εἰς οὺς οὐρανοὺς ὡς προῦπῆρχεν. Αὐτὸν λοιπόν, ὅστις εἶναι ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος καὶ παραγγέλλει δικαιοσύνην, προστάσσει ἐγκράτειαν, νομοθετεῖ καθαρότητα, διδάσκει νὰ ἔχωμεν εἰρήνην, νὰ κάμνωμεν ἐλεημοσύνην καὶ πᾶσαν ἀγαθοεργίαν, πρέπει νὰ λατρεύωμεν καὶ ὄχι τοὺς ἀσελγεῖς καὶ μιαροὺς θεούς σας. Ἐγὼ δέ, καὶ πάντες οἱ τρισμακάριοι Χριστιανοί, ἔχοντες Θεὸν ἀγαθὸν καὶ φιλάνθρωπον, ἐὰν εἰς τοῦτον τὸν κόσμον ὀλίγον κακοπαθήσωμεν, εἰς τὴν ἀγήρω μακαριότητα θὰ ἀπολαύσωμεν ἀμοιβὴν ἀτελεύτητον».

Τοῦ δὲ Θευδᾶ ἐπιμένοντος, ὅτι τὴν τῶν εἰδώλων πίστιν ἐνομοθέτησαν μεγάλοι φιλόσοφοι καὶ ἀπεδέχθησαν πάντες οἱ βασιλεῖς, καὶ ὅτι τὴν πίστιν τῶν Γαλιλαίων ἐκήρυξαν ἀγροῖκοι τινὲς καὶ εὐτελεῖς ἄνθρωποι, μόνον δώδεκα τὸν ἀριθμόν, ὁ νέος ἀπήντησεν· «Μωρὲ καὶ τυφλέ”! Πῶς δὲν αἰσθάνεσαι τὴν ἀλήθειαν; Ἡ ἰδική σας λατρεία ἐνισχύεται ἀπὸ τὴν σοφίαν τῶν ρητόρων σας καὶ ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς, τὸ δὲ Εὐαγγέλιον, τὸ ὁποῖον ἐκηρύχθη ἀπὸ ὀλίγους καὶ εὐτελεῖς ἄνδρας, δεικνύει τὴν δύναμιν τῆς θεοσεβείας μας καὶ τὸ ἀσθενὲς καὶ ὀλέθριον τῶν δογμάτων σας. Διότι ἂν καὶ ἔχῃ τόσους σοφοὺς βοηθοὺς καὶ ἰσχυροὺς ἀντιλήπτορας, πάλιν ἀσθενεῖ καὶ σβέννυται, ἐνῷ ἡ ἰδική μας πίστις, ἥτις δὲν ἔχει καμμίαν ἀνὐρωπίνην βοήθειαν, ἐκλάμπει ὡς ὁ ἥλιος ἕως τῶν περάτων τοῦ κόσμου. ᾿Αλλ᾿ ἐὰν ἡ πίστις μας διεκηρύττετο ἀπὸ φιλοσόφους καὶ ρήτορας, καὶ ἐὰν εἶχε συνεργοὺς βασιλεῖς καὶ δυνάστας, θὰ ἔλεγες σὺ ὁ πονηρός, καὶ πᾶς ἄλλος, ὅτι ἔγινεν ἀπὸ ἀνδρωπίνην δύναμιν. ᾿Αλλ᾿ ἐπειδὴ ἐκηρύχθη ἀπὸ πτωχοὺς ἁλιεῖς καὶ ἁπλοῖκοὺς ἁνθρώπους καὶ κατεδιὠχθη ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄρχοντας καὶ βασιε λεῖς, καὶ ὅμως ἐκυρίευσεν ὅλην τὴν οἰκουμένην, ἐκ τούτων σαφέστατα ἀποδεικνύεται ὅτι εἶναι δύναμις θεία καὶ ἀκαταμάχητος αὕτη, ἥτις διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων θεμελιοῖ τὸ κήρυγμα. Ἐκεῖνοι δὲ οἱ σοφοὶ ἁλιεῖς ἐτέλεσαν σημεῖα καὶ θαύματα. Τυφλοὺς ἐφώτιζον, νεκροὺς καὶ παραλύτους ἰάτρευον, καὶ πᾶσαν ἄλλην δεινὴν ἀσθένειαν μὲ τὸ σημεῖον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἐθεράπευον. Πρόσελθε ὅθεν εἰς τὸν ὄντως Θεόν, τὸν ἀληθῶς οἰκτίρμονα, τὸν δημιουργὸν ἁπάσης τῆς κτίσεως, διότι δὲν εἶναι ἄλλος Θεὸς ἐκτὸς τούτου τοῦ ἐλεήμονος».

Ὁ μάντις Θευδᾶς ἀσπάζεται τὸν Χριστιανισμὸν καὶ λαμβάνει τὸ ἅγιον Βάπτισμα.

ΑΚΟὙΣΑΣ ταῦτα ὁ Θευδᾶς κατεπλάγη ὡς ἀπὸ ἦχον βροντῆς καὶ ἔμεινε πολλὴν ὥραν ἄφωνος. Ἔννοήσας δὲ τὴν πλάνην του, διότι ὁ σωτήριος λόγος εἰσῆλθεν εἰς τὴν καρδίαν του, μετενόησε διὰ τὴν προτέραν ἄγνοιαν καὶ φωτισθεὶς τὴν ψυχὴν ἐβόησε· «Μέγας ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν, καὶ ὄντως μεγάλη ἡ πίστις αὐτῶν καὶ θαυμάσια τὰ τοῦ Θεοῦ μυστήρια». Εἶτα στραφεὶς πρὸς τὸν βασιλέα εἶπε· «Πνεῦμα “Αγιον, ὦ βασιλεῦ, κατῴκησεν εἰς τὸν υἱόν σου καὶ ἐνικήθημεν, μὴ ἔχοντες πλέον ἀπολογίαν τινά, οὐδὲ νὰ ἀντισταθῶμεν δυνάμεθα». ᾿Ακολούθως ἠρώτησε τὸν Ἰωάσαφ, λέγων· «Εἰπέ μοι, πεφωτισμένε τὴν ψυχήν, δέχεται καὶ ἐμὲ ὁ Χριστός, ἐὰν ἐπιστρέψω πρὸς αὐτὸν καὶ μισήσω τὰς ἀνομίας μου»; ᾿Απαντῶν δὲ ὁ Ἰωάσαφ λέγει πρὸς αὐτόν· «Ναί, καὶ σέ, καὶ ὅσους μετανοήσωσιν, οὐχ ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχεν, ἀλλ· ὡς υἱὸν φιλοστοργότατον, ὅστις ἔλειπεν εἰς χώραν μακράν, ἐξέρχεται καὶ προὐπαντεῖ καὶ εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ ὑποδέχεται τὸν ἐξ ὅλης ψυχῆς ἐπιστρέφοντα. Καὶ ἐναγκαλίζεται καὶ καταφιλεῖ τοῦτον καὶ ἀποδιώκει τὴν ἐντροπὴν τῆς ἁμαρτίας, ἐνδύει δὲ μὲ στολὴν λαμπράν, σωτήριον ἱμάτιον, κάμνων διὰ τὴν ἐπιστροφὴναὐτοῦ μυστικὴν εὐφροσύνην μετὰ τῶν ἄνω Δυνάμεων. Διότι Αὐτὸς ὁ Κύριος εἶπεν, ὅτι γίνεται χαρὰ εἰς τὸν οὐρανόν, ὅταν μετανοήσῃ ὁ ἄνομος. Καὶ πάλιν εἶπεν ὁ Κύριος. Δὲν ἧλθα νὰ καλέσω δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν. Λοιπὸν ἐπειδὴ εἶναι τοσοῦτον εὔσπλαγχνος, μὴ ἁμελήσῃς, ἀλλὰ πρόσελθε πρὸς αὐτὸν τὸν φιλάνθρωπον, διότι τὴν ὥραν καθ· ἣν θὰ εἰσέλθῃς εἰς τὴν ἱερὰν κολυμβήθραν, διὰ τὸ ἅγιον Βάπτισμα, Θά͵ πτονται εἰς τὸ ὕδωρ πάντα τὰ ἁμαρτήματά σου, καὶ ἐξέρχεσαι καθαρὸς ἀπὸ παντὸς ρύπου, ὥστε, ἐὰν κατόπιν παραμείνῃς ἀναμάρτητος, ᾶπολαμβάνεις τιμὴν καὶ δόξαν εἰς τὸν Παράδεισον ὁμοίαν ἐκείνης τῶν Ἁγίων ᾿Αγγέλων, καὶ ὅπως ἐκεῖνοι οἵτινες ἐδούλευσαν τὸν Χριστὸν ἐκ νεότητος, διὰ τὴν πολλὴν αὐτοῦ ἀγαθότητα».

Κατηχηθεὶς ὁ Θευδᾶς ὑπὸ τοῦ Ἰωάσαφ διὰ τοιούτων λόγων, ἐμίσησε τὴν προτέραν πλάνην” ὅθεν ἀπελθὼν εἰς ἐκεῖνο τὸ πονηρὸν σπήλαιον κατέκαυσε τὰ βιβλία του, ὡς πλάνης αἰτίαν, καὶ σπεύσας μετέβη εἰς τὸν πνευματικὸν ἐκεῖνον, ὅστις ἐβάπτισε τὸν Ναχώρ, καὶ ἐξωμολογήθη τὰς ἁμαρτίας του. Ἐκεῖνος δέ, ὡς ἔμπειρος εἰς τὴν πνευματικὴν τάξιν καὶ τεχνίτης εἰς τὸ νὰ σῴζῃ ψυχάς, ἁρπάζων ταύτας ἀπὸ τὸν φάρυγγα τοῦ δολίου δράκοντος, ἐνουθέτησεν αὐτὸν ὡς ἔπρεπεν. ᾿Αφοῦ δὲ ὁ Θευδᾶς ἐνήστευσεν ἀρκετὰς ἡμέρας, ὁ πνευματικὸς ἐκεῖνος ἔκαμε τοῦτον τέλειον Χριστιανὸν διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος. ᾿΄Εκτοτε ὁ Θευδᾶς ἔδειξε θαυμαστὴν μετάνοιαν, στενάζων καὶ δακρύων. Ὁθεν καὶ συγχωρήσεως ἔτυχεν.

‘Ο ᾿Αβεννὴρ παραχωρεῖ τὸ ἥμισυ τοῦ βασιλείου του εἰς τὸν Ἰωάσαφ

Ο ΔΕ ΑΒΕΝΝΗΡ, ἔχων θλῖψιν εἰς τὴν ψυχήν, συνήθροισε πάλιν τὴν Σύγκλητον, ἐρωτῶν τί νὰ πράξῃ διὰ τὸν υἱόν του. Ὁ δὲ ᾿Αραχῆς ἀπεκρίθη· «Ὅσα ἔπρεπε νὰ πράξωμεν, ὦ βασιλεῦ, διὰ νὰ τὸν ἐπιστρέψωμεν, τὰ ἐπράξαμεν. ᾿Αλλ᾿ ἐπιχειροῦμεν ἀνωφελῆ πράγματα, διότι ἔχει ἐκ φύσεως τὴν φιλονεικίαν. Ἐὰν δὲ τὸν τιμωρήσῃς, γίνεσαι ἐχθρὸς τοῦ σοῦ αἵματος, καὶ θὰ σὲ μισήσουν οἱ ἀνδρωποι ὡς ἄσπλαγχνον καὶ παιδοκτόνον, διότι ὁ υἱός σου προτιμᾷ νὰ ἀποθάνῃ, ἀντὶ νὰ ἀρνηθῇ τὸν Χριστόν. Διαμοίρασον λοιπὸν εἰς δύο τὴν βασιλείαν σου, καὶ δὸς εἰς αὐτὸν τὸ ἐν μέρος, μήπως ἡ δόξα τοῦ κόσμου καὶ τῶν βιοτικῶν φροντίδων ἡ μέριμνα φέρουν αὐτὸν εἰς τὸν σκοπόν μας. Διότι αἱ συνήθειαι εύκολώτερον μεταβάλλονται μὲ τὴν καλωσύνην παρὰ μὲ τὴν βίαν. Ἐὰν δὲ καὶ τότε δὲν ἐπιστρέψῃ εἰς τὴν θρησκείαν μας, θὰ ἔχῃς τὴν παρηγορίαν ὅτι δὲν κατέστρεψες τὸ τέκνον σου». Αὐτὴν τὴν βουλὴν ἐπῄνεσεν ὅληἡ Σύγκλητος, ὁ δὲ βασιλεὺς ἀπεδέχθη ταύτην προθύμως.

Προσκαλέσας τότε ὁ Ἀβεννὴρ τὸν υἱόν του εἶπεν εἰς αὐτόν· «Οὗτος εἶναι ὁ ὕστερος λόγος μου, εἰς τὸν ὁποῖον, ἐὰν δὲν ὑπακούσῃς, γνώριζε, ὅτι πλέον δὲν θέλω σὲ λυπηθῆ, οὔτε θέλω σὲ ὑπολογίζει ὡς τέκνον μου, ἐπειδὴ εἰς ὅλα μου τὰ θελήματα σὲ εὗρον παρήκοον. Λάβε τὸ ἥμισυ τοῦ βασιλείου μου, καὶ ἂς εἶσαι εἰς τὴν μερίδα σου βασιλεύς, διάγων ὡς βούλεσαι». Ὁ δὲ Ἰωάσαφ ἐγνώρισε μέν, ὅτι καὶ τοῦτο ἐμηχανεύθη ὁ βασιλεύς, διὰ νὰ τὸν ἀποσπάσῃ ἀπὸ τὴν εὐσέβειαν, ὅμως ἔκρινε δίκαιον καὶ συμφέρον νὰ ὑπακούσῃ κατὰ τὸ παρὸν εἰς τοῦτο καὶ μόνον διὰ νὰ ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὰς χεῖράς του καὶ νὰ ὠφελήσῃ καὶ τὴν διωκομένην Ἐκκλησίαν. Ὅθεν εἶπεν εἰς αὐτόν· «᾿Εγὼ μέν, ὦ πάτερ, ἐπόθουν νὰ ἀπαρνηθῶ τὸν κόσμον, καὶ ὅλα τὰ τῆς σαρκὸς θελήματα· νὰ ὑπάγω νὰ εὕρω ἐκεῖνον τὸν θεῖον ὀίνθρωπον, ὅστις μὲ ἐδίδαξε τὴν ὁδὸν τῆς σωτηρίας καὶ νὰ τελειώσω μετ᾿ αὐτοῦ τὸν ὑπόλοιπον βίον μου. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν μὲ ἀφήνεις, πείθομαι εἰς τοῦτο καὶ σὲ ὑπακούω, διότι εἰς ὅσα δὲν ἀκολουθεἰ φανερὰ ἀπώλεια καὶ ἀπὸ Θεοῦ ἀποξένωσις πρέπον εἶναι νὰ ὑπακούῃ τις εἰς τὸν πατέρα του». ᾿Εχάρη τότε ὁ Ἀβεννὴρ καὶ τὸν ὠνόμασε βασιλέα, ἐνδύσας αὐτὸν μὲ λαμπροτάτην στολήν. ᾿Ακολούθως μὲ μεγαλοπρεπῆ συνοδείαν αὐλικῶν ἀπέστειλεν αὐτὸν εἰς τοὺς τόπους, τοὺς ὁποίους παρεχώρησεν εἰς αὐτόν, ἐπιτρέψας τὴν ἀναχώρησιν παντὸς ἄρχοντος, ὅστις θὰ ἥθελε νὰ ἀκολουθήσῃ τὸν νέον βασιλέα Ἰωάσαφ.

‘Ο Ἰωάσαφ ὁδηγεῖ εἰς τὸν Χριστιανισμὸν τοὺς πληθυσμοὺς τῶν τόπων τῆς ἐξουσίας του.

ΑΝΑΛΑΒΟΝ ὅθεν τὴν ἐξουσίαν ὁ ᾿Ιωάσαφ ἀπῆλθεν εἰς πόλιν μεγάλην καὶ πολυάνθρωπον, ἔχουσαν ηύτρεπισμένα παλάτια. Εύθὺς δὲ ὡς ἔφθασεν ἐκεῖ, ἔστησεν εἰς ὅλους τοὺς πύργους τῆς πόλεως τὸν σεβάσμιον Σταυρὸν τοῦ Σωτῆρος καὶ τοὺς ναοὺς τῶν εἰδώλων ἐκρήμνισεν, οἰκοδομήσας εἰς τὸ κέντρον τῆς πόλεως μεγαλοπρεπῆ Ναὸν εἰς τὸν Δεσπότην Χριστόν, προστάσσων νὰ εἰσέρχωνται εἰς αὐτὸν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ἴνα δοξάζωσι τὸν εὐεργέτην Θεὸν καὶ προσκυνοῦσι τοῦτον ὡς ἁρμόζει. Πρῶτος τότε ὁ νέος βασιλεὺς ἐτέλεσεν ἱκετήριον δέησιν διὰ τὴν σωτηρίαν παντὸς τοῦ λαοῦ, καθ· ἑκάστην δὲ ἐδίδασκε καὶ ἐ·καμνε πάντα τρόπον νὰ ἀποσπάσῃ τούτους ἀπὸ τὴν δεισιδαίμονα πλάνην καὶ νὰ φέρῃ εἰς τὴν ἀλήθειαν. ᾿Εκήρυττε δὲ τὰ δεσποτικὰ θαύματα καὶ μυστήρια καὶ τῶν εἰδώλων τὴν τελείαν ἀσθένειαν, ἐξόχως δὲ ἀνήγγειλε τὰ τῆς κοινῆς τῶν νεκρῶν ἀναστάσεως καὶ τὰ τῶν ἀγαθῶν, τὰ ὁποῖα θὰ ἀπολαύσωσιν ὅσοι φυλάττουν τὰς ἐντολὰς τοῦ Σωτῆρος ὡς καὶ περὶ τῶν τιμωριῶν τῆς αἰωνίου κολάσεως, εἰς τὰς ὁποίας οἱ ἁμαρτήσαντες καταδικάζονται. Παρακινῶν δὲ πρὸς ἀρετὴν ἐδήλου, ὅτι δὲν ῆθελε νὰ κυβερνήσῃ μὲ βίαν καὶ αὐστηρότητα, ἀλλὰ μὲ ταπεινοφροσύνην καὶ πρᾳότητα. Οὕτω εἰς τὰ ἔργα θαυμάσιος καὶ μετριόφρων εἷλκεν ὅλους πρὸς ἑαυτόν.

Οὕτω εἰς ὀλίγον καιρόν, διὰ τῆς διδαχῆς καὶ τῆς θαυμαστῆς πολιτείας του, προσῆλθεν ὅλος ὁ λαὸς εἰς τὴν ἀληθῆ τοῦ Χριστοῦ πίστιν, συνεργούσης τῆς θείας χάριτος, καὶ ὅσοι ἦσαν κεκρυμμένοι διὰ τὸν φόβον τοῦ ᾿Αβεννήρ, Ἱερεῖς, Μοναχοὶ καὶ Ἐπίσκοποι, ἤρχοντο εἰς αὐτόν, ὅστις λίαν ἐγκαρδίως καὶ μετὰ βαθέος σεβασμοῦ ὑπεδέχετο τούτους, μόνος δέ, χριστομιμήτως, ἔπλυνε τοὺς πόδας των. Κατέστησε δὲ καὶ ἕνα τῶν Ἐπισκόπων ᾿Αρχιερέα τῆς πόλεως, ἐτέλεσε μεγαλοπρεπῶς τὰ ἐγκαίνια τῆς Ἐκκλησίας, κατεσκεύασε πολύτιμον κολυμβήθραν, καὶ πρώτους ἐβάπτισε τοὺς ἄρχοντας, κατόπιν τοὺς στρατιώτας καὶ ἅπαντας τοὺς κατοίκους. Ὅσοι δὲ ἐβαπτίζοντο, ὄχι μόνον τὴν τῆς ψυχῆς ὑγείαν ἐλάμβανον, ἀλλὰ καὶ πάσης βλάβης σωματικῆς, ἂν δέ τις ἠσθένει, καθ· ὃν χρόνον ἐβαπτίζετο, ἐλάμβανε τὴν ποθητὴν ·ι·ασιν. Διὰ τοῦτο πολλοὶ προσέτρεχον πρὸς τὸν βασιλέα καὶ ἐζήτουν τὸ ἅγιον Βάπτισμα. Ὁ δὲ βασιλεὺς Ἰωάσαφ, ὅσον ἐπληθύνοντο οἱ πιστοί, ἐπὶ τοσοῦτον ἐ·κτιζεν Ἐκκλησίας καὶ τοὺς βωμοὺς κατηδάφιζε, τοὺς δὲ θησαυροὺς καὶ τὰ πολύτιμα ὕφάσματά των ἀφιέρωνεν εἰς τὰς Ἐκκλησίας, κάμνων τὴν εὐτελῆ ὕλην θεραπευτικὴν καὶ ὠφέλιμον.

