Βίος τῶν Ἁγίων Mαρτύρων Λαυρεντίου Ἀρχιδιακόνου, Ξύστου Πάπα Pώμης, καί Ἰππολύτου

Εἰς τὸν Λαυρέντιον.

Τὸν Λαυρέντιον λάβρακα Χριστοῦ λέγω,
Ἐπ’ ἐσχάρας ἀνθραξιν ἐξωπτημένον.
Εἰς τὸν Ξύστον.

Τέλους ἀθλητῶν καὶ κλέους τυχεῖν θέλων,
Ἤθλησας ἄθλον Ξύστε τὸν διὰ ξίφους.
Εἰς τὸν Ἰππόλυτον.

Τὸν Ἰππόλυτον ἰπποδέσμιον βλέπω,
Ἐναντίον πάσχοντα τὴ κλήσει πάθος.
Ὤπτησαν δεκάτη Λαυρέντιον ἠΰτε ἰχθύν.

+ Οὗτοι οἱ Ἅγιοι ἦτον κατὰ τοὺς καιροὺς τοῦ βασιλέως Δεκίου ἐν ἔτει σν΄ [250]. Καὶ ὁ μὲν Ἅγιος Ξύστος, ἦτον ἀπὸ τὰς Ἀθήνας, εἰς τὰς ὁποίας ἐδιδάχθη τὰ μαθήματα τῆς φιλοσοφίας. Πηγαίνωντας δὲ εἰς τὴν Ρώμην, ἐχειροτονήθη Ἐπίσκοπος, ἀφ’ οὐ ἐμαρτύρησεν ὀ Άγιος Στέφανος ὁ Πάπας τῆς Ρώμης1. Ἐπειδὴ δὲ τότε ἐκοιλοπόνει νὰ γεννηθῆ ὁ κατὰ τῶν Χριστιανῶν διωγμός, διὰ τοῦτο ἐπρόσταξεν ὁ Ἅγιος Ξύστος τὸν Ἀρχιδιάκονόν του Ἅγιον Λαυρέντιον, νὰ οἰκονομήση τὰ σκεύη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης, ὁ δὲ θεῖος Λαυρέντιος ἐμοίρασε ταῦτα εἰς τοὺς πτωχούς. Ὅταν λοιπὸν ὁ Δέκιος ἐγύρισεν ἀπὸ τὴν Περσίαν, ἐφέρθη ἔμπροσθεν αὐτοῦ ὁ Ἅγιος Ξύστος. Καὶ ἐπειδὴ δὲν ἐπείσθη νὰ ἀρνηθῆ τὸν Χριστόν, ἀλλὰ ὠμολόγησεν αὐτὸν παρρησία Θεὸν ἀληθινὸν καὶ Δημιουργόν του παντός, ἀπεκεφαλίσθη, καὶ ἔλαβεν ὁ ἀοίδιμός του μαρτυρίου τὸν στέφανον. Ἔπειτα ἐφέρθη ἔμπροσθέν του καὶ ὁ Ἀρχιδιάκονος Λαυρέντιος, ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἐζήτει ὁ Δέκιος χρεωστικῶς, νὰ λάβη τὰ σκεύη καὶ ἄσπρα της Ἐκκλησίας. Ὅθεν ὁ Ἅγιος ἐζήτησεν ἁμάξια, πέρνωντας δὲ αὐτά, ἐστοίβασεν ἐπάνω τους πτωχοὺς καὶ κουτζοὺς καὶ μισεροὺς ἐκείνους, εἰς τοὺς ὁποίους ἐμοίρασε τὰ ἄσπρα, καὶ ἔφερεν αὐτοὺς εἰς τὸν βασιλέα. O δὲ βασιλεὺς βλέπωντας αὐτούς, ἐθυμώθη, καὶ ἐπρόσταξε νὰ δείρουν τὸν Ἅγιον δυνατά, ἔπειτα ἔβαλεν αὐτὸν εἰς τὴν φυλακήν. Ἐκεῖ δὲ ὁ Ἅγιος εὑρισκόμενος, ἰάτρευεν ὅλους τους ἀσθενεῖς, ὁπού ἐπήγαιναν πρὸς αὐτόν. Βλέπωντας δὲ τὰς ἰατρείας ταύτας ὁ τριβοῦνος Καλλίνικος, ὁ ὁποῖος ἦτον ἐπιστάτης εἰς τὴν φυλακήν, ἐπιστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ἐβαπτίσθη.
Μετὰ ταῦτα ἐπαραστάθη πάλιν εἰς τὸν βασιλέα ὁ Ἅγιος Λαυρέντιος, καὶ ἐπειδὴ δὲν ἐπείσθη νὰ θυσιάση εἰς τὰ εἴδωλα, διὰ τοῦτο ἅπλωσαν αὐτὸν ἐπάνω εἰς μίαν σκάραν πεπυρακτωμένην, ὑπὸ κάτω εἰς τὴν ὁποίαν ἄναπτε φωτία. O δὲ Ἅγιος ἁπλωθεῖς εἰς αὐτήν, καὶ εὐχαριστήσας τῷ Θεῶ, παρέδωκε τὸ πνεῦμα, λαβῶν τὸν τῆς ἀθλήσεως ἀμάραντον στέφανον2. Τὸ δὲ ἅγιον αὐτοῦ λείψανον, ἔλαβε τὸν πρέποντα ἐνταφιασμὸν ἀπὸ τὸν Ἅγιον Ἰππόλυτον. Τοῦτο δὲ μαθῶν ὁ ἀσεβὴς βασιλεύς, ἔστειλε καὶ ἔφερε τὸν Ἰππόλυτον, καὶ ἐπρόσταξε νὰ δείρουν αὐτὸν μὲ σιδηρᾶς κινάρας3, καὶ ἔπειτα νὰ τὸν δέσουν εἰς ἄλογα ἄγρια, ἀπὸ τὰ ὁποῖα συρόμενος μὲ βίαν ὅ του Χριστοῦ ἀθλητὴς εἰς πολὺ διάστημα τόπου, παρέδωκεν ὁ μακάριος τὴν ψυχὴν τοῦ εἰς χείρας Θεοῦ. H δὲ Σύναξις τούτων καὶ ἑορτὴ τελεῖται εἰς τόπον καλούμενον Τρίκογχον, κοντὰ εἰς τὸ Καπετώλιον τῆς Ρώμης. Λέγουσι δέ, ὅτι ἑπτὰ ἡμέρας ὕστερον ἀπὸ τὸ μαρτύριον τοῦ Ἁγίου Ἰππολύτου, ὁ βασιλεὺς Δέκιος καὶ ὁ Βαλλεριανὸς καθήμενοι ἐπάνω εἰς τὰ ἄλογά των, ἐπῆγαν εἰς τὸ θέατρον, καὶ ἐκεῖ ἀπέρριψαν τὰς μιαρᾶς τῶν ψυχᾶς. Καὶ ὁ μὲν Δέκιος ἔκραξεν ἐν τῇ ὥρα τοῦ θανάτου, καὶ εἶπεν, ὢ Ἰππόλυτε, ὡσὰν σκλάβον, ἔτζι μὲ τραβίζεις δεμένον. Ἐφώναξε δὲ καὶ ὁ Βαλλεριανός, ὁ Ἰππόλυτος ἔδεσε μὲ μὲ πυρίνας κατένας, ἤγουν ἁλυσίδας, καὶ μὲ τραβίζει. (Λατινικῶς γὰρ ἡ ἁλυσίδα λέγεται κατένα.) Ταῦτα δὲ τὰ λόγια ἐφανερώθησαν εἰς ὅλην τὴν Ρώμην, καὶ διὰ τῆς Ρώμης, τὰ ἔμαθεν ὅλη ἡ οἰκουμένη. Ὅθεν καὶ ὅλοι ἐστερεώθησαν εἰς τὴν πίστιν τοῦ Κυρίου ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστού4.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Oύτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν τρίτην του παρόντος Αὐγούστου.
2. Σημείωσαι, ὅτι ἡ ἐμὴ ἀναξιότης ἀνεπλήρωσε τὴν Ἀκολουθίαν τοῦ Ἁγίου τούτου Λαυρεντίου, προσθεῖσα καὶ Κανόνα δεύτερον.
3. Παρὰ τῷ σλαβονικῶ Συναξαριστὴ ἡ κινάρα ἑρμηνεύεται, ὅτι εἶναι σκορπίος. O δὲ σκορπίος πάλιν, εἶναι τιμωρητικὸν ὄργανον. Τοῦτο δὲ πάλιν εἶναι ἁλυσίδα λεπτὴ καὶ μικρά, ὀξύτατα ὀδόντια ἔχουσα. Μὲ αὐτὴν λοιπὸν ἔδειραν τὸν Ἅγιον.
4. Τὸ ἑλληνικὸν τούτων Μαρτύριον σώζεται ἐν τῇ Μεγίστη Λαύρα, ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων Μονή, καὶ ἐν ἄλλαις, οὐ ἡ ἀρχή· «Εἰδωλικοὺ πότε κλύδωνος τὴν οἰκουμένην».

(ἀπὸ τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Γ/. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005)