ΔΕΥΤΕ ἀναβῶμεν εἰς τὸ ὄρος Κυρίου, καὶ εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ Ἰακώβ, διὰ νὰ γίνωμεν καὶ ἡμεῖς ἐπόπται τῆς ἐνδόξου τοῦ Χριστοῦ Ἀναλήψεως. Ἀναβῶμεν, μὲ εὐλαβητικὴν θεωρίαν, εἰς τὸ τρισμακάριστον ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, ἐκεῖ ὅπου σήμερον ἀνοίγεται πανθαύμαστον θέατρον δόξης θεοπρεποῦς, καὶ ὁ τροπαιοφόρος ἀναστὰς Ἰησοῦς, ὁ ἀήττητος καθαιρέτης τοῦ ᾍδου, παρρησιάζει τὸν κατὰ τοῦ θανάτου περιφανέστατον θρίαμβον.
Ἐκεῖ χορὸς Ἀποστόλων, ὅπου παραπέμπουσιν ἀνερχόμενον εἰς οὐρανοὺς τὸν γλυκύτατον Διδάσκαλον. Ἐκεῖ Ταξιαρχίαι νοερῶν Δυνάμεων ὅπου προάγουσι τὸν Βασιλέα τῆς δόξης. Ἐκεῖ πληθὺς δικαίων ψυχῶν λελυτρωμένων, ὅπου ἀκολουθοῦσι τὸν θειότατον Λυτρωτήν. Ἐδῶθεν ἐπίγειος Μήτηρ ἀπολύει τὸν θεάνθρωπον Υἱόν, πληρώσαντα τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας τὸ πολύπονον στάδιον· ἐκεῖθεν τὸν ἐκδέχεται ὁ οὐράνιος Πατήρ, καὶ δίδων Αὐτῷ τὴν ἐξουσίαν τοῦ ουρανοῦ καὶ τῆς γῆς, τὸν καθίζει ἐκ δεξιῶν Αὐτοῦ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις.
Λαμπρὰ ὄντως καὶ παμφανής, φιλέορτοι ἀκροαταί, εἶναι ἡ παροῦσα πανήγυρις. Αὕτη τὸ κεφάλαιον πασῶν τῆς Ἐκκλησίας τῶν ἑορτῶν· αὕτη τῶν Μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ ἡ κορωνίς· αὕτη τῆς σωτηρίας ἡμῶν ἡ ἐκπλήρωσις. Σήμερον ἀνοίγεται εἰς τοὺς ἐξορίστους παῖδας τῆς Εὔας ἡ εἴσοδος εἰς τὴν ποθητὴν πατρίδα τῆς ἄνω Ἱερουσαλήμ· σήμερον γίνεται τοῦ νέου Ἰσραὴλ ἡ ἀποκατάστασις εἰς τὴν οὐράνιον Βασιλείαν. Σήμερον ὁ πεπτωκὼς ὑπεράνω τῶν Σεραφεὶμ ἐπαίρεται, καὶ τὸ βροτείον φύραμα διπλῆς ἠξιωμένον ὑπερτάτης τιμῆς, καθὼς μὲ τὴν σάρκωσιν τοῦ θείου Λόγου ἔγινε μέτοχον θείας φύσεως, οὕτω μὲ τὴν Ἀνάληψιν τοῦ Αὐτοῦ γίνεται μέτοχον θείας δόξης. Δεῦτε λοιπὸν ἀναβῶμεν εἰς τὸ ὄρος Κυρίου, ὅπως θεωρήσαντες τὰς περιστάσεις τῆς σημερινῆς σεβασμιωτάτης ἑορτῆς, καταλάβωμεν τὸ μέγεθος τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἡμετέρας φύσεως τὰ μεγαλεῖα.
