Περὶ ψαλμωδίας. (Πατερικά Σταχυολοχήματα).

• Πρέπει πρῶτα νὰ κατορθώσουμε τὸν κατὰ Θεὸ βίο καὶ ὕστερα νὰ ὑμνοῦμε τὸν Θεόν. Γιατί ”ου γὰρ ὡραῖος αἶνος ἐν στόματι ἀμαρτωλοῦ”. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Γίνεται ἅγιος καὶ ὁ ἀέρας μὲ τὴν ψαλμωδία. Ἡ διάνοια ἀκούει τὴν φωνὴ καὶ ἀλλάζει· εἰσέρχεται ἡ μελωδία καὶ δραπετεύουν τὰ πάθη τῆς πλεονεξίας. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Μάθε νὰ ψάλλεις, καὶ θὰ δεῖς τὴν εὐχαρίστηση τοῦ πράγματος, γιατί ἐκεῖνοι ποὺ ψάλλουν (ἢ ἀκοῦν ψαλμωδίες), γεμίζουν μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὅπως ἀκριβῶς ἐκεῖνοι ποὺ ψάλλουν τὶς ὠδὲς τοῦ διαβόλου (ἢ τὶς ἀκοῦν), γεμίζουν μὲ πνεῦμα ἀκάθαρτο. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Νὰ μὴν ψέλνουμε ἁπλῶς μὲ τὸ στόμα, ἀλλὰ μὲ προσοχὴ στὰ ψαλλόμενα. Αὐτὸ σημαίνει νὰ τραγουδάω στὸν Θεό, τὸ ἄλλο εἶναι λόγια του ἀέρα. Ἁπλῶς μία φωνὴ διαχέεται… Νὰ μὴν ψέλνουμε γιὰ νὰ ἐπιδειχτοῦμε. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)

