Τῷ αὐτῷ μηνὶ Η΄, μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, ἤτοι ἡ σύναξις τῆς ἁγίας κόνεως τῆς ἐκπορευομένης ἐκ τοῦ τάφου αὐτοῦ, ἤγουν τοῦ Μάννα (1).
Οὐ βρῶσιν ἀλλὰ ῥῶσιν ἀνθρώποις νέμει,
Τὸ τοῦ τάφου σου Μάννα μῦστα Κυρίου.
Ὀγδοάτῃ τελέουσι ῥοδισμὸν βροντογόνοιο.
Ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Ἰωάννης ἦταν γιὸς τοῦ Ζεβεδαίου καὶ τῆς Σαλώμης, καὶ νεώτερος ἀδελφός του ἀποστόλου Ἰακώβου. Στὴν ἀρχὴ ἦταν μαθητὴς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, καὶ κατόπιν ἔγινε μαθητὴς τοῦ Κυρίου. Ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ, καὶ μάλιστα μαθητὴς «ὃν ἠγαπα ὁ Ἰησοῦς» (Ἰωάννου ια΄ 20), δηλαδή, τὸν ὁποῖο ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ ἀπένειμε τὴν προσωνυμία τοῦ Θεολόγου, καὶ στὴν ἁγιογραφία εἰκονίζεται μὲ ἕναν ἀετὸ κοντὰ στὸ κεφάλι του.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος εἶναι ὁ Εὐαγγελιστὴς τῆς ἀγάπης. Ὄχι μόνο γιατί ἀναφέρεται συνεχῶς στὴν ἀγάπη, ἀλλὰ κυρίως γιατί τὴν βίωνε καὶ τὴν ἐξέφραζε.
Ἀγαποῦσε πολὺ τὸν Διδάσκαλό του. Τὸν ἀκολούθησε καὶ στὶς πιὸ δύσκολες ὧρες τῆς ἐπίγειας ζωῆς Του. Ὅταν οἱ ἄλλοι μαθητὲς ἦταν κρυμμένοι «διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων», αὐτὸς ἦταν παρὼν στὴν σύλληψή Του, στὴν δίκη καὶ στὸν Γολγοθά, ὅπου κάτω ἀπὸ τὸν Σταυρὸ τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Χριστὸς τὴν μητέρα Του. Μαζὶ μὲ τὸν ἀδελφό του Ἰάκωβο καὶ τὸν Πέτρο, ἀποτελοῦσαν τὴν τριάδα τὸν μαθητῶν ποὺ ἔλαβε μαζί του ὁ Χριστὸς στὴν ἀνάσταση τῆς κόρης τοῦ Ἰαείρου, στὸ ὅρος Θαβώρ, ὅπου «μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν», καθὼς καὶ στὴν Γεσθημανή, ὅπου προσευχήθηκε πρὶν ἀπὸ τὸ πάθος Του.
Ὁ Ἰωάννης εἶναι ὁ συγγραφέας τοῦ 4ου κατὰ σειρὰ Εὐαγγελίου στὴν Καινὴ Διαθήκη, τὸ θεολογικότερο ὅλων καὶ θεωρούμενο ὡς Εὐαγγέλιο τῆς ἀγάπης, καθὼς ἐπίσης τριῶν Καθολικῶν Ἐπιστολῶν καὶ τῆς Ἀποκαλύψεως.
Τὴ ζωὴ τοῦ κοντὰ στὸν Κύριο τὴ γνωρίζουμε μέσα ἀπὸ τὰ Εὐαγγέλια τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὁ Ἰωάννης συνέχισε ἔντονα τὴν δράση του καὶ μετὰ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου. Αὐτὸς καὶ ὁ Πέτρος ἦταν οἱ πρῶτοι ποὺ κήρυξαν μετὰ τὴν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἄγ. Πνεύματος σὲ ὅλο τὸν κόσμο τὸ λόγο τοῦ Κυρίου.
