Βίος Ἁγίων Μαρτύρων καί ὀμολογητῶν Γουρία, Σαμωνάν καί Ἀβίβου

Οἱ ἅγιοι μάρτυρες Γουρίας καὶ Σαμωνᾶς ἦταν ἱερεῖς στὴν περιοχὴ τῆς ᾽Εδέσσης τῆς ᾽Οσροηνῆς [σημ. Οὔρφα), ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Διοκλητιανὸς ἐξαπέλυσε τὸν μεγάλο διωγμό του (303). Κατηγορούμενοι ὅτι βοηθοῦσαν φυλακισμένους χριστιανοὺς καὶ ἐνθάρρυναν τοὺς πιστοὺς νὰ ἀντιστέκονται στὰ διατάγματα καὶ νὰ παραμένουν στέρεοι στὴν πίστη, παρουσιάσθηκαν ἐνώπιον τοῦ διοικητῆ, ὁ ὁποῖος προσπάθησε νὰ τοὺς κάνει νὰ ἀποστατήσουν. Οἱ δύο ὁμολογητὲς ἀρνήθηκαν λέγοντας: «Δὲν θὰ προδώσουμε τὸν ἕνα Θεό, τὸν οὐράνιο, δὲν θὰ τὸν ἀνταλλάξουμε μὲ μιὰ χειροποίητη εἰκόνα. Λατρεύουμε Χριστὸ τὸν Θεὸ ποὺ ἀπὸ καλωσύνη μᾶς ἔσωσε ἀπὸ τὴν πλάνη· εἶναι τὸ φῶς μας, ὁ ἰατρός μας καὶ ἡ ζωή μας». ῾Ο διοικητὴς τοὺς κατηγόρησε γιὰ στασιασμὸ κατὰ τῶν διαταγῶν τοῦ αὐτοκράτορα καὶ τοὺς ὑποσχέθηκε νὰ τοὺς θανατώσει μέσα σὲ τρομερὰ μαρτύρια ἂν ἐπέμεναν. «Δὲν θὰ πεθάνουμε, ὅπως λές, ἀλλὰ θὰ ζήσουμε, σύμφωνα μὲ τὴν πίστη μας, ἂν κάνουμε τὸ θέλημα τοῦ Δημιουργοῦ μας», ἀπάντησαν. «Τὰ βασανιστήριά σου, δὲν μᾶς φοβίζουν. Δὲν διαρκοῦν παρὰ μόνον γιὰ λίγο, καὶ περνοῦν δίχως νὰ ἀφήνουν ἴχνη. ᾽Εμεῖς ὅμως τρέμουμε τὴν αἰώνια τιμωρία ποὺ προορίζεται γιὰ τοὺς ἀσεβεῖς καὶ ἀποστάτες. ῾Ο Θεός μας θὰ μᾶς ἱκανώσει νὰ ὑπομείνουμε τὰ μαρτύρια ποὺ διαρκοῦν στιγμιαῖα καὶ ἔπειτα ἐξαφανίζονται, ὅταν τὸ πνεῦμα ἐγκαταλείψει τὸ σῶμα». ᾽Ακούγοντας αὐτὰ ὁ διοικητὴς διέταξε νὰ τοὺς φυλακίσουν μαζί μὲ ἄλλους ἱερεῖς καὶ διακόνους. Λίγες ἡμέρες ἀργότερα τοὺς ἔβγαλαν καὶ τοὺς κρέμασαν ἀπὸ τὸ ἕνα χέρι γιὰ πέντε ὧρες. Καθὼς αὐτοὶ ὑπέμεναν σιωπηλοὶ τὸ μαρτύριο, καὶ στὶς προτάσεις τῶν δημίων τους ἀπαντοῦσαν μὲ ἕνα ἀρνητικὸ νεῦμα τοῦ κεφαλιοῦ, τοὺς ἔριξαν σὲ ἕνα ὑπόγειο ὀνομαζόμενο «σκοτεινὸ λάκκο», ὅπου ἑμειναν τρεισήμιση μῆνες σὲ ἀπόλυτο σκοτάδι, δίχως νὰ πιοῦν ἢ νὰ φᾶνε σχεδὸν τίποτε.

῞Οταν ἐμφανίσθηκαν πάλι ἐνώπιον τοῦ ἡγεμόνα, ἐπέδειξαν τὴν ἴδια σθεναρὴ στάση καὶ έίπαν: «Δηλώσαμε ὅτι εἴμαστε ἀμετάθετοι στὴν πίστη καὶ τὸν λόγο μας, κάμε ὅ,τι σὲ διέταξε ὁ αὐτοκράτορας. ῎Εχεις ἐξουσία πάνω στὰ σώματά μας, ὄχι ὅμως καὶ στὶς ψυχές μας». Τοὺς κρέμασαν ἀνάποδα, ὅμως αὐτοὶ δὲν ἔπαυσαν νὰ προσεύχονται στὸν Θεὸ νὰ τοὺς χαρίζει τὴν καρτερία τῶν πατριαρχῶν, τῶν προφητῶν, τῶν ἀποστόλων καὶ τῶν μαρτύρων ποὺ ὑπέφεραν πρὶν ἀπὸ αὐτοὺς γιὰ τὴν ᾽Αλήθεια.
᾽Απαγγελθηκε τέλος ἡ ποινὴ τοῦ θανάτου στὶς 15 Νοεμβρίου. Οἱ στρατιῶτες μετέφεραν τὸν Σαμωνᾶ, τοῦ ὁποίου εἶχαν σπάσει την ἐπιγονατίδα, μέχρι τὸ κριτήριο καὶ ὑποβάσταζαν τὸν Γουρία, ἐξαιτίας τῆς ἡλικίας του. ᾽Ακούγοντας τὴν ποινή, τὸ πρόσωπό τους ἑλαμψε ἀπὸ χαρὰ καὶ εἶπαν: Εἱμαστε οἱ ἀθλιότεροι τῶν ἀνθρώπων. Δὲν ἀξίζουμε νὰ λογιζόμαστε μεταξὺ τῶν δικαίων καὶ νὰ συγκρινόμαστε μαζί τους. Μᾶς δίνει ὅμως παρηγοριὰ ὁ λόγος τοῦ Κυρίου μας: ῾Ο ἀπολέσας τὴν ψυχήν αὐτῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὑρήσει αὐτήν Ματθ. 10, 39). ῍Ας εἶναι δοξασμένος Αὐτὸς ποὺ μᾶς ἔκρινε ἁξιους νὰ ὑπομείνουμε ὅλα τὰ μαρτύρια στὸ ὁνομα τοῦ ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ». Πρὶν τοὺς ἀποκεφαλίσει ὁ δήμιος, εἶπε: «Προσευχηθέιτε γιὰ μένα, σᾶς ἱκετεύω, γιατὶ κάνω τὸ κακὸ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ», ῾Ο Σαμωνᾶς καὶ ὁ Γουρίας γονάτισαν, στραμμένοι πρὸς τὴν ᾽Ανατολή, καὶ ἀπευθύνθηκαν στὸν Θεὸ λέγοντας: «Θεὲ καὶ Πατέρα τοῦ Κυρίου μας ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, δέξου τὸ πνεῦμα μας καὶ φύλαξε τὰ σώματά μας γιὰ τὴν ἀνάσταση». Προσέφεραν τὸν αὐχένα τους στὸν δήμιο καὶ ἀποκεφαλίσθηκαν ὁ ἕνας μετὰ τὸν ἁλλο. ῞Οταν μαθεύτηκε ἡ ἐκτέλεση τῶν δύο μαρτύρων σύσσωμος ὁ λαὸς τῆς πόλεως ἔσπευσε ἐπὶ τόπου γιὰ νὰ περισυλλέξει τὰ τίμια λείψανά τους, μέχρι καὶ τὴ σκόνη ποὺ εἶχε ραντίσει τὸ αἶμα τους. ᾽Ενταφιάσθηκαν έν μέσῳ θυμιαμάτων, εὐωδιῶν, ψαλμῶν καὶ ὕμνων ποὺ ἐδόξαζαν τὸν Θεόν γιὰ τὴ φανέρωση τῆς δυνάμεώς Του στὴν καρτερία τῶν μαρτύρων.
῾Ο ἅγιος ῾Αβιβος ἦταν διάκονος τὴν ἐποχὴ ποὺ ὁ Λικίνιος, στὰ χνάρια τοῦ Διοκλητιανοῦ, ἐξαπέστεισε νέο διωγμὸ κατὰ τῶν χριστιανῶν (309). Διέτρεχε παρανόμως τὰ χωριὰ τῆς περιοχῆς τῆς ᾽Εδέσσης γιὰ νὰ συνάζει τοὺς πιστοὺς στὶς ἐκκλησίες, νὰ τοὺς διαβάζει τὶς Γραφὲς καὶ νὰ τοὺς ἐνδυναμώνει γιὰ νὰ ἐγκαρτεροῦν στὴν ἀλήθεια τῆς πίστεως, δίχως τὸν φόβο τῶν διωκτῶν τους. ῞Οταν τὸ ἑμαθε ὁ διοικητὴς τῆς ᾽Εδέσσης Λυσανίας, ἐξοργίσθηκε καὶ ἑβαλε νὰ ἀναζητήσουν τὸν τολμητία διάκονο. Καθὼς δὲν τὸν ἔβρισκαν, συνέλαβαν τὴν οἰκογένειά του καὶ τοὺς συγχωριανούς του. Μαθαίνοντας τὸ νέο, ὁ Ἄβιβος ἀναχώρησε γιὰ τὴν ῾Εδεσσα ὅπου καὶ παραδόθηκε στὸν ἐπικεφαλῆς τῆς φρουρᾶς τοῦ διοικητῆ. ᾽Εκεῖνος προσπάθησε νὰ τὸν πείσει νὰ διαφύγει, λέγοντάς του ὅτι ἔτσι κι ἀλλιῶς ἡ οἰκογένειά του δὲν διέτρεχε κανένα κίνδυνο, ὁ ἅγιος ὅμως ἐπέμενε, πεπεισμένος ὅτι ἧταν θέλημα Θεοῦ νὰ ὁλοκληρώσει τὸ ἑργο του διὰ τοῦ μαρτυρίου.
῾Ο Ἄβιβος ἐπέδειξε στὴν ἀνάκριση μιὰ τέτοια παρρησία καὶ, περιφρόνηση γιὰ τὰ εἴδωλα, ποὺ ἑξαλλος ὁ διοικητὴς ἔβαλε νὰ τον μαστιγώσουν ἀνελέητα. Λίγες ἡμέρες ἀργότερα, ὁδηγήθηκε ξανὰ ἐνώπιον τοῦ Λυσανία. ᾽Αρνούμενος πάντα νὰ ὑποταχθεῖ, τὸν κρέμασαν καὶ τοῦ τραβοῦσαν μέχρι συνθλίψεως τὰ τέσσερα μέλη, ἐνῶ τὴν ἱδια στιγμὴ τοῦ ξέσχιζαν τὶς σάρκες μὲ σιδερένιες κτένες. Στὴν ἀπειλὴ νέων καὶ φοβερότερων ἀκόμη βασανιστηρίων, ὁ ἅγιος ἀπάντησε: «Τὰ μαρτύρια τοῦτα χαλυβδώνουν ἀκόμη περισσότερο τὴ θέλησή μου, ὅπως φέρει καρποὺς τὸ δένδρο ποὺ τὸ ποτίζουν». Βλέποντας πόσο ἀνίσχυρος ἧταν, ὁ διοικητὴς εἶπε: «῾Η θρησκεία σου, σὲ διδάσκει νὰ μισεῖς τὸ ἵδιο τὸ σῶμα σου καὶ νὰ ἀρέσκεσαι στὸν πόνο;» «Δὲν μισοῦμε τὸ σῶμα μας», ἀπάντησε ὁ Ἄβιβος, «ἀλλὰ ἀγαλλιάζουμε θεωρώντας ἀόρατες πραγματικότητες βεβαιωμένες ἀπὸ τὴν ἐπαγγελία, ὄτι γιὰ ἐκείνους ποὺ ἀγαποῦν τὸν Χριστὸ οὐκ ἅξια Τὰ παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρὸς τἡν μέλλουσαν δόξαν (Ρωμ. 8, 18)». Καθὼς ὁ διὰ τοῦ ξίφους θάνατος φαινόταν ὑπερβολικὰ ἤπιος στὸν διοικητή, διέταξε νὰ κάψουν τὸν ἅγιο σὲ ἀδύνατη φωτιά. Τὸν ὁδήγησαν στὴν πυρά, σύροντάς τον ἀπὸ ἕνα λουρί ποὺ είχαν στερεώσει στὸ στόμα του. ῾Η μητέρα του, ντυμένη στὰ λευκά, ὄπως καὶ σὲ μέρα ἑορτῆς, βάδιζε δίπλα του. Φθάνοντας στὸν τόπο τῆς ἐκτελέσεως, ὁ Ἄβιβος προσευχήθηκε πρὸς τὴν ᾽Ανατολή, ἔπειτα στρεφόμενος εὐλόγησε τὸ πλῆθος ποὺ εἶχε ἑρθει νὰ τὸν συνοδεύσει καὶ τὸ ὁποῖο τοῦ εὐχήθηκε νὰ βρεῖ τὴν εἰρήνη. ῞Οταν ἄρχισαν νὰ τρίζουν τὰ ξύλα στὴ φωτιά, ἄνοιξε τὸ στόμα του καὶ παρέδωσε γρήγορα τὸ πνεῦμα. Οἱ χριστιανοὶ τράβηξαν τότε τὸ τίμιο λείψανό του ἀπὸ τὴ φωτιά, τὸ ἄλειψαν μὲ λάδι καὶ ἀρώματα καὶ τὸ ἐνταφίασαν στὸν ἱδιο τάφο, ὅπου εἶχαν ἐναποθέσει τὸν Γουρία καὶ τὸν Σαμωνᾶ.

Νέος Συναξαριστής, Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου