Νά ἐξετάζουμε μέ προσοχή τούς ἑαυτούς μας, ὥστε νά διορθώνουμε τά σφάλματα καί νά πολλαπλασιάζουμε τά καλά…(Ὑπόθεση ι’, τόμος γ΄). Εὐεργετινός

Ἀπὸ τὸ βίο τῆς ἁγίας Συγκλητικῆς
Η ΜΑΚΑΡΙΑ Συγκλητικὴ ἔλεγε:

–Γνώρισα κάποιον μὲ ἐνάρετη ζωή. Αὐτός, καθισμένος στὸ κελί του, ἐπιτηροῦσε τὶς προσβολὲς τῶν λογισμῶν. Σημείωνε ποιὸς ἐπιτέθηκε πρῶτος καὶ ποιὸς δεύτερος, πόσο χρόνο ἔμεινε ὁ καθένας μέσα του, καὶ ἂν ἔδειξε μικρότερη ἢ μεγαλύτερη ἀντίσταση ἀπὸ τὴν προηγούμενη μέρα. καὶ ἀπ’ αὔτη τὴν ἐξέταση ἔβγαζε μὲ ἀκρίβεια συμπέρασμα γιὰ τὴ βοήθεια τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ καὶ γιὰ τὴ δική του καρτερία καὶ προκοπὴ καὶ γιὰ τὴ συντριβὴ τοῦ ἐχθροῦ.

Πρέπει λοιπὸν κι ἐμεῖς νὰ υἱοθετήσουμε καὶ νὰ ἐφαρμόσουμε τέτοιους κανόνες. Γιατί ἂν οἱ ἔμποροι, ποὺ ἀσχολοῦνται μὲ πρόσκαιρες ὑποθέσεις, τὶς ἐξετάζουν καθημερινὰ καὶ χαίρονται ὅταν διαπιστώνουν πρόοδο καὶ κέρδη, ἐνῶ ἀπεναντίας λυποῦνται γιὰ τὶς ζημιές, πολὺ περισσότερο πρέπει νὰ εἴμαστε ἄγρυπνοι ἐμεῖς, ποὺ ἐμπορευόμαστε ἕναν ἀνεκτίμητο θησαυρό, (ὅπως εἶναι ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας). καὶ πρέπει νὰ ζητᾶμε ὅλο καὶ περισσότερα πνευματικὰ ἀγαθά. Ἂν πάλι διαπιστώσουμε ὅτι ὁ ἐχθρός μας ἔκλεψε κάτι, μικρὸ ἔστω, ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἀγαθά, νὰ λυπόμαστε πολὺ καὶ νὰ θρηνοῦμε γιὰ τὴ ζημιὰ ποὺ πάθαμε. Ἐπιπλέον νὰ καταδικάζουμε αὐστηρὰ τὸν ἑαυτό μας καὶ ὅλα νὰ τὰ θυσιάζουμε γιὰ (νὰ ἐπανορθώσουμε) τὸ ἕνα αὐτὸ σφάλμα.
Ἔχεις τὰ ἐνενήντα ἐννέα πρόβατα, ἀναζήτησε καὶ τὸ χαμένο (πρβλ. Λουκ. 15:4-7). Μὴ λιποψυχήσεις γιὰ τὸ ἕνα καὶ φύγεις μακριὰ ἀπὸ τὸν Κύριο, γιὰ νὰ μὴ βρεῖ ὁ αἱμοβόρος διάβολος ἀπροστάτευτο ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅλο τὸ κοπάδι τῶν πράξεών σου καὶ τὸ αἰχμαλωτίσει καὶ τὸ ἀφανίσει. Μὴ λιποτακτήσεις λοιπὸν γιὰ τὸ ἕνα σφάλμα. Ὁ Κύριος εἶναι ἀγαθὸς καὶ σὲ δέχεται ὅσες φορὲς κι ἂν ἐπιστρέψεις κοντά Του. Φρόντισε μὲ γνήσια μετάνοια νὰ τὸ ἐπανορθώσεις κι ἐκεῖνο.