Πρῶτος δὲ αὐτὸς ἐνίκα τὰ πάθη καὶ τὰς ἡδονὰς τῆς σαρκός, διδάσκων πάντας νὰ μιμοῦνται τὰς ἀρετάς του καὶ τὴν πρὸς τὰ θεῖα εὐλάβειαν. Πρὸ πασῶν δὲ τῶν ἀρετῶν εἶχε τὴν ταπείνωσιν, καὶ δὲν ἐπῄρετο διὰ τὴν τῶν προγόνων εὐγένειαν, οὔτε διὰ τὴν βασιλικὴν δόξαν ἐκενοδόξει, ἀλλ᾽ ὡς φρόνιμος, ἐνθυμούμενος τὰς μελλούσας τιμάς, κατεφρόνει τὰς ματαίας καὶ προσκαίρους διὰ νὰ ἀπολαύσῃ τὰς ἀληθεῖς καὶ αἰωνίας.
Ἦτο ἐξ ἄλλου πολὺ ἐλεήμων, ὡς ἐπιγινώσκων ὅτι δ ἐπίγειος πλοῦτος εἶναι ἄστατος. Διένειμεν ἀφθόνως χρήματα εἰς τοὺς πένητας, καὶ ὅσους ἦσαν εἰς τὰς φυλακὰς ἢ ἐπιέζοντο ἀπὸ δανειστὰς ἀπηλευθέρωνε, πληρώνων πάντων τὰ χρέη. Τοὺς γυμνοὺς ἐνέδυε, πεινῶντας ἔτρεφε καὶ εἰς τὰς χήρας καὶ τὰ ὀρφανὰ ἐξησφάλιζεν αὐτάρκειαν, καθιστάμενος οὕτω πατὴρ πάντων, ἀγαθὸς καὶ φιλόστοργος.

Ὅθεν άπλωθείσης μακρὰν τῆς φήμης αὐτοῦ, προσέτρεχον καὕ· ἑκάστην λαος πολὺς καὶ παρηγορούμενοι, ἀπεμάκρυνον ὁμοῦ τὴν πτωχείαν ψυχῆς τε καὶ σώματος, καὶ πάντες ηὐλαβοῦντο κατ᾿ ἀγάπην τοῦτον διὰ τὴν ἔνθεον πολιτείαν του. ᾿΄Ηρχοντο δὲ πρὸς αὐτὸν καὶ πλεῖστοι ὑπήκοοι τοῦ πατρός του καὶ ἀποβάλλοντες τὴν πλάνην εὕρισκον τὴν ἀλήθειαν. Ὅθεν ἡ βασιλεία τοῦ Ἰωάσαφ ἐκραταιοῦτο καὶ ηὕξανε, τοῦ δὲ πατρός του ᾿Αβεννὴρ σὺν τῷ χρόνῳ ἐξησθένει. Βλέπων δὲ ταῦτα ὁ Ἀβεννὴρ ἦλθεν εἰς ἐπίγνωσιν καὶ κατηγόρει τοὺς ψευδωνύμους θεούς, ὡς διαγνώσας τὴν ἀσθένειαν αὐτῶν. Ὅθεν συνήὕροισε καὶ πάλιν τοὺς πρώτους τῆς βουλῆς καὶ εἶπε τοὺς λογισμούς του. Οἱ δὲ ἄρχοντες, ἀκούσαντες καὶ αὐτοὶ τὰ αὐτὰ ὡμολόγουν, διότι ὁ Θεὸς ἐφώτισεν αὐτοὺς διὰ τῶν προσευχῶν τοῦ δούλου του Ἰωάσαφ, ὅστις παρεκάλει μετὰ δακρύων νὰ ἀποστείλῃ εἰς τούτους ἐξ ὕψους βοήθειαν. Τότε ὁ Ἀβεννὴρ ἔπεμψε πρὸς τὸν υἱόν του ἐπιστολήν, γράφουσαν ταῦτα.

᾿Επιστολὴ τοῦ ᾿Αβεννὴρ πρὸς τὸν Ἰωάσαφ. Ο ΒΑΣΙΛΕὙΣ Ἀβεννὴρ τῷ ποθεινοτάτῷ υἱῷ χαίρειν.

Γίνωσκε, τέκνον μου φίλτατον, οτι τώρα ἠννόησα, ὅτι ὅσα μοῦ ἔλεγες εἶναι ἀληθή καί βέβαια, ἀλλά τό σκότος τῶν ἁμαρτιῶν και τῆς ἀσεβείας ἐκάλυπτεν ἡμᾶς καὶ δὲν ἡδυνάμεθα νὰ ἀναγνωρίσωμεν.Ἀναγνωρίζομεν τήν ἀλήθειαν καὶ νὰ γνωρίσωμεν τὸν Δημιουργὸν της κτισεως. Καὶ σύ μέν ὡς φρόνιμος ἐδείκνυες εἰς ἡμᾶς φῶς, τοσοῦτον λαμπρόν, ἡμεῖς δὲ οἱ ἀνόητοι ἐκλείαμεν τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ δὲν ἠθέλομεν νὰ βλέπωμεν τοῦτο. ᾿΄Οχι δὲ μόνον τοῦτο, ἀλλὰ καὶ πολλὰς στενοχωρίας σοῦ ἐδώσαμεν καὶ πολλούς, ἀναιτίως, φεῦ! ἐλεεινῶς ἐφονεύσαμεν. Τώρα ὅμως, ὅτε ἐσχίσθη τὸ κάλυμμα τῶν ὀφθαλμῶν μου, βλέπω μικράν τινα λάμψιν τῆς ἀληθείας καὶ μετανοῶ διὰ τὰ πρότερα ἀνομήματα, τὰ ὁποῖα, ὡς πολλὰ καὶ ἀμέτρητα, μὲ ρίπτουσιν εἰς βυθὸν ἀπογνώσεως καὶ λογίζομαι ὅτι ὁ Χριστὸς μὲ ἐμίσησεν ὡς ἀποστάτην καὶ δὲν μὲ δέχεται πρὸς μετάνοιαν. Δίδαξόν με λοιπὸν τὸ δέον νὰ πράξω καὶ χειραγώγησόν με πρὸς τὸ συμφέρον».

Ὁ ᾿Αβεννὴρ καὶ οἱ ἄρχοντες διὰ τοῦ ᾿Ιωάσαφ προσέρχονται εἰς τὸν Χριστιανισμόν.

ΕΥΘὙΣ ὡς ὁ Ἰωάσαφ ἔλαβε καὶ ἀνέγνωσε τὴν πατρικὴν ἐπιστολὴν ἠγαλλιάσατο καὶ προσπίπτων πρὸ τῆς εἰκόνος τοῦ Χριστοῦ ἔβρεχε τὴν γῆν μὲ δάκρυα, καὶ κινῶν τὰ χείλη πρὸς ὑμνῳδίαν ἀνέπεμψε κατανυκτικὴν προσευχήν, ἵνα ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ Θεὸς ἐλευθερώσῃ τελείως τὸν πατέρα του ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ δαίμονος καὶ γνωρίσῃ οὗτος τὸν ἀληθινὸν Θεόν. Μετὰ δὲ τὴν τοιαύτην προσευχήν, ἐξεκίνησεν εὐθὺς μεθ᾿ ὅλης τῆς ἀκολουθίας του πρὸς τὸν πατέρα του ᾿Αβεννήρ, ὅστις εὐθὺς ὡς συνηντήθη μετὰ τοῦ υἱοῦ του ἐνηγκαλίσθη καὶ κατεφίλει αὐτόν. ᾿Επρόσταξε δὲ καὶ ἡ πόλις ἐτέλεσεν ἑορτὴν μεγάλην, διὰ τὴν ἔλευσιν τοῦ υἱοῦ του.

Κατόπιν ὁ Ἰωάσαφ, ἐνώπιον τοῦ πατρός του, τῶν ἀρχόντων καὶ τῶν μεγιστάνων, ἔκαμε μίαν διδαχὴν τοσοῦτον σοφὴν καὶ θαυμασίαν, ὥστε ἐφάνη ὡς οὐράνιος ᾽΄Αγγελος. Καὶ μὲ βραχυλογίαν ἀνέπτυξε τὴν ἀλήθειαν τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως, ὅτι ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ τῇ γῇ ὑπάρχει εἷς μόνον Θεός, ὁ ἐν Πατρὶ καὶ Ὑἰῷ καὶ ΄Αγίῳ Πνεύματι γνωριζόμενος, ὅστις ἐδημιούργησε τὰ πάντα ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι, κατόπιν δὲ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον, ὅστις παρακούσας τὸ πρόσταγμα αὐτοῦ ἐξέπεσε τῆς τοσαύτης ἀξίας εἰς τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ δαίμονος καὶ πῶς ἐλθὼν ὁ Ὑἰὸς τοῦ Θεοῦ ἐλύτρωσεν αὐτὸν διὰ τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας του.

Πάντες τότε οἱ ἀκούοντες τὴν θερμὴν διδασκαλίαν τοῦ Ἰωάσαφ κατενύχθησαν, ὁ δὲβασιλεὺς ὡμολόγει τὸν Σωτῆρα Χριστόν, κηρύττων αὐτὸν ὡς Θεὸν ἀληθῆ. Προσκυνήσας δὲ τὸν Τίμιον Σταυρόν, ἀπηρνήθη τὴν προτέραν του ἀσέβειαν. Ὁχι δὲ μόνον οὗτος ἐπίστευσεν, ἀλλὰ καὶ πάντες οἰ ἄρχοντες. Καὶ ἐβόησαν εἰς δοξολογίαν Θεοῦ πάντες. «Μέγας ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν. Δὲν εἶναι ἄλλος Θεός, εἰμὴ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ σὺν Πατρὶ καὶ Ὑἰῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι δοξαζόμενος». Ὁ δὲ ᾿Αβεννήρ, παρακινηθεὶς ἐκ θείου ζήλου, ἐτεμάχισεν ὅσα χρυσᾶ εἴδωλα εἶχεν εἰς τὸ παλάτιον καὶ διένειμεν αὐτὰ εἰς τοὺς πένητας. Κατόπιν ὁμοῦ μετὰ τοῦ Ἰωάσαφ εἰς τὸν τόπον τῶν βωμῶν τῶν εἰδώλων ἔκτιζον Εκκλησίας εἰς δόξαν Θεοῦ.

