3 Ἰανουαρίου
Ὁ προφήτης Μαλαχίας ὑπῆρξε ὁ τελευταῖος των συγγραφέων προφητῶν. Κατὰ τηνπερίοδο πουέδρασε, οἱ Ἰουδαῖοι βρίσκονταν ὑπὸ τὴν περσικὴ κυριαρχία καὶ λόγω τῶν ἱστορικῶν αὐτών συγκυριῶν ὁ Μαλαχίας μπορεί νά χαρακτηριστει ὡς “παιδὶ” τῆς περσικῆς περιόδου. Γιὰ τὸν προφήτη Μαλαχία δεν γνωρίζουμε τίποτα παρὰ μονο τό ὁνομά του (Μαλαχίας), τὸ ὁποῖο σημαίνει “ὁ ἄγγελος μού“, ὅπως αὐτὸ καταδεικνύεται στὸ Μάλ.3,1 “ἑξαποστέλλω τόν ἄγγελόν μου, καὶ ἐπιβλέψεται ὀδόν πρό προσώπου μου“. Θέλοντας ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας νὰ ἑρμηνεύσει τό ὁνομά του ἀναφέρει πὼς τὸ ὄνομά του σημαίνει “ὁ ἄγγελός μου ” ἐπειδὴ ὁ Μαλαχίας ἔζησε μιμούμενος τούς ἀγγέλους.
Προφανῶς ὁ Μαλαχίας δὲν θὰ ἀνῆκε στοὺς ἱερατικοὺς κύκλους ἀλλὰ στὴν κατηγορία τῶν φοβουμένων τὸν Θεὸ χωρὶς νὰ παύσει νὰ εἶναι εὐσεβὴς καὶ δίχως νὰ κλονίζεται ἡ πίστη του ὄσο ἀφορά το θέμα τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ. Ὡς χρόνος δράσης τοῦ προφήτου Μαλαχίου προσδιορίζεται τὸ πρῶτο μισό του 5ου π.Χ. αἰώνα, συγκεκριμένα ἡ περίοδος μεταξὺ 485-445 π.Χ. Ὁ Μαλαχίας ἕπεται τῶν προφητῶν Ἀγγαίου καί Ζαχαρία καὶ προηγεῖται τοῦ Ἔσδρα καὶ τοῦ Νεεμία. Ἡ ἐποχὴ ποὺ κηρύττει ὁ Μαλαχίας εἶναι πολυσημαντικὴ γιὰ τὸν ἰουδαϊκο λαό. Ὁ ἰουδαϊκός λαος ἔχει ἐπιστρέψει ἀπὸ τὴ βαβυλώνιο αἰχμαλωσία στήν Παλαιστίνη, ὁ Ναὸς τῆς Ἱερουσαλὴμ ἔχει ἀνοικοδομηθεῖ καὶ ἡ λατρεία γύρω ἀπὸ αὐτὸν ἔχει ὀργανωθεῖ.
Ὁ Μαλαχίας ἐμφανίζεται ὡς συμμεριζόμενος τὸ ἐνδιαφέρον τῶν ἄλλων δυὸ μεταιχμαλωσιακῶν προφητῶν Ἀγγαίου καὶ Ζαχαρία γιὰ τὴν κοινότητα τοῦ Ναοῦ, ὅμως ἀσκεῖ κριτικὴ γιὰ τὸν τρόπο τέλεσης τῆς λατρείας. Δὲν προσφέρονταν τὰ καλύτερα ζώα προς θυσία, ὅπως ὅριζε ὀ νόμος, ἀλλὰ τα χειρότερα (Μαλ. 1,8). Οι ἱερεῖς δέν ἀπέδιδαν σημασία στήν τελετουργικὴ καθαρότητα (Μάλ. 1,12) καὶ εὐθύνονταν γιὰ τὶς κακὲς συνήθειες (Μαλ. 2,2-9), ἐπίσης οὔτε ἀποδιδόταν ἡ δεκάτη. Τὸ βιβλίο τοῦ προφήτου Μαλαχίου κλείνει τὴ σειρὰ τῶν προφητικῶν βιβλίων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
Τὸ βιβλίο τοῦ Μαλαχίου, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖται ἀπὸ 3 κεφάλαια κατά το Μασωριτικὸ κείμενο ἐνῶ στή μετάφραση τῶν Ο’ ἀποτελεῖται ἀπὸ 4 καὶ ἔχει ὡς περιεχόμενο:
α) τὴν ἐπικεφαλίδα – ἐπιγραφή,
β) τήν ἀγάπη του Θεοῦ πρὸς τὸν Ἰακώβ,
γ) τὸν ἔλεγχο τῶν ἱερέων,
δ) τὸ λόγο κατὰ τῶν μικτῶν γάμων καί τῶν διαζυγίων,
ε) τὴν ἔλευση τοῦ Κυρίου καὶ τοῦ ἀγγέλου του, τὴν κρίση τοῦ Θεοῦ, στ) τὴν ἀσέβεια τοῦ λαοῦ πρός τὸ Θεό,
ζ) τὸ ζήτημα τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ καὶ
η) τὶς παραινέσεις.
Ὡς ὑπόθεση τὸ βιβλίο τοῦ Μαλαχίου ἔχει τὸν ἔλεγχο κατὰ τῶν ἱερέων καὶ τοῦ λαοῦ. Κεντρικὴ ὄμως ἰδέα τοῦ βιβλίου ἀποτελεῖ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς ἀγαπᾶ τὸ λαὸ του παρὰ τὴν ἀμφισβήτηση τῆς ἀγάπης αὐτῆς ἀπὸ τὸ λαό, μὲ τὴν ἁμαρτία τῶν ἱερέων καὶ τοῦ λαοῦ προβάλλονται ὡς βασικό ἐμποδιο στὴν ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης αὐτῆς. Ἡ μετάνοια τοῦ λαοῦ θὰ ἐπιφέρει ξανὰ τὴν χάρη τοῦ Θεού, ἡ ὁποία ἀπορρέει ἀπὸ τὴν ἀγαθότητά του. Ὅμως ὁ λαὸς ἐπειδὴ ἐμμένει στὴν ἀμφιβολία περί τῆς θείας δικαιοσύνης ὁ προφήτης προαναγγέλλει τὴν ἐπιφανῆ ἔλευση τοῦ Θεοῦ μὲ μορφὴ πυρός πού θὰ καταστρέψει τοὺς ἀσεβεῖς καὶ θα ἀποκαθάρει τοὺς εὐσεβεῖς (Μαλ. 3,2-3). Ὁ Θεός, στὸ κήρυγμα τοῦ προφήτου Μαλαχίου, ἐμφανίζεται ὡς κριτὴς ποὺ θὰ ἀποκαταστήσει τήν διασαλευμένη ἠθικὴ τάξη. Στὸ θρίαμβο τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ πιστεύει ἀκράδαντα ὀ προφήτης καί σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο καταφαίνεται ἡ πνευματική του συγγένεια μὲ τοὺς προφῆτες τῆς κλασικής περιόδου κυρίως τοῦ 8ου π.Χ. αἰώνα.
Στό προφητικό του βιβλίο, ὁ Μαλαχίας, ὁμιλεῖ περί τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός τό λαό Του, μέμφεται τήν ἀσεβή διαγωγή τοῦ ἱερατείου, ὁμιλεῖ περί τῆς μελλούσης κρίσεως καί προαναγγέλει τήν πρό τῆς μέρας τοῦ Κυρίου προπαρασκευαστική ἐμφάνιση τοῦ ᾿Ιωάννου τοῦ Προδρόμου.
᾿Αλλά καί ὅσα «ἐν προφητείᾳ» ἔλεγε ὁ Προφήτης Μαλαχίας ἐπιβεβαιώνονταν ἀμέσως ἀπό ἕναν ἄγγελο, ὁ ὁποῖος τοῦ τά ἐπανελάμβανε. Τή φωνή δέ τοῦ ἀγγέλου τήν ἄκουγαν καί οἱ ἀνάξιοι, ἐνῶ οἱ ἄξιοι ἔβλεπαν καί τή μορφή του.
᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη καί τό τίμιο λείψανό του ἐνταφιάσθηκε στόν ἀγρό τῶν προγόνων του.
Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ τὴ μνήμη τοῦ προφήτου Μαλαχίου τὴν 3 Ἰανουαρίου.