Ἀπὸ τὸ Γεροντικὸ
Ὁ ἀββᾶς Νισθερῶ εἶπε:
Ὁ μοναχὸς ὀφείλει κάθε βράδυ καὶ κάθε πρωὶ νὰ λογοδοτεῖ στὸν ἑαυτό του, λέγοντας: “Τί ἔκανα ἀπ’ αὐτὰ ποῦ θέλει ὁ Θεός; καὶ Τί δὲν ἔκανα ἀπ’ αὐτὰ ποῦ θέλει ὁ Θεός;”. καὶ ἔτσι νὰ περνάει τὴ ζωή του.

Ὁ ἀββᾶς Μωυσῆς ρώτησε τὸν ἀββᾶ Σιλουανό: Μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ βάζει κάθε μέρα ἀρχὴ (στὸν πνευματικὸ ἀγώνα); καὶ εἶπε ὁ γέροντας: Ἂν εἶναι ἀγωνιστής, μπορεῖ καὶ κάθε ὥρα νὰ βάζει ἀρχή.

Ἕνας γέροντας εἶπε:
Ἂν ἀρχίσεις τὴν ἄσκηση καὶ κυριευθεῖς ἀπὸ χαύνωση, προσπάθησε πάλι. καὶ μὴ σταματήσεις ν’ ἀγωνίζεσαι ὡς τὴ στιγμὴ τοῦ θανάτου σου. Γιατί σὲ ὁποία κατάσταση βρεθεῖ τότε ὁ ἄνθρωπος – εἴτε σὲ ἀμέλεια εἴτε σὲ ἐγκράτεια -, σ’ αὔτη φεύγει (καὶ κρίνεται στὴν ἄλλη ζωή). Νὰ ἐξετάζεις λοιπὸν τὸν ἑαυτό σου κάθε μέρα, κάθε βδομάδα, κάθε μήνα, κάθε χρόνο, ἂν πρόκοψες στὴν ἡσυχία, στὴ νηστεία, στὴν προσευχή, μὰ προπαντὸς στὴν ταπείνωση. Γιατί ἡ ἀληθινὴ προκοπὴ τῆς ψυχῆς εἶναι τούτη, τὸ νὰ θεωρεῖ τὸν ἑαυτὸ τῆς καθημερινὰ καὶ πιὸ ταπεινό, ἔχοντας κατὰ νοῦ τὰ σφάλματα ποὺ συνεχῶς κάνει, καὶ νὰ θεωρεῖ κάθε ἄνθρωπο καλύτερό της. Χωρὶς αὐτὸν τὸ λογισμὸ ὁ ἄνθρωπος, κι ἂν ἀκόμα κάνει θαύματα, κι ἂν ἀναστήσει νεκρούς, βρίσκεται μακριὰ ἀπὸ τὸ Θεό.

Τοῦ ἀββᾶ Ἠσαΐα
Νὰ σκέφτεσαι κάθε μέρα σὲ ποιὰ ζητήματα ἔσφαλες. Καὶ ἂν προσευχηθεῖς γι’ αὐτά, ὁ Θεὸς θὰ σοῦ τὰ συγχωρήσει.
Ἐξέταζε πάντα τὸν ἑαυτό σου στὴν παροῦσα ζωή, (γιὰ νὰ διαπιστώνεις) σὲ τί πάσχεις, καὶ δὲν θὰ νιώσεις ἀγωνία τὴν ὥρα τοῦ θανάτου σου.
Ἑτοίμαζε τὸν ἑαυτό σου γιὰ τὴ συνάντησή του μὲ τὸ Θεό, καὶ θὰ κάνεις τὸ θέλημά Του.
Νὰ ἐξετάζεις κάθε μέρα ποιὸ πάθος νίκησες, ἀλλὰ μὴν πιστέψεις ὅτι τὸ νίκησε ὁ ἐαυτός σου• γιατί τὸ ἔλεος καὶ ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ εἶναι (ποὺ τὸ νίκησαν).
Κάθε μέρα ποὺ ξυπνᾶς, νὰ θυμᾶσαι ὅτι θὰ δώσεις λόγο στὸ Θεὸ γιὰ ὅλες τὶς πράξεις καὶ τὰ λόγια καὶ τὶς σκέψεις σου. “Ἔτσι δὲν θ’ ἁμαρτήσεις ἐνώπιόν Του, ἀλλὰ ὁ φόβος Του θὰ βρίσκεται πάντα μαζί σου.

Τοῦ ἁγίου Ἔφραιμ
Ἀδελφοί, ἔμποροι εἴμαστε πνευματικοί, καὶ μοιάζουμε στοὺς κοινοὺς ἐμπόρους, ποὺ ὑπολογίζουν κάθε μέρα τὸ κέρδος καὶ τὴ ζημιά τους. καὶ ἂν διαπιστώσουν ὅτι ζημιώθηκαν, πασχίζουν μὲ φροντίδα ν’ ἀποκαταστήσουν τὴ ζημιά.
Ἔτσι κι ἐσύ, ἀγαπητέ, κάθε μέρα, καὶ τὸ βράδυ καὶ τὸ πρωί, νὰ ἐξετάζεις μὲ προσοχὴ τὴν ἐμπορική σου δραστηριότητα.
καὶ τὸ μὲν βράδυ νὰ συγκεντρώνεσαι στὴν καρδιά σου μὲ περισυλλογὴ καὶ νὰ λὲς στὸν ἑαυτό σου: Μήπως ἄραγε παρόργισα σὲ κάτι τὸ Θεό; Μήπως ξεστόμισα κανένα μάταιο λόγο; Μήπως ἀδιαφόρησα γιὰ τὸν ἀδελφό μου ἢ τὸν ἔκανα νὰ θυμώσει; Μήπως κατέκρινα κανέναν; Μήπως ἄραγε, ὅταν τὸ στόμα μου ἔψαλλε, ὁ νοῦς μου εἶχε κοσμικὲς φαντασίες; Μήπως μὲ ἐνόχλησε σαρκικὴ ἐπιθυμία καὶ τὴ δέχθηκα μὲ εὐχαρίστηση; Μήπως παρασύρθηκα ἀπὸ τὶς ἐπίγειες μέριμνες καὶ ἔχασα τελείως τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ;…”.
Αὐτὰ καὶ τὰ παρόμοια νὰ συλλογίζεσαι. καὶ ἂν βρεῖς ὅτι ζημιώθηκες σὲ κάτι ἀπ’ αὐτά, φρόντισε ν’ ἀποκαταστήσεις τὴ ζημιά.
Στέναξε καὶ κλάψε, παρακαλώντας τὸ Θεὸ (νὰ σὲ βοηθήσει), γιὰ νὰ μὴν ξαναζημιωθεῖς στὰ ἴδια.
Τὸ πρωὶ πάλι νὰ στοχάζεσαι τοῦτα: “Πῶς ἄραγε πέρασα αὐτὴ τὴ νύχτα; Κέρδισα τίποτα στὴ διάρκειά της ἢ ζημιώθηκα; Ἀγρύπνησε ὁ νοῦς μαζὶ μὲ τὸ σῶμα; Δάκρυσαν τὰ μάτια μου; Μήπως ἀποκοιμήθηκα στὴ γονυκλισία; Μήπως μου ἐπιτέθηκαν πονηροὶ λογισμοὶ καὶ δὲν τοὺς ἔδιωξα ἀμέσως, ἀλλὰ τοὺς ἐξέτασα μὲ εὐχαρίστηση;…”. Ἐρευνώντας ἔτσι μὲ προσοχὴ τὸν ἑαυτό σου, ἂν (διαπιστώσεις ὅτι) νικήθηκες σὲ κάτι ἀπ’ αὐτά, ἀγωνίσου νὰ ἐπανορθώσεις τὴν ἥττα καὶ βάλε φρουρὸ στὴν καρδιά σου, γιὰ νὰ μὴν πάθεις πάλι τὰ ἴδια.
Ἂν ἔτσι φροντίζεις νὰ κάνεις πάντοτε, σώζεις τὸ (πνευματικό) ἐμπόρευμά σου, ἀσφαλίζοντας τὸ στὶς ἀποθῆκες τῶν οὐρανῶν.

πηγή