Ὁ ᾿Αβεννήρ, οἱ ἄρχοντες καὶ ὁ λαὸς βαπτίζονται εἰς τὸ θεῖον Βάπτισμα καὶ αἱ Ἰνδίαι ἐκχριστιανίζονται.

ΤΟΤΕ καὶ ὁ ᾿Επίσκοπος, τὸν ὁποῖον ἀνεφέραμεν, ἧλθε καὶ κατηχήσας ἐβάπτισε τὸν βασιλέα εἰς τὸ ὄνομα τῆς ᾽Αγίας Τριάδος, ἀνεδέχθη δὲ τοῦτον ὁ Ἰωάσαφ κατὰ τὴν πρόρρησιν τοῦ Βαρλαάμ, καταστὰς οὕτω γεννήτωρ πνευματικὸς ἐκείνου, ὅστις τὸν ἐγέννησε σαρκικῶς. Μετὰ δὲ τὸν βασιλέα ἐβαπτίσθησαν·οἱ ἄλλοι ἀξιωματοῦχοι καὶ πᾶσα ἡ πόλις καὶ τὰ περίχωρα, ἀναδειχθέντες οὕτω υἱοὶ φωτὸς οἱ πρὶν ἐσκοτισμένοι.

Πᾶσα δὲ ἀσθένεια καὶ δαιμονικὴ ἐνόχλησις ἐδιώκοντο ἀπὸ τοὺς πιστεύοντας καὶ θαύματα ἐγίνοντο, εἰς βεβαίωσιν τῆς πίστεως. Οἱ κεκρυμμένοι παρουσιάζοντο ἐλευθέρως καὶ Ἱερεῖς καὶ Μοναχοὶ ἐχειροτονοῦντο ᾿Αρχιερεῖς. Ὁ δὲ ᾿Αβεννήρ, ἐπειδὴ ἧτο ἐξ ὅλης ψυχῆς μετανοημένος δι᾽ ὅσα ἔκαμε πρότερον, παρέδωκεν ὅλον τὸ βασίλειον εἰς τὸν Ἰωάσαφ καὶ ἡσύχαζε. Μὲ τὴν θείαν δὲ βοήὐειαν ἦλθεν εἰς τοσαύτην ταπεινοφροσύνην καὶ κατάνυξιν, ὥστε ἐφοβεῖτο νὰ ἀναφέρῃ τὸ θεῖον ὄνομα, καὶ τόσην μετάνοιαν ἔδειξε μετὰ τὴν θείαν ἐκείνην φώτισιν, ὥστε ἡ εὐσέβειά του ὑπερέβη ὅλα τὰ προηγούμενα ἀνομήματα.

 

Ὁ ᾿Αβεννὴρ ἀπέρχεται εἰς τὴν οὐράνιον Βασιλεἱαν.

ΕΠΙΖΗΣΑΣ ὁ ᾿Αβεννὴρ ἔτη τέσσαρα εἰς τὴν ἔνθεον πολιτείαν ἦλθεν εἰς θάνατον, καὶ τὴν τελευταίαν στιγμήν, ἐνθυμούμενος τὰς ἀνομίας αὐτοῦ, ἐδίσταζε νὰ πιστεύσῃ εἰς τὴν σωτηρίαν του. Ἀλλ· ὁ Ἰωάσαφ παρηγορῶν αὐτὸν ἔλεγε· «Μὴ λυποῦ, πάτερ, ἀλλὰ ἔλπισον ἐπὶ τὸν Θεὸν καὶ μὴ ἔχῃς φόβον, διότι τὸ ἓλεος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄπειρον καὶ γνωρίζω ὅτι ἐσυγχωρήθης ἀπὸ τὸν πολυεύσπλαχνον Θεόν». Ὁ δὲ ᾿Αβεννήρ, λαβὼν θάρρος καὶ εὐχόμενος τὸν υἱόν, ἔλεγεν· «Ὁ εὐεργέτης Θεός, ὁ παντοδύναμος καὶ πλουσιόδωρος βραβευτής, νὰ σοῦ τὸ ἀνταποδώσῃ τὴν ὥραν τῆς κρίσεως».

Ταῦτα λέγων ὁ Ἀβεννὴρ κατεφίλει τὸν ἠγαπημένον υἱόν του. Ἔπειτα εὐξάμενος καὶ εἰπὼν“ «Εἰς χεῖράς σου παρατίθημι τὸ πνεῦμά μου, φιλάνθρωπε Κύριε», παρέδωκε τῷ Θεῷ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ μὲ καλὴν μετάνοιαν. Ὁ δὲ υἱὸς ἐνέδυσε τὸν πατέρα αὐτοῦ μὲ πενιχρὸν φόρεμα καὶ ἐνεταφίασεν αὐτὸν εὐσεβέστατα, παρέμεινε δὲ προσευχόμενος ἀνωθεν τοῦ μνήματός του ὑπὲρ συγχωρήσεως τῶν ἁμαρτημάτων του καὶ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς αὐτοῦ.

Τὴν τοιαύτην ταπεινὴν πλὴν ὐερμὴν καὶ ὁλόψυχον παράκλησιν ἐτέλει ἐπὶ ἡμέρας ἑπτά, χωρὶς νὰ κινηθῇ ἀπὸ τὸν τάφον, οὔτε νὰ φάγῃ οὔτε νὰ πίῃ ἢ νὰ ὑπνώσῃ. Τὴν δὲ ὀγδόην. ἀπῆλθεν εἰς τὸ παλάτιον καὶ διεμοίρασεν εἰς τοὺς πτωχοὺς τὸν πλοῦτον τοῦ πατρός του, ὥστε δὲν ἔμεινεν οὐδεὶς πτωχὸς εἰς ὅλας τὰς Ινδίας.

 

Ὁ Ἰωάσαφ ἀπαρνεῖται πάντα πρόσκαιρον πλοῦτον καὶ πᾶσαν ἐπίγειον δόξαν.

ΑΦΟΥ ὁ Ἰωάσαφ ἐτέλεσε τὴν θεάρεστον ταύτην διακο᾽ . νίαν, εἰς τὰς τεσσαράκοντα ἡμέρας, τελέσας τὸ μνημόσυνον τοῦ πατρός του, ἐκάλεσεν ὅλους τοὺς ἄρχοντας καὶ εἶπεν εἰς αὐτούς· «Ε·ι·δετε ὅτι ὁ βασιλεὺς Ἀβεννὴρ ἀπέθανεν ὡς πένης καὶ ἄπορος καὶ ὅτι οὔτε ὁ πλοῦτος οὔτε ἡ βασιλεία, οὔτε ἐγὼ ὁ φιλοπάτωρ υἱὸς, οὔτε ἄλλος τις ἐκ τῶν συγγενῶν καὶ φίλων του ἡδυνήθησαν νὰ τὸν βοηθήσουν, ἀλλὰ μετέβη εἰς τὸ ἐκεῖθεν κριτήριον, ἵνα δώσῃ λόγον διὰ τὰς πράξεις του. Αὐτὸ θὰ γίνῃ δι᾿ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Ὁλοι γνωρίζετε τὸν τρόπον τοῦ βίου μου καὶ ὅτι ἀφοῦ ἐγνώρισα τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ ἡξιώθην νὰ γίνω δοῦλος Ἐκείνου, ἐμίσησα τὰ τοῦ κόσμου. Καὶ δὲν ἐκοπίασα ματαίως, διότι μὲ τὴν βοήθειαν τοῦ Θεοῦ καὶ ἐκεῖνον καὶ σᾶς ἐχειραγώγησα εἰς τὴν ἀληθῆ Πίστιν, καὶ τοῦτο δὲν κατώρθωσα ἐγώ, ἀλλ᾽ ἡ χάρις αὐτοῦ ἡ ἐν ἐμοὶ κατοικήσασα. Τώρα εἶναι καιρὸς νὰ μεταβῶ ἐκεῖ ὅπου θέλει μὲ ὁδηγήσει ὁ Κύριος, καθὼς ὐπεσχέθην καὶ συλλογισθῆτε ποῖον θὰ κρίνετε ὡς βασιλέα σας, διότι καλῶς ἥδη γιγνώσκετε τὸ θεῖον θέλημα καὶ τὰ δεσποτικὰ προστάγματα, τὰ ὁποῖα φυλάττετε ἀκριβῶς, ἐὰν ποθῆτε τὴν σωτηρίαν σας».

Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ ἄρχοντες ἤρχισαν ὀδυρόμενοι διὰ τὴν τοῦ Ἰωάσαφ στέρησιν καὶ τὴν ὀρφανίαν των. Ὁ δὲ βασιλεύς, ἰδὼν ὅτι ὅλοι οἱ ἀξιωματοῦχοι ἐταράχθησαν, ἐπρόσταξε νὰ σιωπήσωσι, ὑποσχεθεὶς νὰ μείνῃ ἀκόμη ὀλίγον καιρὸν μετ᾿ αὐτῶν. Εὐθὺς δὲ προσεκάλεσεν ἔνα ἄρχοντα, Βαραχίαν καλούμενον, τὸν ὁποῖον ἐθαύμαζε διὰ τὴν εὐσέβειαν, αὐτὸν ὅστις εἰς τὴν συνδιάλεξιν τοῦ Ναχὼρ ἐβοήθησε τοὺς Χριστιανούς, θείῳ ζήλῳ κινούμενος. Καὶ παρεκάλεσε νὰ ἀναλάβῃ τὸ ἀξίωμα νὰ ποιμαίνῃ τὸν λαὸν ἐν φόβῳ Θεοῦ, ἵνα αὐτὸς ἀναχωρήσῃ εἰς τὴν ἔρημον. Ἀλλ᾿ ὁ Βαραχίας δὲν ἔστερξε φοβούμενος τὰς εὐθύνας τοῦ μεγάλου τούτου ἀξιώματος. Ἰδὼν τότε ὁ ταπεινὸς βασιλεὺς Ἰωάσαφ ὅτι ὁ Βαραχίας δὲν ἥθελε νὰ δεχθῇ τὴν βασιλείαν, ἔγραψεν ἐπιστολὴν πρὸς τὸν λαόν, ἥτις ἦτο πλήρης σοφίας καὶ πνεύματος ΄Αγίου, παρήγγειλε δὲ μετὰ θέρμης καὶ παρακλήσεως, ὅπως φυλάττωσι πάντες ἀπαρασάλευτον τὴν πρὸς τὸν Θεὸν πίστιν, τίνι τρόπῳ νὰ πορεύωνται εἰς τὸν βίον καὶ τίνας εὐχαριστίας καὶ προσευχὰς νὰ ἀναμέλπωσι, συμβουλεύων νὰ μὴ ἐκλέξωσιν ἄλλον βασιλέα, ἀλλὰ τὸν Βαραχίαν. ᾿Αφοῦ δὲ ἔγραψε τὴν ἐπιστολὴν ταύτην ἀνεχώρησεν.

