Περὶ διακρίσεως. (Πατερικά Σταχυολοχήματα).

• Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοὶς κυσὶ μὴ δὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μὴ πότε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοὶς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες ρήξωσιν ὑμᾶς. [Προσέχετε ὅμως σὲ ποιοὺς θὰ προσφέρετε μὲ ἀδελφικὴ ἀγάπη τὶς ὑπηρεσίες σας καὶ θὰ ἐνδιαφέρεστε γιὰ τὴν διόρθωσή τους. Διότι ὑπάρχουν μερικοὶ ἄνθρωποι, ποὺ εἶναι ἀναιδεῖς, ὅπως οἱ σκύλοι καὶ ἀκάθαρτοι στὴν ζωή τους, ὅπως εἶναι οἱ χοῖροι. Λοιπὸν μὴ δώσετε τὰ ἅγια τῆς πίστεως στοὺς σκύλους καὶ μὴ βάλετε μπρὸς στοὺς χοίρους τὰ πολύτιμα μαργαριτάρια τῆς Χριστιανικῆς ἀληθείας. Διότι ὑπάρχει κίνδυνος μεγάλος νὰ καταπατήσουν μὲ τὰ πόδια τοὺς τὰ μαργαριτάρια μέσα στὸν βόρβορο καὶ νὰ στραφοῦν ἐναντίον σας, γιὰ νὰ σᾶς κατασπαράξουν ἢ κατὰ κάποιο ἄλλον τρόπο νὰ σᾶς βλάψουν.] (Κατὰ Ματθαίον 7,6)
• Προσέχετε ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων. [Νὰ φυλάγεστε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.] (Κατὰ Ματθαῖον 10,17)
• Ἐγενόμην τοὶς ἀσθενέσιν ὡς ἀσθενής, ἴνα τοὺς ἀσθενεῖς κερδήσω?τοιςπάσι γέγονα τὰ πάντα, ἴνα πάντως τινὰς σώσω.[Στοὺς ἀσθενεῖς κατὰ τὴν πίστη καὶ τὴν ἀρετὴ Χριστιανούς, ἔγινα καὶ ἐγὼ σὰν ἀσθενῆς, γιὰ νὰ κερδίσω εἰς Χριστὸν τοὺς ἀσθενεῖς. Εἰς ὅλους ἔγινα τὰ πάντα, χωρὶς βέβαια νὰ παραβῶ ποτὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ σώσω μὲ κάθε τίμημα καὶ θυσία, ἔστω καὶ μερικούς.] (Πρὸς Κορινθίους Α’ 9,22)

• Εἰς ὦτα ἄφρονος μηδὲν λέγε, μήποτε μυκτηρίση τοὺς συνετοὺς λόγους σου. [Στὰ αὐτιὰ τοῦ ἀνόητου καὶ ἀσυνέτου ἀνθρώπου, μὴν λὲς τίποτε, μήπως τυχὸν καὶ περιφρονήσει τὰ σοφὰ καὶ συνετὰ λόγια σου. (Παροιμίες 23,9)
• Ἀποκρίνου ἄφρονι κατὰ τὴν ἀφροσύνην αὐτοῦ, ἴνα μὴ φαίνηται σοφὸς παρ’ ἐαυτῶ. [Νὰ ἀπαντᾶς στὸν ἄμυαλο μὲ τρόπο συνετὸ καὶ ἀνάλογα πρὸς τὴν ἀμυαλοσύνη του, γιὰ νὰ συναισθανθεῖ ὅτι εἶναι ἀνόητος, ὥστε νὰ μὴν αὐτοθαυμάζεται καὶ θεωρεῖ τὸν ἑαυτὸν τοῦ σοφό.] (Παροιμίες 26,5)
• Χαλεπώτερά σου μὴ ζήτει καὶ ἰσχυρότερά σου μὴ ἐξέταζε. [Μὴ ἐπιζητεῖς δυσκολοκατόρθωτα πράγματα καὶ ἀνώτερα ἀπὸ τὶς δυνάμεις σου, μὴν τὰ ἐξετάζεις καθόλου.] (Σοφία Σειρὰχ 3,21)
• Ἡ ἀλάνθαστη γνώση καὶ ἀντίληψη τοῦ θείου θελήματος σὲ κάθε περίσταση καλεῖται διάκριση. (Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος)
• Διάκριση στοὺς ἀρχαρίους εἶναι ἡ ὀρθὴ ἐπίγνωση τοῦ ἑαυτοῦ τους. Στοὺς μεσαίους εἶναι ἡ νοερὰ αἴσθηση, ἡ ὁποία διακρίνει ἀλάνθαστα τὸ πραγματικὸ ἀγαθὸ ἀπὸ τὸ φυσικὸ ἀγαθὸ καὶ ἀπὸ τὸ ἀντίθετό του κακό. Καὶ στοὺς τελείους εἶναι ἡ γνώση ποὺ ἔχουν ἀπὸ Θεϊκὴ ἔλλαμψη καὶ ἡ ὁποία ἔχει τὴν δύναμη νὰ φωτίζει πλήρως μὲ τὴν λάμψη της καὶ ὅσα σκοτεινὰ ὑπάρχουν μέσα στοὺς ἄλλους. (Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος)
