Ὅποιος θέλει νὰ ἐπιτύχει τὸ αἴτημα τῆς προσευχῆς του,
πρέπει πάντοτε νὰ εὐχαριστεῖ τὸν Θεὸ
Ἀλλὰ ἐπειδὴ μονάχα ἡ κατάνυξη καὶ τὰ δάκρυα δὲν εἶναι ἀρκετὰ γιὰ νὰ πείσουν τὸν Θεὸ νὰ μᾶς δώσει αὐτὰ ποὺ τοῦ ζητοῦμε στὶς προσευχὲς μᾶς αὐτές, πρέπει νὰ προσθέσουμε καὶ κάποια ἄλλα στοιχεῖα ποὺ χρειάζονται ἀκόμη, γιὰ νὰ ἔχουν θετικὸ ἀποτέλεσμα οἱ προσευχές μας. Ἰδοὺ μερικὲς ἀπὸ αὐτὲς τὶς προϋποθέσεις στὴ συνέχεια, ἕξι τὸν ἀριθμό.
α) Ὅποιος θέλει νὰ πάρει θετικὴ ἀπάντηση στὸ πρῶτο του αἴτημα, ποὺ εἶναι ἡ συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων του, πρέπει κι αὐτὸς ὁ ἴδιος, ὅταν προσεύχεται, νὰ συγχωρεῖ τ’ ἁμαρτήματα ποὺ διέπραξαν εἰς βάρος τοῦ οἱ ἄλλοι, καθὼς μᾶς δίδαξε ὁ Κύριος: «ὅταν στέκεστε σὲ προσευχή, ν’ ἀφήνετε ὅτι διαφορὲς ἔχετε μὲ κάποιον, συγχωρώντας τὸν, κ’ ἔτσι νὰ συγχωρήσει καὶ ὁ Πατέρας μᾶς ὁ οὐράνιος καὶ τὰ δικά σας παραπτώματα» (Μάρκ. Ι’ 25).
β) Ὅποιος ζητάει νὰ λάβει κάτι ἀπὸ τὸν Θεό, πρέπει νὰ τὸ ζητάει χωρὶς διψυχία καὶ δισταγμό, ἀλλὰ μὲ στερεὴ καὶ ἀδίσταχτη πίστη, ὅπως μᾶς λέει πρῶτα ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας: «ὅλα ὅσα ζητᾶτε στὴν προσευχή σας μὲ πίστη, θὰ τὰ λάβετε» (Ματθ. κα’ 22) καί, κατόπιν, ὁ ἀδελφόθεος Ἰάκωβος: «κι ἂν κάποιος ἀπὸ σᾶς ὑστερεῖ σὲ σοφία, ἃς τὴ ζητήσει ἀπὸ τὸν Θεό, ποὺ τὴ χαρίζει μὲ ἁπλότητα σὲ ὅλους, χωρὶς νὰ περιφρονεῖ κανέναν ἀλλὰ ποὺ νὰ τὴ ζητάει μὲ πίστη, δίχως ἀμφιβολία, διότι ὅποιος ἔχει ἀμφιβολίες ὁμοιάζει μὲ τὸ κύμα τῆς θάλασσας, ποὺ ὁ ἄνεμος τὸ παρασέρνει καὶ τὸ πηγαίνει πότε ἐδῶ καὶ πότε ἐκεῖ· νὰ μὴν ἐλπίζει ποτὲ πὼς θὰ πάρει κάτι ἀπὸ τὸν Κύριο ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος δίγνωμος καὶ ἄστατος σ’ ὅλους τους τρόπους τῆς ζωῆς του» (Ἰακ. α΄ 5-7).