᾿Αφοῦ ὅμως ἐξημέρωσε καὶ ἐπληροφορήθη· ὁ λαὸς τὰ γενόμενα, ἐλυπήθησαν ἅπαντες βαθυτάτην λύπην· ἐξῆλθον δὲ τὸ πλῆθος εἰς ἀναζήτησιν τοῦ Ἰωάσαφ καὶ καταλαβὸν τὰς πρὸς τὴν ἔρημον διαβάσεις τὸν ἀνεῦρον προσευχόμενον παρά τινα ποταμόν. Ἰδόντες δὲ αὐτὸν τὸν ἐπλησίασαν καὶ παρεπονοῦντο μετὰ δακρύων διότι τοὺς ἐγκατέλειψεν. Ὁ δὲ ἔλεγε· «Τί κοπιάζετε μάταια; Μὴ ἐλπίζετε πλέον νὰ μὲ ἔχετε βασιλέα σας». Πλὴν διὰ τὰ πολλὰ δάκρυά των ὑπακούσας ἐπέστρεψεν εἰς τὸ παλάτιον, ὅπου πρὸ τοῦ πλήθους ἀπεκάλυψε καὶ πάλιν τὴν βουλήν του, παρακαλῶν νὰ μὴ τὸν ἐμποδίσωσι πλέον νὰ ἀπέλθῃ εἰς τὴν ἔρημον, ἀνεκήρυξε δὲ καὶ μὴ ὕέλοντα τὸν Βαραχίαν ὡς βασιλέα των. Στραφεὶς δὲ πρὸς ᾿Ανατολὰς προσηυχήθη μὲ βαθεῖαν κατάνυξιν νὰ φυλάξῃ οὗτος τὴν πίστιν ἀπαράτρεπτον, ηὐχήθη δὲ καὶ διὰ τὴν βοήθειαν καὶ σωτηρίαν τοῦ λαοῦ, τὸν δὲ Βαραχίαν, παρουσίᾳ πάντων, συνεβούλευσε νὰ ποιμάνῃ ἐπιμελῶς τὸν λαὸν τοῦ ὁποίου ἔγινε βασιλεύς, ἐπινεύσει τοῦ “Αγίου Πνεύματος, νὰ φυλάττῃ τὸ ἀγαθὸν μὲ πολλὴν ἀκρίβειαν, νὰ ἀσκῇ δικαιοσύνην, νὰ μὴ ἐπαίρεται διὰ τὴν ματαίαν δόξαν, νὰ εἶναι οἰκτίρμων καὶ εὔσπλαγχνος πρὸς τοὺς ἐνδεεῖς καὶ νὰ ἀνοίξῃ τὰ ὦτα εἰς τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτόν, διὰ νὰ εὕρῃ τὸν οὐράνιον Κριτὴν ἵλεων εἰς τὰς δεήσεις του, πρὸ παντὸς δὲ νὰ διαφυλάττῃ τὸν εὐσεβῆ λόγον τῆς πίστεως καὶ ἄλλα πολλά. .

᾿Αφοῦ ἐπεράτωσε τὴν τῆς βαὕυτάτης Χριστιανικῆς σοφίας διδαχήν του πρὸς τὸν Βαραχίαν, κατεφίλησεν αὐτὸν καὶ τοὺς ἄρχοντας, οἵτινες ἔκλαιον ἐπὶ τῷ ἀποχωρισμῷ ἀποκαλοῦντες τὸν Ἰωάσαφ πατέρα, εὐεργέτην καὶ ἀντιλήπτορα. Ἀλλ᾿ ὁ ἐνάρετος Ἰωάσαφ παρηγόρει αὐτοὺς ἐνθέως. Μετ·}᾿ Ὁ ἐξῆλθε τοῦ παλατίου συνοδευόμενος ἀπὸ τοὺς ἄρχοντας καὶ πλῆθος λαοῦ, οἵτινες ἐπέμενον νὰ ἐπιστρέψῃ, ἕως ὅτου ἦλθεν ἡ νὺξ καὶ τοὺς ἐχώρισεν.

 

Ὁ Ἰωάσαφ εἰσέρχεται εἰς τὴν ἔρημον.

ΕΞΗΛΘΕ λοιπὸν ἀπὸ τὸ βασίλειον ὁ ἀνδρεῖος ἐκεῖνος εἰς τὴν ψυχήν, χαίρων ὡς νὰ ἤρχετο ἀπὸ ἐξορίαν εἰς τὴν πατρίδα. Ἦτο δὲ ἐνδεδυμένος ἔξωθεν τὰ βασιλικὰ φορέματα καὶ ἔσωθεν τὸ τρίχινον ράσον τοῦ Βαρλαάμ. Τὴν νύκτα ἐκείνην διέμεινεν εἰς τὴν οἰκίαν ἑνὸς πτωχοῦ, ὅπου ἐκδυθεὶς τὰ ἱμάτια αὐτοῦ ἔκαμε ταῦτα βασιλικὴν εὐεργεσίαν ἐλεημοσύνης εἰς ἐκεῖνον τὸν πένητα. Ἔπειτα ἐνεδύθη τὰς εὐχὰς ἐκείνου καὶ ἄλλων πτωχῶν καὶ τοῦ Θεοῦ τὴν χάριν καὶ βοήὕειαν ὡς εὐφροσύνης χιτῶνα καὶ σωτηρίας ἱμάτιον καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὴν ἔρημον χωρὶς νὰ ἔχῃ μεθ· ἑαυτοῦ οὔτε ἀρτον οὔτε ὕδωρ, οὔτε ἄλλο τι βρώσιμον, ἐπειδὴ τραφεὶς τὴν ψυχὴν μὲ σφοδρότατον πρὸς τὸν Χριστὸν ἔρωτα ἦτο ὅλως ἐξεστηκὼς καὶ ἐνηλλαγμένος εἰς τὸν ἔνθεον πόθον καὶ ἐμίσει πάντα τὰ τῆς σαρκὸς ὕελήματα. ᾿Αλλὰ μόνον τὸν Χριστὸν ἔχων κατὰ νοῦν καὶ εἰς τὴν ψυχήν, τὰ πάντα κατεφρόνει, καὕὼς ἔπραξαν οἱ ΄Απόστολοι καὶ πάντες οἱ Μάρτυρες. Οὕτω παρεῖδε σωματικὰς ἡδονάς, πλοῦτον καὶ τιμὴν πρόσκαιρον καὶ ἀπέρριψε τὸ βασιλικὸν διάδημα, λογιζόμενος ταῦτα εὐτελέστερα ἱστοῦ ἀράχνης καὶ ὀνείρων ἀπατηλότερα· μισήσας δὲ πᾶσαν σαρκὸς ἡδυπάθειαν παρέδωσεν ἑαυτὸν μετὰ προθυμίας εἰς τὰ λυπηρὰ καὶ κοπιώδη τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς κράζων· «Ἐκολλήθη, ὦ Χριστέ, ἡ ψυχή μου ὀπίσω σου, καὶ ἡ δεξιά σου ἀντελάβετό μου». ͵

Λυτρωθεὶς ὁ Ἰωάσαφ ἀπὸ τὴν σύγχυσιν τῶν προσκαίρων, ηὐφράνθη πνευματικῶς ὅταν ἔφθασεν εἰς τὴν ἔρημον καὶ προσηύχετο μεγαλοφώνως, παρακαλῶν τὸν Κύριον νὰ ἐνισχύσῃ αὐτὸν νὰ μὴ ποθήσῃ πλέον οὐδὲν πρόσκαιρον ἀγαθόν. Ἐλάμβανε δὲ ὡς τροφὴν ὀλίγα βότανα, ἀλλ᾽ ὕδωρ δὲν εὕρισκεν. Ὅθεν ἐφλέγετο ἀπὸ τὴν δίψαν καὶ πολλὴν ταλαιπωρίαν ἠσθάνετο. Ὁ πόθος ὅμως τοῦ Κυρίου ἐνίκα τὴν φύσιν καὶ ἡ πρὸς Θεὸν δίψα ἐδρόσιζε τὴν τοιαύτην τοῦ ὕδατος. Ἀλλ᾿ ὁ μισόκαλος, μὴ ὑπομένων τοιαύτην καρτερίαν, ἐνεθύμιζεν εἰς τὸν Ἰωάσαφ τὴν βασιλικὴν δόξαν, τοὺς φίλους, τοὺς συγγενεῖς καὶ δούλους του καὶ τὰς λοιπὰς ἀπολαύσεις τοῦ βίου τούτου, τοὺς πολλοὺς ἱδρῶτας καὶ κόπους τῆς ἀσκήσεως, τὴν ἀσθένειαν τοῦ σώματος καὶ ὅσα θὰ ἠδύναντο νὰ τὸν δελεάσουν ὡς ἀρχάριον. Ὅμως ματαίως ὁ βάσκανος ἐκοπίαζε. Καὶ τότε ὁ σατανᾶς ἐδοκίμαζε τὸν Ὅσιον Ἰωάσαφ μὲ ἄλλους τρόπους. Ἐφαίνετο πρὸ αὐτοῦ πλῆθος θηρίων καὶ ἔτριζαν κατ᾿ αὐτοῦ τοὺς ὀδόντας, μετὰ δὲ τοῦτο μετεμορφοῦντο εἰς ἀσπίδας, βασιλίσκους καὶ δράκοντας. Ὁ δὲ ἀνδρεῖος ἀθλητὴς ἡσύχαζεν ἀτάραχος καὶ ἠγρύπνει κατὰ τὴν διάνοιαν, πιστεύων ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι σκέπη καὶ βοήὕεια, καταγελῶν τὸν πονηρόν. Εὐθὺς δὲ ὡς ἐποίει τὸιση μεῖον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὅλα ἐκεῖνα τὰ θηρία καὶ τὰ ἑρπετὰ ὡς ἄνεμος διεσκορπίζοντο. Καὶ ὁ Ἰωάσαφ περιεπάτει χαίρων καὶ εὐχαριστῶν τὸν Θεὸν ὅστις τὸν ἠλευθέρωσε.

Εἶχε δὲ πράγματι πολλὰ θηρία ἐκείνη ἡ ἔρημος, ἡ δὲ ὁδοιπορία του ἐγίνετο μὲ φόβον καὶ κόπον. ᾿Αλλὰ τὸν φόβον ἐδίωκεν ἡ ἀγάπη, κατὰ τὸν ᾿Απόστολον, τὸν δὲ κόπον ὁ ἕνθεος πόθος ἠλάφρυνε. Κατόπιν δὲ πολλῶν ἡμερῶν κακοπαθείας, ἔφθασεν ὁ Ὁσιος εἰς τὴν ἔρημον τῆς Σενααρίτιδος γῆς, ὅπου ὁ Ὅσιος γέρων Βαλαὰμ ηὐλίζετο, ἐκεῖ δὲ εὗρεν ὕδωρ καὶ ἔσβεσε τὴν ἄμετρον δίψαν του. Παρῆλθον δὲ δύο ἔτη, ἕως νὰ εὕρῃ τὸν Βαρλαάμ, διότι ὁ Θεὸς ἐδοκίμαζεν αὐτὸν διὰ νὰ φανῇ τὸ στερρὸν καὶ ἀνδρεῖον τῆς καρτερίας του. Ἀλλ· ἡ ἀδαμαντίνη ἐκείνη ψυχὴ ὑπέμενε τὰ λυπηρὰ ταῦτα ὡς τρυφήν. Ὅθεν δὲν ἐστερήθη τῆς ἄνω βοηθείας καὶ χάριτος.

 

Βαρλαἀμ καὶ Ἰωάσαφ.

ΟΤΑΝ συνεπληρώθησαν οἱ δύο ἐνιαυτοί, ἐπολλαπλασίαζεν ὁ μακάριος Ἰωάσαφ τὰς εὐχὰς καὶ ἐδέετο μετὰ δακρύων νὰ ἀνεύρῃ τὸν γέροντα Βαρλαάμ, ὅστις ἦτο αἰτία τῆς σωτηρίας του καὶ νὰ συμμετάσχῃ μετ᾿ αὐτοῦ εἰς τὸν ἀγῶνα τῆς ἀσκήσεως. Συνήντησε λοιπὸν ἐρημίτην τινὰ καὶ ἀφ᾽ οὗ ἠσπάσαντο ἀλλήλους ἠρώτησεν αὐ͵τὸν ποῦ εὑρίσκεται ὁ Βαρλαάμ, ὁ δὲ ἐρημίτης ἀπεκρίθη ὅτι ἐκεῖ πλησίον ἦτο ἡ κατοικία του καὶ ὡδήγησεν αὐτὸν ἐπιμελῶς. Εὐρεν ὅθεν τὸ σπήλαιον καὶ κρούσας τὴν θύραν εἶπε τό· «Πάτερ, εὐλόγησον». Καὶ ἐξελθὼν ὁ γέρων ἐγνώρισε ψυχικῶς ἐκεῖνον, τὸν ὁποῖον δὲν θὰ ἐγνώριζε σωματικῶς διὰ τὴν θαυμαστὴν ἐκείνην ἀλλοίωσιν τῆς ὄψεως, ἥτις ἀντήλλαξε τὴν προτέραν ὡραιότητα μὲ τὴν μελανὴν ἀπὸ τὸν καύσωνα. Ἀπὸ δὲ τὴν πολλὴν νηστείαν καὶ κακοπάθειαν ἦτο τελείως ἤλλαγμένος. ᾿Ανεγνώρισε δὲ καὶ ὁ Ἰωάσαφ τὸν πνευματικόν του πατέρα.

Σταθεὶς δὲ ὁ γέρων κατ᾿ ᾿Ανατολὰς ἀνέπεμψεν εὐχὴν πρὸς τὸν Θεὸν εὐχαριστήσας Αὐτόν, καὶ ἀφ᾿ οὗ ἠσπάσαντο ἀλλήλους ἤρχισεν ὁ γέρων τὴν ὁμιλίαν λέγων· «Καλῶς ἦλθες, τέκνον μου φίλτατον, τέκνον Θεοῦ καὶ κληρονόμε τῆς βασιλείας Αὐτοῦ, διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον δικαίως καὶ πανσόφως ἐπόθησας περισσότερον ἀπὸ ὅλα τὰ φθαρτὰ καὶ πρόσκαιρα πράγματα. Χαῖρε καὶ ἀγάλλου, σοφώτατε, διότι ἀντὶ ἐκείνων τῶν φθειρομένων θὰ ἀπολαύσῃς εἰς τὴν οὐράνιον Βασιλείαν τὰ ἀεὶ διαμένοντα. Εἰπέ μου τώρα, πῶς ἦλθες ὧδε καὶ πόσα ἔπαθες ἀφ· ὅτου ἀνεχώρησα ἀπὸ σοῦ».

Τότε ὁ Ἰωάσαφ διηγήθη ὅσα συνέβησαν εἰς αὐτὸν καὶ ὅσα μὲ τὴν θείαν δύναμιν κατώρθωσεν. Ὁ δὲ γέρων ἀκούσας ἐδόξασε τὸν πανάγαθον Θεόν, ὅστις ηὐδόκησεν ὁ σπόρος ἐκεῖνος, ὃν ἔρριψεν εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ Ἰωάσαφ, νὰ φέρῃ καρπὸν ἐκατονταπλάσιον. Ηὐχαρίστουν δὲ ἀμφότεροι τὸν Θεόν, καὶ συνωμίλουν χαίροντες, ἕως οὐ ἔφθασεν ἡ ἑσπέρα. Τότε, ἀφ᾿ οὗ ἀνέγνωσαν τὴν ᾿Ακολουθίαν, παρέθεσεν ὁ γέρων πολυτελῆ τράπεζαν, πλήρη πνευματικῆς εὐωδίας ὄχι ἐκ τροφῶν αἰσθητῶν, διότι εἶχον μόνον ὠμὰ λάχανα, τὰ ὁποῖα ἐκαλλιέργει Ὁ γέρων, ὕδωρ ψυχρὸν καὶ βότανα ἄγρια, ἀλλὰ ἀπὸ νοητὰ ὑψηλὰ διδάγματα καὶ ψυχοσωτήρια νάματα. Ὁμίλουν δὲ καὶ προσηύχοντο καθ᾿ ὅλην τὴν νύκτα, ἕως οὗ ἦλθεν ὁ Ὁρθρος, καὶ ἀνέγνωσαν τὴν ᾿Ακολουθίαν.

Οὕτω συνησκοῦντο οἱ δύο θεοσεβεῖς ἄνδρες ἐπὶ ἔτη μακρά. ᾿Εκπαιδευόμενος δὲ ἄριστα ὁ Ἰωάσαφ εἰς πᾶσαν ἰδέαν ἀρετῆς, ἐμάνθανε τὴν πάλην τῶν πονηρῶν πνευμάτων, καὶ οὕτως ἐθανάτωσε πάντα τὰ πάθη. Τὸ δὲ φρόνημα καὶ τὰ θελήματα τῆς σαρκὸς ὑπέταξεν εἰς τὴν ψυχήν, καθὼς ὑποτάσσεται ὁ δοῦλος εἰς τὸν δεσπότην. Ὕπνον ἐλάμβανεν ὅσον νὰ μὴ ἀσθενήσῃ ἀπὸ τὴν ἀγρυπνίαν, καὶ ἔκαμνε τοσοῦτον ἀγῶνα εἰς τὴν ἄσκησιν, ὥστε ὁ γέρων, ὅστις ἔζη ἐπὶ ἑξήκοντα χρόνους εἰς τὴν ἔρημον, ἐξεπλήσσετο πῶς ὁ νέος Ἰωάσαφ ὑπέμεινε πολὺ πλεῖον τούτου εἰς τὴν νηστείαν καὶ τὴν κακοπάθειαν. Ἑτέλει ἀγρυπνίας ὡς ἄσαρκος, ἀδιαλείπτως προσηύχετο καὶ ἀφιέρωνεν ὅλον τὸν καιρόν του εἰς πνευματικὰς θεωρίας. Οὕτως ὁ ἀνδρεῖος καὶ εὐσταλὴς σταδιοδρόμος ἐφύλαξε τὴν θερμότητα αὐτοῦ ἕως τέλους, αὐξάνων τὴν ἀγάπην πρὸς τὴν ἀρετήν, καὶ ἀνερχόμενος εἰς δύναμιν καὶ εἰς κόπους καὶ ἀπὸ σπουδῆς εἰς σπουδὴν τελειού μενος ἔφθασεν εἰς τὸ ἄκρον τῆς τελειότητος.

 

Ἡ πρὸς Κύριον ἐκδημία τοῦ ᾿Οσίου γέροντος Βαρλαἀμ.

ΑΦΟὙ ἔζησαν ὁμοῦ ἐπὶ χρόνους δεκαεπτά, ἀγωνιζόμενοι τὸν καλὸν ἀγῶνα, μίαν ἡμέραν ὁ Ὅσιος γέρων ἐκάλεσε τὸν πνευματικὸν αὐτοῦ υἱόν, ὃν ἐγέννησε διὰ τοῦ Εὐαγγελίου, καὶ εἶπεν. «Πρὶν ἔλθῃς ἐδῶ, τέκνον μου, προσηυχόμην εἰς τὸν Θεὸν διὰ σὲ καὶ μοὶ ὑπεσχέθη ὅτι θὰ σὲ ἴδω πρὸ τῆς τελευτῆς μου καὶ ὑὰ συνευφρανθῶμεν ἐπὶ χρόνους πολλούς. Τώρα ὅμως ἡλθεν ὁ καιρὸς νὰ χωρίσωμεν. Ἐγὼ μὲν θὰ ἀναχωρήσω πρὸς τὸν ποθούμενον, σὺ δὲ νὰ ἐνταφιάσῃς τὸ σῶμά μου καὶ νὰ μείνῃς εἰς τοῦτον τὸν τόπον μὲ τὴν διαταγὴν νὰ μὴ ἀμελήσῃς τὴν ἄσκησιν. Μὴ δειλιάσῃς τὸ μάκρος τοῦ χρόνου καὶ τὰς ἐπιβουλὰς τῶν δαιμόνων, ἀλλὰ καταγέλα μὲν τολμηρῶς τὴν ἐκείνων ἀσθένειαν, ἐν Κυρίῳ ἐνδυναμούμενος· πρὸς δὲ τὴν τοῦ κόπου σκληρότητα καὶ τὸ τοῦ καιροῦ διάστημα νὰ εὑρίσκεσαι καθ᾽ ἑκάστην μὲ τόσην προθυμίαν, ὡς νὰ ἦτο ἡ ὑστερνή σου ἡμέρα, καὶ μὴ βαρυνθῇς τῆς ἀρετῆς τὴν δυσχέρειαν, συλλογιζόμενος τὴν πλουσιωτάτην ἀμοιβὴν καὶ ᾶμετρον ἀνταπόδοσιν. Ἀνδρίζου ὡς καλὸς στρατιώτης καὶ σπούδαζε νὰ ἀρέσκῃς εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν σὲ στρατολογήσαντα. Ὅταν δὲ ὁ δόλιος δαίμων σοῦ προβάλλῃ λογισμοὺς ὑψηλόφρονας καὶ σοῦ ἐνθυμίζῃ τὴν βασιλείαν καὶ τὰ λοιπὰ τοῦ κόσμου τερπνά, ἀντίστηθι μὲ τὸν δεσποτικὸν λόγον· «Ὅταν κάμητε ὅλα ἐκεῖνα ὅπου ἐδιδάχθητε, λέγετε ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοι εἰμεθα καὶ ἀνάξιοι». Καὶ τοῦτο εἶναι ἀληθέστατον. Ἐπειδὴ κανεὶς ἀπὸ ἡμᾶς δὲν δύναται νὰ πληρώσῃ τὸ χρέος πρὸς τὸν Δεσπότην, ὅστις ὑπέμεινε διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν ἐπονείδιστον θάνατον. “Ἡμεῖς δὲ πότε θὰ φθάσωμεν εἰς τόσην ἀγάπην πρὸς τὸν Θεὸν καὶ Σωτῆρά μας ; Ὅθεν φρόντιζε νὰ καθαίρῃς πᾶσαν ὑπερηφάνειαν καὶ νὰ δουλώνῃς εἰς τὴν ὑπακοὴν τοῦ Κυρίου πᾶν νόημα. Οὕτω ἡ εἰρήνη αὐτοῦ ἡ ὑπερβαίνουσα πᾶσαν διάνοιαν ὑὰ διαφυλάξῃ ἀτάραχον τὴν καρδίαν σου». Ταῦτα ἀκούων ὁ Ἰωάσαφ ἐλυπεῖτο σφόδρα τὸν χωρισμὸν ἀπὸ τοῦ γέροντος, καὶ παρεκάλει τοῦτον νὰ δεηθῇ τῷ Κυρίῳ, ἵνα συναναχωρήσωσιν εἰς τὴν αἰωνίαν ζωήν. Ὁ γέρων συνεκινήθη εἰς τὸ ἀκουσμα τῶν λόγων τούτων τοῦ Ἰωάσαφ καὶ λέγει πρὸς αὑτόν“ «Δὲν εἶναι πρέπον, τέκνον μου, νὰ ἐναντιούμεὑα εἰς τὰς ἀκαταλήπτους κρίσεις τοῦ Θεοῦ. Διότι τοῦτο παρεκάλουν καὶ ἐγώ, ἀλλ᾽ ὁ Κύριος μοῦ ἀπεκά͵ λυψεν ὅτι ὑὰ ζήσῃς ἀκόμη διὰ νὰ ἀπολαύσῃς λαμπρότερον τὸν τῆς ἀσκήσεως στέφανον. Δέχου λοιπόν, υἱέ μου παμφίλτατε, μετὰ χαρᾶς ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ὁ Δεσπότης ἐπρόσταξε, καὶ ὑπόμεινον φυλαττόμε͵ νος μὲ τὴν χάριν αὐτοῦ καὶ βοήθειαν. ᾿Αγρύπνει πρὸς τοὺς ἐναντίους λογισμούς, καὶ φύλαττε τὴν καθαρότητα τοῦ νοός, ὡς πλοῦτον πολύτιμον, ἀναβιβάζων αὐτὸν πρὸς ὑψηλοτέραν ἐργασίαν καὶ θεωρίαν, δια νὰ πληρώσῃς τὸν λόγον τοῦ Χριστοῦ, ἵνα καὶ Ἐκεῖνος δὲ ἀγαπήσῃ καὶ γίνῃς συγκληρονόμος τῆς Βασιλείας αὐτοῦ».

Ταῦτα ἔλεγεν ἡ θεολόγος ἐκείνη γλῶσσα, παρηγοροῦσα τὴν λυπουμένην ψυχὴν τοῦ νέου. Εἶτα ἀπέστειλεν αὐτὸν εἰς τοὺς ἀδελφούς, οἵτινες κατῴκουν μακράν, διὰ νὰ φέρῃ τὰ τῆς λειτουργίας ἁρμόδια. Καὶ ὁ Ἰωάσαφ ἐξετέλεσε προθύμως ὅ,τι ὁ γέρων παρήγγειλε. Τότε ὁ ἱερώτατος Βαρλαὰμ ἐτέλεσε λειτουργίαν καὶ ἀφοῦ ἐκοινώνησαν τῶν ᾿Αχράντων Μυστηρίων ἔφαγον ἀπὸ τὴν συνήθη τροφήν. Καὶ πάλιν παρηγόρει ὁ γέρων τὸν Ὅσιον διὰ λόγων θερμουργοῦ θείας πίστεως, μεθ· ὃ προσηυχήθη οὕτω.

«Κύριε ὁ Θεός μου, εὐχαριστῶ σοι ὅτι ἐπεῖδες ἐπὶ τὴν ταπείνωσίν μου καὶ ἡξίωσάς με νὰ ἀφιερώσω τὸν καιρὸν τῆς παροικίας μου εἰς τὰς ἐντολάς σου. Τώρα μὲ ἠξίωσας νὰ τελέσω τὸν καιρόν μου κατὰ τὰς ἐντολάς σου. ᾿Ελεῆμον καὶ φιλάγαθε Δέσποτα, δέξου με εἰς τὰς αἰωνίους σου Μονάς, καὶ μὴ ἐνδυμηθῇς ὅσα ἥμαρτον ἐν γνώσει τε καὶ ἀγνοίᾳ. Φύλαξον δὲ καὶ τοῦτον τὸν πιστὸν δοῦλόν σου ἀπὸ τὰς πολυπλόκους παγίδας τοῦ δαίμονος. Λύτρωσον αὐτὸν ἀπὸ. πᾶσαν ματαιότητα, κατάπεμψον ἐξ ὕψους τὴν χάριν τοῦ ᾽Αγίου σου Πνεύματος καὶ δυνάμωσον αὐτὸν πρὸς τοὺς ἀοράτους πολέμους, ἵνα λάβῃ παρὰ σοῦ τῆς νίκης τὸν στέφανον καὶ ἂς δοξασθῇ καὶ δι᾿ αὐτοῦ τὸ ὄνομά σου τὸ ἅγιον, ὅτι σοὶ πρέπει δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν». Ταῦτα δὲ εἰπών, κατεφίλησε τὸν Ἰωάσαφ καὶ ἐσφράγισε μὲ τὸν τύπον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. ᾿΄Επειτα ἐφάνη γαλήνιος καὶ χαίρων, διότι εἶδε τοὺς ΄Αγίους ᾿Αγγέλους, οἵτινες ἤρχοντο διὰ νὰ παραλάβουν τὴν μακαρίαν αὐτοῦ ψυχήν, καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὴν αἰώνιον εὐφροσύνην, τὴν Βασιλείαν τὴν ἀΐδιον καὶ ἀτελεύτητον.

Τότε ὁ Ἰωάσαφ ἐναγκαλισθεὶς τὸ ἱερὸν αὐτοῦ λείψανον κατεφίλει αὐτὸ λίαν εὐλαβῶς καὶ δακρύων ἔπλυνε καὶ ἐνέδυσεν αὐτὸ μὲ τὸ τρίχινον ἱμάτιον. Κατόπιν ἔψαλεν ἓν νυχθήμερον, καὶ τὴν ἐπιοῦσαν ἀνέσκαψε τάφον καὶ ἔδεσεν αὐτό, λέγων ταῦτα” «Κύριε ὁ Θεός μου, εἰσάκουσον καὶ ἐλέησόν με, ὅτι σὲ ἐπόθησεν ἡ ψυχή μου. Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἀλλὰ γενοῦ βοηθός μου. Μὴ μὲ ἐγκαταλίπῃς ὁ Θεὸς καὶ Σωτήρ μου, ὅτι πατήρ μου καὶ μήτηρ μου ἐγκατέλιπόν με, σὺ δὲ προσέλαβές με. Δίδαξόν με, Κύριε, τὴν ὁδόν σου ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος, διὰ πρεσβειῶν τοῦ θεράποντός σου Βαρλαάμ, ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεός μου, καὶ σὲ δοξάζω τὸν Πατέρα καὶ Ὑἱὸν καὶ τὸ “Αγιον Πνεῦμα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν». Μετὰ δὲ τὴν εὐχὴν καθίσας ἐπὶ τοῦ μνήματος ἔκλαιε.

 

Ὅραμα τοῦ Ἰωάσαφ.

ΥΠΝΩΣΑΣ τότε ὁ Ἰωάσαφ εἶδεν ἐν ὁράματι τοὺς φοβεροὺς ἐκείνους ἄνδρας, οἵτινες τὸν ὡδήγησαν εἰς ἐκείνην τὴν ὑπέρλαμπρον πόλιν, ὅπου προὐπήντησαν αὐτὸν ὡραιότατοι νέοι ἐστολισμένοι μεγαλοπρεπῶς καὶ φοροῦντες εἰς τὰς κεφαλὰς λαμπροτάτους στεφάνους, ἐν μέσῳ δὲ τούτων εἶδε δύο στεφάνους περικαλλεῖς, οἴτῃνες ἦσαν εἰς τὸν ἀέρα. Τότε ὁ Ὅσιος ᾿Ιωάσαφ ἠρώτησε, τίνος ἦσαν οἱ ἔνδοξοι στέφανοι. Καὶ οἱ ὁδηγοῦντες αὐτὸν ἀπεκρίθησαν ὅτι ὁ εἷς εἶναι ἰδικός του διὰ τὰς ψυχὰς τὰς ὁποίας διέσωσε καὶ τώρα ἐλαμπρύνθη περισσότερον, καὶ διὰ τὴν θαυμασίαν αὐτοῦ ἄσκησιν, ἄν μάλιστα ὑπομείνῃ ἀνδρείως ἕως τέλους. Ὁ δὲ ἕτερος στέφανος εἶναι τοῦ πατρός του ᾿Αβεννήρ, ὅστις εἰς τὸ τέλος τῆς ζωῆς του ἔκαμε τοσαύτην εἰλικρινῆ μετάνοιαν.

