Διήγησις περί τῆς αχειροποιήτου εικἰκόνος τοῦ Kυρίου καί Θεοῦ καί Σωτήρος ἡμῶν Ἰησοῦ Xριστοῦ

Οὐ θαῦμα βρύειν θαυμάτων πληθὺν ξένην,
Μορφὴν θεουδὴ θαυματεργάτου Λόγου.

Εἰς τᾶς ἡμέρας τοῦ εὐσεβοῦς βασιλέως Τιβερίου ἐν ἔτει φό?΄ [576], ἔγινεν ἕνα θαῦμα μέγα καὶ παράδοξον. Μία γυναίκα Μαρία ὀνομαζομένη, συγκλητικὴ καὶ φιλόχριστος, πατρικία κατὰ τὸ ἀξίωμα, χήρα οὖσα, ἔπεσεν εἰς ἕνα πάθος χαλεπὸν καὶ ἀνιάτρευτον. Ἀπελπισθεῖσα λοιπὸν ἀπὸ κάθε ἀνθρωπίνην βοήθειαν, ἀφιέρωσε τὸν ἑαυτὸν τῆς εἰς τὸν Κύριον ἠμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ὅστις ἔβαλεν εἰς τὴν καρδίαν αὐτῆς ἕνα τοιοῦτον ἀγαθὸν συλλογισμόν: ἤγουν ἀπεφάσισεν ἡ γυνὴ αὔτη, καὶ ἔστειλεν εἰς τοὺς Ἱερεῖς, ὀποῦ ὑπηρέτουν εἰς τὴν ἁγίαν δεσποτικὴν καὶ ἀχειροποίητον εἰκόνα τοῦ Κυρίου1, παρακαλοῦσα αὐτοὺς νὰ ἔλθουν πρὸς αὐτήν. Ὅταν δὲ ἦλθον ἐκεῖνοι, ἔπεσεν ἡ γυνὴ εἰς τοὺς πόδας αὐτῶν λέγουσα, παρακαλῶ σας, αὐθένται μου, ἐπειδὴ ὁ Θεὸς ἐσυγχώρησε νὰ παιδεύωμαι διὰ τᾶς πολλᾶς ἁμαρτίας μου, ἀπὸ τὴν δεινὴν ταύτην καὶ ἀνιάτρευτον ἀσθένειαν, διὰ τοῦτο θέλω καὶ ἀγαπῶ ἡ ταλαίπωρος, ἀγκαλὰ καὶ εἶμαι ἀνάξια, νὰ δεχθῶ εἰς τὸν εὐτελῆ μου οἶκον διὰ τῶν ἁγίων σας εὐχῶν, τὸν δεσποτικὸν καὶ ἀχειροποίητον χαρακτήρα τοῦ Κυρίου μας εἰς ἡμέρας τεσσαράκοντα, ἴσως δι’ αὐτοῦ ποιήση ἔλεος ὁ Κύριος εἰς ἐμέ. Οἱ δὲ Ἱερεῖς γνωρίζοντες τὴν καλὴν ζωὴν καὶ τὴν πνευματικὴν κατάστασιν τῆς γυναικός, ἔφερον εἰς τὸν οἶκον τῆς τὸν ἅγιον χαρακτήρα, καὶ εὐθὺς ὀποῦ ἄνοιξαν τὴν θήκην αὐτοῦ, ἔπεσεν ἡ γυνὴ καὶ ἐπροσκύνησεν αὐτόν. Εἴτα πέρνουσα λεπτὸν πανίον ἀπὸ βαμβάκι, ἐμέτρησε τὴν ἁγίαν εἰκόνα, καὶ τὸ πανίον ἔβαλεν ἐπάνω εἰς τὴν αὐτὴν ἁγίαν εἰκόνα, καὶ οὕτως ἀποθέσασα ταύτην μέσα εἰς καθαρὸν σκρινὶον καὶ σφαλίσασα, ἔβαλεν εἰς τὸ παρεκκλήσιον, ὀποῦ εἶχεν ἐν τῷ οἴκῳ της. Ἀνάψασα δὲ καὶ κανδήλαν λαμπρᾶν ἔμπροσθεν τῆς θείας εἰκόνος, ὑπηρετοῦσεν αὐτὴν ἕως ἡμέρας τεσσαράκοντα.