• Τίποτε δὲν ἀνυψώνει τόσο τὴν ψυχὴ καὶ δὲν τὴν ἀνεβάζει καὶ δὲν τὴν ἀπαλλάσσει ἀπὸ τὰ γήινα καὶ δὲν τὴν ἐλευθερώνει ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ σώματος, ὅσο ἡ μελωδικὴ ἁρμονία καὶ τὸ μελωδικὰ ψαλλόμενο Θεῖο ἄσμα. Τόσο πολὺ εὐχαριστεῖται ὁ ἄνθρωπος καὶ ἕλκεται ἀπὸ τὰ ἄσματα καὶ τὶς μελωδίες, ὥστε μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ἀποκοιμίζονται τὰ παιδιὰ ποὺ θηλάζουν, ὅταν κλαῖνε καὶ δυσανασχετοῦν. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Μὲ τὴν ψαλμωδία στὴν ψυχή, θὰ ἀπομακρύνει ὁ Θεὸς ὅλες τὶς ἄτοπες καὶ πονηρὲς σκέψεις. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Κανένας νὰ μὴν νομίζει, ὅτι οἱ δοξολογίες μὲ ψαλμωδίες, αὐτῶν ποὺ ἔχουν λαθεμένες ἀντιλήψεις γιὰ τὸν Θεό, γίνονται δεκτές. (Μέγας Βασίλειος)
• Καὶ ἂν κανείς, ἀπὸ ἐκείνους ποὺ γίνονται θηρία ἀπὸ τὸ θυμό, ἀρχίσει νὰ ψέλνει τοὺς ψαλμούς, ἀμέσως φεύγει ἡ ἀγριότητα ἀπὸ τὴν ψυχή του, γιατί τὴν ἀποκοίμισε μὲ τὴν μελωδία. (Μέγας Βασίλειος)
• Νὰ παρατηρεῖς τὴν δολιότητα τῶν δαιμόνων, ὅταν προσεύχεσαι ἢ ψάλλεις ψαλμοὺς στὸν Κύριο. Οἱ δαίμονες δήλ. ἤ μας ἐξαπατοῦν κλέβοντας κρυφὰ τὴν αἴσθηση τῆς ψυχῆς καὶ μᾶς βάζουν νὰ λέμε ἄλλα ἀντ’ ἄλλων, μεταβάλλοντας τοὺς στίχους τῶν ψαλμῶν σὲ βλασφημίες, ὥστε νὰ βγαίνουν ἀπὸ τὸ στόμα μας, ἄπρεπα λόγια. Ἤ, ἀφοῦ ἀρχίσουμε τοὺς ψαλμούς, πηγαίνουν τὸ λόγο μας στὸ τέλος καὶ ἐκεῖνα ποὺ εἶναι ἀναμεταξὺ τὰ διασκορπίζουν ἀπὸ τὸ νοῦ. Ἤ μας στριφογυρίζουν σὲ ἕνα στίχο, χωρὶς νὰ ἐπιτρέπουν, μὲ τὴ λήθη ποὺ προκαλοῦν, νὰ θυμηθοῦμε τὴ συνέχεια. Ἢ ἐνῶ εἴμαστε στὴ μέση ἑνὸς ψαλμοῦ, ξαφνικὰ σβήνουν ἀπὸ τὸ νοῦ κάθε μνήμη τῶν προηγουμένων στίχων, ὥστε οὔτε νὰ θυμόμαστε κὰν τί λέγαμε, οὔτε νὰ μποροῦμε νὰ τὰ βροῦμε καὶ νὰ τὰ ἐπαναλάβουμε. Αὐτὰ τὰ κάνουν, γιὰ νὰ μᾶς προκαλέσουν ἀμέλεια καὶ ἀκηδία καὶ νὰ ἐξουδετερώσουν τοὺς καρποὺς τῆς προσευχῆς, βάζοντας στὸ νοῦ μας, ὅτι πέρασε ἡ ὥρα. Ἀλλὰ ἐσὺ ν’ ἀντισταθεῖς δυναμικὰ καὶ νὰ ἐξακολουθήσεις τὸν ψαλμὸ μὲ βραδύτερο ρυθμό, γιὰ νὰ καρπωθεῖς ἀπὸ τοὺς στίχους μὲ τὴ θεωρία τὴν ὠφέλεια τῆς προσευχῆς καὶ νὰ δεχθεῖς πλούσιο τὸ φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁ ὁποῖος ἔρχεται στὶς ψυχὲς τῶν προσευχομένων. (Ἅγιος Νικήτας ὁ Στηθάτος)
• Ὅπου παρατηρεῖται ὁ καρπὸς τοῦ Πνεύματος, ἐκεῖ ὑπάρχει καὶ ἡ ποιότητα τῆς προσευχῆς. Καὶ ὅπου ὑπάρχει ἡ ποιότητα, ἐκεῖ εἶναι ἄριστη καὶ ἡ ποσότητα τῆς ψαλμωδίας. Ὅπου ὅμως δὲν φαίνεται καρπός, ἐκεῖ καὶ ἡ ποιότητα δὲν ἔχει ἰκμάδα. Καὶ ἂν ἡ ποιότητα εἶναι χωρὶς ἰκμάδα, τότε εἶναι περιττὴ καὶ ἡ ποσότητα, ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ προξενεῖ γύμναση τοῦ σώματος, ἀλλὰ ὁπωσδήποτε, γιὰ τοὺς πολλοὺς εἶναι χωρὶς κέρδος. (Ἅγιος Νικήτας ὁ Στηθάτος)
• Ἂν κατανοεῖς ἐκεῖνα ποὺ ψάλλεις, ἀποκτᾶς τὴν ἐπίγνωσή τους. Ἀπὸ τὴν ἐπίγνωση ἀποκτᾶς σύνεση. Ἀπὸ τὴ σύνεση βλαστάνει ἡ πράξη ἐκείνων ποὺ κατανόησες. Ἀπὸ τὴν πράξη καρπώνεσαι τὴν γνώση ποὺ ἀποτελεῖ ἕξη. Ἡ γνώση ποὺ συνοδεύεται ἀπὸ τὴν πείρα, πηγάζει τὴν ἀληθινὴ θεωρία. Ἀπὸ αὐτὴν ἀνατέλλει ἡ σοφία καὶ γεμίζει μὲ τὰ φωτοβόλα λόγια της Χάρης τὸν ἀέρα τῆς διάνοιας καὶ ἐξηγεῖ καὶ στοὺς ἄλλους τὰ ἀπόκρυφα. (Ὅσιος Θεόληπτος Φιλαδελφείας)
• Ἡ ψαλμωδία εἶναι γαλήνη τῆς ψυχῆς καὶ χορηγός της εἰρήνης. Ἡ ψαλμωδία εἶναι σύνδεσμος τῆς φιλίας, εἶναι προσέλκυση τῆς βοήθειας τῶν Ἀγγέλων, ὅπλο γιὰ τοὺς νυχτερινοὺς φόβους. Ἡ ψαλμωδία εἶναι τὸ ἀλφάβητο γιὰ τοὺς ἀρχάριους, ἡ αὔξηση γι’ αὐτοὺς ποὺ προοδεύουν, τὸ στήριγμα γι’ αὐτοὺς ποὺ προχωροῦν στὴν τελειότητα. Ἡ ψαλμωδία προξενεῖ λύπη σύμφωνη μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιατί βγάζει δάκρυα ἀκόμη καὶ ἀπὸ πέτρινη καρδιά. Ἡ ψαλμωδία εἶναι τὸ πνευματικὸ θυμίαμα, εἶναι ὁ φωτισμὸς τῶν ψυχῶν καὶ ὁ ἁγιασμὸς τῶν σωμάτων. (Ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος)
• Μὲ τὴν ψαλμωδία ἡ ταραχὴ καὶ ἡ ἀγριότητα καὶ ἡ ἀταξία ποὺ ὑπάρχει στὴν ψυχὴ ἐξομαλύνεται, ἐνῶ ἡ λύπη θεραπεύεται. (Μέγας Ἀθανάσιος)
• Εἶναι μεγάλο πράγμα, τὸ νὰ προσεύχεται κανεὶς χωρὶς περισπασμοὺς καὶ εἶναι ἀκόμα μεγαλύτερο, τὸ νὰ ψάλλει χωρὶς πειρσπασμούς. (Ἀββᾶς Εὐάγριος)

πηγή