Βίος Ὁσιομάρτυρος Παφνουτίου και τῶν σύν αὐτῷ 546 μαρτύρων

Στὶς 25 Σεπτεμβρίου γιορτάζουν δυὸ συνώνυμοι ἅγιοι μὲ τὸ ὄνομα Παφνούτιος. Ὁ ἕνας εἶναι ὁ πατέρας τ?ς ἁγίας Εὐφροσύνης, ὁ ὅσιος Παφνούτιος, ποὺ ἔκοιμηθη εἰρηνικά. Καὶ ὁ ἄλλος εἶναι ὁ ὁσιομάρτυς Παφνούτιος. Πρόκειται γιὰ μιὰ μεγάλη ὄσιακη, Ἱεραποστολικὴ καὶ μαρτυρικὴ μορφὴ τῆς Ἄνω Αἰγύπτου, ποὺ ἔζησε στὰ χρόνια του ἄσεβους διώκτου τοῦ Χριστιανισμοῦ, τοῦ Διοκλητιανοῦ (303 μ.Χ.). Τὰ ἀσκητικὰ τοῦ παλαίσματα ὁ Ὅσιος τὰ ἀσκοῦσε μὲ πολλὴ ἀκρίβεια στὴν περιοχὴ τοῦ Νείλου κοντὰ στὸ χωριὸ Τέντυρα. Τὸν πολύτιμο θησαυρὸ τῆς ἀγάπης του, τὸν Χριστό, δὲν Τὸν κρατοῦσε μόνο γιὰ τὸν ἑαυτό του. Θεωροῦσε μεγάλη του τιμὴ νὰ Τὸν φανερώνει μὲ διδαχὲς στὴν εὐρύτερη περιοχή του. Γι’ αὐτὸ ἐξερχόταν ἀπὸ τὸν τόπο τῆς ἀσκήσεώς του καὶ περιδιάβαινε τὶς πόλεις καὶ φώτιζε μὲ τὸ φῶς τοῦ Χρίστου τὰ σκοτάδια τῶν ψυχῶν τῶν εἰδωλολατρῶν. Πολλοὶ ἄλλαζαν πορεία. Μετανοοῦσαν. Ἀκολουθοῦσαν τὸν δρόμο τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ἔμεγαλυνετο. Στὸ μικρό του ἀσκητήριο ἔφθαναν πολλοὶ γιὰ νὰ ζητήσουν καθοδήγηση καὶ ἐνίσχυση. Εἶχε γίνει πλέον ὁ Παφνούτιος μιὰ ἰσχυρὴ πνευματικὴ προσωπικότητα μὲ κύρος σοφοῦ διδασκάλου καὶ καθοδηγού, μὲ ὄνομα μεγάλου ἅγιου καὶ ὅσιου.

Τέτοια βέβαια ὀνόματα γίνονταν οἱ πρῶτοι στόχοι συλλήψεων ἀπό τους διῶκτες τῆς πίστεως. Ἡ διαταγὴ καὶ γιὰ τὸν Παφνούτιο – χωρὶς ὁ ἴδιος νὰ γνωρίζει κάτι – εἶχε ἐκδοθεῖ ἀπὸ τὸν ἐξουσιαστὴ τῆς Αἰγύπτου Ἀρριανό. «Ὁ Παφνούτιος θὰ συλληφθεῖ, θὰ ἀνακριθεῖ καὶ θὰ τιμωρηθεῖ, ἂν συνεχίσει νὰ πιστεύει καὶ νὰ διδάσκει τὶς χριστιανικὲς ἀλήθειες». Ὁ Κύριος ἀπεκάλυψε στὸν ὅσιο δοῦλο του μὲ μήνυμα (παρουσία) Ἀγγέλου τὸ θέλημά του: «Νὰ ἑτοιμασθεῖς, τοῦ εἶπε, Παφνούτιε, γιὰ νὰ προσφέρεις τὸν ἑαυτό σου θυσία ζῶσα στὸν Κύριο, ἀφοῦ φορέσεις τὴν ἱερατική σου στολή». Μιὰ οὐράνια χαρὰ ἔνιωσε βαθιὰ τοῦ ὁ Ὅσιος. Χωρὶς νὰ δειλιάσει, χωρὶς νὰ κρυφθεῖ οὔτε ἀκόμα νὰ περιμένει νὰ τὸν ἀνακαλύψουν οἱ στρατιῶτες, πορεύθηκε πρὸς τὸν ἔπαρχο Ἄρριανο. Καὶ ἐκεῖ κάτω ἀπὸ τὸν ὑψωμένο θρόνο του, δίπλα στὸν Νεῖλο ποταμό, ὁ ταπεινὸς καὶ θαρραλέος Παφνούτιος αὐτόκλητος παρουσιάστηκε μπροστὰ στὸν ἔπαρχο λέγοντας: «Μὲ ἀναζητεῖς; Ἔγω εἶμαι ὁ Παφνούτιος. Κάνε μὲ ὅ,τι θέλεις». Ὁ ἔπαρχος θαύμασε τὴν τόλμη ἑνὸς τόσο ἀδύνατου, ἥσυχου καὶ σεβάσμιου γέροντα. Ἄλλα δὲν τὸν σεβάστηκε. Διέταξε νὰ τοῦ φορέσουν ἁλυσίδες καὶ νὰ γίνει ἀνάκριση. Στὶς ἀπειλὲς τῶν ἀρχόντων ἀτάραχος ὁ Ὅσιος ὁμολογοῦσε: «Ἀπὸ μικρὸ παιδὶ λατρεύω καὶ προσκυνῶ τὸν Θεὸ τὸν ζῶντα καὶ ἀληθινό. Προτιμῶ τὸν θάνατο, γιατί ἕνας τέτοιος μαρτυρικὸς θάνατος δὲν εἶναι θάνατος ἄλλα ζωὴ αἰώνιος». Ὁ ἔπαρχος τὸν ἀπείλησε ἐπιδεικνύοντας τὰ βασανιστικὰ ὄργανα. Ὁ Ὅσιος ἔμειδιασε. Τὰ περιφρόνησε ὅλα. «Ἡ ζωὴ τῶν Χριστιανῶν, τοῦ λέγει, εἶναι ἀνώτερη ἀπὸ τὰ βασανιστήρια, καὶ δὲν τὰ φοβόμαστε». Ὁ ἔπαρχος ἐξαγριώνεται. Διατάζει καὶ τὸν κρεμοῦν. Τοῦ σχίζουν τὶς σάρκες. Τὸ ἅγνο αἷμα τοῦ Ὁσίου κυλᾶ. Ποτίζει τὸ χῶμα… Ὁ μάρτυρας εἶναι ἐξουθενωμένος, ὅμως προσεύχεται μὲ δυνατὴ πίστη. Ὁ Κύριος τὸν θεραπεύει. Ἔκπληκτοι οἱ δυὸ δήμιοί του στρατιῶτες, ὁ Διονύσιος καὶ ὁ Καλλίμαχος, καθὼς ἀντικρίζουν τὸ θαῦμα, συγκλονίζονται. Ὁμολογοῦν πίστη στὸν ἀληθινὸ Θεό. Καὶ ἀμέσως καταδικάζονται ἀπὸ τὸν ἔπαρχο. Τιμωροῦνται καὶ οἱ δυὸ μὲ ἀποκεφαλισμό. Ἀκολουθεῖ ἡ φυλάκιση τοῦ Ἅγιου. Μέσα στὸ σκοτεινὸ δεσμωτήριο ὁ Ὅσιος προσεύχεται. Μεταβάλλει τὸν τόπο αὐτὸ σὲ ἀσκητήριο. Οἱ προσευχὲς τοῦ εἶναι ἰσχυρές. “Ενα παράδοξο φῶς ἐξέρχεται τὴ νύχτα ἀπό τη φυλακή. Μοιάζει μὲ πύρινη φλόγα. Οἱ δεσμοφύλακες φοβοῦνται γιὰ ἐμπρησμό. Ὅμως ὄχι! Δὲν εἶναι. Εἶναι ὁ Ἅγιος λουσμένος στὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι τὸν εἶδαν αὐτόπτες μάρτυρες καθὼς προσευχόταν μὲ ὑψωμένα χέρια. Ἀκόμη αἰσθάνθηκαν ἀπὸ ἐκεῖνον καὶ μιὰ ἄρρητη εὐωδία. Σημεῖα ὁλοζώντανα αὐτὰ τῆς θείας Χάριτος ποὺ τόσο πλούσια κατοικοῦσε στὸν ὅσιό του Θεοῦ Παφνούτιο. Συγκροτούμενοι μὲ τὸν Ἅγιο ἦταν καὶ 40 βουλευτὲς καταδικασμένοι ἐκεῖ μέσα στὴ φυλακὴ γιατί εἶχαν καταχραστεῖ δημόσια χρήματα. Ἡ φωνὴ τοῦ Ὁσίου τους καλοῦσε σὲ μετάνοια: «Πιστέψτε στὸν Χριστό, τοὺς ἔλεγε ὁ Παφνούτιος, μετανοῆστε, καὶ θὰ ἐλευθερωθεῖτε ἀπὸ τὰ δεσμὰ τὰ πνευματικὸ τῆς ἁμαρτίας». Καὶ ἐκεῖνοι τὸν ἄκουσαν. Καὶ πίστεψαν. Καὶ ὁμολόγησαν σταθερὰ στὸν ἔπαρχο: «Εἴμαστε κι ἐμεῖς ἀπὸ τώρα Χριστιανοί. Περιφρονοῦμε τὸ ψεύτικα εἴδωλα. Ἀγαποῦμε τὸν Κύριο». Ἐξαγριωμένος ὁ ἔπαρχος διέταξε τὸν μαρτυρικό τους θάνατο: «Νὰ ριχτοῦν στὴ φωτιά». Καὶ ἔτσι ἑνωμένοι μέσα στὶς φλόγες καὶ ἐνισχύοντας ὁ ἕνας τὸν ἄλλον -ὅπως ἀργότερα θὰ συνέβαινε μὲ τοὺς 40 μάρτυρες τῆς Σεβάστειας – «ἐπέταξαν» ἀπὸ τὸ καμίνι τῆς φωτιᾶς στὴ δρόσο τοῦ οὐρανίου Παραδείσου καὶ οἱ 40 βουλευτές. Τά θαύματα τῆς πνευματικῆς ἁλιείας ψυχῶν ἀπὸ τὸν ὅσιο Παφνούτιο συνεχίζονται. Τὴ νύχτα μέσα στὴ φυλακὴ ὁ Ὅσιος προσεύχεται «ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τοῦ σύμπαντος κόσμου». Καὶ τὴν ἥμερα ἀθέατος ἀπό τους φύλακες ἐξέρχεται στὴν πόλη, κατηχεῖ στὴν ἀληθινὴ πίστη καὶ «ἐμπνέει πόθο μαρτυρίου» στοὺς κατοίκους. Κάποια μέρα συνάντησε στὸ δρόμο 16 παιδιὰ ποὺ πήγαιναν στὸ σχολεῖο. Ἦταν τὰ παιδιὰ τῶν βουλευτῶν. Τὰ πλησιάζει. Τοὺς ὁμιλεῖ γιὰ τὸν Χριστό, γιὰ τὸ ἔνδοξο τέλος τῶν πατέρων τους. Ἐκεῖνα ἐνθουσιάζονται. Πιστεύουν ἀμέσως στὸν Κύριο. Καὶ ὁ ἔπαρχος τὰ ὅδηγει σὲ ἀνάκριση. Ἐκφοβίζουν πρῶτα τὸ μικρότερο, ἕνα 13χρονο παιδί. Τὸ ἀναγκάζουν νὰ ρίξει θυμίαμα στὸ βωμὸ τῶν εἰδώλων. Ἄλλα ἔκεινο ἀρνεῖται καὶ πετᾶ περιφρονητικὰ μέσα στὴ φωτιὰ τοῦ θυσιαστηρίου τὸ βασιλικὸ πρόσταγμα. Ὀργισμένος ὁ ἔπαρχος διατάζει νὰ ρίξουν τὸν μικρὸ ἀντιδραστικὸ μάρτυρα μέσα στὴ φωτιά. Καὶ τὰ ὑπόλοιπα 15 παιδιὰ ποὺ παραμένουν πιστὰ στὸν Χριστό, καὶ αὐτὰ τὰ τιμωρεῖ ὑποδειγματικά. Δίνει ἐντολὴ καὶ τὰ λογχίζουν μὲ ἀκονισμένα ἀκόντια. Ὁ ὅσιος Παφνούτιος συνεχίζει ἀτάραχος καὶ εἰρηνικὸς μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ νὰ ἐπηρεάζει πλήθη κόσμου καὶ νὰ τὰ στρέφει πρὸς τὸν Χριστό. Ὁ παράδοξος αὐτὸς – γιὰ τοὺς εἰδωλολάτρες – ἄνθρωπος ποὺ τοὺς καταστρέφει τὰ σχέδια, πρέπει νὰ τιμωρηθεῖ ὑποδειγματικά. Γι’ αὐτὸ μὲ μεγάλη συνοδεία στρατιωτῶν τὸν ἔφεραν – ὅπως τὸν Κύριο «ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγήν» – στὸ Νεῖλο. Ἔμοιαζε ἡ πορεία αὐτὴ «μὲ πορεία θριάμβου». Ὁ Ὅσιος στὴ νέα του ἀνάκριση δήλωσε καὶ πάλι τὴν ἀκλόνητη πίστη του στὸν Κύριο καὶ Θεό του. Ἐκεῖνες τὶς ἥμερες στὶς ὄχθες τοῦ Νείλου ὁ Κύριος χάρισε στὸν Ὅσιό του καὶ μιὰ νέα δόξα. Κατήχησε καὶ ὁδήγησε στὸν Χριστὸ μιὰ ὁμάδα ὀγδόντα ψαράδων. Ἄλλα καὶ αὐτοὶ δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ἑξαιρεθοῦν ἀπὸ τὰ μαρτύρια, γιατί μὲ θάρρος ὁμολόγησαν τὴν πίστη τους. Καὶ ὅλοι μαζὶ θανατώθηκαν ἀπὸ τὰ ξίφη τῶν ἀγρίων δημίων. Ἦρθε καὶ ἡ σειρὰ τοῦ Ὁσίου. Τὸν ἔδεσαν σὲ τροχό. Καὶ τὸν περιέστρεφαν μὲ μανία. Τὸ ἀσκητικό του σῶμα ἐξαρθρώθηκε καὶ διαμελίστηκε. Μὲ θαῦμα ὅμως μεγάλο ὁ Κύριος τὸν θεράπευσε καὶ τὸν ἀνέστησε! Παρουσιάζεται καὶ πάλι ὁ Ὅσιος μπροστὰ στὸν Ἄρριανο. Μὲ νέα τόλμη προσπαθεῖ νὰ τὸν συνταράξει μὲ ἄφυπνιστικους λόγους. Ὁ ἐγωιστὴς ὅμως ἔπαρχος σκληρύνεται περισσότερο. Ἀντίθετα ὁ Εὐσέβιος ὁ πραιπόσιτος (=ἀξιωματοῦχος) μὲ τοὺς τετρακόσιους στρατιῶτες του ποὺ παρακολουθοῦν μαζὶ ἔκθαμβοι τὰ μεγαλεῖα τοῦ παντοδυνάμου Θεοῦ, συγκλονίζονται καὶ ὁμολογοῦν πίστη στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ἀμέσως τιμωροῦνται παραδειγματικὰ καὶ αὐτοί. Παραδίδονται στὶς φλόγες καὶ πεθαίνουν μαρτυρικά. ‘Άλλα 400 ἔνδοξα στεφάνια φέρνουν οἱ ἄγγελοι ἀπὸ τὸν οὐρανὸ γιὰ νὰ στεφανώσουν τοὺς νέους ἀθλητὲς τῆς πίστεως… Ἔφθασε ὅμως καὶ τὸ τέλος τοῦ Ὅσιου. Ὁ Παφνούτιος θὰ σταυρωθεῖ ὅπως ὁ «Ἀρχηγός του», ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Γαλήνιος καὶ ἀτάραχος, μὲ εὐχαριστία πρὸς τὸν πανάγιο Θεό, πλησίασε τὸν σταυρὸ τοῦ μαρτυρίου του. Ἦταν ἕνας ξερὸς φοίνικας. Ἐκεῖ ἐπάνω ἅπλωσαν καὶ κάρφωσαν τὰ χέρια τοῦ γενναίου αὐτοῦ ὅμολογητου. Ἐκεῖ παρέδωσε τὸ πνεῦμα του. Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἔδειξε σὲ ὅλους μὲ τὸ παράδειγμά του «πὼς ἕνας ἄνθρωπος εἶναι δυνατὸν παρακινούμενος ἀπὸ φλογερὸ ζῆλο νὰ μπορεῖ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ νὰ ἐπηρεάζει στὸ καλὸ καὶ νὰ μεταμορφώνει μιὰ ὁλόκληρη κοινότητα». Ἡ Παράδοση ἀναφέρει ὅτι ἀμέσως μετὰ τὴν ἐκπνοὴ τοῦ μάρτυρα βλάστησαν ἀπὸ τὸ ἄκαρπο δένδρο δώδεκα κλῶνοι γεμάτοι καρπούς. Οἱ σταυρωτές του ἔγιναν καὶ αὐτοὶ Χριστιανοί. Ἡ ψυχῆ τοῦ ὁσιομάρτυρος Παφνουτίου εἶχε πλέον πετάξει στὸν οὐρανό. Ἐμπρὸς τοῦ ἀντίκριζε πανευτυχὴς τὸ πρόσωπο τοῦ λατρευτοῦ του Κυρίου, τῆς Παναγίας, τῶν Ἁγίων, ἄλλα καὶ τῶν 546 συνολικὰ Μαρτύρων ποὺ ὁ ἴδιος μὲ τὴ Χάρη τοῦ Κυρίου εἶχε ὁδηγήσει ἐκεῖ. Ὁσιότητα, Ἱεραποστολή, Μαρτύριο. Εἶναι τὸ τρίπτυχό της ζωῆς τοῦ ἁγίου Παφνουτίου. Αὐτὸ ἂς εἶναι τὸ σύνθημα καὶ τῆς δικῆς μας ζωῆς. Τὸ νέο ἐκκλησιαστικὸ ἔτος ἄνοιξε καὶ πάλι μπροστά μας. ‘Άς τὸ βαδίσουμε σύμφωνα μὲ τὸ πρότυπό της ζωῆς τοῦ Ἁγίου μας. Μὲ ἀγώνα γιὰ ὁσιότητα καὶ ἐξαγνισμό, μὲ δράση γιὰ ἱεραποστολὴ καὶ γνωριμία τῶν ἀνθρώπων μὲ τὸν Σωτήρα Κύριο καὶ μὲ διάθεση νὰ μαρτυροῦμε γιὰ τὸν Χριστό, δεχόμενοι εἰρωνεῖες ἡ χλευασμὸ ἡ περιφρόνηση τοῦ κόσμου. Ὅλα μὲ χαρὰ καὶ γιὰ τὴ δόξα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ!

πηγή