Ἡ παράδοση, ἐπίσης, μᾶς λέει ὅτι ὁ Ἰωάννης κήρυξε τὸ Εὐαγγέλιο στὴ Μικρὰ Ἀσία, καὶ ἰδιαίτερα στὴν Ἔφεσο, ὅπου μὲ τὴν προσευχὴ τοῦ κατέστρεψε τὸ ναό της Ἀρτέμιδος καὶ ὁδήγησε στὸ Χριστό μας, τετρακόσιες χιλιάδες εἰδωλολάτρες. Στὰ χρόνια του αὐτοκράτορα Δομετιανοῦ βασανίστηκε καὶ ἐξορίστηκε στὴν Πάτμο, ὅπου συνέγραψε τὴν Ἀποκάλυψη, κατόπιν Θείου φωτισμοῦ.
Ὁ Ἀπόστολος Ἰωάννης ἔζησε γύρω στὰ 100 χρόνια, ἀφοῦ (κοιμήθηκε, ὅπως ἀναφαίρεται, εἰρηνικὰ γύρω στὸ 105 μὲ 106 μ.Χ.). Ἡ μνήμη τοῦ Ἀποστόλου Ἰωάννου ἑορτάζεται στὶς 26 Σεπτεμβρίου. Ἡ ἑορτὴ τῆς 8ης Μαΐου, συνδέεται μὲ τὴν ἀνάδυση θαυματουργικῆς κόνεως (σκόνης) ἀπὸ τὸν τάφο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ, μέσω τῆς θαυματουργικῆς ἐπενέργειας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ οἱ ντόπιοι τὴν ἀποκαλοῦσαν «ἐπίγειο μάνα».
Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, κατὰ τὴν παράδοση, ἀφοῦ, ὕστερα ἀπὸ θεῖο φωτισμό, προέβλεψε ὅτι ἐπρόκειτο νὰ μεταστεῖ ἀπὸ τὴν παροῦσα ζωὴ στὴν αἰώνια καὶ ἀτελεύτητη, παρέλαβε τοὺς μαθητές του καὶ βγῆκε ἔξω ἀπὸ τὴν Ἔφεσο. Ἐκεῖ σε ἕνα σημεῖο ὑπέδειξε νὰ ἀνοιγεῖ τάφος. Μόλις ἔγινε αὐτό, μπῆκε μέσα ζωντανὸς καὶ κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη. Ὁ τάφος αὐτὸς ἐφεξῆς ἔγινε πηγὴ ἰαμάτων.
Ἡ Σύναξη τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοὺ Ἰωάννου, ἐτελεῖτο στὸν περιφανῆ ναό του, ὁ ὁποῖος βρισκόταν στὸν τόπο ποὺ ὀνομάζεται Ἕβδομον, στὸ σημερινὸ Μακροχώρι τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Γιὰ τὸ ναὸ αὐτὸ στὸν Ἕβδομον, ποὺ ὑπῆρχε κατὰ τὰ τέλη τοῦ 4ου αἰώνα μ.Χ., γνωρίζουμε σχετικὰ ἀπὸ τὸν Σωκράτη τὸν Σχολαστικό. Κατὰ τὸν 9ο αἰώνα μ.Χ. ὁ ναὸς τοῦ Θεολόγου ἦταν καταβεβλημένος δηλ. κατεστραμένος, ἴσως ἐξαιτίας σεισμῶν ἢ καιρικῶν ἐπηρειῶν, καὶ γὶ αὐτὸ ἀνήγειρε αὐτὸν ἐκ βάθρων ὁ αὐτοκράτορας Βασίλειος ὁ Μακεδών.
Συναξαριστής Ἁγίου Νικοδήμου
Ὁ πανάγαθος καὶ φιλάνθρωπος Κύριος ἡμῶν, ὄχι μόνον ἐδόξασε τοὺς Ἁγίους, ὁποῦ διὰ τὴν ἀγάπην του ἀγωνίσθηκαν προθύμως, τόσον τοὺς ἱεροὺς μαθητὰς καὶ Ἀποστόλους, ὅσον καὶ Προφήτας καὶ Μάρτυρας, καὶ ὅλους τοὺς αὐτῷ εὐαρεστήσαντας, καὶ ἀξίωσεν αὐτοὺς τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, καὶ τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τοὺς τόπους ἐκείνους, κατὰ τοὺς ὁποίους ἐδιάτριψαν, ἢ ἐτάφησαν, καὶ αὐτούς, λέγω, ἀποδείχνει γεμάτους ἀπὸ θείας χάριτας, καὶ λαμπρύνει τούτους μὲ πολλὰ θαύματα. Ὅθεν ἀκολούθως, καὶ τὸν τάφον τοῦ σήμερον ἑορταζομένου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου ἐχαρίτωσε, καὶ μὲ πολλὰ ἐστόλισε θαύματα.
Ὁ τάφος γὰρ οὗτος τοῦ μεγάλου τούτου Εὐαγγελιστοῦ, μέσα εἰς τὸν ὁποῖον ἐτάφη, ἀφ’ οὗ ἔζησε χρόνους ρκ΄ [120], ἐπὶ τοῦ βασιλέως Τραϊανοῦ, ὅταν ἔμελλε νὰ μετατεθῇ, ὁ τάφος, λέγω, οὗτος, κάθε χρόνον ἀναβρύει αἰφνιδίως κατὰ τὴν σημερινὴν ἡμέραν μὲ τρόπον θεϊκὸν καὶ παράδοξον, μίαν σκόνιν, τὴν ὁποίαν οἱ ἐγχώριοι ὀνομάζουσι Μάννα, καὶ ταύτην οἱ λαμβάνοντες, μεταχειρίζονται εἰς ἀπολύτρωσιν κάθε πάθους, εἰς ἰατρείαν ψυχῶν, καὶ εἰς ὑγείαν σωμάτων, δοξάζοντες τὸν Θεὸν καὶ τὸν αὐτοῦ θεράποντα Ἰωάννην.
Ἄποψη ἀπὸ τὰ ἐρείπεια τῆς Βασιλικῆς του Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου,
Μανθάνομεν δὲ ἀπὸ τὸ ἐγκώμιον, ὁποῦ ἔχει ὁ Πατριάρχης τῶν Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος εἰς τὸν Θεολόγον τοῦτον Ἰωάννην, ὅτι, πατὴρ μὲν τούτου ἦτον ὁ Ζεβεδαῖος. Μήτηρ δὲ αὐτοῦ, ἦτον ἡ Σαλώμη, ἡ ὁποία ἦτον θυγάτηρ Ἰωσὴφ τοῦ μνηστευσαμένου τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον. Ὁ γὰρ Ἰωσὴφ εἶχε τέσσαρας υἱούς, Ἰάκωβον, Συμεών, Ἰούδαν καὶ Ἰωσῆν, καὶ θυγατέρας τρεῖς, τὴν Ἐσθήρ, τὴν Μάρθαν, καὶ τὴν Σαλώμην, ἡ ὁποία ἐχρημάτισε γυνὴ τοῦ Ζεβεδαίου, μήτηρ δὲ τοῦ Ἰωάννου. Ἐκ τούτου δὲ συμπεραίνεται, ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν, ἦτον θεῖος τοῦ Ἰωάννου, ὡς ἀδελφὸς λογιζόμενος Σαλώμης τῆς θυγατρὸς Ἰωσήφ, τοῦ νομιζομένου πατρὸς τοῦ Κυρίου (2). Πρέπει δὲ νὰ ἠξεύρωμεν, ὅτι ὅταν παρεδόθη ὁ Κύριος ἡμῶν τοῖς Ἰουδαίοις καὶ ἐσταυρώθη, ὅλοι μὲν οἱ ἄλλοι μαθηταὶ ἔφυγον ἀπὸ τὸν φόβον τους, μόνος δὲ οὗτος ὁ Ἰωάννης ἦτον παρών, ὡς ἀγαπητός (καὶ ὡς ἀγαπῶν τὸν Κύριον μὲ τελείαν ἀγάπην, ἐπειδὴ κατ’ αὐτὸν πάλιν τὸν ἴδιον ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον). Μόνος λέγω οὗτος πρῶτος μὲ τὸν Πέτρον, ἐπῆγεν εἰς τὸν τάφον. Μόνος οὗτος ἔλαβε τὴν Θεοτόκον εἰς τὰ ἴδια, μόνος οὗτος εἰς τὴν γῆν ἀπόκτησε τρεῖς μητέρας, πρώτην τὴν Σαλώμην, ἀπὸ τὴν ὁποίαν σαρκικῶς ἐγεννήθη, δευτέραν τὴν Βροντήν, ἐπειδὴ υἱὸς βροντῆς ἐχρημάτισεν. Ὁ γὰρ Κύριος ὠνόμασεν αὐτὸν καὶ τὸν ἀδελφόν του Ἰάκωβον, Βοεναργές, ὃ δηλοῖ υἱοὶ βροντῆς (Μαρ. γ΄, 17). Τρίτην μητέρα κατὰ χάριν καὶ θέσιν ἀπόκτησε, τὴν Κυρίαν Θεοτόκον, κατὰ τὸ πρὸς αὐτὸν ῥηθὲν λόγιον τοῦ Κυρίου τὸ «Ἰδοὺ ἡ Μήτηρ σου» (Ἰω. ιθ΄, 27). Ὁ Θεολόγος οὗτος ἦτον μαζὶ μὲ τὴν Θεοτόκον, ἕως τῆς ἁγίας αὐτῆς Κοιμήσεως. Μετὰ δὲ τὴν Κοίμησιν αὐτῆς, εὐγῆκεν ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἔφεσον, κηρύττων τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου. Ἐκεῖ λοιπὸν εὑρισκόμενος, κατέστρεψε μὲν διὰ προσευχῆς του τὸν περίφημον ναὸν τῆς Ἀρτέμιδος. Ἠλευθέρωσε δὲ ἀπὸ τὴν πλάνην τῆς εἰδωλολατρείας, καὶ ἔφερεν εἰς τὸ φῶς τῆς θεογνωσίας, τεσσαράκοντα μυριάδας, ἤτοι τετρακοσίας χιλιάδας ἀνθρώπων, οἵτινες ἐλάτρευον εἰς τὴν ψευδοθεὰν Ἀρτέμιδα. Ἠλίβατον δὲ ὀνομάζεται τὸ βουνόν, ἐπάνω εἰς τὸ ὁποῖον εἶναι κτισμένος ὁ Ναὸς Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου κατὰ τὴν παλαιὰν Ἔφεσον. Κατὰ δυσμὰς δὲ τοῦ βουνοῦ, ἦτον ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Τιμοθέου. Ὁ τάφος δὲ Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς, καὶ τὸ σπήλαιον τῶν ἑπτὰ Παίδων, ταῦτα εὑρίσκονται εἰς τὸ ἐκεῖ πλησιάζον βουνόν, τὸ ὁποῖον ὀνομάζεται Χειλετῶν, ἢ Χειλέων. Ὁ δὲ τάφος τῆς Ἁγίας Ἑρμιόνης, ἡ ὁποία ἦτον μία ἀπὸ τὰς τέσσαρας θυγατέρας τὰς Προφήτιδας Φιλίππου ἑνὸς τῶν ἑπτὰ Διακόνων (3), ταύτης, λέγω, ὁ τάφος, εὑρίσκεται εἰς τὸ ἐκεῖ πλησιάζον βουνόν. Ἀλλὰ καὶ τὰ ἅγια λείψανα Αὐδάκτου Μάρτυρος καὶ τῆς αὐτοῦ θυγατρὸς Καλλισθένης (4), καὶ ἄλλων Μαρτύρων καὶ Ἐπισκόπων, Ἀρίστωνος, λέγω, Τυράννου, Ἀριστοβούλου, καὶ Παύλου τοῦ Ἐρημοπολίτου, ὅλα ταῦτα τὰ λείψανα εἰς ἐκεῖνο τὸ βουνὸν εὑρίσκονται.
Τελεῖται δὲ ἡ τοῦ Ἰωάννου Σύναξις καὶ ἑορτὴ ἐν τῷ σεπτῷ καὶ ἀποστολικῷ Ναῷ αὐτοῦ, τῷ εὑρισκομένῳ εἰς τόπον καλούμενον Ἕβδομον.
Ἀνακατασκευὴ τοῦ ἐξωτερικοῦ τῆς βασιλικῆς του Ἁγίου Ἰωάννη στὴν Ἔφεσο.
(1) Σημείωσαι, ὅτι ἐγκώμιον ἔπλεξεν εἰς τὸν Εὐαγγελιστὴν τοῦτον Ἰωάννην Πρόκλος ὁ Κωνσταντινουπόλεως, οὗ ἡ ἀρχή· «Οἱ μὲν ἄλλοι Εὐαγγελισταί». (Σῴζεται ἐν τῇ Λαύρᾳ καὶ ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Διονυσίου.) Καὶ Νικήτας ὁ Ῥήτωρ ἐγκώμιον ἔχει εἰς τὸν αὐτόν, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὁ τὸν μέγαν τῆς βροντῆς γόνον». (Σῴζεται ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων, καὶ τῇ τοῦ Διονυσίου, καὶ εἰς τὸν ἕβδομον Πανηγυρικὸν τῆς ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Βατοπαιδίου.) Ὁμοίως καὶ Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἑορτὴν ἄγομεν σήμερον». (Σῴζεται ἐν τῇ Λαύρᾳ, καὶ ἐν τῷ τρίτῳ Πανηγυρικῶ τοῦ Βατοπαιδίου.) Καὶ ὁ Χρυσόστομος, οὗ ἡ ἀρχή· «Πάλιν ἡμῖν ἐξ οὐρανοῦ ἐπεδήμησεν ὁ μέγας». (Σῴζεται ἐν τῇ τοῦ Παντοκράτορος.) Ἐν δὲ τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ σῴζεται ἐγκώμιον εἰς τοῦτον τὸν Εὐαγγελιστὴν καὶ εἰς τὴν Θεοτόκον Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, οὗ ἡ ἀρχή· «Τῆς μὲν τῶν Ἁγίων εὐκλείας τε καὶ δόξης».
(2) Σημείωσαι, ὅτι ἐδῶ ἀφῆκα ἐκεῖνα, ὁποῦ λέγει μεταξὺ ὁ θεῖος Σωφρόνιος. Ἤγουν ὅτι ὁ Κύριος ἐβάπτισεν οἰκείαις χερσὶ μόνον τὸν Πέτρον. Ὁ δὲ Πέτρος ἐβάπτισε τὸν Ἀνδρέαν. Ὁ δὲ Ἀνδρέας ἐβάπτισε τὸν Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην. Ὁ δὲ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης ἐβάπτισαν τοὺς λοιποὺς Ἀποστόλους. Ἀπαράδεκτα γὰρ ταῦτα νομίζονται παρὰ τοῖς κριτικοῖς, καθ’ ὅτι εἶναι ἐναντία τῷ Εὐαγγελίῳ α΄. Διατὶ ὁ Ἰωάννης οὗτος λέγει φανερὰ ὅτι ὁ Ἰησοῦς δὲν ἐβάπτιζε· «Καίτοι γε Ἰησοῦς αὐτὸς οὐκ ἐβάπτιζεν, ἀλλ’ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ» (Ἰω. δ΄, 2). β΄. Διατὶ οἱ Ἀπόστολοι ἐβαπτίσθησαν μὲ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον καὶ μὲ τὴν πυροειδῆ χάριν αὐτοῦ, κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς. Καθὼς ἐπηγγείλατο αὐτοῖς ὁ Κύριος εἰπών· «Ἰωάννης μὲν ἐβάπτισεν ὕδατι, ὑμεῖς δὲ βαπτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ οὐ μετὰ πολλὰς ταύτας ἡμέρας» (Πράξ. α΄, 5). Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Πρόδρομος ἐκήρυττε λέγων περὶ τοῦ Κυρίου· «Ἐγὼ μὲν βαπτίζω ὑμᾶς ἐν ὕδατι, αὐτὸς δὲ βαπτίσει ὑμᾶς ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καὶ πυρί» (Λουκ. γ΄, 16). Ὅθεν καὶ ὁ Θεσσαλονίκης θεῖος Γρηγόριος λέγει, ὅτι τὸ ὑπερῷον εἰς τὸ ὁποῖον κατῆλθε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, ἔγινεν ὡσὰν κολυμβήθρα, μέσα εἰς τὴν ὁποίαν ἐβαπτίσθησαν ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι, καὶ οἱ λοιποὶ οἱ ἐκεῖ εὑρισκόμενοι. Ἀλλὰ καὶ ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐν τῇ ἑρμηνείᾳ τοῦ Εὐαγγελίου, δὲν θέλει, ὅτι νὰ ἐβαπτίσθησαν οἱ Ἀπόστολοι ἄλλο βάπτισμα ἔξω ἀπὸ τὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς. Ἐκεῖνο δέ, ὁποῦ λέγει παρακάτω ὁ θεῖος Σωφρόνιος, ὅτι ὁ Πέτρος καὶ Ἰωάννης ἐβάπτισαν τὴν Θεοτόκον, τοῦτο εἶναι πάντῃ ἀπίθανον. Ὅρα δὲ καὶ εἰς τὴν τριακοστὴν τοῦ Ἰουνίου μηνὸς ἐν τῇ ἑορτῇ τῶν ιβ΄ Ἀποστόλων, ὅπου γράφεται ταῦτα· «Δεῖ εἰδέναι, ὅτι οἱ Πανεύφημοι Ἀπόστολοι καὶ οἱ Δώδεκα, καὶ οἱ ὑπ’ αὐτοὺς Ἑβδομήκοντα, οὓς ὁ Κύριος Ἀποστόλους ἀνέδειξε, σὺν ταῖς πισταῖς γυναιξίν, οὐκ ἐτελέσθησαν τῷ θείῳ βαπτίσματι, διὰ τὸ αὐτὸν ἐκεῖνον τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ὑποσχέσθαι αὐτοῖς οὕτως μετὰ τὴν θείαν Ἀνάστασιν, καὶ εἰπεῖν· “ὅτι Ἰωάννης μὲν ἐβάπτισεν ἐν ὕδατι, ὑμεῖς δὲ βαπτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ”». Καὶ πάλιν· «Χρὴ οὖν γινώσκειν ὅτι μετὰ τὸ ὑποστρέψαι τοὺς Ἀποστόλους εἰς Ἱερουσαλὴμ ἀπὸ ὄρους τοῦ καλουμένου Ἐλαιῶνος, καὶ καθίσαι ἐν τῷ ὑπερῴῳ σὺν πᾶσι τοῖς πιστοῖς ἀδελφοῖς τοῦ Κυρίου, καὶ τῇ Παναχράντῳ αὐτοῦ Μητρί, ὡς εἶναι πάντας ρκ΄, κατῆλθε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐπ’ αὐτούς, καὶ ἐμπλησθέντες ὑπ’ αὐτοῦ, καθὼς καὶ Ἰωὴλ ὁ Προφήτης φησίν, οὐκ ἐδεήθησαν ἑτέρου βαπτίσματος».
(3) Αὕτη ἑορτάζεται κατὰ τὴν τετάρτην τοῦ Σεπτεμβρίου.
(4) Ὁ Ἅγιος οὗτος Αὔδακτος καὶ Καλλισθένη ἡ θυγάτηρ αὐτοῦ, ἑορτάζονται κατὰ τὴν τετάρτην τοῦ Ὀκτωβρίου.