γ) Ὅποιος ζητάει, πρέπει νὰ μὴν παρακαλεῖ γιὰ ζητήματα ποὺ δὲν τὸν συμφέρουν πνευματικά, δηλαδὴ γιὰ κοσμικὰ πράγματα ποὺ προξενοῦν τὶς ἡδονές του, ἀλλὰ νὰ ἱκετεύει γιὰ ζητήματα κατὰ Θεόν, δηλαδὴ ποὺ συμφέρουν κ’ ἐνδιαφέρουν τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Ἀκοῦστε καὶ τὸν ὀνειδισμὸ ἐκ μέρους τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, ποὺ λέει: «ζητᾶτε κάτι καὶ δὲν τὸ λαμβάνετε, διότι τὸ ζητᾶτε μὲ κακὸ σκοπό, δηλαδὴ τὸ ζητᾶτε γιὰ νὰ τὸ κατασπαταλήσετε γιὰ τὶς ἡδονὲς σας» (Ἰακ. δ’ 3)
δ) Ὅποιος θέλει νὰ λάβει ὅσα συμφέροντα γιὰ τὴν ψυχὴ τουυ ζητάει ἀπὸ τὸ Θεό, πρέπει κι αὐτὸς νὰ ἐργάζεται καὶ νὰ κάνει ὅλα ὅσα δύνεται καὶ μπορεῖ, σύμφωνα καὶ μὲ τὴν κοινὴ παροιμία, ποὺ λέει «σὺν Ἀθηνᾶ καὶ χείρα κίνει»· πρέπει δηλαδὴ νὰ μὴν ἀμελεῖ καὶ νὰ μὴν παραδίνει θεληματικὰ τὸν ἑαυτὸ του πρῶτα στὰ πάθη, καὶ τὶς ἐπιθυμίες, κ’ ἔπειτα ζητάει τὴ θεία βοήθεια, διότι δὲν θὰ τὴ λάβει ποτέ, σύμφωνα καὶ μὲ τὸν λόγο τοῦ Μεγάλου Βασιλείου: πρέπει, λοιπόν, πρῶτα νὰ προσφέρει κάνεις ὅλα ὅσα μπορεῖ μόνος του, καὶ ὑστέρα νὰ παρακαλεῖ τὸν Θεὸ νὰ ἔρθει βοηθὸς καὶ σύμμαχός του – διότι, ὅταν κάποιος παραδώσει τὸν ἑαυτό του μὲ νωθρότητα στὶς ἐπιθυμίες καὶ παραδοθεῖ ἔτσι μόνος του στοὺς ἐχθρούς, αὐτὸν ὁ Θεὸς δὲν τὸν βοηθάει οὔτε εἰσακούει τὶς δεήσεις του, διότι πρόλαβε ὁ ἴδιος καὶ μὲ τὴν ἁμαρτία του ἀποξενώθηκε ἀπὸ τὸν Θεό· γιατί, βέβαια, ὅποιος ἐπιθυμεῖ νὰ ἔχει τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, δὲν προδίδει τὸ πρέπον καὶ τὸ ἁρμόζον· κι αὐτὸς ποὺ δὲν προδίδει τὸ πρέπον καὶ τὸ ἁρμόζον, δὲν προδίδεται καὶ δὲν ἐγκαταλείπεται ποτὲ ἀπὸ τὴ θεία πρόνοια καὶ βοήθεια» (Ἀσκητικαὶ Διατάξεις, κεφ. α’). Καί, ἀκριβῶς, γι’ αὐτοὺς λέγει ὁ Θεὸς μὲ τὸ στόμα τοῦ προφήτου Ἠσαΐα: «μὲ ἀναζητοῦν τὴν κάθε ἥμερα, κ’ ἐπιθυμοῦν νὰ γνωρίσουν τὶς ἐντολές μου, ὡσὰν λαὸς ποὺ ἔπραξε τὸ δίκαιο καὶ ποὺ δὲν ἐγκατέλειψε τὴν κρίση τοῦ Θεοῦ» (Ἡσ. νη’ 2). Καί, γιὰ νὰ τὸ ποῦμε μὲ δυὸ λόγια, ὁποῖος θέλει νὰ εἰσακούσει ὁ Θεὸς τὴ δέησή του καὶ νὰ λάβει θετικὴ ἀπάντηση στὸ ζήτημά του, πρέπει νὰ βιάζει τὸν ἑαυτό του, ὅσο μπορεῖ, γιὰ νὰ φυλάγει τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ φτάσει στὸ σημεῖο νὰ μὴν τὸν κατηγορεῖ ἡ συνείδησή του ὅτι καταφρόνησε