Ὅταν δὲ ἐτελείωσαν αἳ τεσσαράκοντα ἡμέραι, ἄρχισαν οἱ πόνοι τοῦ πάθους τῆς γυναικὸς νὰ γίνωνται τόσον δυνατοὶ καὶ ἀνυπόφοροι, ὥστε ὀποῦ δὲν ἐδύνετο νὰ σηκωθῆ ἀπὸ τὴν κλίνην της. Καλέσασα δὲ μίαν ἀπὸ τᾶς δουλεύτρας της, τὴν ὁποίαν ἤξευρε καθαρωτέραν ἀπὸ τᾶς ἄλλας, λέγει πρὸς αὐτήν, φέρε μοὶ τὴν θήκην τῆς ἁγίας εἰκόνος διὰ νὰ προσκυνήσω αὐτήν, καὶ εὕρω ὀλίγην ἄνεσιν ἀπὸ τὸν ὑπερβολικὸν πόνον ὀποῦ μὲ κρατεῖ. H δὲ δουλεύτρα πηγαίνουσα εἰς τὸ παρεκκλήσιον, εἶδεν ἕνα θαῦμα φοβερὸν καὶ παράδοξον. Εὐγῆκε γὰρ μία φλόγα πυρὸς ἀπὸ τὴν ἁγίαν ἐκείνην θήκην, ἡ ὁποία ἀνέβαινεν ἕως εἰς τὴν στέγην τοῦ παρεκκλησίου, καὶ ἐσκέπαζεν ὅλον τὸ βῆμα, καὶ ἀπὸ τὴν στέγην ἐκατέβαινε κάτω εἰς τὸ ἔδαφος, χωρὶς νὰ καίη κανένα μέρος τοῦ παρεκκλησίου. Ἐκπλαγεῖσα δὲ ἡ δουλεύτρα διὰ τὸ βλεπόμενον θαῦμα, ἔπεσε κατὰ γῆς. Πηγαίνουσαι δὲ ἄλλαι δουλεύτριαι, καὶ βλέπουσαι αὐτὴν κατὰ γῆς ἐρριμμένην, ἐφανέρωσαν τοῦτο εἰς τὴν κυρὰν αὐτῶν. H δὲ φοβηθεῖσα μεγάλως, ἐκατέβη ἀπὸ τὴν κλίνην της, καὶ μὲ βίαν μεγάλην ἐπῆγεν εἰς τὸ παρεκκλήσιον. Βλέπουσα δὲ τὴν φλόγα, ἐφώναξε τό, Κύριε ἐλέησον. Ἔπειτα ἔστειλε καὶ ἔφερεν ὀγλίγωρα τοὺς Ἱερεῖς καὶ ὑπηρέτας τῆς ἁγίας εἰκόνος, μαζὶ δὲ μὲ αὐτοὺς ἠκολούθησε καὶ λαὸς πολύς. Βλέποντες δὲ ὅλοι τὸ παράδοξον, κατεπλάγησαν καὶ ὅσον ἀνέβαινε καὶ ἐκατέβαινεν ἡ φλόγα, ὡσὰν τὸ πανὶ τοῦ καραβῖου, ὅταν ριπίζεται ἀπὸ τὸν ἄνεμον, τόσον καὶ αὐτοὶ ἔκραζον τό, Κύριε ἐλέησον, εἰς ὤρας πολλᾶς. Ποιήσαντες δὲ εὐχὴν οἱ Ἱερεῖς, κατέπεσεν ἡ φλόγα. Εἴτα ἀνοίξαντες τὴν θήκην, εὐρήκαν τὴν ἁγίαν καὶ δεσποτικὴν καὶ ἀχειροποίητον εἰκόνα ἀβλαβῆ καὶ ὁλόκληρον. Ὅθεν πέρνοντες τὸ βαμβακερὸν ἐκεῖνο πανίον, ὀποῦ ἔβαλεν ἡ πατρικία ἐπάνω τῆς εἰκόνος, ὢ τοῦ θαύματος! εὐρήκαν εἰς αὐτὸ τυπωμένον ἄλλον χαρακτήρα ἀχειροποίητόν του Κυρίου, ὅμοιον μὲ τὸν πρωτότυπον.
