(Θεολογικὸ σχόλιο στὸ περιεχόμενο καὶ τὸ νόημα τῆς Μεγάλης Τρίτης)
«ΜΗ ΜΕΙΝΩΜΕΝ ΕΞΩ ΤΟΥ ΝΥΜΦΩΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ»
«Τὴ ἁγία καὶ μεγάλη Τρίτη τῆς τῶν δέκα παρθένων παραβολῆς, τῆς ἐκ τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, μνείαν ποιούμεθα». Αὐτὸ εἶναι τὸ συναξάρι τῆς δεύτερης ἡμέρας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος. Ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς ψυχῆς μας, «ὁ ὡραῖος κάλλει παρὰ πάντας βροτούς», ὁδεύει πρὸς τὸ ἑκούσιο Πάθος Του, καλώντας κοντά Του ὅλους ἐμᾶς τοὺς πιστούς Του, γιὰ νὰ μᾶς κάνει κοινωνοὺς τῶν σωτηριωδῶν παθημάτων Του καὶ τοῦ θριάμβου τῆς Ἀναστάσεώς Του.
Οἱ θεῖοι Πατέρες ὅρισαν τὴν ἁγία αὐτὴ ἡμέρα νὰ θυμηθοῦμε μιὰ ἀπὸ τὶς πιὸ παραστατικὲς καὶ διδακτικὲς παραβολὲς τοῦ Κυρίου μας: τὴν παραβολὴ τῶν Δέκα Παρθένων. Κι’ εἶχαν τὸ σκοπό τους. Ἡ συνοδοιπορία μὲ τὸ Χριστό μας πρὸς τὸ Θεῖο Πάθος δὲν θὰ πρέπει νὰ εἶναι τυπικὴ καὶ ἁπλὰ συναισθηματική, ἀλλὰ νὰ εἶναι ὁλοκληρωτικὴ συμμετοχὴ στὴν ἐν Χριστῷ πορεία καὶ νὰ συνοδεύεται ἀπὸ ὀντολογικὴ ἀλλαγή του εἶναι μας. Η ἐνθύμηση τῆς παραβολῆς τῶν δέκα παρθένων εἶναι μιὰ ἄριστη πνευματικὴ ἄσκηση γιὰ νὰ μὴν διαφεύγει ἀπὸ τὴ σκέψη μας ἡ ἐπερχόμενη μεγάλη, ἐπιφανὴς καὶ συνάμα φοβερὴ ἡμέρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου μας.
Την παραβολὴ τῶν δέκα Παρθένων διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος στὸ 25ο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου του. Μὲ τὴν εὐκαιρία μιᾶς καταπληκτικῆς ἐσχατολογικῆς ὁμιλίας Τοῦ ὁ Κύριος εἶπε καὶ τὴν ἑξῆς παραβολή: Ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν μοιάζει μὲ δέκα παρθένες οἱ ὁποῖες ἀφοῦ πῆραν μαζί τους τὰ λυχνάρια τοὺς πῆγαν νὰ ὑποδεχθοῦν τὸν νυμφίο. Πέντε ἀπὸ αὐτὲς ἦταν σώφρονες καὶ φρόντισαν νὰ ἔχουν μαζί τους ἀπόθεμα λαδιοῦ γιὰ τὰ λυχνάρια τους, ἐνῶ οἱ ἄλλες πέντε ἦταν ἀνόητες καὶ δὲν φρόντισαν νὰ ἔχουν μαζί τους τὸ ἀναγκαῖο ἀπόθεμα λαδιοῦ. Ἐπειδὴ δὲ ἀργοῦσε ὁ νυμφίος καὶ ἡ νύχτα προχωροῦσε ἔπεσαν νὰ κοιμηθοῦν. Τὰ μεσάνυχτα ἀκούστηκε μιὰ γοερὴ κραυγὴ ἡ ὁποία ἀνήγγειλε τὸν ἐρχομὸ τοῦ νυμφίου. Οἱ παρθένες σηκώθηκαν γιὰ νὰ προαπαντήσουν τὸν νυμφίο. Οἱ μὲν σώφρονες παρθένες ποὺ εἶχαν ἀπόθεμα λαδιοῦ ἄναψαν τὰ λυχνάρια τους, οἱ δὲ μωρὲς ζητοῦσαν ἀπεγνωσμένα ἀπὸ τὶς σώφρονες νὰ τοὺς δώσουν λίγο λάδι. Ἐκεῖνες τοὺς ἀπάντησαν πὼς μόλις ἀρκεῖ γιὰ τὰ δικά τους τὰ λυχνάρια καὶ καλὰ θὰ κάνουν νὰ πᾶνε νὰ ἀγοράσουν. Οἱ ἀνόητες παρθένες ἔτρεξαν νὰ ἀγοράσουν λάδι, ἀλλὰ ἐν τῷ μεταξὺ ὁ νυμφίος ἔφθασε καὶ μπῆκε στὸ χῶρο τοῦ γάμου μὲ τὶς πέντε φρόνιμες καὶ ἔκλεισε τὴν πόρτα. Οἱ ἀνόητες παρθένες ἔφθασαν μετὰ καὶ ἄρχισαν νὰ φωνάζουν Κύριε, Κύριε ἄνοιξέ μας. Αὐτὸς τοὺς ἀπάντησε ἀλήθεια σᾶς λέγω πὼς δὲν σᾶς γνωρίζω καὶ ἔμειναν τελικὰ ἔξω του νυμφῶνος. Κλείνει τὴν παραστατικὴ αὐτὴ παραβολὴ τοῦ ὁ Κύριος μὲ τὴν ἑξῆς σωτήρια προτροπή: «Γρηγορεῖτε οὔν, ὅτι οὐκ οἴδατε τὴν ἡμέραν οὐδὲ τὴν ὥραν ἐν ἡ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται» (Ματθ.κὲ΄13 ) καὶ «γρηγορεῖτε οὒν΄ οὐκ οἴδατε γὰρ πότε ὁ κύριος της οἰκίας ἔρχεται, ὀψὲ ἢ μεσονυκτίου ἢ ἀλεκτροφωνίας ἢ πρωὶ΄ μὴ ἐλθῶν ἐξαίφνης εὔρη ὑμᾶς καδεύδοντας»(Μάρκ.13:35).
Η παραβολὴ αὐτὴ ἔχει ὡς σκοπὸ νὰ θυμίσει στοὺς πιστοὺς πὼς ἡ Δευτέρα καὶ ἔνδοξη Παρουσία τοῦ Κυρίου θὰ γίνει ξαφνικά, θὰ ἔρθει «ὡς κλέπτης ἐν νυκτὶ» (Α΄Θεσ.5:2). Γι’ αὐτὸ θὰ πρέπει οἱ πιστοὶ νὰ εἶναι πάντοτε, ἀνὰ πάσα στιγμὴ ἕτοιμοι, γιὰ τὴν ὑποδοχή Του, διαφορετικὰ θὰ μείνουν ἔξω ἀπὸ τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ θὰ χαθοῦν. Ἔτσι οἱ θεῖοι Πατέρες ἔκριναν σκόπιμο νὰ ἀφιερώσουν μιὰ ἡμέρα τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Ἑβδομάδος στὴν ἀνάμνηση τῆς ἐσχατολογικῆς αὐτῆς παραβολῆς τῶν δέκα παρθένων. Τὸ κατανυκτικὸ κλίμα αὐτῶν τῶν ἁγίων ἡμερῶν εἶναι ἡ καλλίτερη στιγμὴ γιὰ νὰ ὑπενθυμίσει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία στοὺς πιστούς το φοβερὸ καὶ ἀπρόοπτό της Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου. Ἐπισης η ἐγρῆγορση ειναι συνυφασμένη μὲ τὸ Πάθος τοῦ Θεανθρώπου. Ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος κατὰ τὴ δραματικὴ νύκτα τῆς συλλήψεώς Του στὸν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ τόνιζε στοὺς μαθητὲς τοῦ «Γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε» (Μάρκ.14:38)!
Μέσα στὴν κατανυκτικὴ ἀτμόσφαιρα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἡ μνεία τῆς Δευτέρας Παρουσίας καὶ ἡ ἀνάγκη τῆς συνεχοῦς ἑτοιμασίας γιὰ τὴν τρομερὴ ἐκείνη ἡμέρα, εἶναι ἐπιτακτική. Ὁ ἐπίγειος βίος μᾶς εἶναι καθοριστικὸς γιὰ τὸν ἐπέκεινα τῆς ζωῆς αὐτῆς προορισμοῦ μας. Οἱ φρόνιμες παρθένες φρόντισαν νὰ εἶναι ἕτοιμες γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τοῦ Νυμφίου, σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς μωρὲς καὶ νωθρὲς παρθένες, οἱ ὁποῖες εἶχαν διασπάσει τὴν προσοχή τους σὲ ἄλλες δευτερευούσης σημασίας ἔννοιες καὶ δὲν φρόντισαν νὰ ἔχουν τὰ ἀπαραίτητα ἐφόδια γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τοῦ Νυμφίου καὶ νὰ ἐξασφαλίσουν τὴν εἴσοδό τους στὴ λαμπρὴ γαμήλια εὐφροσύνη.
Οι παρθένες εἶναι οἱ ψυχές μας καὶ ἡ προμήθεια λαδιοῦ γιὰ τὸ λυχνάρι εἶναι ὁ ἐπίγειος συνεχὴς ἀγώνας γιὰ νὰ κάνουμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, νὰ κάνουμε ἔργα εὐποιίας, νὰ παραμερίζουμε ἀπὸ τὴν ὕπαρξή μας συνεχῶς ὅλα ἐκεῖνα τὰ στοιχεῖα ποὺ εἶναι παρείσακτα στὴ φύση μας καὶ ἀντιστρατεύονται τὴν πνευματική μας πρόοδο καὶ τελείωση. Τὸ λυχνάρι εἶναι ἡ παρρησία μᾶς μπροστὰ στὸ Θεό. Οἱ φρόνιμες παρθένες συμβολίζουν τις ἀγαθῆς προαίρεσης ψυχές, οἱ ὁποῖες ζοῦν ἀδιάκοπα τὴν λαχτάρα τῆς ἕνωσής τους μὲ τὸ Νυμφίο τῆς Ἐκκλησίας, τὸν σωτήρα Χριστό. Γι’ αὐτὸ ἀγωνίζονται ἀέναα νὰ ἀποκτοῦν ἀρετὲς καὶ πνευματικὴ προκοπὴ καὶ νὰ περιθωριοποιοῦν ὅλα ἐκεῖνα τὰ στοιχεῖα, τὰ ὁποῖα ἀντιστρατεύονται τὴν ἕνωσή τους μὲ τὸ Θεό. Οἱ μωρὲς παρθένες συμβολίζουν τὶς ράθυμες, ἀδιάφορες καὶ ἐν πολλοῖς ἐχθρικὰ πρὸς τὸ Χριστὸ διατελοῦσες ψυχές. Εἶναι ἐκεῖνες οἱ ψυχὲς οἱ ὁποῖες ἀπορροφημένες ἀπὸ τὴν ὑλιστικὴ εὐδαιμονία, ἀδιαφοροῦν γιὰ τὴν πνευματικὴ πρόοδο καὶ τὴν ἐν Χριστῷ σωτηρία.
Το φοβερὸ γεγονὸς τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου θὰ γίνει, ὅπως ἀναφέραμε ξαφνικὰ καὶ σὲ χρόνο ἀνύποπτο καὶ θὰ πληρώσει μὲ χαρὰ ἀνείπωτη τὶς φρόνιμες καὶ ἀγαθὲς ψυχὲς καὶ θὰ φέρει φόβο καὶ ἀγωνία τὶς μωρὲς ψυχές. Οἱ μὲν πρῶτες θὰ ἐπιβραβευτοῦν γιὰ τὴν σώφρονα στάση τους καὶ θὰ εἰσέλθουν στὴν ἀτέρμονη βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ οἱ δεύτερες ἐξ’ αἰτίας τῆς ἀμέλειά τους θὰ ἀποκλειστοῦν ἀπὸ τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ θὰ βυθισθοῦν στὴν κατάσταση τῆς παντοτινῆς λύπης καὶ τῆς τιμωρίας, «εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιόν το ἠτοιμασμένον τῷ διαβόλω καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ»(Ματθ.25:41)
Ως συνοδοιπόροι τοῦ Θείου Πάθους θὰ πρέπει νὰ ἔχουμε συνεχῶς στραμμένη τὴ σκέψη μας πὼς θὰ ἑνώσουμε τὴν ψυχή μας μὲ τὸ Νυμφίο Χριστό. Τὰ φτηνὰ καὶ ἐφήμερα πράγματα πρέπει νὰ τὰ θέτουμε σὲ δεύτερη μοίρα, ἂν θέλουμε κι’ ἐμεῖς νὰ βρεθοῦμε στὴν ὁμάδα τῶν φρονίμων παρθένων κατὰ τὴ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. Ὁ δρόμος τοῦ Θείου Πάθους δείχνει καὶ σὲ μᾶς τὸ δικό μας δρόμο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀτραπὸς μαρτυρίου, ὁ ὁποῖος ὅμως ὁδηγεῖ στὴ ἐν Χριστῷ λύτρωση καὶ στὴν αἰώνια ζωή.