ἢ ἀμέλησε κάποιο πράγμα, ποὺ μποροῦσε νὰ τὸ κάμει καὶ δὲν τὸ ἔκαμε. Διότι, ὅπως λέει ὁ ἀγαπημένος μαθητὴς τοῦ Κυρίου, ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, «ὅταν ἡ καρδιὰ μας παύει νὰ μᾶς κατηγορεῖ, τότε ἀποκτοῦμε θάρρος ἐμπρὸς στὸν Θεό, κι Ἐκεῖνος μᾶς δίνει ὅτι Τοῦ ζητοῦμε, γιατί ἐκτελοῦμε τὶς ἐντολές Του, καὶ κάνουμε ὅλα ὅσα εἶναι ἀρεστὰ σ’ Ἐκεῖνον» (α’ Ἰωάν. γ’ 21-22). Καὶ ὁ μέγας Βασίλειος προσθέτει: «Εἶναι, λοιπόν, ἀπαραίτητο νὰ μὴ μᾶς κατηγορεῖ σὲ τίποτε ἡ συνείδησή μας, καὶ τότε μονάχα μποροῦμε νὰ ἐπικαλούμαστε τὴ θεία βοήθεια» (Ἀσκητ. Διατ., ο.π.) Καὶ ὄχι μονάχα, ὅταν κάποιος προσεύχεται γιὰ τὸν ἑαυτό του, πρέπει νὰ κάνει τὰ καθήκοντά του ὅσο μπορεῖ καλύτερα, ἀλλὰ καὶ στὴν περίπτωση ποὺ κάποιος ἄλλος προσεύχεται γιὰ κεῖνον, πρέπει κι αὐτὸς νὰ συνεργεῖ προσωπικὰ γιὰ νὰ καρποφορήσει ἡ προσευχὴ ποὺ γίνεται γιὰ λόγου του. Αὐτὸ ἀκριβῶς σημαίνει ὁ λόγος τοῦ Ἀδελφοθέου, «πολὺ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργούμενη» (Ἰακ. ε’ 16), τὸν ὁποῖο ἐρμηνεύοντας ὁ θεῖος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς λέγει: «Πράγματι, πολὺ ἰσχύει ἡ δέηση τοῦ δικαίου, εἴτε χάρη στὸν δίκαιο ποὺ τὴν κάνει, εἴτε καὶ χάρη σ’ ἐκεῖνον ποὺ ζητάει ἀπὸ τὸν δίκαιο νὰ τὴν πραγματοποιήσει· διότι, ἀπὸ μὲν τὴν πλευρὰ τοῦ δικαίου ποὺ γίνεται ἡ δέηση, αὐτὴ δίνει θάρρος νὰ παρουσιαστεῖ καὶ νὰ ζητήσει ἀπὸ Κεῖνον ποὺ μπορεῖ νὰ εἰσακούσει τὰ αἰτήματα τῶν δικαίων, ἐνῶ ἀπὸ τὴν πλευρὰ ἐκείνου ποὺ ζητάει ἀπὸ τὸν δίκαιο νὰ κάμει γι’ αὐτὸν τὴ δέηση, τοῦ δίνει τὴν εὐκαιρία ν’ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὴν κακία καὶ νὰ ἐγκολπωθεῖ πάλι τὴν διάθεση γιὰ ἐνάρετο βίο» (Ε’ ἑκατ. περὶ θεολογίας, κέφ. πδ’). Καὶ ὁ ἴδιος πάλι, σὲ ἄλλο σημεῖο, λέει: «Εἶναι πράγματι δεῖγμα μεγάλης νωθρότητος, γιὰ νὰ μὴν πῶ παραφροσύνης, νὰ ἐπιζητεῖ κανεὶς τὴ σωτηρία του μὲ τὶς δεήσεις τῶν δικαίων, ἐνῶ ἡ διάθεσή του στρέφεται πρὸς τὶς τέρψεις, καὶ νὰ ζητάει τὴ συγχώρεση ἐκείνων τῶν ἁμαρτημάτων, γιὰ τὰ ὁποῖα σπιλώνεται μὲ δική του διάθεση καὶ ἐνέργεια. Πρέπει, λοιπόν, νὰ μὴν ἀφήνει ἀνενεργὴ καὶ ἀκίνητη τὴ δέηση τοῦ δικαίου…, ἀλλὰ νὰ τὴν ἐνεργοποιεῖ καὶ νὰ τὴν ἰσχυροποιεῖ, δίνοντάς της φτερὰ μὲ τὶς δικές του ἀρετὲς» (ὁ.π., κεφ. πγ’).