Ὁ δὲ Ἰωάσαφ ἀπεκρίθη· «Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ λάβῃ ὁ πατήρ μου τὰ ἴσα χαρίσματα μὲ ἐμέ, ὅστις τοσοῦτον ἐκακοπάθησα;» Τοῦτο δὲ εἰπών, ἐφαντάσθη ὅτι εἶδε τὸν Βαρλαάμ, ὅστις, ὀνειδίζων αὐτόν, εἶπε· «Διατί ἐλυπήθὴς, διότι ἐτιμήθη ὁ πατήρ σου ὁμοίως μὲ σέ; “Επρεπε νὰ χαρῇς, ὅτι ἐπήκουσε Κύριος τῆς πολλῆς σου δεήσεως». Καὶ ὁ Ὅσιος Ἰωάσαφ εἶπε· «Συγχώρησόν μοι, πάτερ, φανέρωσόν μοι ποῦ κατοικεῖς». Ὁ Βαρλαὰμ τότε ἀπεκρίθη· «Εἰς ταύτην τὴν περικαλλῆ καὶ εὔμορφον πόλιν μὲ ἀνέπαυσεν ὁ Θεὸς διὰ τὴν ἄμετρον Αὐτοῦ ἀγαθότητα». Ὁ Ἰωάσαφ παρεκάλει τότε νὰ τὸν φιλοξενήσῃ εἰς τὴν κατοικίαν του. Ὁ δὲ Βαρλαὰμ ἀπεκρίθη· «Δὲν ἔφθασεν ἀκόμη ὁ καιρὸς νὰ ἔλθῃς ἐδῶ, ἐπειδὴ βαστάζεις τὸ φορτίον τοῦ σώματος· ἀλλ᾽ ἐὰν ὐπομείνῃς ἀνδρείως, καθὼς σοῦ παρήγγειλα, εἰς ὀλίγον καιρὸν θὰ ἀξιωθῇς νὰ ἀπολαύσῃς τὴν τοιαύτην δόξαν καὶ ἀγαλλίασιν καὶ ὐὰ συνευφραινώμεθα πάντοτε». Τότε ἐξύπνησεν ὁ Ὅσιος Ἰωάσαφ καὶ ἦτο πλήρης φωτὸς ἀρρήτου τῆς θείας δόξης, παρεδόθη δὲ εἰς σκληροτέραν ἄσκησιν, ὑπομείνας ἔως τέλους εἰς ἐκεῖνο τὸ σπήλαιον, μετερχόμενος ὐπερθαύμαστον καὶ ἰσάγγελον πολιτείαν.

 

Ὁ Ὅσιος Ἰωάσαφ ἐκδημεϊ πρὸς Κύριον.

ΟΤΑΝ ὁ Ἰωάσαφ ἐγκατέλειψε τὴν βασιλείαν ἦτο χρονῶν εἰκοσιπέντε, καὶ τριάκοντα πέντε ἔτη ἀφωσιώθη εἰς τὴν ἄσκησιν, ἀφ· ὅτου δὲ ἐφωτίσθη, πολλὰς ψυχὰς ἀνέσπασεν ἀπὸ τὸν φάρυγγα τοῦ βροτοκτόνου, ὥστε νὰ ἀξιωθῇ ἀποστολικῆς ἀξίας καὶ χάριτος. Ἐγένετο δὲ Μάρτυς ἑκουσίως, ὁμολογήσας τὸν Θεὸν μετὰ παρρησίας ἐνώπιον τοῦ βασιλέως καὶ ἐφάνη κήρυξ τῆς Βασιλείας Αὐτοῦ μεγαλόφωνος, εἰπών, ὅτι ἦτο ἔτοιμος διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Κυρίου νὰ βασανισθῇ καὶ νὰ θανατωθῇ ἀκόμη. Κατεπάλαισε τὰ τῆς πονηρίας πνεύματα εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἐνίκησε πάντας τοὺς πειρασμοὺς μὲ τὴν θείαν χάριν καὶ δύναμιν. Εἶχε τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς καθαροὺς ἀπὸ πᾶν γήϊνον σκότος καὶ προέβλεπε τὰ μέλλοντα καὶ πᾶσαν στιγμὴν πρὸ ὀφθαλμῶν εἶχε τὸν ποθούμενον Ἰησοῦν Χριστόν, βλέπων τὸ ἄρρητον κάλλος Αὐτοῦ κατὰ τὸν Προφήτην Δαβὶδ τὸν λέγοντα· «Προωρὠμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διὰ παντός». ͵

Ὅθεν δὲν ἠμέλησεν ὁ μακάριος τὸν ἀγῶνα τῆς ἀσκήσεως, ἀλλ

ἐφύλαττε τὴν προθυμίαν του ἐώς ἐσχάτης ἡμέρας, μάλιστα δε καθ ἑκάστην ἐπρόκοπτεν εἰς τὸ ἀγαθόν, ἀναβαίνων εἰς ὑψηλοτέραν θεωρίαν καὶ ἀρετήν, ἕως οὗ ἔφθασεν εἰς τὸ ἀκρότατον ὅριον τῆς μοναδικῆς πολιτείας, νεκρῶσας τελείως τὸν ἔξω ἀνθρωπον καὶ ζῶν μόνον τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ὁ δὲ Χριστὸς ἔζη ἐν αὐτῷ, κατὰ τὸν οὐράνιον Παῦλον. Οὕτως ὁσίως πολιτευόμενος ἀπῆλθε πρὸς τὸν Δεσπότην ἐκεῖνον, τὸν ὁποῖον θερμῶς ἐπόθει καὶ ὑπηρέτει, καὶ εἰς τὸν ὁποῖον παρέδωκε τὴν ἁγίαν αὐτοῦ ψυχήν, ἀπελθὼν ἐκ τῆς προσκαίρου ζωῆς εἰς τὴν ἀτελεύτητον. ᾽Εκεῖ ἔνθα ὑπάρχει μελῳδία ἀπέραντος καὶ ἀνέκφραστος γλυκύτης, τῶν εὐφραινομένων ἡ ἀγαλλίασις.

Τὸ δὲ τίμιον αὐτοῦ καὶ ἁγιώτατον λείψανον ἐνεταφίασεν ἀλλος ἀσκητής, ὁ ὁποῖος ἔζη ἐκεῖ πλησίον, ὅστις εἶδεν ἐκ Θεοῦ ἀποκάλυψιν καὶ μετέβη ἵνα ὑπηρετήσῃ τὸν Ὅσιον Ἴωάσαφ. ᾿Ελθὼν δὲ ἔκλαυσε πολύ. Εὐφήμισε δὲ τοῦτο μὲ ἱερὰν ὑμνῳδίαν καὶ τελέσας πάντα, κατὰ τὴν τάξιν, ἔθαψεν εἰς τὸν τάφον τοῦ Βαρλαάμ. Τότε εἶδεν ἐν ὀπτασίᾳ θεῖον ΄Αγγελον, ὅστις τοῦ εἶπε· «Μετάβηθι εἰς τὰς Ἰνδίας, καὶ εἰπὲ εἰς τὸν βασιλέα νὰ ἔλθῃ νὰ παραλάβῃ τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν Ἁγίων διὰ ,νὰ ἔχωσι ταῦτα εἰς βοήθειαν». Ὁ δὲ ἀσκητὴς ὑπακούσας, ἔδραμε πρὸς τὸν βασιλέα Βαραχίαν καὶ ἀνήγγειλε τὰ διατρέξαντα.

 

Ἡ ἀνακομιδὴ τῶν σεπτῶν λειψάνων τῶν Ὁσίων Βαρλαὰμ καὶ Ἰωάσαφ.

ΤΟΤΕ ὁ βασιλεὺς ἔσπευσε προθύμως μετὰ πλήθους λαοῦ εἰς τὸ σπήλαιον, καὶ ἀφοῦ ἔκλαυσαν ὥραν πολλήν, ἤνοιξαν τὸν τάφον καὶ ἐξέθαψαν ἐκεῖνα τὰ πάνσεπτα λείψανα. Τὰ ὁποῖα οὐδόλως εἶχον φθαρῆ ἢ ἀλλοιωθῆ, ἀλλ· ἦσαν σῶα καὶ ἀκέραια μὲ ὅλα τὰ ἐνδύματά των καὶ ἀνέδιδον θαυμασίαν εὐωδίαν. Ὁ βασιλεὺς τότε ἐτοποθέτησε ταῦτα εἰς πολυτίμους ἴππος καὶ μετέφερεν εἰς τὴν πατρίδα του. Ὅταν δὲ ἠκούσθη τὸ γεγονὸς εἰς τὰ περίχωρα, συνήχθησαν πλῆθος πολὺ ἀπὸ ξηρᾶς καὶ ὑαλάσσης, ἵνα προσκυνήσωσι τὰ σεβασμιώτατα λείψανα, τὰ ὁποῖα ἐδόξασεν ὁ Θεὸς μὲ πολλὰ καὶ ἐξαίρετα θαύματα. Οὑτως ὅσοι ἀσθενεῖς ἠσπάζοντο ταῦτα ἐλάμβανον εὐθὺς τὴν ποθουμένην ὑγείαν. Τυφλοὶ ἀνέβλεπον, χωλοὶ περιεπάτουν, κωφοὶ καὶ ἅλαλοι ἐλάλουν, δαίμονες ἐφυγαδεύοντο. “Εκτισε δὲ ὁ βασιλεὺς καὶ Ναὸν μεγαλοπρεπῆ καὶ ἀπέθεσε τὰ ἅγια λείψανα εἰς χρυσῆν λάρνακα, κεκοσμημένην διὰ λίθων τιμίων καὶ μαργαριτῶν καὶ ὥρισε νὰ ἑορτάζωνται τὴν κς· (26ην) τοῦ μηνὸς Αὐγούστου, καθ· ἣν ἐκοιμήθη ὁ Ἰωάσαφ. Οὐχὶ δὲ μόνον κατὰ τὴν μετακομιδὴν τῶν λειψάνων ἐθαυματούργησε δι᾿ αὐτῶν ὁ παντοδύναμοςκύριος, ἀλλὰ καὶ μετέπειτα ἐγίνοντο θαύματα καὶ τελοῦνται διηνεκῶς κατὰ τὴν πίστιν τῶν προσερχομένων, εἰς δόξαν Πατρός, Ὑἱοῦ καὶ ΄Αγίου Πνεύματος, τοῦ μόνου Θεοῦ, ὦ πρέπει τιμὴ καὶ προσκύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἄμἡν.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείες, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἁμἡν.

Μέγας Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας