18 Δεκεμβρίου
Μεταξύ των ἐνδόξων μαρτύρων τοῦ 3ου μ.Χ. αἰώνα, ποὺ ἔλαβαν ἀπὸ τὸν στεφανοδότη Κύριο τὸν ἀμάραντο στέφανο τῆς αἰωνίου δόξας εἶναι καὶ ὁ τιμώμενος ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας στὶς 18 Δεκεμβρίου Ἅγιος Σεβαστιανὸς καὶ οἱ σὺν αὐτῶ μαρτυρήσαντες Ζωή, Τραγκυλίνος, Νικόστρατος, Κλαύδιος, Κάστωρ, Τιβούρτιος, Κάστουλος, Μαρκελλίνος καὶ Μάρκος. Ὁ Ἅγιος Σεβαστιανὸς ἔζησε καὶ μαρτύρησε ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ αὐτοκράτορος Διοκλητιανοῦ (245 – 313μ.Χ.) , ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε σκληρότατος διώκτης τῶν χριστιανῶν καὶ βασίλευσε μεταξύ των ἐτῶν 284-305μ.Χ. Καταγόταν ἀπὸ τὰ Μεδιόλανα τῆς Ἰταλίας, τὸ σημερινὸ Μιλάνο, τὸ ὁποῖο ἀνακηρύχθηκε ἀπὸ τὸν Διοκλητιανὸ πρωτεύουσα τοῦ δυτικοῦ τμήματος τῆς αὐτοκρατορίας. Ὁ Σεβαστιανὸς ἦταν γόνος ἐκλεκτῶν γονέων, οἱ ὁποῖοι διακρίνονταν γιὰ τὴν ὑψηλὴ κοινωνική τους θέση, τὴ μεγάλη τους εὐσέβεια καὶ τὴ βαθιὰ χριστιανικὴ πίστη.
Γι’ αὐτὸ καὶ ἀνατράφηκε μὲ τὰ νάματα τῆς ἀληθινῆς πίστεως στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Παράλληλα ἡ εὐφυΐα, ἡ γενναιότητα, τὸ ἦθος καὶ ἡ ὑπευθυνότητά του ἀπέσπασαν τὸν θαυμασμὸ καὶ τὴν ἐκτίμηση τοῦ αὐτοκράτορος Διοκλητιανοῦ, ὁ ὁποῖος τὸν προσέλαβε στὴν αὐτοκρατορική του φρουρά. Μάλιστα τὸν ἀνέδειξε ὡς πρῶτο της συγκλήτου καὶ πρῶτο του στρατιωτικοῦ καταλόγου, γεγονὸς ποὺ ἀποδεικνύει τὴ μεγάλη εὐαρέσκεια τοῦ αὐτοκράτορος καὶ τὴν ἀμέριστη ἐμπιστοσύνη στὸ πρόσωπο καὶ τὶς ἱκανότητές του. Ὅμως ὁ Διοκλητιανὸς δὲν γνώριζε καὶ δὲν φανταζόταν ποτὲ ὅτι ὁ Σεβαστιανός, ὁ ἀναδειχθεῖς ἀπὸ αὐτὸν στὴν ἀξιοζήλευτη θέση τοῦ πρώτου στὸ τάγμα τῶν πραιτωριανῶν, ἦταν χριστιανός. Ἦταν ὅμως «κεκρυμμένος» ὄχι ἀπὸ φόβο γιὰ τὸ μαρτύριο ὑπὲρ τῆς χριστιανικῆς πίστεως, ἀλλὰ γιὰ νὰ μπορεῖ ἀνυποψίαστα νὰ διδάσκει τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ μέσα στὰ ἀνάκτορα καὶ γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ μπαίνει μέσα στὶς φυλακὲς καὶ νὰ στηρίζει στὴν πίστη τοὺς χριστιανούς, ἐμψυχώνοντάς τους καὶ προετοιμάζοντάς τους γιὰ τὸ μαρτύριο. Εἶναι ἐνδεικτικὸ ὅτι παρηγοροῦσε τοὺς φυλακισμένους χριστιανούς, τοὺς δίδασκε δὲ ὅτι ἡ παροῦσα ζωὴ εἶναι μάταια καὶ πρόσκαιρη καὶ ὅτι θὰ πρέπει νὰ προσβλέπουν μόνο στὴν ἀπόλαυση τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν.
Η κατακόμβη του Αγίου Σεβαστιανού στη Ρώμη είναι μία από τις παλαιότερες και ανά τους αιώνες γνωστές κατακόμβες.
Μεταξύ των συλληφθέντων χριστιανῶν ἦταν καὶ δύο ἀδέλφια, ὁ Μαρκελλίνος καὶ ὁ Μάρκος, οἱ ὁποῖοι μετὰ τὰ σκληρὰ βασανιστήρια ποὺ ὑπέστησαν, ἦταν καταδικασμένοι σὲ θάνατο. Ὅμως ὁ ἔπαρχος τῆς πόλεως Χρωμάτιος ἔδωσε προθεσμία τριάντα ἡμερῶν γιὰ νὰ προσέλθουν οἱ γονεῖς καὶ συγγενεῖς τους γιὰ νὰ τοὺς μεταπείσουν νὰ ἀρνηθοῦν τὸν Χριστὸ καὶ ἔτσι νὰ μὴν θανατωθοῦν. Ὁ πατέρας τους, ὀνόματι Τραγκυλίνος, ἐπισκέφθηκε τὰ δύο παιδιά του καὶ ἄρχισε ὀδυρόμενος νὰ τὰ παρακαλεῖ νὰ ἀλλάξουν στάση καὶ νὰ λυπηθοῦν τὰ νειάτα καὶ τὴν ὀμορφιά τους. Ἐπιπλέον τοὺς ἐπισήμανε ὅτι ὡς πατέρας δὲν θὰ ἔχει πλέον κανέναν νὰ τὸν φροντίσει στὰ γηρατειά του, νὰ τὸν ἐνταφιάσει καὶ νὰ γίνει ὁ κληρονόμος του. Ἡ μητέρα τους, ὀνόματι Μαρκία, ἔκλαιγε ἀπαρηγόρητη καὶ παρακαλοῦσε τὰ παιδιά της νὰ μὴν τὴν ἐγκαταλείψουν καὶ τὴν ἀφήσουν μόνη μέχρι τὰ γεράματά της. Ἔτσι τὸ κελὶ τῆς φυλακῆς γέμισε θρήνους καὶ ὀδυρμούς, ἀφοῦ καὶ πολλοὶ φίλοι προσπαθοῦσαν νὰ μεταπείσουν τὰ δύο παιδιὰ νὰ ἀναλογισθοῦν τὴ γλυκύτητα καὶ τὴν ὀμορφιὰ τῆς ζωῆς. Ὁ Σεβαστιανὸς παρακολουθώντας τὰ κλάματα καὶ τοὺς θρήνους τῶν γονέων καὶ τῶν φίλων, ἐπισκέφθηκε τὴ φυλακὴ γιὰ νὰ ἐνθαρρύνει τοὺς δύο συλληφθέντες καὶ καταδικασθέντες χριστιανούς. Ἐκεῖ ἀποκάλυψε τὴ χριστιανική του ἰδιότητα καὶ ἀπευθυνόμενος πρὸς ὅλους κήρυξε τὸ μεγαλεῖο της χριστιανικῆς πίστεως. Στὸν λόγο τοῦ ὁ Ἅγιος Σεβαστιανὸς τόνισε ὅτι ἡ παροῦσα ζωὴ εἶναι πρόσκαιρη, ἐνῶ ἡ ζωὴ ποὺ χαρίζει ὁ Κύριος σ’ αὐτοὺς ποὺ θὰ μαρτυρήσουν γιὰ τὸ παντιμο ὄνομά Του εἶναι αἰώνια καὶ ἀτελεύτητος, ἀφοῦ θὰ λάβουν ὡς ἀνταμοιβὴ τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος λέγει: «ὅστις γὰρ ἀρνήσηται μὲ ἔμπροσθέν των ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν καγῶ ἔμπροσθέν του Πατρός μου, τοῦ ἐν οὐρανοῖς». Παράλληλα ἔθεσε ὁ Σεβαστιανὸς τὸν ἑαυτό του ὡς ἐγγυητῆ γιὰ τὰ οὐράνια ἀγαθὰ ποὺ θὰ λάβουν ὁ Μαρκελλίνος καὶ ὁ Μάρκος μετὰ τὴ θυσία τους γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ θὰ συνευφραίνονται μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ θὰ θυμοῦνται τοὺς γονεῖς καὶ τοὺς συγγενεῖς τους ἐπικαλούμενοι τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου καὶ τὴ βοήθειά Του. Γι’ αὐτὸ καὶ παρότρυνε τοὺς γονεῖς νὰ σταματήσουν νὰ θρηνοῦν γιὰ τὴν ἀπώλεια τῆς ζωῆς τῶν παιδιῶν τους, στὰ δὲ παιδιὰ ἐπέστησε τὴν προσοχή τους, ἐμψυχώνοντάς τα καὶ λέγοντάς τους νὰ μὴν ὑποκύψουν στὶς παγίδες τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος ἐπιδιώκει μὲ κάθε τρόπο νὰ τοὺς στερήσει τὴ σωτηρία καὶ τὴν αἰώνια ζωή. Καὶ καθὼς ὁ Σεβαστιανὸς ἐνθάρρυνε μὲ αὐτὰ τὰ λόγια τοὺς δύο νεαροὺς ἀθλητὲς τοῦ Χριστοῦ, ἕνα ὑπερκόσμιο οὐράνιο φῶς περιέλουσε τὸν χῶρο καὶ τὸν ἴδιο, τὴν ἴδια δὲ στιγμὴ ἕνας λαμπροφόρος νεανίας παρουσιάσθηκε καὶ στάθηκε δίπλα του.
Ὅμως καὶ ἕνα ἄλλο θαυμαστὸ γεγονὸς ἔλαβε χώρα, γεγονὸς ποὺ ἐπιβεβαίωσε στοὺς παριστάμενους τὴν παντοδυναμία τοῦ ἑνὸς καὶ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ μιὰ γυναίκα ποὺ ὀνομαζόταν Ζωὴ καὶ ἦταν σύζυγος τοῦ Νικοστράτου, ὁ ὁποῖος εἶχε τὸ ἀξίωμα τοῦ πριμικηρίου, ἦταν ἐντελῶς βουβή. Ἀκούγοντας τὸν Σεβαστιανὸ νὰ μιλάει γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, ἐντυπωσιάσθηκε καὶ συγκινήθηκε τόσο πολύ, ὥστε ἄρχισε νὰ ἱκετεύει τὸν Σεβαστιανὸ νὰ τῆς χαρίσει τὴν ὑγεία καὶ τὴν πλήρη θεραπεία της. Ὁ Ἅγιος Σεβαστιανὸς ἐπικαλέσθηκε τότε τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀμέσως ξαναβρῆκε ἡ Ζωὴ τὴ λαλιά της. Ἀμέσως εὐχαρίστησε καὶ δόξασε τὸν Θεὸ γιὰ τὴ θεραπεία ποὺ τῆς χάρισε καὶ ἀσπάσθηκε τὴ χριστιανικὴ πίστη. Μόλις εἶδε τὸ θαῦμα ὁ Νικόστρατος, ἀπελευθέρωσε τοὺς δύο νεαροὺς ἀθλητὲς τοῦ Χριστοῦ, τὸν Μαρκελλίνο καὶ τὸν Μάρκο, καὶ ἀφοῦ τοὺς ζήτησε συγνώμη γιὰ τὰ βασανιστήρια ποὺ ὑποβλήθηκαν, τοὺς προέτρεψε νὰ φύγουν ἀπὸ τὴ Ρώμη. Ὅμως οἱ δύο μάρτυρες ἀρνήθηκαν νὰ φύγουν καὶ ἔτσι νὰ χάσουν τὸν στέφανο τῆς δόξας ἀπὸ τὸν Δωρεοδότη Κύριο, ἐνῶ στὸν Νικόστρατο ποὺ ἐπέδειξε προθυμία στὸ νὰ μαρτυρήσει γιὰ τὸν Χριστό, τοῦ πρότειναν νὰ συγκεντρώσει στὸ σπίτι τοῦ ὅλους τους φυλακισμένους, τοὺς ὁποίους καὶ νὰ προσφέρει ὡς δῶρο στὸν Θεό, στὴ συνέχεια δὲ νὰ μαρτυρήσει γιὰ τὸ ὄνομά Του.
Τὴ συνάθροιση τῶν φυλακισμένων χριστιανῶν στὸ σπίτι τοῦ Νικοστράτου πληροφορήθηκε ὁ ἔπαρχος Χρωμάτιος, ὁ ὁποῖος ἔδωσε ἐντολὴ στὸν Κλαύδιο νὰ συλλάβει τὸν Νικόστρατο καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει ἐνώπιόν του. Ὁ Χρωμάτιος θέλησε νὰ μάθει τὸν λόγο τῆς συγκέντρωσης ὅλων των φυλακισμένων στὸ σπίτι του καὶ τότε ἐκεῖνος γιὰ νὰ προστατεύσει τοὺς χριστιανούς, τοῦ ἀπάντησε ὅτι τὸ ἔκανε γιὰ νὰ προκαλέσει τὸν φόβο τῶν χριστιανῶν. Ὁ ἔπαρχος ἄφησε ἐλεύθερο τὸν Νικόστρατο, ὁ ὁποῖος μίλησε στὸν Κλαύδιο γιὰ τὴ βαθιὰ χριστιανικὴ πίστη τοῦ Σεβαστιανοῦ, ὁ ὁποῖος ἀδιαφορώντας γιὰ τὰ ἀξιώματα καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴ δόξα, ἐνθάρρυνε τοὺς χριστιανοὺς μὲ τὸν λόγο του γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, γεγονὸς ποὺ ἐπιβεβαιώνεται καὶ μὲ τὰ τελούμενα θαύματα διὰ τῆς χάριτός Του. Μόλις ἄκουσε αὐτὰ ὁ Κλαύδιος, πῆγε ἀμέσως στὸ σπίτι του καὶ ἀφοῦ πῆρε τὰ δύο ἄρρωστα παιδιά του, πῆγε στὸ σπίτι τοῦ Νικοστράτου καὶ πέφτοντας στὴ γῆ παρακαλοῦσε γιὰ τὴ θεραπεία τῶν παιδιῶν του. Στὸ σπίτι εἶχαν συγκεντρωθεῖ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, οἱ ὁποῖοι κατηχοῦνταν στὴ χριστιανικὴ πίστη καὶ προετοιμάζονταν γιὰ τὸ ἅγιο Βάπτισμα. Ἐκλήθη μάλιστα ἕνας εὐσεβὴς ἱερέας, ὀνόματι Πολύκαρπος, ὁ ὁποῖος βάπτισε ὅλους τους κατηχούμενους , οἱ δὲ ἀσθενεῖς θεραπεύτηκαν πλήρως ἀπὸ τὶς ἀσθένειές τους. Πρῶτα βαπτίσθηκαν τὰ δύο ἄρρωστα παιδιὰ τοῦ Κλαυδίου καὶ ἀκολούθησαν καὶ οἱ ὑπόλοιποι. Συνολικὰ ἀσπάσθηκαν τὴ χριστιανικὴ πίστη 64 ἄτομα, μεταξὺ δὲ αὐτῶν οἱ δύο γονεῖς τῶν νεαρῶν ἀθλητῶν, Τραγκυλίνος καὶ Μαρκία, καὶ ὅλη ἡ οἰκογένεια τοῦ Νικοστράτου. Μάλιστα ὁ Τραγκυλίνος θεραπεύτηκε καὶ ἀπὸ τὴν ἀρθρίτιδα ποὺ τὸν ταλαιπωροῦσε γιὰ πολλὰ χρόνια.
Ὅταν πέρασαν οἱ τριάντα ἡμέρες ποὺ εἶχε δώσει ὡς προθεσμία ὁ Χρωμάτιος γιὰ νὰ μεταπεισθοῦν ὁ Μαρκελλίνος καὶ ὁ Μάρκος, ὁ ἔπαρχος ἀπευθυνόμενος στὸν Τραγκυλίνο τὸν ρώτησε, ἐὰν ἐξακολουθοῦν τὰ παιδιά του νὰ πιστεύουν στὸν Χριστὸ καὶ νὰ ἀρνοῦνται νὰ θυσιάσουν στοὺς προγονικοὺς θεούς. Τότε ὁ Τραγκυλίνος ἀπάντησε ὅτι ὄχι μόνο τα παιδιά του, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνος γνώρισε τὸν Χριστὸ καὶ πιστεύει σ’ Αὐτόν, γεγονὸς ποὺ τοὺς κάνει νὰ αἰσθάνονται εὐτυχισμένοι. Τότε ὁ Χρωμάτιος ἐξεπλάγη ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἀποκάλυψη καὶ ἀμέσως ὁ Τραγκυλίνος βρῆκε τὴν εὐκαιρία νὰ μιλήσει γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ὡς τὸν μόνο ἀληθινὸ Θεό, ὁ ὁποῖος δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο καὶ ὅλο το σύμπαν. Τόνισε μάλιστα ὅτι ὅσοι Τὸν ἀγνοοῦν, ζοῦν μέσα στὴν πλάνη, ἐνῶ διακήρυξε τὴν παντοδυναμία Του καὶ μέσα ἀπὸ τὸ θαῦμα ποὺ ἔκανε στὸν ἴδιο, ἀφοῦ ἐνῶ ἦταν παράλυτος λόγω τῆς ἀρθρίτιδας, τώρα μπορεῖ πλέον νὰ περπατήσει. Ἀκούγοντας ὁ ἔπαρχος, ὁ ὁποῖος ἔπασχε καὶ αὐτὸς ἀπὸ ἀρθρίτιδα, αὐτὴ τὴν ὁμολογία πίστεως καὶ τὶς συγκλονιστικὲς ἀποκαλύψεις, ἐντυπωσιάσθηκε σὲ τέτοιο βαθμό, ὥστε εἶπε στὸν Τραγκυλίνο νὰ φέρει τὴν ἑπόμενη ἡμέρα κρυφὰ τὸν Σεβαστιανὸ καὶ τὸν ἱερέα Πολύκαρπο, οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν κατήχηση καὶ τὸ ἅγιο Βάπτισμα θὰ μετέτρεπαν τὸν πρώην διώκτη τῶν χριστιανῶν σὲ ἔνθερμο ἀγωνιστὴ τῆς πίστεως στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Τὴν ἑπόμενη ἡμέρα παρουσιάσθηκαν μπροστὰ στὸν ἔπαρχο ὁ Τραγκυλίνος μαζὶ μὲ τὸν Σεβαστιανὸ καὶ τὸν Πολύκαρπο. Ὁ Χρωμάτιος ἄρχισε νὰ τοὺς παρακαλεῖ νὰ τὸν θεραπεύσουν ἀπὸ τὴν ἀσθένειά του καὶ ἐκεῖνος ὑποσχέθηκε νὰ τοὺς προσφέρει ὅσα ἀγαθὰ ἐπιθυμοῦν. Τότε ὁ Σεβαστιανὸς καὶ ὁ Πολύκαρπός του ζήτησαν ὡς ἀπαραίτητη προϋπόθεση νὰ πιστέψει στὸν Θεὸ μὲ ὅλη του τὴν καρδιά, ἀλλὰ παράλληλα νὰ καταστρέψει καὶ ὅλα τα εἴδωλα ποὺ ὑπῆρχαν στὸ σπίτι του. Ὁ ἔπαρχος ἔπραξε ὅπως ἤθελαν, ἀλλὰ ὁ γιὸς του, ὀνόματι Τιβούρτιος, διατηροῦσε τὶς ἀμφιβολίες τοῦ σχετικὰ μὲ τὴ χριστιανικὴ πίστη καὶ τὴν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ. Παρόλο ποὺ εἶχαν συντριβεῖ ὅλα τα εἴδωλα, ὑπῆρχε καὶ ἕνα, στὸ ὁποῖο εἶχε σκαλισθεῖ ὅλη ἡ ἀστρολογία καὶ ἡ κίνηση τῶν οὐρανίων σωμάτων καὶ εἶχε ἀπομείνει ὄρθιο. Τὸ ἀξιοθαύμαστο αὐτὸ γιὰ τὴ τέχνη τοῦ εἴδωλο τὸ κρατοῦσε ὁ Τιβούρτιος ἐπίμονα καὶ προειδοποίησε, ὅτι ἐὰν δὲν θεραπευτεῖ ὁ πατέρας του ἀπὸ τὴ νόσο μετὰ τὴ συντριβὴ αὐτοῦ του εἰδώλου, θὰ ριχθοῦν μέσα σὲ πυρακτωμένα καμίνια ὁ Σεβαστιανὸς καὶ ὁ Πολύκαρπος. Ἐὰν ὅμως ἀποκατασταθεῖ ἡ ὑγεία του, τότε θὰ γίνει χριστιανὸς καὶ θὰ λάβει καὶ τὸ ἅγιο Βάπτισμα. Οἱ δύο χριστιανοὶ ἀποδέχθηκαν τὴν πρόταση – πρόκληση τοῦ Τιβούρτιου καὶ ἀμέσως μετὰ τὴ συντριβὴ τοῦ εἰδώλου καὶ τὴν προσευχή τους στὸν Κύριο, ἕνα ὑπέρλαμπρο φῶς περιέλουσε τὸν Χρωμάτιο. Ταυτόχρονα ἕνας ὁλόφωτος νεανίας παρουσιάσθηκε καὶ τοῦ εἶπε ὅτι ὁ Χριστὸς τὸν ἀπέστειλε γιὰ νὰ τὸν ἀπαλλάξει ἀπὸ τὴν ἀσθένεια ποὺ τὸν βασανίζει. Ἐκείνη τὴ στιγμὴ ὁ Χρωμάτιος ἔγινε ἐντελῶς ὑγιὴς καὶ τὸ θαῦμα ἀνατάραξε τὴν ψυχὴ τοῦ γιοῦ του, ὁ ὁποῖος ἐπιθυμοῦσε πλέον νὰ βαπτισθεῖ χριστιανός. Ἀφοῦ πατέρας καὶ γιὸς προετοιμάσθηκαν γιὰ τὸ μεγάλο καὶ ἱερὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος, προσευχόμενοι καὶ νηστεύοντας μερικὲς ἡμέρες, ἔγιναν χριστιανοὶ καὶ βαπτίσθηκαν στὸ ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Κατόπιν ὁ Χρωμάτιος παραιτήθηκε ἀπὸ τὸ ἀξίωμα τοῦ ἐπάρχου, ἐνῶ διαμοίρασε τὴν περιουσία του στοὺς φτωχοὺς καὶ ἀπελευθέρωσε τοὺς περίπου 1.400 δούλους του, οἱ ὁποῖοι ἀσπάσθηκαν τὴ χριστιανικὴ πίστη καὶ ἔμειναν στὴν ὑπηρεσία του.
Ὅμως τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ὁ διωγμὸς ἐναντίον τῶν χριστιανῶν ἄρχισε νὰ γίνεται σκληρότερος , ἀφοῦ κανένας δὲν μποροῦσε νὰ πουλήσει ἢ νὰ ἀγοράσει ἀγαθά, ἐὰν δὲν πρόσφερε θυσία στοὺς εἰδωλολατρικοὺς θεούς. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χρωμάτιος μὲ τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τοῦ Ἐπισκόπου Γαΐου συγκέντρωσε στὸ σπίτι τοῦ ὅλους τους χριστιανούς, στοὺς ὁποίους παρεῖχε ὅλα τα ἀγαθά. Ἀλλὰ ἡ ἀπειλητικὴ κατάσταση μὲ τοὺς διωγμοὺς ἄρχισε νὰ ἐντείνεται ὁλοένα καὶ περισσότερο. Ἔτσι ὁ Χρωμάτιος πρότεινε στὸν Γάιο νὰ πάρει τοὺς ἀσθενέστερους χριστιανοὺς καὶ νὰ τοὺς μεταφέρει σὲ κτῆμα του στὴν Καμπανία, ὅπου θὰ μποροῦσαν ἐκεῖ νὰ συντηρηθοῦν καὶ νὰ ζήσουν μὲ ἀσφάλεια καὶ χωρὶς νὰ διατρέχουν κίνδυνο. Ἡ μετάβαση τῶν ἀσθενέστερων χριστιανῶν στὴν Καμπανία θὰ ἔπρεπε νὰ συνοδευτεῖ καὶ μὲ τὴν παρουσία εἴτε τοῦ Σεβαστιανοῦ εἴτε τοῦ ἱερέως Πολυκάρπου. Ὅμως στὸ σημεῖο αὐτὸ ὑπῆρξε διαφωνία μεταξύ των δύο ἀνδρῶν, ἀφοῦ καὶ οἱ δύο ἐπιθυμοῦσαν νὰ μείνουν στὴ Ρώμη γιὰ νὰ μαρτυρήσουν. Ὅμως καθ’ ὑπόδειξη τοῦ Γαΐου ὁ ἱερέας Πολύκαρπος ἀναχώρησε μὲ τὴν ὁμάδα τῶν ἀσθενέστερων χριστιανῶν γιὰ τὴν Καμπανία, ἐνῶ ὁ Σεβαστιανὸς ἔμεινε στὴ Ρώμη γιὰ νὰ ὑπερασπισθεῖ τοὺς διωκόμενους χριστιανούς. Ἐνδεικτικὸ εἶναι ὅτι ὁ Τιβούρτιος, ὁ γιὸς τοῦ Χρωματίου, ἐπέμενε νὰ μείνει στὴ Ρώμη καὶ ὄχι νὰ ἀκολουθήσει τὸν πατέρα του καὶ μ’ αὐτὸ τὸν τρόπο νὰ λάβει τὸν στέφανο τοῦ μαρτυρίου. Τὸ αἴτημά του ἔγινε ἀποδεκτὸ ἀπὸ τὸν Γάιο καὶ ἔτσι ἔμεινε μαζὶ μὲ τοὺς ἀγωνιζόμενους καὶ διωκόμενους χριστιανούς. Ὁ Γάιος ἀνέλαβε τὸ δύσκολο ἔργο τῆς ἐμψύχωσης τοῦ ἀγωνιστικοῦ φρονήματος τῶν δοκιμαζομένων χριστιανῶν καὶ χειροτόνησε διακόνους τὸν Μαρκελλίνο καὶ τὸν Μάρκο, ἐνῶ ὁ πατέρας τους, ὁ Τραγκυλίνος, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, τὸν δὲ γενναῖο Σεβαστιανὸ τὸν κατέστησε ἔκδικο τῆς Ἐκκλησίας (defensor Ecclesiae), δηλαδὴ προστάτη καὶ ὑπερασπιστῆ τῶν φτωχῶν καὶ τῶν ἀδυνάτων. Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ συνέβη ὅμως καὶ ἕνα θαυμαστὸ γεγονός, ποὺ ἐνίσχυσε τὴν πίστη καὶ ἐπιβεβαίωσε τὴν παντοδυναμία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Κάποιος ἔπεσε ἀπὸ μεγάλο ὕψος καὶ ὅλοι πίστευαν ὅτι ἦταν νεκρός. Τὸν βαριὰ τραυματισμένο πλησίασε ὁ Τιβούρτιος, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ προσευχήθηκε στὸν Κύριο, ἀποκαταστάθηκε πλήρως ἡ ὑγεία τοῦ ἀσθενοῦς. Ἡ οἰκογένεια τοῦ παρ’ ὀλίγο νεκροῦ συγκινήθηκε ἀπὸ τὸ θαῦμα διὰ τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου καὶ ἀφοῦ κατηχήθηκε ἀπὸ τὸν Γάιο, ἔλαβε καὶ τὸ ἅγιο Βάπτισμα.
Ὅμως ὁ ἀδυσώπητος διωγμὸς ἐναντίον τῶν χριστιανῶν ἐξακολουθοῦσε νὰ μαίνεται καὶ φρικτὰ βασανιστήρια ἀνέμεναν τοὺς χριστιανοὺς γιὰ τὴν ἄρνησή τους νὰ θυσιάσουν στὰ εἴδωλα. Ἔτσι ἡ Ζωή, ἡ σύζυγος τοῦ Νικοστράτου, συνελήφθη νὰ προσεύχεται στὸν τάφο τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου καὶ ἀρνούμενη νὰ προσφέρει θυσία στὸν ἀνδριάντα τοῦ Ἄρεως, φυλακίσθηκε καὶ κατόπιν κρεμάσθηκε κατωκέφαλα. Ἀφοῦ τὴν κατέκαυσαν, ἔδεσαν στὸ σῶμα τῆς μιὰ βαρειὰ πέτρα καὶ τὴν πέταξαν στὸν ποταμὸ Τίβερη. Ὁ ἱερέας Τραγκυλίνος πληροφορούμενος τὰ συνταρακτικὰ αὐτὰ γεγονότα, ἐντυπωσιάσθηκε ἀπὸ τὴ γενναιότητα καὶ τὸ ἀγωνιστικὸ φρόνημα τῆς Ζωῆς καὶ ἀμέσως μετέβη στὸν τάφο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γιὰ νὰ προσευχηθεῖ. Ἐκεῖ συνελήφθη καὶ ρίχθηκε καὶ αὐτὸς στὸν Τίβερη. Στὴν προσπάθεια ὅμως τοῦ Νικοστράτου καὶ τοῦ Κλαυδίου νὰ βροῦν τὸ σῶμα τοῦ Τραγκυλίνου καὶ νὰ τὸ ἐνταφιάσουν, συνελήφθηκαν καὶ αὐτοὶ καὶ μετὰ ἀπὸ πολλὰ βασανιστήρια, τοὺς ἔριξαν καὶ αὐτοὺς στὸν Τίβερη, ἐνῶ μαζὶ μ’ αὐτοὺς βρῆκαν φρικτὸ θάνατο μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ παιδιὰ τοῦ Κλαυδίου. Ὅμως τὴ σύλληψη δὲν διέφυγε καὶ ὁ Τιβούρτιος, ὁ ὁποῖος προδόθηκε ἀπὸ τὸν Κουρτουνάτο ποὺ ὑποδυόταν τὸν χριστιανὸ καὶ μάλιστα τὴ στιγμὴ ποὺ καὶ οἱ δύο προσεύχονταν. Ὁ Τιβούρτιος ὁδηγήθηκε μαζὶ μὲ τὸν ὑποτιθέμενο χριστιανὸ ἐνώπιόν του ἐπάρχου Φλαβιανοῦ καὶ ἀφοῦ ξεσκέπασε τὴν ὑποκρισία τοῦ Κουρτουνάτου καὶ ἀρνήθηκε νὰ θυσιάσει στοὺς ψεύτικους θεούς, ὁδηγήθηκε ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη, ὅπου καὶ ἀποκεφαλίσθηκε. Ἀλλὰ καὶ ὁ Κάστουλος, ὁ ὁποῖος ἔκρυβε τοὺς χριστιανούς, συνελήφθη καὶ ἀφοῦ μαστιγώθηκε ἀνελέητα, ρίχθηκε μέσα σὲ βόθρο. Ἐνδεικτικὸ εἶναι ὅτι καὶ ὁ Μαρκελλίνος καὶ ὁ Μάρκος, οἱ δύο αὐτοὶ θαρραλέοι ἀγωνιστὲς τῆς πίστεως, συνελήφθηκαν καὶ ἔμειναν δεμένοι σ’ ἕναν πάσσαλο δεχόμενοι τὶς ὕβρεις τοῦ ὄχλου. Παρέμειναν ὅμως σταθεροὶ καὶ ἀκλόνητοι στὴν πίστη τους στὸν Σωτήρα καὶ Λυτρωτὴ Χριστὸ καὶ παρέδωσαν τὸ πνεῦμα τους στὸν Κύριο ἀπὸ τὶς πληγὲς ποὺ προκάλεσαν οἱ λόγχες τῶν στρατιωτῶν.
Ὅλη αὐτὴ τὴν περίοδο τῶν διωγμῶν ὁ γενναῖος ἀθλητὴς τοῦ Χριστοῦ Σεβαστιανὸς δὲν μένει ἀδρανής. Ἐμψυχώνει τοὺς φυλακισμένους χριστιανούς, τοὺς φέρνει στὴ φυλακὴ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου γιὰ νὰ κοινωνήσουν, ἐνῶ περισυλλέγει τὰ σώματα τῶν μαρτυρικῶς τελειωθέντων χριστιανῶν καὶ τὰ μεταφέρει στὶς κατακόμβες γιὰ νὰ μὴν συλληθοῦν. Ὅμως μιὰ ἡμέρα ἀποκαλύφθηκε καὶ στὸν ἴδιο τὸν αὐτοκράτορα Διοκλητιανὸ ὅτι ὁ εὐφυής, ἱκανὸς καὶ γενναῖος Σεβαστιανὸς εἶναι χριστιανός. Μόλις πληροφορήθηκε ὁ σκληρόκαρδος χριστιανομάχος αὐτοκράτορας τὴ χριστιανικὴ ἰδιότητα τοῦ Σεβαστιανοῦ, ἐκλήθη νὰ δώσει ἐξηγήσεις. Καὶ τότε ὁ μακάριος καὶ ἀξιοθαύμαστος Σεβαστιανὸς ὁμολόγησε ἐνώπιόν του Διοκλητιανοῦ τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴν ἀνωτερότητα τοῦ ἑνὸς καὶ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ τὴν παραφροσύνη τῆς λατρείας τῶν ψεύτικων καὶ ἀναίσθητων θεῶν ποὺ εἶναι κατασκευασμένοι ἀπὸ ἀνθρώπους. Ἡ θαρραλέα αὐτὴ ὁμολογία ἐξαγρίωσε σὲ τέτοιο βαθμὸ τὸν παρανοϊκὸ αὐτοκράτορα, ὁ ὁποῖος ἔδωσε τὴν ἐντολὴ νὰ ὁδηγήσουν τὸν Σεβαστιανὸ ἔξω ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα καὶ ἀφοῦ τὸν γδύσουν καὶ τὸν δέσουν πάνω σ’ ἕνα δένδρο, νὰ τοῦ ρίξουν ἀπειράριθμα δηλητηριώδη βέλη γιὰ νὰ τὸν φονεύσουν. Ὁ ἔνδοξος μάρτυς τοῦ Χριστοῦ δέχθηκε μὲ ἀγαλλίαση τὸ φρικτὸ μαρτύριο καὶ στρέφοντας τὰ μάτια του στὸν Οὐρανό, προσευχήθηκε ζητώντας ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ συγχωρήσει τοὺς δολοφόνους του. Ὅταν οἱ στρατιῶτες πίστεψαν ὅτι εἶναι πλέον νεκρός, τὸν ἄφησαν καὶ ἀποχώρησαν. Ὅταν νύχτωσε, ἦρθε ἡ σύζυγος τοῦ Καστούλου στὸν χῶρο τοῦ μαρτυρίου γιὰ νὰ ἐνταφιάσει τὸ ὑπὸ τῶν δηλητηριωδῶν βελῶν χτυπημένο ἄψυχο σῶμα τοῦ μάρτυρος. Ὅμως μὲ ἔκπληξη διαπίστωσε ὅτι ὁ Σεβαστιανὸς ἀνέπνεε καὶ ἦταν ἀκόμη ζωντανός. Ἀμέσως τὸν πῆρε στὸ σπίτι της καὶ ἀφοῦ τοῦ πρόσφερε τὴν πρέπουσα περιποίηση, ἐπανάκτησε πλήρως τὴν ὑγεία του. Μόλις οἱ χριστιανοὶ πληροφορήθηκαν ὅτι ὁ Σεβαστιανὸς ζεῖ, τὸν ἐπισκέφθηκαν καὶ τὸν παρακάλεσαν νὰ ἐγκαταλείψει τὴ Ρώμη ὅσο τὸ δυνατὸν γρηγορότερα, διότι τὸν περιμένουν ἀκόμη σκληρότερα βασανιστήρια. Ὅμως ὁ γενναῖος ὑπερασπιστὴς τῶν φτωχῶν καὶ τῶν ἀδυνάτων καὶ ἀήττητος στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ ἐπιθυμώντας νὰ λάβει τὸν ἀμάραντο στέφανο τοῦ μαρτυρίου, ὄχι μόνο δὲν ἐγκατέλειψε τὴν πόλη, ἀλλὰ πληροφορούμενος ὅτι ὁ Διοκλητιανὸς θὰ μετέβαινε στὸν ναὸ γιὰ νὰ προσφέρει θυσία στὰ εἴδωλα, ἐπεδίωξε νὰ τὸν συναντήσει. Ἔτσι παρουσιάσθηκε ἐνώπιόν του χριστιανομάχου αὐτοκράτορος, ὁ ὁποῖος μόλις τὸν ἀντίκρισε, νόμιζε ὅτι ἔβλεπε ἕνα φάντασμα. Ὅταν ὅμως ἔκπληκτος ρώτησε, ἐὰν πρόκειται γιὰ τὸν Σεβαστιανό, ὁ ὁποῖος κατ’ ἐντολὴν τοῦ φονεύθηκε μὲ βέλη, ἐκεῖνος ἀπάντησε ὅτι πράγματι εἶναι ὁ Σεβαστιανός, τοῦ εἶπε δὲ ὅτι τὸν ἀνέστηκε ἐκ νεκρῶν ὁ Κύριος, ὁ Ὁποῖος τοῦ ἔδωσε καὶ πάλι τὴ ζωή. Γι’ αὐτὸ καὶ τώρα θὰ πρέπει νὰ σταματήσει νὰ προσκυνᾶ τὰ ἀκάθαρτα δαιμόνια καὶ νὰ καταδιώκει τοὺς χριστιανούς. Στὸ ἄκουσμα αὐτῶν τῶν λόγων διέταξε ὀργισμένος ὁ Διοκλητιανὸς νὰ συλληφθεῖ ἀμέσως ὁ ἔνδοξος μάρτυς τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ χτυπηθεῖ ἀνελέητα μὲ ρόπαλα μέχρι νὰ ξεψυχήσει. Μέσα ἀπὸ τὸ φρικτὸ αὐτὸ μαρτύριο ὁ γενναῖος Σεβαστιανὸς παρέδωσε τὸ πνεῦμα του καὶ ἔτσι ἔλαβε ἀπὸ τὸν Κύριο τὸν ἀμάραντο στέφανο τοῦ μαρτυρίου, συναριθμούμενος στὴν ἀτελείωτη χορεία τῶν ἐνδόξων μαρτύρων τῆς πίστεώς μας.
Ὁ Ἅγιος ἔνδοξος μάρτυς Σεβαστιανός, τοῦ ὁποίου ἡ μνήμη τιμᾶται ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας στὶς 18 Δεκεμβρίου, ὑπολογίζεται ὅτι μαρτύρησε τὸ 295 – 296μ.Χ. , ἐνῶ σύμφωνα μὲ τὰ λατινικὰ συναξάρια ἀναφέρεται ὡς ἔτος μαρτυρίου τὸ 298μ.Χ., ἡ δὲ μνήμη τοῦ ἑορτάζεται ἀπὸ τὴν Καθολικὴ Ἐκκλησία στὶς 20 Ἰανουαρίου. Μετὰ τὴ μαρτυρικὴ τελείωση τοῦ Ἁγίου Σεβαστιανοῦ δόθηκε ἡ ἐντολὴ νὰ ριχθεῖ τὸ τίμιο σῶμα τοῦ μέσα σ’ ἕναν βόθρο γιὰ νὰ ἀποφευχθοῦν οἱ ἐκδηλώσεις λατρείας κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ ἐνταφιασμοῦ του ἀπὸ τοὺς χριστιανούς. Ὅμως τὴ νύχτα μετὰ τὸ μαρτύριο τοῦ Ἁγίου ἐμφανίσθηκε σὲ ὅραμα ὁ Ἅγιος Σεβαστιανὸς σὲ μιὰ εὐσεβῆ γυναίκα, ὀνόματι Λουκίνη, καὶ ἀφοῦ τῆς ὑπέδειξε τὸν ἀκριβῆ τόπο, ὅπου βρισκόταν τὸ σῶμα του, τῆς ἔδωσε τὴν ἐντολὴ νὰ τὸ ἐνταφιάσει στὴν Κρύπτη, ὅπως καὶ ἔγινε. Ἡ Κρύπτη φέρει μέχρι σήμερα τὴν ὀνομασία «Κατακόμβη τοῦ Ἁγίου Σεβαστιανοῦ», ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ὁποίου κτίσθηκε ἀπὸ πάνω ὁ περιώνυμος ναὸς τῆς Ρώμης, ρυθμοῦ βασιλικῆς. Ὁ Ἅγιος Σεβαστιανὸς εἶναι ἰδιαίτερα δημοφιλὴς στὴ Δυτικὴ Ἐκκλησία, γεγονὸς ποὺ ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ τὴν εὐρεία διάδοση τῆς τιμῆς του στὴν Ἰταλία, τὴν Ἱσπανία καὶ τὴ Γαλλία. Πολλὲς πόλεις τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς φέρουν τὸ ὄνομά του, ἐνῶ πολυάριθμοι εἶναι καὶ οἱ ναοὶ ποὺ ἔχουν ἀνεγερθεῖ πρὸς τιμήν του στὶς ρωμαιοκαθολικὲς χῶρες. Ἡ πόλις τῆς Παβίας στὴ Βόρεια Ἰταλία τὸν τιμᾶ ὡς προστάτη καὶ πολιοῦχο, ἀφοῦ ἀπάλλαξε καὶ ἔσωσε τὴν πόλη ἀπὸ ἐπιδημία, ἐνῶ ἰδιαίτερη τιμὴ ἀπολαμβάνει ὁ Ἅγιος καὶ ἀπὸ τὴν Καθολικὴ Κοινότητα τῆς Ἄνω Σύρου, ὅπου ὑπάρχει ὁμώνυμος ἐνοριακὸς ναός. Στὴν πατρίδα μᾶς ὁ Ἅγιος Σεβαστιανὸς τιμᾶται ἐπίσης μὲ ὁμώνυμο ἱερὸ ναὸ στὸ Λινοπότι τῆς Κῶ, ὁ ὁποῖος βρίσκεται ἐντός του Στρατοπέδου «ΙΑ΄ Παλαιολόγος» καὶ εἶναι ὁ μοναδικὸς ὀρθόδοξος ναὸς πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου. Ἐπίσης τιμᾶται μὲ ἰδιαίτερη εὐλάβεια καὶ στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου παραπλεύρως του Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Σαρμασικίου ὑπάρχει τὸ περίφημο Ἁγίασμα τοῦ Ἁγίου Σεβαστιανοῦ. Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση κατὰ τὶς ἀρχὲς τοῦ 19ου αἰώνα παρουσιάσθηκε ὁ Ἅγιος σὲ ὅραμα σὲ μιὰ γυναίκα καὶ τῆς ὑπέδειξε τὸν τόπο, ὅπου βρισκόταν τὸ Ἁγίασμα.
Ἡ εὐχὴ ὅλων μας εἶναι ὁ Ἅγιος ἔνδοξος μάρτυς Σεβαστιανός, ὁ τρωθεῖς ὑπὸ βελῶν καὶ γι’ αὐτὸ τὸν λόγο καθιερωθεῖς ὡς προστάτης ἅγιος των σκοπευτῶν, νὰ ἀποτελέσει ἕνα ὁλόφωτο πρότυπο καὶ σύμβολο σταθερότητος «ἄχρι θανάτου» γιὰ τὴν πίστη του στὸν Ἰησοῦ Χριστό, διδάσκοντας καὶ παραδειγματίζοντας τοὺς σημερινοὺς χριστιανοὺς μὲ τὴν παρρησία τῆς ὁμολογίας του καὶ μὲ τὸ ἀκμαῖο ἀγωνιστικό του φρόνημα.
Ἀριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Ἐκπαιδευτικός
Βιβλιογραφία
* Μαρτύριον, Ἱερὰ Ἀκολουθία καὶ Παρακλητικὸς Κανὼν τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Σεβαστιανοῦ καὶ τῶν σὺν αὐτῶ, ὧν ἡ μνήμη τὴ ΙΗ΄ Δεκεμβρίου, Ἐκδίδονται ἐπιμελεία Ἀρχιμ. Δοσιθέου, Ἡγουμένου τῆς κατ’ Εὐρυτανίας Ἱερᾶς καὶ Σεβασμίας Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Παναγίας Τατάρνης
.
Ἡ κατακόμβη τοῦ Ἁγίου Σεβαστιανοῦ στή Ρώμη εἶναι μία ἀπό τίς παλαιότερες κα ΄’ανά τούς αἰώνες γνωστές κατακόμβες.
Ἡ κρύπτη τοῦ Αγίου Σεβαστιανοῦ κάτωθι τοῦ ὀμωνύμου ναοῦ στή Ρώμη.