Ἀφ’ οὗ ἔλυσε τὰ δεσμὰ τοῦ θανάτου καὶ ἀνέστη ἐκ νεκρῶν ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου, δι’ ἡμερῶν τεσσαράκοντα συνανεστράφη ἀκόμη ἐπάνω εἰς τὴν γῆν, ὀπτανόμενος συχνάκις εἰς τοὺς Μαθητάς Του, καὶ ἐν πολλοῖς τεκμηρίοις πιστούμενος τὴν ἔνδοξον Του Ἀνάστασιν. Καὶ δὲν ἦτο χωρὶς μυστήριον ὁ ἀριθμὸς τῶν τεσσαράκοντα ἡμερῶν εἰς τὴν πρώτην ἐκ Παρθένου ἄσπορον Γέννησιν, μετὰ τεσσαράκοντα ἡμέρας ὡδηγήθη ὑπὸ τῶν γονέων εἰς τὸ Ἱερόν, καὶ ὡς, πρωτότοκον ἅγιον ἀφιερώθη τῷ Κυρίῳ κατὰ τὸν Νόμον (Λουκ. β’ 22-24. Λευϊτ. ιβ’ 2-8). Καὶ εἰς τὴν ἐκ νεκρῶν λοιπὸν παράδοξον ἀναβίωσιν, ὅπου εἶναι ἡ παλιγγενεσία, καὶ ὡσὰν Δευτέρα Αὐτοῦ Γέννησις, μετὰ τεσσαράκοντα ἡμέρας ὁμοίως ἀναβαίνει εἰς τὸ ὑπερουράνιον Ἱερόν, καὶ ὡς πρωτότοκος τῶν νεκρῶν γενόμενος, παριστᾷ τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ ἁγίαν καὶ καθαρὰν τὴν ἐν αὐτῷ ἀνθρωπίνην φύσιν, τὴν ἀπαρχὴν ὅλης τῆς ἡμετέρας φύσεως.
Καὶ ὅταν ἦλθε τὸ πέρας τῶν ἡμερῶν τούτων ἐξήγαγε τοὺς Μαθητὰς ἕως τὴν Βηθανίαν, εἰς τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν (ἁρμόζει ὁ τόπος τῶν Ἐλαιῶν, ὅπου εἶναι τῆς εἰρήνης τὸ σύμβολον, τῷ ἄρχοντι τῆς εἰρήνης). Ὅστις χωριζόμενος ἀπὸ τοὺς Μαθητὰς του, τοὺς ἀφῆκε διαθήκην αἰώνιον, τὴν εἰρήνην Του. Ἀλλὰ καὶ ὁ χρησμὸς τοῦ θεσπεσίου Ζαχαρίου τοῦτο προανεκήρυξεν· «Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται Κυρίου… καὶ στήσονται οἱ πόδες αὐτοῦ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐπὶ τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν τὸ κατέναντι Ἱερουσαλήμ» (Ζαχαρ. ιδ’ 1-4).
Ἐδῶ, ἀφ’ οὗ μὲ τὴν δύναμιν τῶν θείων Του λόγων διήνοιξε τὸν νοῦν τῶν Μαθητῶν τοῦ συνιέναι τὰς Γραφάς, ὅσα δηλαδὴ ἐν τῷ Νόμῳ Μωϋσέως καὶ Προφήταις καὶ Ψαλμοῖς περὶ Αὐτοῦ ἐχρησμοδότησε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον· ἀφ’ οὗ τοὺς ἐπρόσταξε νὰ κηρύξωσιν εἰς ὅλην τὴν κτίσιν τὸ Εὐαγγέλιον, ἤτοι τὸ χαριέστατον μήνυμα τῆς ἀφέσεως καὶ σωτηρίας· ἀφ’ οὗ τοὺς ἐπαρηγόρησεν εἰς τὴν λύπην τοῦ χωρισμοῦ Του, μὲ τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Πατρός, ἐντειλάμενος νὰ προσμένωσιν εἰς Ἱερουσαλήμ, ἕως οὗ ἐνδύσωνται δύναμιν ἐξ ὕψους, ἐπάρας τὰς χείρας Αὐτοῦ, δίδει ὡσὰν βεβαιωτικὴν τῶν ἐπαγγελιῶν, τὴν τελαυταίαν δεσποτικὴν εὐλογίαν.
Δὲν ἐχόρταιναν οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν Μαθητῶν ἀτενίζοντες εἰς ἐκεῖνο τὸ θειότατον πρόσωπον τότε, ὅταν «Βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη, καὶ νεφέλη ὑπέλαβεν Αὐτὸν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν» (Πραξ. α’ 9). Εἰς τὴν νεφέλην ταύτην ἐγὼ βλέπω κεκαλυμμένον Μυστήριον, τοῦ ὁποίου τὸν τύπον προεῖδεν ὁ Θεσβίτης Ἠλίας εἰς ἐκείνην την μικρὰν νεφέλην, ὅπου ὡς ἴχνος
ἀνθρώπου ἀνέβαινεν ἐκ τῆς θαλάσσης εἰς τὸν οὐρανόν· ὅθεν ἔβρεξεν ἄφθονον βροχήν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν τότε ἐχορτάσθη ἡ διὰ τρεῖς καὶ ἥμισυν χρόνους καταξηραμμένη γῆ, καὶ ἐχόρτασε τὸν πεινασμένον λαὸν μὲ καρπὸν ἀφθονίας (Γ’ Βασιλ. ιη΄44). Αὐτὴ εἶναι ἐκείνη ἡ θαυμαστὴ νεφέλη, ὅπου, ἀφ’ οὗ ἀνέβασεν εἰς οὐρανοὺς τὸν δεδοξασμένον Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἔβρεξεν ἐκεῖθεν τὸν καιρὸν τῆς Πεντηκοστῆς, τὴν πολυχεύμονα ὀμβροτοκίαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἡ ἄνυδρος καὶ ἄκαρπος γῆ, ποτισμένη πλουσιοπαρόχως, ἐβλάστησε τὰ εὔοσμα ἄνθη τῶν Χριστιανικῶν ἀρετῶν, ἔδωκεν ἑπταπλασίονα τὸν καρπὸν τῆς ἀληθοῦς διδασκαλίας, καὶ εὐφόρησε τὴν εὐθηνίαν τοῦ θείου κηρύγματος, περὶ τῆς ὁποίας ἴσως ἐχρησμολόγει ὁ Προφητάναξ· «Βροχὴν ἑκούσιον ἀφοριεῖς ὁ Θεὸς τῇ κληρονομίᾳ σου» (Ψαλμ. ξζ΄ 10). «Ἐπεσκέψω τὴν γῆν, καὶ ἐμέθυσας αὐτήν· ἐπλήθυνας τοῦ πλουτίσαι αὐτήν· ὁ ποταμὸς τοῦ Θεοῦ ἐπληρώθη ὑδάτων» (Ψαλμ. ξδ’ 10).
Ἤθελον εἴπει ἀκόμη, ὅτι ἡ μυστηριώδης αὕτη νεφέλη ἦτο τοῦ ὁμοουσίου Πνεύματος ἡ σκιά, ὅπου ἅρπαξεν αἰσθητῶς ἀπὸ τὴν περίγειον παροικίαν τὸν θεῖον Ἥλιον εἰς τὴν οὐράνιον σφαῖραν, ὡσὰν εἰς ἴδιον κέντρον, διὰ νὰ φωτίζῃ ἐκεῖθεν νοερῶς καὶ ἐπίγεια καὶ οὐράνια μὲ τῆς θείας δόξης τὸ ἀνέσπερον φῶς.
Τὴν θαυμαστὴν ἐπάνοδον τοῦ νοητοῦ Ἡλίου τούτου προεῖδε τυπικῶς ὁ Ἐζεκίας, τότε ὅταν παρακαλῶν μὲ θερμὰ δάκρυα τὴν ἀπαλλαγὴν ἀπὸ τοῦ θανάτου τὸν κίνδυνον, εἶδεν εἰς τὸ σκιατερικὸν ὡρολόγιον τὸ χαριέστατον σημεῖον τῆς ὑγείας του, ὅπου διὰ τοῦ Προφήτου Ἡσαΐου τοῦ ἔδειξεν ὁ Θεός. Εἶδεν ὅτι ὁ ἥλιος ἀνέβη ἐπάνω δέκα γραμμάς, ἀπὸ τὰς ὁποίας ἦτο κατεβασμένος. Καὶ ὁ ἄδυτος Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὡσὰν δέκα βαθμοὺς ἦτο κατεβασμένος ἀπὸ τὴν θείαν Του ἀξίαν, δι’ ἄκραν συγκατάβασιν, ὅταν ἔκλινεν οὐρανοὺς, καὶ κατέβη ἐννέα, τὰ ἐννέα τάγματα τῶν Ἀσωμάτων· «βραχύ τι παρ’ Ἀγγέλους» (Ἐβρ. β’ 7) ἠλαττωμένος (καθὼς λέγει ὁ Παῦλος), «γενόμενος ἄνθρωπος ἐν δούλου μορφῇ» (Φιλιπ. β’ 7)· καὶ δέκατον βαθμόν, αὐτὴν τὴν τάξιν τῶν ἀνθρώπων, ὑπὲρ ἄνθρωπον τεταπεινωμένος εἰς τὸ ἑκούσιον πάθος καὶ τὸν θάνατον. Ἀλλ’ Αὐτὸς Ὅστις κατέβη εἰς τὰ κατώτερα μέρη τῆς γῆς, ἀνέβη καὶ πάλιν μὲ τὴν ἔνδοξον Του Ἀνάληψιν τὰ δέκα γραμμάς, ὑψηλότερος καὶ ἀνθρώπων καὶ Ἀγγέλων γενόμενος· «Ὑπεράνω (κατὰ τὸν αὐτὸν Ἀπόστολον) πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας» (Ἐφεσ. α΄ 21), ὑψωθεὶς ἕως εἰς τὴν δεξιὰν τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός. «Ἐγὼ (λέγει ὁ ἴδιος) παρὰ τοῦ Θεοῦ ἐξῆλθον, ἐξῆλθον παρὰ τοῦ Πατρός, καὶ ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον· πάλιν ἀφίημι τὸν κόσμον, καὶ πορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα» (Ἰωάν. ις΄ 27-28). Καὶ τοῦτο μᾶς ἔδωκεν εὐτυχέστατον σημεῖον τῆς σωτηρίας καὶ αἰωνίου ζωῆς διὰ τὸ ἀρρωστημένον καὶ νενεκρωμένον τῇ ἁμαρτίᾳ γένος τὸ ἀνθρώπινον. Ὅθεν ἔλεγε· «Συμφέρει ὑμῖν ἵνα ἐγὼ ἀπέλθω· ἐὰν γὰρ ἐγὼ μὴ ἀπέλθω, ὁ Παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρὸς ὑμᾶς» (Ἰωάν. ις΄ 7).
Οὗτος ἐστάθη τοῦ ἐνανθρωπήσαντος θείου Λόγου ὁ σκοπός, τοῦτο τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας τὸ τέλος· διὰ τοῦτο ἔγινεν Υἱὸς ἀνθρώπου ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο ἀνέστη ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν, διὰ νὰ ὑψώσῃ τὸν πεπτωκότα, διὰ νὰ δοξάσῃ τὸν κατάκριτον, διὰ νὰ θεώσῃ τὸ ἀνθρώπινον. Ἴδετε ἅμιλλαν, ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος τοῦ μίσους, ὅπου ἄναψε καθ’ ἡμῶν ὁ διάβολος, καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο τῆς ἀγάπης, ὅπου ἔδειξε πρὸς ὑμᾶς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖνος ἐφθόνησε τὴν ἀρχαίαν μακαριότητα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, καὶ τὴν ἐξώρισεν ἀπὸ τὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς. Οὗτος αὐτὴν τὴν ἰδίαν φύσιν ὕψωσεν ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν, καὶ ἐκάθισεν αὐτὴν εἰς τὸν θρόνον τῆς θείας δόξης. Ἐκεῖνος δὲν ὑπέφερε νὰ βλέπῃ ὑποτεταγμένα ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτῆς τὰ ἐπίγεια. Οὗτος ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτῆς καὶ τὰ οὐράνια. Ἐκεῖνος τὴν κατέστησεν αἰχμάλωτον τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἁμαρτίας. Οὗτος τὴν ἔκαμε πολῖτιν τοῦ οὐρανοῦ, σύνθρονον τῆς Θεότητος, ἠμφιεσμένην μὲ στολὴν μακαριωτάτης ἀθανασίας, προσκυνουμένην ὑπὸ τῶν Σεραφίμ, ἀντιπληρώσας μὲ κέρδος ἄπειρον τὴν ζημίαν, καὶ μὲ τέχνην θεοπρεπῆ ἀπατήσας τὸν ἀπατήσαντα.
Κατήσχυνε παντελῶς τὸν ἀντίθεον καὶ μισάνθρωπον Ἑωσφόρον ἡ ἔνδοξος τοῦ Σωτῆρος, Ἀνάληψις. Ἐκεῖνος, ὡσὰν πανοῦργος κυνηγός, εἶχεν ἁπλωμένην ἐπάνω εἰς τὸ πρόσωπον τῆς γῆς τὴν ὀλέθριον παγίδα τοῦ θανάτου, ὅπου ἐπιάνοντο ὡσὰν πετεινὰ τοῦ κατακρίτου Ἀδὰμ οἱ δυστυχεῖς ἀπόγονοι, τῶν ὁποίων τὰς ψυχὰς ἐκράτει αἰχμαλώτους εἰς τὰ δεσμὰ τῆς ἀρχαίας κατάρας. Ἠθέλησεν εἰς αὐτὴν τὴν ἰδίαν παγίδα νὰ πιασθῇ ἑκουσίως ἀποθανῶν ὁ θεάνθρωπος Ἰησοῦς. Ἀλλ’ ὡσὰν μέγας ἀετός, συντρίβων μὲ τὴν θείαν Του δύναμιν τὴν παγίδα καὶ λύων τὰ δεσμά, Αὐτὸς μὲν πρῶτος ἐπέταξε τριήμερος ἀναστάς, ἐπέταξαν δὲ σὺν Αὐτῷ ἐλέυθεραι καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν Δικαίων, ψάλλουσαι τὰ ἐπινίκια μὲ τὸν Δαβίδ· «Ἡ παγὶς συνετρίβη καὶ ἡμεῖς ἐρρύσθημεν» (Ψαλμ. ρκγ΄ 7). Καὶ πάλιν καθὼς ὁ ἀετὸς θέλων νὰ δείξῃ εἰς τὰ μικρά του πουλία ἔτι ἀμαθῆ νὰ πετάξωσιν εἰς τὸν ἀσυνήθιστον δρόμον τοῦ ἀέρος, αὐτὸς προάγων τὰ ὁδηγεῖ, ὁμοίως εἰς τὴν ἄβατον τρίβον τοῦ οὐρανοῦ, ὅπου ἀκόμη δὲν ἤθελε φανῆ ἴχνος ἀνθρώπινον, ἀνίπταται ὁ ἀναληφθεὶς Κύριος, προάγων, ὁδηγῶν ὡς νεοσσοὺς τὰ πνεύματα τῶν Δικαίων. «Ὁ ἀετὸς (τὸ προεῖδεν ὁ Μωϋσῆς) προάγων εἰς πτῆσιν, τοὺς νεοσσοὺς αὐτοῦ ἀνεβίβασε» (Ἐξ. ιθ΄ 4)· «καὶ ὄντως ἀναβὰς εἰς ὕψος, ἠχμαλώτευσεν αἰχμαλωσίαν» (Ψαλμ. ξζ΄ 19)· καὶ τοιαύτην, καθὼς ἡ πτῶσις τοῦ πρώτου Ἀδὰμ ἤνοιξεν εἰς ἡμᾶς τὴν εἴσοδον εἰς τὸν ᾍδην, οὕτω τοῦ νέου Ἀδὰμ ἡ Ἀνάληψις ἤνοιξεν εἰς ἡμᾶς τὴν εἴσοδον εἰς τὸν οὐρανόν· «Ἔχοντες οὖν, ἀδελφοί (λέγει ὁ Παῦλος), παρρησίαν εἰς τὴν εἴσοδον τῶν Ἁγίων ἐν τῷ Αἵματι τοῦ Ἰησοῦ, ἣν ἐνεκαίνισεν ἡμῖν ὁδὸν πρόσφατον, καὶ ζῶσαν διὰ τοῦ καταπετάσματος, τουτέστι τῆς σαρκὸς Αὐτοῦ» (Ἑβρ. ι΄ 19-20).
Τοῦ μυστικοῦ τούτου ἀετοῦ τὴν διὰ σαρκὸς εἰς οὐρανοὺς παράδοξον ἄνοδον δὲν δύναται ἀκόμη νὰ καταλάβῃ, καὶ φρίττει ὁ ἀποστάτης ἐχθρός. Καὶ ἄν ὁ Σολομῶν ἔλεγεν, ὅτι τρία εἶναι ἐκεῖνα, ὅπου δὲν καταλαμβάνει, δηλαδὴ τὸν δρόμον τῆς νεώς (τοῦ πλοίου), ὅπου περιπατεῖ εἰς τὴν θάλασσαν· τὸν δρόμον τοῦ ὄφεως διὰ τῆς πέτρας, καὶ τὸν δρόμον τοῦ ἀετοῦ εἰς τὸν οὐρανόν, πρεπωδέστερα δύναται νὰ εἴπῃ ὁ ὑπερήφανος ἐκεῖνος νοῦς, ὅτι τρία μυστήρια δὲν καταλαμβάνει ὁλότελα εἰς τὴν ἔνσαρκον τοῦ θείου Λόγου οἱκονομίαν. Πρῶτον, ὅτι καθὼς ἡ ναῦς (τὸ πλοῖον) διαβαίνει τὰ θαλάσσια κύματα, καὶ τῆς διαβάσεως δὲν ἀφήνει κανένα ἴχνος, οὕτω καὶ τὸ μακαριώτατον Σῶμα τοῦ Χριστοῦ διεπέρασε τὴν ἀπέραντον μήτραν τῆς Παρθένου, καὶ δὲν ἄφησε σημεῖον φθορᾶς κατὰ τὴν ἄσπορον Γέννησιν. Δεύτερον δὲν καταλαμβάνει τὸν δρόμον τοῦ ὄφεως διὰ τῆς πέτρας, ἤτοι πῶς αὐτὸ τὸ ἴδιον Σῶμα, ὅπου ἐτάφη, ὅπου ἠσφαλίσθη εἰς μνῆμα καινὸν λελατομημένον ἐκ πέτρας, ὅπου ἐσκεπάσθη μὲ λίθον μέγαν κείμενον ἐπὶ τὴν θύραν τοῦ μνήματος, διέδραμε μ’ ὅλον τοῦτο, καὶ ἀφήνοντας ὡς ὄφις τὸ παλαιὸν ἔνδυμα τῆς φθορᾶς, ἀνέστη ἐκ νεκρῶν μὲ τὸ νέον ἔνδυμα τῆς ἀφθαρσίας, δίχως νὰ ἀφήσῃ κανένα σημεῖον. Καὶ τρίτον δὲν καταλαμβάνει τὸν δρόμον τοῦ ἀετοῦ εἰς τὸν οὐρανόν, ἤτοι πῶς αὐτὸ τὸ Σῶμα ἀναβαίνει ὑπεράνω τῶν ἀσωμάτων, πῶς τὸ γήϊνον διαπερᾷ τοὺς οὐρανοὺς, πῶς τὸ ἀνθρώπινον καθέζεται εἰς τὸν θρόνον τῆς θείας μεγαλειότητος.
Ἀλλ’ οὔτε οἱ μακάριοι Ἄγγελοι καταλαμβάνουσι τὴν ἔνδοξον ἐν Σώματι Ἀνάληψιν τοῦ Σωτῆρος· ὅθεν τώρα μὲν βλέποντες ἀνερχόμενον τὸν Βασιλέα τῆς δόξης προπορεύονται νὰ ἑτοιμάσωσι τὴν εἴσοδον, καὶ λέγουσιν εἰς τὰς ἀνωτέρω Ταξιαρχίας· «Ἄρατε πύλας οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε πύλαι αἰώνιοι» (Ψαλμ. κγ΄ 7)· τώρα δέ, πάλιν θεωροῦντες τὸν Αὐτὸν νὰ ἀναβαίνῃ ἠμφιεσμένος μὲ ἀνθρώπινον Σῶμα, καὶ τοῦτο σημειωμένον μὲ τὰ στίγματα τῶν πληγῶν καὶ πεφοινιγμένον μὲ τὸ ἐκ τῆς πλευρᾶς Αὐτοῦ ρεῦσαν ἄχραντον Αἷμα, ἀποροῦσιν εἰς τὸ ξένον θέαμα καὶ ἐρωτῶσι· «Τίς οὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ Ἐδώμ; Διατί σου ἐρυθρὰ τὰ ἱμάτια;» (Ἡσαΐας ξγ΄ 2). Πλὴν οἰκονομία εἶναι τὸ ὁρώμενον, θέλοντος τοῦ φιλανθρώπου Δεσπότου νὰ θεατρίσῃ καὶ εἰς τοὺς οὐρανοὺς τοῦ Πάθους τὰ σύμβολα, τεκμήρια ἀνεξάλειπτα τῆς ἀγάπης μὲν πρὸς ἡμᾶς, καὶ τῆς κραταιᾶς κατὰ τοῦ κοσμοκράτορος νίκης. Ἤ μᾶλλον εἰπεῖν· «οὕτως ἔδει παθεῖν τὸν Χριστόν» (Λουκ. κδ’ 46), καὶ εἰσελθεῖν εἰς τὴν δόξαν Αὐτοῦ» (αὐτόθι 26), διὰ νὰ μάθωμεν, ὅτι διὰ τῆς στενῆς ὁδοῦ τῶν παθῶν καὶ τῶν θλίψεων πρέπει καὶ ἡμεῖς νὰ εἰσέλθωμεν εἰς τὴν οὐράνιον Βασιλείαν.
Καὶ ἔπρεπε πάντως, μὲ αὐτὴν τὴν ἰδίαν Σάρκα, ὅπου προσέλαβε νὰ ἀναληφθῇ είς τοὺς οὐρανοὺς ὁ Χριστός· πρῶτον μὲν διὰ νὰ εἶναι μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, δεικνύων πρὸς τὸν ἄναρχον Πατέρα τὴν ἀναμάρτητον ἐκείνην Σάρκα, ὅπου προσέφερεν ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ θυσίαν καθαρὰν καὶ ἀμίαντον, νὰ τὸν ἐξιλεώνῃ διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν. «Οὐ γὰρ (λέγει ὁ Παῦλος) εἰς χειροποίητα ἅγια εἰσῆλθεν ὁ Χριστός, ἀντίτυπα τῶν ἀληθινῶν· ἀλλ’ εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νῦν ἐμφανισθῆναι τῷ προσώπῳ τοῦ Θεοῦ ὑπὲρ ἡμῶν» (Ἐβρ. θ΄ 24). Καὶ ὁ Ἰωάννης· «Ἐάν τις ἁμάρτῃ, παράκλητον ἔχομεν πρὸς τὸν Πατέρα, Ἰησοῦν Χριστὸν δίκαιον» (Α΄ Ἰωάν. β΄ 1).
Δεύτερον δέ, διὰ νὰ ἔχωμεν ἡμεῖς οἱ εἰς Χριστὸν ζήσαντες ἀσφαλῆ καὶ βεβαίαν ἐλπίδα τῆς ἐν σαρκὶ Ἀναστάσεως, καὶ τῆς ἐν σαρκὶ αἰωνίου δόξης. Ἐπειδὴ ἐὰν ἀνέστη ἐν Σαρκί, ἐὰν ἐδοξάσθη ἐν Σαρκὶ ὁ Χριστός, ὅστις εἶναι τῶν πιστῶν ἡ κεφαλή, πρέπει λοιπὸν ἐν Σαρκὶ νὰ δοξασθῶσιν οἱ πιστοί, ὅπου εἶναι τοῦ Χριστοῦ τὰ μέλη, διὰ νὰ εἶναι τὰ μέλη ἀνάλογα τῇ κεφαλῇ. Ὅθεν λέγει ὁ Παῦλος· «Οἷος ὁ χοϊκός, τοιοῦτοι καὶ οἱ χοϊκοί, καὶ οἷος ὁ ἐπουράνιος, τοιοῦτοι καὶ οἱ ἐπουράνιοι· καὶ καθὼς ἐφορέσαμεν τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσομεν καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου» (Α΄ Κορινθ. ιε΄48-49). Καὶ πάλιν· «Ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχομεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς προκειμένης ἐλπίδος· ἣν ὡς ἄγκυραν ἔχομεν τῆς ψυχῆς ἀσφαλῆ τε καὶ βεβαίαν καὶ εἰσερχομένην εἰς τὸ ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος ὅπου πρόδρομος ὑπὲρ ἡμῶν εἰσῆλθεν Ἰησοῦς» (Ἐβρ. ς΄18-20). Ὦ ἀκατάληπτον μέγεθος τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Θεοῦ! Ὦ ὑπέρτατα τῆς ἡμετέρας φύσεως μεγαλεῖα!
Ἀλλ’ ἀνίσως καὶ ἀνέβη ἀπὸ τὴν γῆν εἰς τὸν οὐρανὸν ὁ θεῖος ἡμῶν Πατὴρ καὶ Διδάσκαλος, δὲν μᾶς ἄφησεν ὀρφανούς. Ὅταν μὲ πύρινον ἅρμα ἀνελήφθη ὁ Θεσβίτης Ἠλίας, διὰ νὰ παρηγορήσῃ τὸν μαθητήν του Ἐλισσαῖον τοῦ ἄφησε τὴν μηλωτήν. Ὁμοίως ἀναληφθεὶς ὁ φιλάνθρωπος Κύριος, ἀφήνει εἰς ἡμᾶς εἰς παρηγορίαν τὸ ἔνδυμα τῆς θεότητός του, ὅπου ἐφόρεσε γενόμενος ἄνθρωπος, ἤτοι τὴν μακαριωτάτην Αὐτοῦ Σάρκα εἰς τὸ φρικτὸν τῆς θείας Εὐχαριστίας Μυστήριον, διὰ νὰ εἶναι ἀχώριστος ἀφ’ ἡμῶν. Ὅθεν παρηγορεῖ ἡμᾶς λέγων· «Ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας, ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. κη΄20).
Ἀθάνατε Νυμφίε τῶν ψυχῶν μας! Ἐκεῖθεν ἀπὸ τὴν δεξιὰν τοῦ Θεοῦ, ὅπου σήμερον ἐκάθισας Βασιλεὺς τῶν αἰώνων, πέμψον ἡμῖν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Πατρὸς, τὸ Πανάγιον Πνεῦμα, ὅπερ εἶναι ὁ ἄλυτος σύνδεσμος τῆς ἀγάπης, διὰ νὰ εἴμεθα ἀχώριστοι ἀπὸ Σέ, καὶ νὰ ἀξιωθῶμεν εἰς τὴν γῆν μεταλαμβάνοντες ἀξιως τὸ ἄχραντόν Σου Σῶμα καὶ Αἷμα, νὰ εἴμεθα πάντα μέτοχοι τῆς θείας Σου Χάριτος, καὶ εἰς τὸν οὐρανὸν ἀπολαμβάνοντες τὸ μακάριόν Σου πρόσωπον, νὰ εἴμεθα πάντα μέτοχοι τῆς αἰωνίου Σου δόξης. Ἀμήν.
(Ὀ Μέγας Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἐκδόσεις ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ, τόμος ΙΔ΄ Περίοδος Πεντηκοσταρίου, σ. 255-260)
Λόγος Πανηγυρικὸς
Εἰς Τὴν Ἔνδοξον ΑΝΑΛΗΨΙΝ
Τοῦ ΗΛΙΑ ΜΗΝΙΑΤΗ Ἐπισκόπου Κερνίκης καὶ Καλαβρύτων,
διασκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.
Ἀπό Perseas Persiadis