ε) Ὅποιος θέλει νὰ εἰσακούσει ὁ Κύριος τό αἴτημά του, πρέπει νὰ μὴν λιποψυχάει, οὔτε νὰ θλίβεται καὶ νὰ στενοχωριέται ὅταν προσεύχεται, ἀλλὰ νὰ προσμένει μὲ ὑπομονὴ καὶ μακροθυμία, κι ἃς περνάει ἀρκετὸς καιρὸς ἀναμονῆς. Ἔτσι καὶ ὁ Κύριος, γιὰ νὰ μᾶς διδάξει νὰ προσμένουμε ὑπομένοντας καὶ προσκαρτερώντας στὴν προσευχή, χωρὶς νὰ στενοχωριόμαστε καθόλου, μᾶς ἀναφέρει στὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιο τὴν παραβολὴ τῆς χήρας, ἡ ὁποία μὲ τὴν ἐπιμονὴ καὶ τὴν ὑπομονή της, ἔπεισε στὸ τέλος τὸν ἄδικο δικαστὴ νὰ τῆς ἀποδώσει τὸ δίκιο της. «Καὶ τοὺς ἔλεγε καὶ τὴν παραβολὴ αὐτή, γιὰ τὸ ὅτι πρέπει πάντοτε νὰ προσεύχονται καὶ νὰ μὴν ἀποκάμουν» (Λουκ. ιη’ 1). Ἔχουμε, ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, καὶ τὸν λόγο τοῦ μεγάλου Βασιλείου, ποὺ λέει ὅτι, μπορεῖ στὴ δέησή σου πολλὲς φορὲς νὰ ζητήσεις τὰ πνευματικῶς συμφέροντα, ὅμως δὲν ἐπέμεινες ἀρκετά. Διότι, ὅπως εἶναι γραμμένο, «μὲ τὴν ὑπομονή σας θὰ σώσετε τὶς ψυχὲς σας» (Λουκ. κα’ 19). Καί, «ὅποιος ὑπομείνει ὡς τὸ τέλος, αὐτὸς θὰ σωθεῖ» (Ματθ. ι’ 22). Ἔχουμε γι’ αὐτὸ τὸ θέμα παράδειγμα τὸν Ἀβραάμ, ὁ ὁποῖος, ἂν καὶ ἦταν νέος ὅταν προσεκλήθη ἀπὸ τὴν Ἀσσυρία νὰ πάει στὴν Παλαιστίνη, καὶ εἶχε λάβει μάλιστα καὶ ὑπόσχεση ἀπὸ τὸ Θεό, πὼς θὰ πληθυνθεῖ τὸ σπέρμα τῆς γενιᾶς του ὅπως τ’ ἀστέρια τ’ οὐρανοῦ, εἶδε νὰ πραγματοποιεῖται ἡ παραπάνω ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ μόλις στὰ ἑκατὸ χρόνια τῆς ἡλικίας του! Ἐπίσης, καὶ τὸ παράδειγμα τοῦ Ἰσαάκ, ὁ ὁποῖος παρακαλοῦσε τὸν Θεὸ νὰ τοῦ χαρίσει τέκνα, ἀλλὰ ἡ δέησή του εἰσακούστηκε μόλις ὕστερα ἀπὸ εἴκοσι χρόνια! Ὁ μέγας Βασίλειος σὲ συμβουλεύει: «μιμήσου, λοιπόν, καὶ σύ, ἀδελφέ μου, αὐτοὺς τοὺς Πατριάρχες καὶ τὴν πίστη τους· καὶ ἂν περάσει κ’ ἕνας χρόνος, τρίτος ἢ τέταρτος ἢ περισσότερα χρόνια δίχως νὰ λάβεις τὸ αἴτημά σου, μὴν ἀφήνεις τὴν προσευχή, ἀλλὰ νὰ ἐπιμένεις μὲ πίστη, ἐργαζόμενος πάντα το ἀγαθό». Καὶ ὁ ἄββας Μακάριος προσθέτει: «ὁποῖος δὲν βλέπει νὰ εἰσακούεται γρήγορα ἡ δέησή του, ἀλλὰ ν’ ἀναβάλλεται ἀπὸ τὸ Θεό, αὐτὸς αἰσθάνεται πιὸ φλογερὴ τὴν ἐπιθυμία τῆς προσευχῆς· καὶ ὅσο πιὸ πολὺ μακροθυμεῖ ὁ Θεός, δοκιμάζοντάς μας στὸν πόνο, τόσο πιὸ πολὺ ἔντονα ὀφείλει ὁ προσευχόμενος νὰ ἐπιμένει, ζητώντας τὴν δωρεὰ τοῦ Θεοῦ» (Σειρὰ στὸ Κατὰ Ματθαῖον, κεφ. ζ’).
ς) καὶ τελευταῖον· ὅποιος θέλει νὰ ἐπιτύχει τὸ αἴτημα τῆς προσευχῆς του, πρέπει πάντοτε νὰ εὐχαριστεῖ τὸν Θεό, εἴτε λάβει γρήγορα ἐκεῖνο ποὺ ζητᾶ, εἴτε καὶ ἀργότερα. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς λέγει: «τὰ αἰτήματά σας νὰ τ’ ἀπευθύνετε στὸ Θεὸ μὲ προσευχὴ καὶ δέηση, ποὺ θὰ συνοδεύονται ἀπὸ εὐχαριστία» (Φιλιπ. δ’ 6). Ἐπειδή, πολλὲς φορές, ὁ Θεὸς δὲν μᾶς δίνει γρήγορα ἐκεῖνο ποὺ τοῦ ζητοῦμε, ἢ γιατί ξέρει πὼς θὰ χάσουμε αὐτὸ ποὺ θὰ μᾶς χαρίσει καί, γι’ αὐτὸν τὸ λόγο, θὰ τιμωρηθοῦμε περισσότερο, ἀφοῦ ἀθετήσαμε τὸ χάρισμά του καὶ τὴ δωρεά του· ἤ, γιατί, γνωρίζοντας πὼς μόλις λάβουμε τὸ αἴτημά μας θὰ πάψουμε νὰ προσευχόμαστε. Γι’ αὐτὸ ἀναβάλλει τὸ ζήτημά μας καὶ δὲν τὸ πραγματοποιεῖ, θέλοντας καὶ προνοώντας νὰ τὸν παρακαλοῦμε πάντοτε καὶ νὰ βρισκόμαστε κοντά του μὲ τὴν προσευχή· ἤ, ἀκόμη, γιὰ νὰ φανεῖ ἡ πίστη καὶ ἡ ἀγάπη μας πρὸς τὸν Θεό, ἢ καὶ γιὰ ἄλλους λόγους ποὺ ἔχει ὁ Θεός, ἀκατανόητους βέβαια σ’ ἐμᾶς, ἀλλὰ δίκαιους, ποὺ ἀποβλέπουν πάντοτε πρὸς τὸ πνευματικὸ συμφέρον μας. Τὰ βεβαιώνει ὅλα αὐτὰ καὶ ὁ βαθὺς θεολόγος καὶ πράγματι μέγας Βασίλειος, μὲ ὅσα γράφει στὸ α’ κεφάλαιο τῶν Ἀσκητικῶν του Διατάξεων, ὁπού συμπερασματικά μας λέγει: «Γνωρίζοντας, λοιπόν, ὅλα αὐτά, εἴτε πιὸ γρήγορα εἰσακουστοῦμε καὶ λάβουμε, εἴτε πιὸ ἀργά, ἃς παραμείνουμε πάντοτε μὲ εὐχαριστίες στὸν Κύριο, διότι ὅλα ὅσα κάνει ὁ Δεσπότης τὰ κάνει πάντοτε οἰκονομώντας τὴ δική μας σωτηρία· καὶ νὰ μὴν λιποψυχοῦμε, σταματώντας τὶς προσευχὲς καὶ τὶς δεήσεις». Καὶ τί λέω; εἴτε λάβουμε ἀπ’ τὸ Θεό, εἴτε δὲν λάβουμε τὰ αἰτήματά μας, ἐμεῖς πρέπει νὰ τὸν εὐχαριστοῦμε πάντοτε καὶ νὰ ἐπιμένουμε κρούοντας τὴ θύρα τοῦ Θεοῦ καὶ ζητώντας πάλι καὶ πάλι μὲ τὴν προσευχή μας· διότι μᾶς ἀρκεῖ καὶ τοῦτο τὸ μέγα χάρισμα ποὺ λαβαίνουμε, δηλαδὴ τὸ ὅτι ἀξιωνόμαστε νὰ συνομιλοῦμε μὲ τὸν ἴδιο το Θεὸ καὶ νὰ παραμένουμε ἑνωμένοι μ’ Ἐκεῖνον ὅταν προσευχόμαστε. Ἔτσι μᾶς λέει καὶ ὁ χρυσὸς κάλαμος τοῦ ἁγίου Ἰωάννου, μὲ κομψότητα καὶ γλαφυρότητα, γράφοντας τὰ παρακάτω: «μεγάλο ἀγαθὸ ἡ προσευχή, ὅταν γίνεται μὲ διάνοια καθαρὴ καὶ χαρούμενη, κι ὅταν μάθουμε τοὺς ἑαυτούς μας νὰ εὐχαριστοῦν τὸ Θεὸ πάντοτε: ὄχι μονάχα ὅταν λαβαίνουμε τὰ αἰτήματα τῆς προσευχῆς, μὰ κι ὅταν δὲν τὰ λαβαίνουμε. Διότι, ἄλλοτε μὲν μᾶς δίνει κι ἄλλοτε δὲν μᾶς δίνει· ὡστόσο, καὶ στὶς δύο περιπτώσεις εἶσαι κερδισμένος, ἀφοῦ εἴτε λάβεις εἴτε δὲν λάβεις, ἤδη ἔχεις λάβει καὶ μὴ λαμβάνοντας· κι ὅταν ἐπιτύχεις τὸ ζητούμενο κι ὅταν δὲν τὸ πετύχεις· ἤσουν τυχερὸς κι ὅταν δὲν τὸ πέτυχες, ἐπειδὴ μερικὲς φορές τό νὰ μὴ λάβεις τὸ αἴτημά σου εἶναι ἐπωφελέστερο· διότι, ἂν δὲν ἦταν πρὸς τὸ συμφέρον μας τὸ νὰ μὴν τὸ λάβουμε, ὁ Θεὸς θὰ μᾶς τὸ ἔδινε ὁπωσδήποτε. Καὶ τὸ νὰ μὴν πετυχαίνουμε κάτι, ὅταν καταλήγει πρὸς τὸ συμφέρον μας, εἶναι ὄντως ἐπιτυχία» (Εἰς Ἀνδριάντας, λόγ. α΄· καὶ Περὶ εὐχῆς, τ. ζ’). Ἀνάλογα ἔγραψε καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης, ποὺ μᾶς παρέδωκε τὴν οὐράνια Κλίμακα: «νὰ μὴ λές, πὼς περνᾶς πολλὴ ὥρα στὴν προσευχή, δίχως νὰ κατορθώσεις τίποτε, γιατί ἤδη ἔχεις κάτι κατορθώσει· διότι, ποιὸ ἄλλο ἀγαθὸ θὰ μποροῦσε νὰ βρεθεῖ καλύτερο άπ’ τὸ νὰ βρίσκεσαι κοντὰ στὸν Κύριο καὶ νὰ εἶσαι μὲ τὴν προσευχὴ ἐκεῖ, ἀδιαλείπτως περιμένοντας τὴν ἕνωση μ’ Ἐκεῖνον;»
Ἄν, λοιπόν, ἀδελφοὶ καὶ πατέρες, συμφωνεῖτε μὲ ὅλα ὅσα εἴπαμε πιὸ πάνω, καὶ προσφέρετε στὸν ἅγιο Θεὸ τὶς προσευχές, ἐγὼ σᾶς πληροφορῶ πὼς θὰ πλουτίσετε τὶς ψυχές σας μὲ πίστη ἀκλόνητη, μὲ βέβαιη ἐλπίδα, μὲ ἀγάπη ἀνόθευτη, μὲ συγχώρεση τῶν ἁμαρτημάτων, καὶ θὰ ἔχετε τὴν ἀπαλλαγὴ τῶν ὁρατῶν καὶ τῶν ἀοράτων κακῶν, τὴν ἀπόλαυση τῶν αἰτημάτων σας, τὴ λύτρωση ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς τῶν δαιμόνων καὶ τὴν ἐπικοινωνία καὶ ἕνωση μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς Ἀγγέλους του· ἐπειδή, κατὰ τὸν χαριτώνυμο καὶ χρυσόστομο κήρυκα τῆς προσευχῆς: «ὅταν ἀληθινὰ συνομιλοῦμε στὴν προσευχὴ μὲ τὸν Θεό, τότε γινόμαστε ἕνα μὲ τοὺς Ἀγγέλους» (Λόγος Περὶ Προσευχῆς). Καὶ μ’ ἕνα λόγο, θέλω νὰ σᾶς πῶ, ὅτι μὲ τὶς θεῖες τοῦτες προσευχὲς θ’ ἀπολαύσετε ἕνα σωρὸ ἀγαθά, μιὰ ἀπέραντη θάλασσα ἀπὸ θησαυρούς, πλῆθος ἀπὸ καλά, ὁλόκληρη θημωνιὰ ἀπὸ ἀρετές, ἀτελείωτη σειρὰ χαρισμάτων καὶ ὥριμους καρποὺς πνευματικῆς ὠφελείας.