• Προσοχή! Μερικὲς φορὲς τὸ ἰαματικὸ φάρμακο ποὺ εἶναι γιὰ κάποιον ἄνθρωπο, εἶναι δηλητήριο γιὰ κάποιον ἄλλο! (Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος)
• Ἂς ἔχουμε διάκριση… διότι ὑπάρχουν περιπτώσεις ποὺ πρέπει νὰ προτιμήσουμε τὴν φυγὴ λόγω τῆς ἀδυναμίας μας, γιὰ νὰ μὴν μᾶς βρεῖ ὁ θάνατος! (Ἅγιος Ἰωάννηςτης Κλίμακος)
• Ἡ διάκριση εἶναι φῶς ποὺ δείχνει σὲ ἐκεῖνον ποὺ τὴν ἔχει, τὸν καιρό, τὸ ἐγχείρημα, τὸ ἔργο, τὴν ἰσχύ, τὴ γνώση, τὴ δύναμη, τὴν ἀσθένεια, τὴν προαίρεση, τὴν προθυμία,τὴν ἕξη, τὴν ἄγνοια, τὴν προαίρεση, τὴν προθυμία, τὴν κακοπάθεια, τὸν τρόπο, τὸν τόπο, τὴ συμπεριφορά, τὴν ἀνατροφή, τὴν πίστη, τὴ διάθεση, τὸν σκοπό, τὴν διαγωγή, τὴν ἄδεια, τὴν ἐμπειρία, τὴ φυσικὴ φρόνηση, τὴν ἐπιμέλεια, τὴν ἐγρήγορση, τὴν ἀργοπορία καὶ τὰ ὅμοια. (Ἅγιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός)
• Ἐκεῖνα ποὺ γίνονται χωρὶς διάκριση καὶ σκοπό, ἀκόμη καὶ καλὰ νὰ εἶναι, ὄχι μόνο δὲν ὠφελοῦν, ἀλλὰ βλάπτουν. Ἡ διάκριση εἶναι μεγαλύτερη ἀπὸ ὅλες τὶς ἀρετές, ἐπειδὴ εἶναι βασίλισσα καὶ ἀρετὴ τῶν ἀρετῶν. (ἍγιοςΙωαννηςοΔαμασκηνος)
• Ἐκεῖνος ποὺ μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ ἔλαβε τὸ χάρισμα τῆς διάκρισης, γιὰ τὴν μεγάλη του ταπεινοφροσύνη, ἔχει χρέος νὰ φυλάει, μὲ ὅλη του τὴν δύναμη αὐτὸ τὸ χάρισμα, ὥστε νὰ μὴν κάνει τίποτε χωρὶς διάκριση, γιὰ νὰ μὴν ἁμαρτήσει ἐν γνώσῃ του ἀπὸ ἀμέλεια καὶ προξενεῖ μεγαλύτερη καταδίκη στὸν ἑαυτόν του. Ἐκεῖνος ὅμως, ποὺ δὲν ἔλαβε ἀκόμη αὐτὸ τὸ χάρισμα, ἔχει χρέος νὰ μὴν ἐπιμείνει καθόλου σὲ νόημα ἢ λόγο ἢ ἔργο, χωρὶς νὰ ρωτήσει τοὺς ἔμπειρους καὶ χωρὶς βέβαια πίστη καὶ καθαρὴ προσευχή, δίχως τὰ ὁποία, δὲν μπορεῖ νὰ ἀνεβεῖ ἀληθινὰ στὴν διάκριση. (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός)
• Ὅταν κάποιος εἶναι ἀφώτιστος, δὲν πρέπει νὰ καταπιάνεται μὲ τὰ πνευματικὰ θέματα• ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνος ποὺ φωτίζεται πλούσια ἀπὸ τὴν ἀγαθότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν πρέπει νὰ ἀρχίσει νὰ ὁμιλεῖ γι’ αὐτά. Ἡ φτώχεια στὰ πνευματικὰ φέρνει τὴν ἄγνοια, ἀλλὰ καὶ ὁ πλοῦτος δὲν ἐπιτρέπει τὴν ὁμιλία. Γιατί τότε ἡ ψυχή, μεθυσμένη ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἐπιθυμεῖ μέσα στὴ σιωπή της νὰ ἀπολαμβάνει τὴ δόξα τοῦ Κυρίου. Ὥστε πρέπει νὰ παρατηροῦμε, πότε βρισκόμαστε σὲ μία μέση κατάσταση καὶ τότε νὰ μιλᾶμε γιὰ τὸ Θεό. Αὐτὴ ἡ κατάσταση δίνει στὴν ψυχὴ ἕνα εἶδος λόγων γεμάτων ἀπὸ δόξα, ἐνῶ ἡ λαμπρότητα τοῦ Θείου φωτισμοῦ, τρέφει μὲ πίστη, τὴν πίστη ἐκείνου ποὺ λέει τοὺς λόγους αὐτούς, γιὰ νὰ γευθεῖ πρῶτος αὐτὸς τὸν καρπὸ τῆς Θείας γνώσεως μὲ τὴν ἀγάπη. Γιατί ὁ γεωργὸς ποὺ κοπιάζει, πρέπει πρῶτος νὰ γεύεται τοὺς καρπούς. (Ἅγιος Διάδοχος Φωτικής)
• Μὲ ὅλους νὰ ἔχεις ἀγάπη καὶ ἀπὸ ὅλους νὰ βρίσκεσαι σὲ ἀπόσταση. (Μέγας Ἀρσένιος)
• Ὁ πράος ἄνθρωπος παίρνει χάρισμα ἰδιαίτερο ἀπὸ τὸν Θεό, νὰ καταλαβαίνει ἀμέσως ποιὰ εἶναι ἡ ἀλήθεια. (Ἅγιος Μάρκος ὁ Ἀσκητής)
• Κανένα ἀπὸ ὅσα μας ἔδωσε ὁ Θεὸς γιὰ χρήση δὲν καταργεῖ ἡ Γραφή, ἀλλὰ καταδικάζει τὴν ἀμετρία καὶ διορθώνει τὴν ἀλόγιστη χρήση. Γιὰ παράδειγμα: δὲν ἐμποδίζει νὰ τρώει κανένας, οὔτε νὰ κάνει παιδιά, οὔτε νὰ ἔχει χρήματα καὶ νὰ τὰ χρησιμοποιεῖ σωστά. Ἐμποδίζει τὴν γαστριμαργία, τὴν πορνεία κτλ. Οὔτε καὶ νὰ τὰ σκέφτεται κανεὶς ἐμποδίζει ἡ Γραφή, γιατί γι’ αὐτὸ ἔγιναν, ἀλλὰ ἐμποδίζει, τὸ νὰ τὰ σκέφτεται κανεὶς μὲ πάθος. (Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής)
• Σᾶς συνιστῶ νὰ ἔχετε σὲ ὅλα διάκριση καὶ φρόνηση. Ν’ ἀποφεύγετε τὰ ἄκρα. Οἱ αὐστηρότητες συμβαδίζουν μὲ τὰ μέτρα τῆς ἀρετῆς. Αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει μεγάλες ἀρετὲς καὶ συναγωνίζεται μὲ τοὺς τέλειους, θέλοντας νὰ ζεῖ μὲ αὐστηρότητα, ὅπως οἱ Ἅγιοι ἀσκητές, αὐτὸς κινδυνεύει νὰ ὑπερηφανευτεῖ καὶ νὰ πέσει. Γι’ αὐτὸ νὰ πορεύεστε μὲ διάκριση καὶ νὰ μὴν ἐξαντλεῖτε τὸ σῶμα μὲ ὑπέρμετρους κόπους. Νὰ θυμάστε πὼς ἡ ἄσκηση τοῦ σώματος ἁπλῶς βοηθάει τὴν ψυχὴ νὰ φτάσει στὴν τελειότητα, ἡ τελειότητα κατορθώνεται κυρίως μὲ τὸν ἀγώνα τῆς ψυχῆς. Μὴν τεντώνετε περισσότερο ἀπὸ τὸ μέτρο τὴ χορδή. Νὰ ξέρετε ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἐκβιάζεται στὶς δωρεές Του. Δίνει, ὅταν Αὐτὸς θέλει. Ὅ,τι παίρνουμε, τὸ παίρνουμε δωρεὰν ἀπὸ τὸ Θεῖο ἔλεος. Μὴν ζητᾶτε νὰ φτάσετε ψηλὰ μὲ μεγάλες ἀσκήσεις χωρὶς νὰ ἔχετε ἀρετές, γιατί κινδυνεύετε νὰ πέσετε σὲ πλάνη γιὰ τὴν ἔπαρση καὶ τὴν τόλμη σας. Ὅποιος ἐπιζητεῖ Θεία χαρίσματα καὶ ὑψηλὲς θεωρίες, ἐνῶ εἶναι ἀκόμα φορτωμένος μὲ πάθη, αὐτός, σὰν ἀνόητος καὶ ὑπερήφανος, πλανιέται. Πρῶτα ἀπ’ ὅλα ὀφείλει ν’ ἀγωνιστεῖ γιὰ τὴν κάθαρσή του. Ἡ Θεία Χάρη στέλνει τὰ χαρίσματα σὰν ἀμοιβὴ σ’ ὅσους ἔχουν καθαριστεῖ ἀπὸ τὰ πάθη. Τοὺς ἐπισκέπτεται χωρὶς θόρυβο καὶ σὲ ὤρα ποὺ δὲν γνωρίζουν… (Ἅγιος Νεκτάριος)
• Στὸ θέμα ποὺ κυρίως σφάλλει ὁ ἄνθρωπος, εἶναι στὸ νὰ μὴν μπορεῖ νὰ κατανοήσει σωστά, ποιὸ εἶναι τὸ φύση καλὸ καὶ ποιὸ παρουσιάζεται ὡς καλὸ μὲ τρόπο ἀπατηλό… (Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης)
• Εἶναι πρεπούμενο, τὰ μυστικὰ τὰ λόγια, νὰ κρύβονται μὲ κάποια ἀπόρρητα καὶ ἱερὰ ἀνοίγματα καὶ νὰ κάνουνε ἀζύγωτη γιὰ τοὺς πολλοὺς τὴν ἱερὴ καὶ κρυφὴ ἀλήθεια ποὺ ἔχουνε οἱ ὑπερκόσμιες νόες, γιατί ὁ κάθε ἄνθρωπος δὲν εἶναι ἱερός. Καὶ οὔτε εἶναι γιὰ ὅλους ἡ Θεία γνώση, ὅπως λένε οἱ Γραφές. (Ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης)
• Ὁ Ὠριγένης εἶπε πολλὰ σωστά, εἶπε καὶ πολλὲς αἱρέσεις. Ὁ Ὠριγένης εἶναι ἕνας κῆπος μὲ λουλούδια, στὸν ὁποῖο ὑπάρχουν ἀγκάθια. Ἐμεῖς κόβουμε τὰ λουλούδια, ἀποφεύγουμε τὰ ἀγκάθια. (Ἅγιος Θεόφιλος Ἀλεξανδρείας)
• Ὅλα ὅσα ξεπερνοῦν τὸ μέτρο, ἀνήκουν στοὺς δαίμονες. (Ὅσιος Ποιμήν)
• Ὅποιος θεραπεύει τὸν ἀδελφό του κρυφά, καθιστὰ φανερὴ τὴν δύναμη τῆς ἀγάπης του, ἐνῶ ὅποιος τὸν ντροπιάζει ἐνώπιον τῶν συντρόφων του, δείχνει τὴν δύναμη τοῦ φθόνου του. (Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος)
• Τὸ μέλι εἶναι πολὺ ὡραῖο. Ὅταν ὅμως φάει κανεὶς πάρα πολύ, μπορεῖ νὰ τοῦ δημιουργήσει ἐμετό. Ἔτσι καὶ στὰ πνευματικά, δὲν πρέπει νὰ βγαίνεις ἀδιάκριτα ἀπὸ τὰ ὅρια τῶν δυνατοτήτων σου. Νὰ κάνεις μόνο ἐκεῖνο ποὺ μπορεῖς. Αὐτὸ θέλει ὁ Θεός. Τὰ ἄλλα θὰ τὰ ἀναπληρώσει ὁ ἴδιος μὲ τὴν Χάρη Του. Γιατί ὑπάρχει καὶ ὁ φόβος νὰ ἀπελπιστεῖς, διαβάζοντας τὶς ὑψηλὲς καταστάσεις ποὺ ἔφτασαν οἱ Ἅγιοι. Προχώρα στὴν πνευματικὴ ζωὴ μὲ ταπεινὸ φρόνημα καὶ ὁ Θεὸς δὲν θὰ σὲ ἐγκαταλείψει. Μὴν προσπαθεῖς νὰ φτάσεις πνευματικὲς καταστάσεις ποὺ ὑπερβαίνουν τὶς δυνάμεις σου, γιατί θὰ πέσεις ὁπωσδήποτε, καὶ τὴν πτώση σου αὐτὴν θὰ τὴν ἐκμεταλλευτεῖ ὁ διάβολος. (Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος)
• Μὴν προσκολληθεῖς στὰ θνητὰ σὰν νὰ εἶναι αἰώνια, οὔτε νὰ περιφρονεῖς τὰ αἰώνια, σὰν νὰ εἶναι περαστικά. Νὰ περιφρονεῖς τὴν σάρκα γιατί παρέρχεται καὶ νὰ ἐπιμελεῖσαι τὴν ψυχὴ γιατί εἶναι ἀθάνατη. (Μέγας Βασίλειος)
• Θεέ μου, δῶσε μου γαλήνη νὰ δέχομαι τὰ πράγματα ποὺ δὲν μπορῶ νὰ ἀλλάξω, θάρρος γιὰ νὰ ἀλλάξω τὰ πράγματα ποὺ μπορῶ καὶ σοφία γιὰ νὰ διακρίνω τὸ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο. (Μέγας Βασίλειος)
• Νὰ ἀγαποῦμε μὲν ὅλους ἐξίσου, ἀλλὰ νὰ τιμοῦμε τὸν καθένα ὅπως ἁρμόζει… (Μέγας Βασίλειος)
• Πρέπει νὰ ἐκλείψουν ἀπὸ τὴν ἀδελφότητα ὁ ἀπρεπὴς ἀνταγωνισμὸς καὶ οἱ ἰδιαίτερες φιλίες. Γιατί ἀπὸ τὸν ἀνταγωνισμὸ προέρχεται ἡ ἔχθρα καὶ ἀπὸ τὴν ἰδιαίτερη φιλία καὶ παρέα, γεννιοῦνται ὑποψίες καὶ φθόνοι. Γιατί παντοῦ ἡ ἔλλειψη ἰσότητας προκαλεῖ φθόνο καὶ δυσμένεια ἐκ μέρους αὐτῶν ποὺ μειονεκτοῦν. Ἀλλὰ καὶ γι’ αὐτὸ ὁ Κύριός μας παρήγγειλε, νὰ μιμούμαστε τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀνατέλλει τὸν ἥλιο ἐξίσου γιὰ τοὺς δικαίους καὶ τοὺς ἀδίκους. (Μέγας Βασίλειος)
• Οἱ μέλισσες οὔτε σὲ ὅλα τὰ ἄνθη πλησιάζουν, οὔτε προσπαθοῦν νὰ τὰ σηκώσουν ὁλόκληρα, ἀλλὰ παίρνουν ὅ,τι τοὺς εἶναι χρήσιμο καὶ φεύγουν. (Μέγας Βασίλειος)
• Μία διάκριση ὑπάρχει: Τὸ νὰ ἀπέχει κανεὶς ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Παντοῦ πρέπει νὰ ὑπάρχει τὸ μέτρο. Νὰ μὴν εἶσαι (πάντα), οὔτε κατηφὴς καὶ σκυθρωπός, γιατί δὲν εἶναι ὡραῖο. Ἀλλὰ οὔτε (πάντα) νὰ εἶσαι διαχυτικός, γιατί εὔκολα περιφρονεῖσαι καὶ ἀπορρίπτεσαι. Ἀφοῦ καὶ ἀπὸ τὰ δυὸ πάρεις τὴν ἀρετή, νὰ ἀποφύγεις τὴν κακία, ὅπως ἡ μέλισσα. Δηλαδὴ νὰ εἶσαι καὶ χαρούμενος καὶ σεμνός. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Δὲν σᾶς ἐμποδίζω νὰ διασκεδάζετε, ἀλλά σας ἐμποδίζω νὰ ἁμαρτάνετε. Δὲν σᾶς ἐμποδίζω νὰ πίνετε, ἀλλά σας ἐμποδίζω νὰ μεθᾶτε. Γιατί τὸ κρασὶ δὲν εἶναι κακό, ἀλλὰ ἡ κατάχρηση εἶναι ἁμαρτία, ἀφοῦ τὸ κρασὶ εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ κατάχρηση εἶναι ἐφεύρεση τοῦ διαβόλου. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ὅσο μεγαλύτερα εἶναι τὰ κατορθώματά μας, τόσο λιγότερο πρέπει νὰ μιλᾶμε γί΄αὐτά. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Οὔτε ἡ δικαιοσύνη σου νὰ εἶναι ἄκαμπτη, οὔτε ἡ φρόνησή σου περίπλοκη. Παντοῦ τὸ μέτρο εἶναι τὸ ἄριστο. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Οἱ σκύλοι, ποὺ γλυκάθηκαν στὸ κρέας, δὲ μποροῦν νὰ φυλᾶνε τὸ κοπάδι. Καὶ γι’ αὐτὸ οἱ τσοπάνηδες τὰ σκοτώνουν. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Μὲ ἄλλα μέσα πολέμησε ἐκείνους ποὺ βαδίζουν ἐναντίον σου. Μὲ τὴν ἐπιείκεια πολέμησε τὸν ἀλαζόνα, μὲ τὴν φτώχεια τὸν πλεονέκτη, μὲ τὴν ἐγκράτεια τὸν ἀκόλαστο, μὲ τὴν φιλοφροσύνη τὸν φθονερό. Καὶ ἔτσι θὰ ὑπερισχύσεις ἔναντι ὅλων αὐτῶν εὔκολα… (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ὅταν διαλεγόμαστε μὲ ἀρχάριους καὶ ἀδυνάτους (πνευματικά), δὲν πρέπει νὰ τοὺς παρουσιάζουμε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὅλες τὶς δυσκολίες τῆς πνευματικῆς ζωῆς, γιατί θὰ φοβηθοῦν καὶ θὰ φύγουν. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἐκεῖνο ποὺ συμβαίνει σύμφωνα μὲ τοὺς φυσικοὺς νόμους, ἂς τὸ ἐρευνήσουμε, ἐνῶ ἐκεῖνο ποὺ συμβαίνει κατὰ τρόπο ὑπερφυσικό, ἂς τὸ σεβόμαστε (δεχόμαστε) σιωπηλά, σὰν κάτι τὸ ἀνεξήγητο. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Ἕνα μόνο πράγμα νὰ ἐπιζητοῦμε: τὴν ἀρετὴ τῆς ψυχῆς καὶ τὴν λεπτότητα στοὺς τρόπους. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Τί σημαίνει: ”να διακρίνεις τὰ πνεύματα;”. Τὸ νὰ ξέρεις, ποιὸς εἶναι ὁ πνευματικὸς καὶ ποιὸς ὁ μὴ πνευματικὸς ἄνθρωπος. Ποιὸς εἶναι ὁ Προφήτης καὶ ποιὸς ὁ ἀπατεώνας. Διότι τότε ἤσαν πολλοὶ οἱ ψευδοπροφῆτες, ἐπειδὴ ὁ Διάβολος ἀγωνιζόταν, νὰ ὑποκαταστήσει τὴν ἀλήθεια μὲ τὸ ψέμα. (Ἱερὸς Χρυσόστομος)
• Τὶς ἀμελεῖς καὶ ράθυμες ψυχὲς καὶ ἐκεῖνες ποὺ ἀπὸ νωθρότητα δὲν καταφέρνουν νὰ προκόψουν στὴν ἀρετή, καθὼς καὶ ὅσες κυριεύονται εὔκολα ἀπὸ τὴν ἀπόγνωση, πρέπει νὰ τὶς ἐνθαρρύνουμε. Ἂν μάλιστα παρουσιάσουν ἀκόμα καὶ ἕνα μικρὸ καλό, νὰ τὸ θαυμάζουμε καὶ νὰ τὸ μεγαλοποιοῦμε. Ἀπεναντίας καὶ τὰ πιὸ σοβαρὰ καὶ μεγάλα σφάλματά τους, νὰ τὰ χαρακτηρίζουμε μπροστά τους, σὰν πολὺ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα. Γιατί ὁ διάβολος, ποὺ θέλει ὅλα νὰ τὰ διαστρέφει, γιὰ νὰ μᾶς κολάσει, προσπαθεῖ νὰ κρύβει ἀπὸ τοὺς ἀγωνιστὲς καὶ τοὺς ἐπιμελεῖς στὴν ἄσκηση τὶς ἁμαρτίες τους, κάνοντάς τους νὰ τὶς ξεχνοῦν, γιὰ νὰ τοὺς ρίξει ἔτσι στὴν ὑπερηφάνεια. Ἐνῶ ἀντίθετα, στὶς ἀρχάριες καὶ ἀστερέωτες ψυχές, παρουσιάζει ἐξογκωμένα τὰ ἁμαρτήματά τους, γιὰ νὰ τὶς ρίξει σὲ ἀπελπισία. (Ἁγία Συγκλητική)
• Πολλοὶ βασάνισαν τὸ σῶμα τους μὲ ἀσκήσεις, ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲν κατόρθωσαν νὰ ἀποκτήσουν διάκριση, βρέθηκαν μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεό. (Μέγας Ἀντώνιος)
• Νὰ ἀποφεύγεις νὰ μιλᾶς γιὰ τὴν ἀρετὴ καὶ τὴν εὐσέβεια στοὺς πολλούς. Δὲν τὸ λέω αὐτὸ ἀπὸ φθόνο, ἀλλὰ γιατί κατὰ τὴν γνώμη μου θὰ φανεῖς γελοῖος στοὺς ἀνόητους. Τὸ ὅμοιο χαίρεται μὲ τὸ ὅμοιό του. Οἱ λόγοι γιὰ τὴν ἀρετὴ καὶ τὴν εὐσέβεια ἔχουν λίγους ἀκροατὲς καὶ ἴσως ἐντελῶς μετρημένους. Καλύτερα νὰ μὴν μιλᾶς, ἐκτὸς ἀπὸ ἐκεῖνα, ποὺ θέλει ὁ Θεὸς γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. (Μέγας Ἀντώνιος)
• Τὸ νόημα τῆς διάκρισης ποιὸ εἶναι; Εἶναι τὸ νὰ φυλάξεις τὸν ἄλλο ἀσκανδάλιστο καὶ νὰ μελετᾶς αὐτὰ ποὺ εἶναι ὠφέλιμα καὶ σχετίζονται μὲ τὴν σωτηρία. (Ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος)
• Ἰδίωμα τῆς ἀπάθειας εἶναι ἡ ἀληθινὴ διάκριση. Ἐκεῖνος ποὺ ἔχει διάκριση, πράττει τὰ πάντα μὲ μέτρο καὶ κανόνα. (Ὅσιος Θαλάσσιος)
• Ἂν ψάλλεις (καὶ προσεύχεσαι) στὸ Θεό, καὶ ἔρθει ἀδελφὸς στὴ θύρα τοῦ κελιοῦ σου καὶ χτυπήσει, μὴν προτιμήσεις τὸ ἔργο τῆς προσευχῆς ἀπὸ τὸ ἔργο τῆς ἀγάπης καὶ παραβλέψεις τὸν ἀδελφό σου. Κάτι τέτοιο δὲν εἶναι ἀρεστὸ στὸν Θεό, ὁ Ὁποῖος προτιμᾶ τὸ ἔλεος τῆς ἀγάπης ἀπὸ τὴ θυσία τῆς προσευχῆς. Ἀλλὰ ἄφησε τὸ δῶρο τῆς προσευχῆς καὶ συνομίλησε μὲ ἀγάπη μὲ τὸν ἀδελφό σου καὶ ἐξυπηρέτησε τὸν. (Ἅγιος Νικήτας ὁ Στηθάτος)
• Ἂς ὑπάρχει ἡ ἀγάπη, ἀλλὰ νὰ μὴν ἐκθηλύνει, ἡ αὐστηρότητα, ἀλλὰ νὰ μὴν παροξύνει, ὁ ζῆλος ἀλλὰ νὰ μὴν εἶναι πάνω ἀπὸ τὸ μέτρο σκληρὸς καὶ ἡ συμπάθεια, ἀλλὰ ὄχι πέρα ἀπὸ τὸ φυσιολογικὸ συγκαταβατική. (Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Διάλογος)
• Ὅταν ἀγωνιζόμαστε μὲ καλῆ προαίρεση ἐναντίον τῶν παθῶν, πρέπει ν’ ἀποφεύγουμε τὶς ἀδιάκριτες ἀκρότητες. Πρέπει νὰ γνωρίζουμε τὸ μέτρο καὶ τὰ μέτρα μας. Ἀλλιῶς θὰ κυριευθοῦμε ἀπὸ ἀθυμία καὶ στὴ συνέχεια ἀπὸ ἀπελπισία. (Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος)
• Διάκριση εἶναι ἡ ἱκανότητα τῆς ψυχῆς νὰ διακρίνει ἀλάθητα σὲ κάθε περίπτωση τὸ καλὸ ἀπὸ τὸ κακό, τὸ Θεῖο θέλημα ἀπὸ τὴ δαιμονικὴ ἀπάτη. Μὲ τὴ διάκριση θὰ γνωρίσεις πότε καὶ πὼς πρέπει νὰ πολεμᾶς τὰ πάθη, πότε νὰ ὑποχωρεῖς, πὼς νὰ ἀντιμετωπίσεις νικηφόρα τὶς πανουργίες τῶν δαιμόνων, πότε οἱ λογισμοί σου προέρχονται ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ πότε ἀπὸ τοὺς δαίμονες. Αὐτὴ τὴ νοερὴ αἴσθηση, τὴν ἀποκτοῦν μόνο ὅσοι ἔχουν καθαρὴ καρδιὰ καὶ καθαρὸ σῶμα, ἀμόλυντη συνείδηση καὶ αἰσθήσεις. (Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστώφ)
• Ὅσο καθαρίζεσαι ἀπὸ τὸν ρύπο τῶν παθῶν, τόσο ἡ συνείδησή σου θὰ φωτίζεται καὶ ὅσο φωτίζεται ἡ συνείδηση, τόσο θὰ τελειοποιεῖται ἡ διάκριση καὶ ὅσο τελειοποιεῖται ἡ διάκριση, τόσο πιὸ ἀποτελεσματικὸς καὶ καρποφόρος θὰ γίνεται ὁ ἀγώνας σου κατὰ τῶν παθῶν. Γιὰ νὰ τὰ κατορθώσεις ὅμως αὐτά, γύμνωσε τὸν νοῦ σου ἀπὸ τὸ δικό σου θέλημα καὶ τὴ δική σου γνώμη καὶ κατάφευγε στὸν Κύριο, γιὰ νὰ σοῦ δίνει τὶς λύσεις σὲ κάθε περίσταση, ὅπως κατέφευγε ὁ Προφήτης ἱκετεύοντας: “Γνώρισον μοί, Κύριε, ὁδὸν ἐν ἢ πορεύσομαι… Δίδαξον μὲ τοῦ ποιεὶν τὸ θέλημά σου, ὅτι σὺ εἰ ὁ Θεός μου” (Ψάλμ. 142,8- 10). (Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστώφ)
• Ἂν δὲν ὑπάρχει ἡ διάκριση, τὸ καλὸ μπορεῖ νὰ γυρίσει σὲ κακὸ καὶ ἑπομένως νὰ μὴν πιὰ καλό. (Ὅσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
• Στοὺς πλησίον μας πρέπει νὰ φερόμαστε μὲ λεπτότητα, χωρὶς οὔτε μὲ τὸ βλέμμα μας νὰ τοὺς προσβάλλουμε. (Ὅσιος Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ)
• Ὅταν μιλᾶς, νὰ ἐκφράζεσαι μὲ λεπτότητα, ὥστε νὰ μὴν πικράνεις κανένα συνομιλητή σου. (Στάρετς Εὐστράτιος)
• Ἡ διάκριση εἶναι πάνω ἀπὸ ὅλες τὶς ἀρετές. Μ’ αὐτήν, ἡ ψυχὴ ἀμύνεται πρὸς ὅλα τὰ πάθη καὶ τοὺς λογισμοὺς ποὺ ἐπαναστατοῦν ἐναντίον της. (Στάρετς Παρθένιος)
• Καὶ ποιὸς μισεῖ τόσο πολὺ τὴν ἁμαρτία ὅσο οἱ Ἅγιοι; Καὶ ὅμως δὲν μισοῦν ἐκεῖνον ποὺ ἁμαρτάνει, οὔτε τὸν κατακρίνουν, οὔτε τὸν ἀποστρέφονται, ἀλλὰ ὑποφέρουν μαζί του, τὸν συμβουλεύουν, τὸν παρηγοροῦν, τὸν γιατρεύουν σὰν ἄρρωστο μέλος τοῦ σώματός τους. Κάνουν τὰ πάντα γιὰ νὰ τὸν σώσουν. Ὅπως ἀκριβῶς κάνουν οἱ ψαράδες. Ὅταν ρίχνουν τ’ ἀγκίστρι στὴν θάλασσα καὶ πιάνουν μεγάλο ψάρι καὶ καταλαβαίνουν, ὅτι χτυπιέται δυνατὰ καὶ κουνιέται πέρα-δώθε, δὲν τὸ τραβᾶνε ἀμέσως καὶ ἀπότομα, γιατί κόβεται ἡ πετονιὰ καὶ χάνεται τελείως τὸ ψάρι, ἀλλὰ μὲ ἐξυπνάδα χαλαρώνουν τὴν πετονιὰ καὶ τὸ ἀφήνουν νὰ πάει ὅπου θέλει. Καὶ ὅταν καταλάβουν, ὅτι ἐξαντλήθηκαν οἱ δυνάμεις του καὶ ἡσύχασε ἡ ὁρμή του, τότε ἀρχίζουν πάλι σιγά-σιγὰ νὰ τὸ τραβοῦν. Ἔτσι καὶ οἱ Ἅγιοι. Μὲ τὴν μακροθυμία καὶ τὴν ἀγάπη τραβοῦν τὸν ἀδελφὸ καὶ δὲν τὸν ἀπωθοῦν, οὔτε τὸν σιχαίνονται. Καὶ ὅπως ἡ μητέρα ποὺ ἔχει ἄσχημο παιδί, δὲν τὸ σιχαίνεται, οὔτε τὸ ἀποφεύγει, ἀλλὰ μὲ εὐχαρίστηση τὸ στολίζει καὶ κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιὰ νὰ τὸ ὀμορφύνει, ἔτσι πάντα σκεπάζουν, στολίζουν, φροντίζουν, ὥστε καὶ αὐτὸν ποὺ ἁμαρτάνει νὰ διορθώσουν, τὴν κατάλληλη στιγμὴ καὶ νὰ μὴν ἀφήσουν νὰ πάθει καὶ κανένας ἄλλος κακό, ἐξαιτίας του, ἀλλὰ καὶ οἱ ἴδιοι, νὰ προκόψουν περισσότερο στὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. (Ἀββᾶς Δωρόθεος)
• Κάποιος κρατάει στὰ χέρια τὸ τσεκούρι καὶ δὲν κατορθώνει νὰ ρίξει κάτω τὸ δέντρο. Ἐνῶ ἕνας ἄλλος ἔμπειρος στὸ κόψιμο, μὲ λίγο κόπο τὸ ρίχνει τὸ δέντρο. Τσεκούρι εἶναι ἡ διάκριση. (Ἀββᾶς Ἀμμωνᾶς)
• Ἡ ἀληθινὴ διάκριση ἐξασφαλίζεται, μόνο μὲ τὴν ἀληθινὴ ταπεινοφροσύνη. Ἀπόδειξη αὐτῆς τῆς ταπεινοφροσύνης εἶναι, τὸ νὰ θέτεις τὰ πάντα, ὄχι μόνο τὰ ἔργα, ἀλλὰ καὶ τοὺς λογισμούς, κάτω ἀπὸ τὴν γνώμη τῶν Πατέρων. Ἔτσι δὲν θὰ ἔχεις καμμία ἐμπιστοσύνη στὴν δική σου κρίση, ἀλλὰ θὰ ὑποτάσσεσαι πλήρως στὶς ἀποφάσεις τους. Μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο θὰ παραμείνεις ἀνεπηρέαστος ἀπὸ ὅλα τὰ τεχνάσματα καὶ τὶς ἀπάτες τοῦ Ἐχθροῦ. Γιατί εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀπατηθεῖ ἔνσς ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος δὲν ἀκολουθεῖ τὸν λογισμό του καὶ τὴν κρίση του, ἀλλὰ ζεῖ σύμφωνα μὲ τὶς ὑποδείξεις τῶν Γερόντων. (Ἀββᾶς Μωϋσῆς)
• Ἡ ἀρετὴ τῆς διάκριαης διδάσκει τὸν πιστό, νὰ ἀποφεύγει τὶς ὑπερβολὲς καὶ ἀπὸ τὶς 2 πλευρές. Τὸν μαθαίνει νὰ βαδίζει τὴ μέση βασιλικὴ ὁδὸ καὶ τὸν ἀπομακρύνει ἀπὸ τὶς ὑπερβολές. Ἡ διάκριση τὸν ἐκπαιδεύει, νὰ μὴν παραβιάζει ἀπὸ ὑπερβολικὸ ζῆλο καὶ ἔπαρση τὸ μέτρο (π.χ. ἄσκηση πάνω ἀπὸ τὶς δυνάμεις μσς), πέφτοντας ἔτσι πρὸς τὰ δεξιά. Ἀλλὰ παράλληλα καὶ νὰ μὴν ρέπει πρὸς τὴν χαλαρότητα δήλ. νὰ μὴν ἀποδέχεται τὶς κακίες καὶ πέφτει πρὸς τὰ ἀριστερὰ – μὲ τὴν πρόφαση, ὅτι τάχα θέλει νὰ ταπεινώσει τὸ σῶμα – καὶ ἔτσι νὰ γίνεται ἀπὸ τὴν ἀδυναμία νωθρὸς καὶ νὰ παρασύρεται ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς χλιαρότητας. (Ἀββᾶς Μωϋσής)
πηγή