Βίος Ὁσίας Πελαγίας τῆς ἀπὸ ἑταιρίδων.

1. Ἡ ὁσία Πελαγία ἔζησε στην ᾿Αντιόχεια το δεύτερο ἥμισυ τοῦ 5ου αἰῶνα. Ἔκδοτη στοὺς χοροὺς καὶ στὶς ἔκλυτες ἡδονές, ὅταν ἀκόμη λεγόταν Μαργαρίτα, ἦταν ἡ πλέον γνωστὴ ἑταίρα τῆς μεγάλης ἐκεινης πόλεως καὶ εἶχε προσποριστεῖ ἀπὸ τὴν ἀκολασία της μεγάλη περιουσία, τήν ὁποία χρησιμοποιοῦσε ἀποκλειστικὰ γιὰ νὰ καλλωπίζει τὸ σῶμα της μὲ πολύτιμα κοσμήματα καὶ σπάνια ἀρώματα, για νὰ προσελκύει νέα θύματα στὰ δίχτυα της καὶ νὰ τὰ βυθίζει στήν ἀπώλεια. Εἶχε δούλους πολλοὺς καὶ ὑπηρέτες, ποὺ τὴν συνόδευαν πάντα ὅταν ἔβγαινε στήν πόλη καθισμένη πάνω στην πολυτελή της ἅμαξα.

Μιὰ ἡμέρα ὁ ἀρχιεπίσκοπος ’Αντιοχείας, ὁ ὁποῖος εἶχε συγκαλέσει σὲ σύνοδο όγδόντα ἐπισκόπους γιὰ νὰ ρυθμίσουν ἐκκλησιαστικὲς ὑποθέσεις τῆς περιοχῆς, κάλεσε ἕναν ἀπὸ αὐτούς, τόν ἅγιο Νόννο, ἐπίσκοπο Ἐδέσσης [10 Νοεμ.] νὰ κηρύξει τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ στὸν ναό τοῦ ἁγίου Ἰουλιανοῦ. Την ὥρα ποὺ προέτρεπε τοὺς ἀκροατές του να μετανοήσουν καὶ νὰ ζήσουν ἐνάρετα καὶ θεάρεστα, ἔτυχε νὰ περνάει ἡ Πελαγία με τὴ συνηθισμένη της ἀκολουθία μπροστὰ ἀπὸ τὴν ὁμήγυρη. Κι ἐνῶ οἱ ἐπίσκοποι καὶ ὁ εὐλαβής κόσμος ἔστρεψαν ἀλλοῦ το βλέμμα, ὁ ἅγιος Νόννος εἶπε δυνατὰ σ’ ἐκείνους ποὺ τὸν περιστοίχιζαν: «Ἀλίμονο σε μᾶς, τοὺς ὀκνηροὺς καὶ ἀμελεῖς, διότι θὰ ἐντραποῦμε τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως, ἀφοῦ ὁ ζῆλος καὶ ἡ φροντίδα μας γιὰ τὸ πῶς θὰ γίνουμε ἀρεστοὶ στον Θεό, πολὺ ὑπολείπεται τῆς ἐπιμέλειας μὲ τὴν ὅποια καλλωπίζεται αὐτὴ ἡ γυναίκα ἁπλῶς καὶ μόνο γιὰ μιὰ πρόσκαιρη ὴδονή». Καὶ ὅταν ἐπέστρεψε στὸ κελλί του πέρασε ὅλη τὴν ἡμέρα ἀναπέμποντας διάπυρη εὐχὴ προς τόν Κύριο, νά συνδράμει στὴ μεταστροφὴ τῆς γυναικός.

Τὴν ἐπαύριο, ἡ Πελαγία βρισκόταν μεταξὺ ἐκείνων ποὺ ἀκουγαν τὸν Νόννο νὰ ἑρμηνεύει το Εὐαγγέλιο κατὰ τη θεία Λειτουργία. Τὰ λόγια τοῦ ἐπισκόπου γιὰ τὴν ὴμερα τῆς Κρίσεως καὶ τὴν αἰώνια τιμωρία τῶν ἁμαρτωλὥν στὴν κόλαση, εἰσῆλθαν βαθιὰ στὴν καρδιά της, σὰν κοφτερὸ σπαθί, καὶ ἀφύπνισαν μέσα της τὸν μόνο ἀληθινὸ ἔρωτα, τὸν ἔρωτα γιὰ τὸν οὐράνιο Νυμφίο. Μόλις γύρισε στὴν ἔπαυλή της, ἔγραψε στὸν ἀγιο ἐπίσκοπο, παρακαλώντας τον νὰ τὴν δεχθεἷ καὶ νὰ μὴ βδελυχθεῖ τὴν ἀσωτεία της ἂν ἦταν πράγματι θεράπων Ἐκείνου ποὺ δὲν ἦλθε καλέσαι δικαίους, ἀλλ’ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν (Ματθ. 9, 13). Ὁ Νόννος τῆς ἀπάντησε ὅτι ἂν πραγματικὰ εἶχε ἀποφασίσει νὰ μετανοήσει, θὰ ἔπρεπε νὰ παρουσιασθεῖ στὴν ἐκκλησία, ἐνώπιον ὅλης τῆς συνάξεως τῶν κληρικῶν καὶ τῶν λαϊκῶν, γιὰ νὰ ὁμολογήσει τ’ ἀνομήματά της. Ἡ Πελαγία ἄδραξε τὴν εὐκαιρία κι ἔσπευσε στὴν ἐκκλησία, ξεχνώντας τὶς πομπώδεις συνοδεῖες της καὶ τὴν παλαιὰ ἀλαζονεία της. Ἔπεσε στὰ πόδια τοῦ ἐπισκόπου καὶ τὸν ἱκέτευσε νὰ ἐνεργήσει ὥστε μὲ τὸ ἅγιο βάπτισμα νὰ ἀναγεννηθεῖ μέσα της ἡ θεία ζωή, ὅποτε ὁ δαίμονας καὶ ἡ συνήθεια νὰ μὴν τὴν ξαναφέρουν στὴν ἀκόλαστη ζωή. Ὅλη ἡ ’Αντιόχεια χάρηκε μὲ το βάπτισμα τῆς Πελαγίας, χάρηκε ποὺ ἡ ψυχὴ αὐτὴ βρῆκε τὴ σωτηρία της. Τὴν ἐμπιστεύθηκαν γιὰ κάποιο χρονικὸ διάστημα στὴ Ρωμάνα, μιὰ μοναχή ποὺ τὴν μύησε στὸν πνευματικὸ ἀγῶνα καὶ τὴ ζωὴ τῆς μετανοίας. Μὲ τήν προσευχὴ καὶ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, κατατρόπωσε τοὺς πειρασμοὺς τῆς ἐπιστροφῆς στὴν ἀμαρτωλὴ ζωή, ποὺ δεν ἀργήσαν νὰ τῆς ἐπιτεθοῦν.

’Αφοῦ μοίρασε ὅλη τὴν περιουσία της στοὺς πτωχοὺς καὶ ἀπελευθέρωσε τοὺς δούλους της, ἡ Πελαγία, ἀπαλλαγμένη ἀπὸ κάθε τί ποὺ τὴν ἔδενε μὲ τὰ ἐγκόσμια, ἄλλαξε τὴν ἐνδυμασία της φορῶντας φθαρμένα καὶ κουρελιασμένα ἀνδρικά ἐνδύματα, κι ἔφυγε κρυφά γιὰ ν’ άσκητἐψει στὴν Παλαιστίνη, στὸ Ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, ἄγνωστη σὲ ὅλους. Γιά χρόνια ἔμεινε ἔγκλειστη σ’ ἕνα μικρὸ κελλί, δίνοντας καθημερινὸ ἀγώνα ἐνάντια στά πάθη ποὺ εἶχαν ριζώσει στὸ κορμί της κι ἀφιερώνοντας ὅλο τὸν ζήλο -ποὺ κάποτε ἀφιέρωνε στὸν καλλωπισμὸ καὶ στ’ ἀρώματα στὸν καλλωπισμὸ τῆς ψυχῆς της γιὰ τὴν αἰώνια ζωή. Κι ἐνῶ ἔμενε μόνη της, ἡ φήμη γιὰ τοὺς ἄθλους της ἔγινε γνωστὴ σ’ ὅλους τοὺς ἀσκητὲς τῆς Παλαιστίνης, οἱ ὁποῖοι νόμιζαν ὅτι πρόκειται γιὰ άνδρα. Κι ὅταν παρέδωσε τὴν ψυχή της στὸν Θεό, μαζεύθηκαν ὅλοι οἱ ἀσκητὲς τῆς περιοχῆς γιὰ νὰ τιμήσουν τὸ τίμιο λείψανο καὶ δόξασαν μεγάλως τὸν Κύριο, ὅταν ἔμαθαν ἀπὸ ἕνα μαθητὴ τοῦ Νόννου, τὴν ἀληθινὴ ἱστορία τῆς Πελαγίας, ποὺ διδάσκει σ’ ἐκείνους ποὺ εἶναι βυθισμένοι στὸ σκότος τῆς ἁμαρτίας νὰ μὴν άπελπίζονται ἀλλὰ μὲ θάρρος νά πορεύονται στὴν ὸδὸ τῆς μετανοίας.