Ὅθεν ὅλοι δοξάσαντες τὸν Θεὸν διὰ τὸ παράδοξον τοῦτο, ἀσπάσθηκαν τὸν τυπωθέντα ἅγιον χαρακτήρα τοῦ Κυρίου. Ἔπειτα πέρνοντες αὐτόν, ἔβαλαν ἐπάνω εἰς τὸν πόνον τῆς γυναικός, καὶ εὐθέως ὁ πόνος κατέπαυσε, τὸ πάθος ἔφυγεν, ἡ γυνὴ ἰατρεύθη, καὶ γενομένη τελείως ὑγιής, ἐσηκώθη δοξάζουσα τὸν Θεόν. Ὕστερον δὲ ἀπὸ μερικοὺς χρόνους, προγνωρίσασα τὸν θάνατόν της ἡ τιμιωτάτη ἐκείνη γυνὴ (ἐπειδὴ ἦτον σκεῦος ἐκλεκτόν), ἔλαβε φροντίδα διὰ νὰ φανερώση τὸν ἅγιον χαρακτήρα εἰς τὸ ἐν τῇ Μελιτινῇ τῆς Ἀρμενίας εὐρισκόμενον Μοναστήριον τῶν Καλογραίων, τὸ ἐπ’ ὀνόματι τιμώμενον τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου. Εὐρισκομένης δὲ τῆς γυναικὸς εἰς τοῦτον τὸν λογισμόν, ἰδοὺ καὶ ἔφθασεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν Δομετιανὸς ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Μελιτινῆς, ὁ ἐξάδελφος ὧν τοῦ βασιλέως Μαυρικίου, ὁμοῦ μὲ τοὺς πρώτους ἄρχοντας τῆς Μελιτινῆς, ὡσὰν νὰ ἤθελε στείλη τινὰς αὐτοὺς ἐπίτηδες. Ὅθεν ἡ τιμία πατρικία ἀκούσασα τὸν ἐρχομόν τους, ἐνεχείρισε τὴν ἁγίαν εἰκόνα εἰς τὸν Ἀρχιεπίσκοπον, λέγουσα καὶ τὸν σκοπόν της, διὰ τὸν ὁποῖον ἀποστέλλει αὐτὴν εἰς τὸ ἐκεῖ Μοναστήριον. Δὲν πρέπει δὲ νὰ ἀφήσωμεν σιωπημένον καὶ τὸ δεύτερον θαῦμα, ὀποῦ ἐποίησεν ἡ ἁγία αὔτη εἰκὼν τοῦ Κυρίου, ὅταν οἱ Πέρσαι ἐκούρσευον τὰ μέρη τῶν Ρωμαίων, ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἡρακλείου ἐν ἔτει χίε΄ [615]. Τότε γὰρ αἳ ρηθεῖσαι Καλογραῖαι τοῦ ἐν Μελιτινῇ Μοναστηρῖου, φοβούμεναι, μήπως σκλαβωθώσιν, ἔφυγαν ἀπὸ τὸ Μοναστήριον ἐκεῖνο, καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν. Καὶ ἐπειδὴ αὐταὶ ἦτον ἀπὸ γένη εὐγενικά, διὰ τοῦτο ἔδωκεν εἰς αὐτᾶς ὁ τότε Πατριάρχης Σέργιος ἕνα Μοναστήριον. Μαθῶν δὲ πὼς αὐταὶ εἶχον τὸν ἅγιον καὶ ἀχειροποίητον χαρακτήρα τοῦ Κυρίου, ἐπῆρεν αὐτὸν ἀπὸ τᾶς Καλογραίας χωρὶς νὰ θέλουν. Ἀλλ’ ὅμως κατ’ ἐκείνας τᾶς ἡμέρας, ἐκ τῆς αἰτίας ταύτης, ἠκολούθησαν εἰς τὸν Πατριάρχην πολλαὶ καὶ ἀλλεπάλληλοι θλίψεις. Δηλαδὴ βασιλέως ἀγανάκτησις κατ’ αὐτοῦ, θάνατοι αἰφνίδιοι τῶν συγγενῶν του καὶ φίλων, ταραχαὶ διάφοροί της Ἐκκλησίας. Ἀπορώντας δὲ ὁ Πατριάρχης διὰ ποὶαν τάχα αἰτίαν, ἀκολουθοῦν εἰς αὐτὸν οἱ τοιοῦτοι πειρασμοί, βλέπει εἰς τὸ ὄνειρόν του ἕνα φοβερὸν ἄνδρα ἐστώτα, καὶ λέγοντα εἰς αὐτόν• δὸς ὀπίσω ὀγλίγωρα ἐκεῖνο, ὀποῦ ἐπῆρες ἀδίκως ἀπὸ τὸ Μοναστήριον.
Σηκωθεῖς δὲ ἀπὸ τὸν ὕπνον, ἐκάλεσε τοὺς ἀνθρώπους του, καὶ ἐρῶτα αὐτοὺς λέγων• τί πολλαὶ εἶναι αἳ θλίψεις αὐταὶ ὀποῦ μοὶ ἀκολουθοῦν; καὶ διὰ ποὶαν αἰτίαν ἐγὼ ὑπομένω ταύτας; μάλιστα ὀποῦ κατὰ τὴν νύκτα ταύτην, εἶδον ἕνα φοβερὸν ἄνθρωπον, ὁ ὁποῖος μοὶ ἔλεγε, δὸς ὀπίσω ἐκεῖνο, ὀποῦ ἔλαβες ἀδίκως ἀπὸ τὸ Μοναστήριον• καὶ ἐγὼ δὲν ἠξεύρω τίνος πράγμα ἐπῆρα. Οἱ δὲ ἄνθρωποί του λέγουσιν εἰς αὐτόν• Δέσποτα, μὴ συλλογίζεσαι τίποτε, ἐπειδὴ καὶ κανένα ποτὲ δὲν ἀδίκησας, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἐνέργειαν τῶν δαιμόνων εἶναι καὶ αἳ θλίψεις, καὶ αἳ φαντασίαι ὀποῦ σοὶ ἔρχονται. Κατὰ δὲ τὴν ἐρχομένην νύκτα, πάλιν ἐφάνη εἰς τὸν Πατριάρχην ὁ φοβερὸς ἐκεῖνος ἄνθρωπος, καὶ λέγει εἰς αὐτὸν μὲ αὐστηρότητα. Δὸς ὀπίσω ὀγλίγωρα ἐκεῖνο, ὀποῦ ἔλαβες ἀπὸ τὸ Μοναστήριον τῆς Ἀναλήψεως• δὲν ἠξεύρεις, ὅτι αἳ Καλογραῖαι εἶναι ξέναι καὶ ἀπαρηγόρητοι, ἐπειδὴ καὶ ἦλθον ἐδῶ φεύγουσαι ἀπὸ τὴν πατρίδα τῶν; Ἐξυπνήσας δὲ ὁ Πατριάρχης λέγει πρὸς τὸν κουβουκλείσιόν του• ἀδελφέ, ὅταν ἔλαβες ἀπὸ τᾶς Καλογραίας τὸν Δεσποτικὸν χαρακτήρα, πῶς τοῦτο ἐνόμισαν; O δὲ ἀπεκρίθη• πολλὰ βαρὺ Δέσποτα τοῦτο ἐφάνη εἰς αὐτᾶς• καὶ ἀνίσως εἶχον δύναμιν, ἤθελάν μας ἐκδικηθοῦν. Τότε ἐκατάλαβεν ὁ Πατριάρχης, καὶ ἐκατηγόρησε διὰ τοῦτο τὸν ἑαυτόν του. Ὅθεν μὲ πολλὴν ὀγλιγωράδα καὶ μὲ τιμὴν ἀπέστειλεν εἰς τὸ Μοναστήριον τῶν Καλογραίων τὸν ἅγιον χαρακτήρα τοῦ Κυρίου, κατὰ τὴν εἰκοστὴν ἐνάτην του Νοεμβρίου μηνός. Καὶ λοιπὸν κατέπαυσαν μὲν οἱ πειρασμοὶ καὶ αἳ θλίψεις τοῦ Πατριάρχου, αἳ δὲ Καλογραῖαι ἐχάρησαν, μὲ τὸ νὰ ἀπέλαβον τὴν ἐκ τῆς ἁγίας εἰκόνος προερχομένην χαρὰν καὶ παρηγορὶαν τῶν.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1. Ἀχειροποίητος χαρακτὴρ νοεῖται ἴσως ἐδῶ, ὂν ἀπονιψάμενος ὁ Κύριος ἔτι ζῶν, ἐνετύπωσεν εἰς τὸ ἅγιον μανδύλιον, καὶ ἀπέστειλεν αὐτὸν τῷ Αὐγάρῳ, περὶ οὐ γράφεται κατὰ τὴν δεκάτην ἕκτην του παρόντος Αὐγούστου. Τέσσαρες γὰρ ἀχειροποίητοι χαρακτῆρες, ἢ εἰκόνες ἦτον τοῦ Κυρίου. Πρῶτος μέν, ὁ τῷ Αὐγάρῳ πεμφθεῖς. Δεύτερος, ὁ ἐν τῷ ἁγίῳ κεραμίω ἐντυπωθεῖς, τῷ ὄντι ἔμπροσθεν τοῦ ρηθέντος πρώτου χαρακτῆρος• ὡς τοῦτο ἱστορεῖται κατὰ τὴν δεκάτην ἕκτην του Αὐγούστου. Τρίτος ὁ ἐν Καμουλιανοὶς εὑρεθεῖς, ὂν ὁ Κύριος συγκαταβᾶς τὴ Ἀκυλίνη, ἀπένιψε τὸ ἅγιον αὐτοῦ πρόσωπον, καὶ εἰς μανδύλιον ἐνετύπωσε• περὶ οὐ ὅρα εἰς τὴν ἐνάτην του παρόντος Αὐγούστου. Τέταρτος δὲ ἀχειροποίητος χαρακτήρ, εἶναι οὗτος, ὀποῦ ἀναφέρεται ἐδῶ.
(ἀπὸ τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Γ/. Ἐκδόσεις Δόμος, 20