ΕΡΩΤΗΣΗ/ Κάποιος Ἐπίσκοπος καὶ μερικοὶ ἀρχάριοι ρώτησαν τὸν Μέγα Γέροντα γιὰ τὴν ἀκαταστασία τοῦ κόσμου.
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἀδελφὲ ὅσο ἔχουμε καιρὸ στὴ διάθεσή μας , ἃς προσέχουμε τοὺς ἑαυτούς μας, διότι ἔχουν διαταραχθεῖ τὰ σύμπαντα. Καὶ ἃς ἐξασκηθοῦμε στὴ σιωπή. Ἐπίσης ἂν θέλεις νὰ ἀναπαυθεῖς κατὰ πάντα, νὰ γίνεις νεκρὸς γιὰ κάθε ἄνθρωπο καὶ ἀναπαύεσαι. Νόησε ὅτι σου μιλῶ περὶ τῶν λογισμῶν καὶ περὶ πράγματος καὶ περὶ διαγωγῆς καὶ περὶ φροντίδας. Νὰ ἡσυχάζεις εἰρηνικά.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Πῶς πρέπει νὰ προσεύχεται κανείς; Μὲ τὸ (ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ) ὅπως εἶπε ὁ Κύριος ἢ ὅπως εἶπε ὂ Ἄβας Μακάριος ὁ Σκητιώτης μὲ τὸ (ΚΥΡΙΕ ΩΣ ΘΕΛΕΙΣ ΕΛΕΗΣOΝ) καὶ ἐὰν βρισκόμαστε μπροστά σε πόλεμο πνευματικὸ μὲ τὸ (ΚΥΡΙΕ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΤΟΛΗ ΣΟΥ ΒΟΗΘΗΣOΝ)? Μήπως τὸ «Πάτερ Ἠμῶν» ἔχει ὁρισθεῖ μόνο γιὰ τοὺς τέλειους;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Τὸ «Πάτερ Ἠμῶν» καὶ γιὰ τοὺς τέλειους ἐδόθη καὶ γιὰ τοὺς ἁμαρτωλούς. Οἱ μὲν τέλειοι γιὰ νὰ μάθουν τίνος παιδιὰ ἔχουν γίνει καὶ νὰ προσπαθήσουν νὰ μὴν χάσουν τὴν υἱοθεσία. Οἱ δὲ ἁμαρτωλοί, μὲ ντροπὴ τοὺς ἀποκαλώντας Πατέρα ἐκεῖνον, ποὺ οἱ ἴδιοι πολλὲς φορὲς βρίζουν, νὰ αἰσχυνθοῦν καὶ νὰ ἔλθουν σὲ μετάνοια. Καὶ καθὼς ὑποθέτω, περισσότερο ταιριάζει στοὺς ἁμαρτωλούς. Γιατί τὸ νὰ πεῖς «Ἁφὲς ἠμὶν τὰ ὀφειλήματα ἠμῶν» εἶναι προσευχὴ τῶν ἁμαρτωλῶν. Γιατί ποιὰ ὀφειλήματα ἔχουν οἱ τέλειοι, ἀφοῦ γίνουν παιδία τοῦ Ἐπουράνιου Πατέρα? Τὸ νὰ πεῖς «μὴ εἰσενέγκης ἠμᾶς εἰς πειρασμῶν ἀλλὰ ρήση ἠμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ», ἰσοδυναμεῖ μὲ τὰ λεγόμενα τοῦ Ἄββα Μακάριου ποὺ εἴναι τὸ «ΕΛΕΗΣΟΝ καὶ ΒΟΗΘΗΣΟΝ».
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ἀδελφὸς ποὺ ζοῦσε στὸν κόσμο, ἀρνήθηκε τὰ ἐγκόσμια καὶ ἀφοῦ πῆγε στὸ Κοινόβιο τοῦ Ἀββά Σέριφου στὴ Γάζα τῆς Παλαιστίνης, ρώτησε τὸν Μέγα Γέροντα ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΣ, ἐὰν μπορεῖ νὰ μετανοήσει.
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἀδελφέ, ὁ Θεὸς δὲν διώχνει κανένα, ἀλλὰ ὅλους τους καλεῖ σὲ μετάνοια. Ὀφείλει λοιπὸν ὁ προσερχόμενος στὸ Θεὸ νὰ προσέλθει μὲ ὅλη του τὴν καρδιὰ καὶ νὰ σπυρὶ μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι θὰ θερίσει. Καὶ νὰ περιμένει δοκιμασίες ὡς τὴν τελευταία του ἀναπνοή.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ἐὰν ὁ νόμος τοῦ θεοῦ ὁρίζει κάτι καὶ ὁ νόμος τοῦ κόσμου διατάζει τὸ ἀντίθετο τί πρέπει νὰ πράξει κανείς? Γιατί μου λέει ὁ λογισμὸς ὅτι μὲ τοὺς νόμους τοῦ κόσμου διοικεῖται ἡ πολιτεία καὶ ἀδικία πράττει ὁποῖος τὴν παραβαίνει.
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ὁ νόμος τοῦ θεοῦ εἶναι τιμιότερος, Γιατί μιλᾶ γιὰ τὴν σωτήρια της ψυχῆς. Ὁ δὲ νόμος τοῦ κόσμου, ὄντας σαρκικός, πραγματεύεται τὰ σαρκικά.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ὅταν προσεύχομαι γιὰ πολλὰ ζητήματα, ἄραγε ὀφείλω νὰ μνημονεύω τὸ καθένα ξεχωριστὰ στὴν προσευχή μου;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἐὰν θέλεις νὰ προσευχηθεῖς γιὰ πολλὰ ζητήματα καὶ ἀφοῦ ὁ Θεὸς γνωρίζει τί χρειαζόμαστε, προσευχήσου λέγοντας {ΔΕΣΠΟΤΑ ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΟΔΗΓΗΣΕ ΜΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΓΙΟ ΘΕΛΗΜΑ ΣΟΥ}. Ἐὰν προσεύχεσαι γιὰ τὰ πάθη σου, λέγε {ΘΕΡΑΠΕΥΣΕ ΜΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΘΕΛΗΜΑ ΣΟΥ}. Ἐὰν πάλι προσεύχεσαι γιὰ τοὺς πειρασμοὺς λέγε {Ἐσὺ γνωρίζεις τὸ συμφέρον μου, βοήθησέ μου τὴν ἀσθένεια καὶ δῶσε μου κατὰ τὸ θέλημά σου, λύτρωση ἀπὸ τοὺς πειρασμούς}.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Τί εἶναι τὸ ἀψήφιστο;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἀδελφέ, τὸ ἀψήφιστο εἶναι το νὰ μὴν ἐξισώνεις τὸν ἑαυτό σου μὲ κάποιον καὶ τὸ νὰ μὴ λὲς γιὰ καλὸ ἔργο ὅτι καὶ ἐγὼ τὸ ἔκανα αὐτό.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ἐπειδὴ ἐνοχλοῦμε ἀπὸ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς μου, πές μου, γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ Κύριου, τί νὰ κάνω γιὰ νὰ ἐλευθερωθῶ ἀπὸ αὐτὰ καὶ προσευχήσου γιὰ μένα.
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἀδελφέ, ὁποῖος θέλει νὰ σωθεῖ καὶ ἀληθινὰ ποθεῖ νὰ γίνει τεκνὸ τοῦ Θεοῦ, ἃς ἀπόκτηση μεγάλη ταπείνωση, ὑποταγὴ καὶ ὑπάκουη, καὶ τὸ ἀπαρρησίαστο δηλαδὴ νὰ μὴν ἔχει παρρησία, ξεθάρρεμα. Πρόσεξε ὅτι ἐσὺ εἶπες. Πές μου τί νὰ κάνω καὶ νὰ πού σου εἶπα. Καὶ σοῦ ἐγγυῶμαι ὅτι δὲν θὰ σὲ κυριεύσει ὁ ἐχθρὸς «σατανᾶς», οὔτε τὸ πάθος διότι καίγονται ἀπὸ τὴν ταπείνωση, σὰν τὴν φωτιά, καὶ γαληνεύει ἡ καρδιὰ φωτιζόμενη ἀπὸ τὸν Χριστό, στὸν ὁποῖον ἀνήκει ἡ δόξα στοὺς αἰῶνες. Ἀμήν.
AΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ὁ σαρκικὸς πόλεμος ἀπὸ ποῦ προέρχεται;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ὁ σαρκικὸς πόλεμος προέρχεται ἀπὸ την ἀμέλεια. Γιατί ἡ ἀμέλεια σὲ ἁρπάζει κρυφὰ καὶ σὲ κάνει νὰ κρίνεις καὶ νὰ κατακρίνεις. Καὶ μὲ αὐτὸ προδίδεσαι. Ὅταν ὁ Ἰσραὴλ ὑπηρετοῦσε μὲ πίστη τὸν Θεὸ ὁ Θεὸς τὸν ἐφύλατε ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς του. Ὅταν ὅμως ἀμελοῦσε τὴν ἀληθινὴ πίστη, ἄφηνε ὁ Θεὸς τοὺς ἐχθροὺς νὰ νικήσουν τὸν Ἰσραὴλ
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Πές μου, Πάτερ πῶς ἔχουμε τὴν ἀπιστία ἥ μας φέρνουν σὲ ἀπιστία οἱ δαίμονες;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἀπὸ φθόνο οἱ δαίμονες φέρνουν τὴν ἀπιστία. Ἐάν λοιπὸν τὴ δεχθοῦμε, γινόμαστε συνεργοὶ καὶ συμμέτοχοι τῶν δαιμόνων.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Κᾶνε ἔλεος σὲ μένα Δέσποτα καὶ πές μου, πὼς μπορῶ νὰ σωθῶ αὐτὴ τὴν ἐποχή, γιατί ἔχει καταλάβει τὴν καρδιά μου λογισμὸς δειλίας. Λοιπὸν τί ὁρίζεις νὰ κάνω;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἐὰν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος, σὲ κάθε στιγμὴ νὰ κόβει τὸ δικό του θέλημα σὲ ὅλα, νὰ ἔχει ταπεινὴ καρδιὰ καὶ συνεχῶς τὸ θάνατο μπροστὰ στὰ μάτια του, μπορεῖ νὰ σωθεῖ μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὅπου καὶ ἂν βρίσκεται, δὲν τὸν κατακυριεύει ἡ δειλία. Γιατί ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἐνεργεῖ μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο, ἔχει λησμονήσει τὰ ὄπισθέν του καὶ ἐπεκτείνεται στὰ ἔμπροσθέν του. Κάνε αὐτὰ καὶ σώζεσαι χωρὶς ἄλλη μέριμνα γιὰ τὸ θεό.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ἐὰν κάποιος θέλει νὰ μοῦ δώσει ἕνα πράγμα καὶ ἐγὼ τὸ χρειάζομαι, βλέπω στὴν καρδιά μου ὅτι θέλει νὰ τὸ δεχθεῖ ἀπὸ ἐμπάθεια, τί νὰ κάνω? Νὰ τὰ πάρω γιατί τὰ χρειάζομαι ἡ νὰ τὸ ἀρνηθῶ γιὰ τὴν προσπάθεια ποῦ κάνω;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Κι αὐτὸ μοιάζει μὲ τὴν τροφή. Ξέρεις ὅτι χρειαζόμαστε τροφὴ καθημερινὰ καὶ ἐμποδιζόμεθα νὰ τὴν λάβουμε μὲ ἡδονή. Ἐὰν ὅμως τὴν λάβουμε, εὐχαριστοῦμε τὸ Θεὸ ποὺ τὴν ἔδωσε καὶ κατακρίνουμε τοὺς ἑαυτούς μας ὡς ἀνάξιους γιὰ αὐτήν, τότε ὁ Θεὸς τὴν ἁγιάζει καὶ τὴν εὐλογεῖ. Ὥστε λοιπὸν ὅταν χρειαζόμαστε κάποιο πράγμα καὶ βλέπεις ὅτι κατευοδώνεται ἡ ἀπόκτησή του, εὐχαρίστησε τὸν Θεὸ ποὺ σὲ βοήθα σὲ αὐτὸ καὶ κατάκρινε τὸν ἑαυτό σου ὡς ἀνάξιο καὶ ἀπομακρύνει ἀπὸ σένα ὁ θεὸς τὴν προσπάθεια.» ΑΥΤΩ ΓΑΡ ΠΑΝΤΑ ΔΥΝΑΤΑ ΑΔΥΝΑΤΕΙ ΔΕ ΑΥΤΩ ΟΥΔΕΝ» Σὲ Αὐτὸν ἡ δόξα στοὺς αἰῶνες. Ἀμήν.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Κάποιος φιλοχριστὸς ρώτησε τὸν Γέροντα Ἰωάννη ἐὰν θὰ πεθάνει τὸ παιδί του ποὺ εἶχε δαγκωθεῖ ἀπὸ σκυλὶ καὶ ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε ὅτι «δὲν ἔχει κανένα κακὸ» καὶ νὰ μὴ φοβᾶται. Μετὰ ἀπὸ δυὸ μέρες τὸ παιδὶ πέθανε καὶ ὁ πατέρας ξαναρώτησε τὸν Γέροντα. Καὶ γιατί εἶπες ὅτι δὲν εἶχε κανένα κακό;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἐπειδὴ εἶχες ὑποψία ὅτι τὸ παιδὶ θὰ πεθάνει ὁπωσδήποτε ἀπὸ τὸ δάγκωμα τοῦ σκυλιοῦ, σοῦ δήλωσα ὅτι δὲν εἶναι αὐτὸ καὶ εἶπα δὲν ἔχει κανένα κακό. Γιατί ὁ ἐκ Θεοῦ θάνατος δὲν ἔχει κανένα κακό. Γιὰ νὰ σοῦ φανερώσω ὅτι πρόκειται νὰ πεθάνει τὸν ἐκ Θεοῦ θάνατο, προσθεσα ὅτι οὔτε ἕνα μικρὸ πουλάκι δὲν πέφτει σὲ παγίδα χωρὶς τὴν συγκατάθεση τοῦ Θεοῦ. Γιατί δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ πεθάνει κανεὶς χωρὶς τὴν προσταγὴ τοῦ Θεοῦ καὶ ἂν ἀκόμα τὸν δαγκώσουν μυριάδες δηλητηριασμένα φίδια.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ἐὰν κάποιος ἔλθει στὴν Ἐκκλησία τὴν ὥρα τῆς λειτουργίας καὶ ἀναχωρήσει πρὸ τῆς ἀπολύσεως, μήπως εἶναι ἁμαρτία;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ / Τὸ τέλειο καὶ τὸ ἀρεστὸ στὸ Θεὸ εἶναι ὁ εἰσερχόμενος στὴν Ἐκκλησία νὰ μένει στὴ λειτουργία καὶ νὰ ἀκούει τὴν ἀκολουθία, ὡς τὴν κανονικὴ ἀπόλυση. Γιατί χωρὶς εὔλογη αἰτία, δὲν πρέπει νὰ ἀποχωρεῖ πρὸ τῆς ἀπολύσεως. Ἂν ὅμως ὑπάρχει ἀνάγκη συγχωρεῖται τὸ πράγμα, ἀλλὰ οὔτε καὶ τότε πρέπει νὰ αὐτοδικαιώνεται κανείς, ἀλλὰ νὰ ζητεῖ συγχώρεση ἀπὸ τὸν Θεὸ λέγοντας «Δέσποτα, συγχώρησε μέ, ποὺ δὲν μπόρεσα νὰ πράξω τὸ καθῆκον μου»
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ὅταν προσεύχομαι ἡ ψέλνω καὶ δὲν αἰσθάνομαι τὴ δύναμη τῶν λεγόμενων, ἕνεκα τῆς σκληρότητας τῆς καρδιᾶς μου σὲ τί ὠφελοῦμε;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἐὰν ἐσὺ δὲν αἰσθάνεσαι, οἱ δαίμονες ὅμως αἰσθάνονται καὶ ἀκοῦν καὶ τρέμουν. Μὴν παύσεις λοιπὸν νὰ ψέλνεις καὶ νὰ προσεύχεσαι. Καὶ σιγὰ σιγὰ μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ θὰ ἁπαλυνθεῖ ἡ σκληρότητα τῆς καρδιᾶς σου.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Καὶ πῶς μπορεῖ κανεὶς νὰ προσεύχεται ἀδιάλειπτα ;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ὅταν εἶναι κανεὶς μόνος του, ὀφείλει νὰ ψάλλει καὶ μὲ τὸ στόμα καὶ μὲ τὴν καρδιὰ νὰ προσεύχεται. Ἐὰν πάλι εἶναι κανεὶς στὴν ἀγορὰ μαζὶ μὲ ἄλλους, δὲν χρειάζεται νὰ ψάλλει μὲ τὸ στόμα, ἀλλὰ μόνο μὲ τὴν διάνοιά του. Πρέπει ὄμως νὰ προσέχει τὸ βλέμμα του, γιὰ νὰ μὴ ρεμβάσει καὶ νὰ ἀποφύγει τὶς παγίδες τοῦ ἐχθροῦ.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ὁποῖος δὲν δίνει ἐξ ἀρχῆς ἐλεημοσύνη μὲ εὐχαρίστηση, τί πρέπει νὰ κάνει γιὰ νὰ συνηθίσει νὰ δίνει;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Πρέπει νὰ θυμίζει στὸν ἑαυτό του ὅτι ὁ Θεὸς ἀνταποδίδει τὰ δεδομένα καὶ νὰ ἀρχίσει ἀπὸ τὰ μικροπράγματα καὶ νὰ νουθετεῖ πάντα ὁ ἴδιος τὸν ἑαυτό του, ὅτι ὁποῖος δίνει πολλὰ παίρνει καὶ πολλά, κατὰ τὸν εὐαγγελικὸ λόγο «Ὁποῖος σπέρνει μὲ φειδώ, θὰ θερίσει μὲ φειδὼ καὶ ὁποῖος σπέρνει πλούσια, θὰ θερίσει καὶ πλούσια». Καὶ σιγὰ σιγὰ ἐπιθυμεῖ ὁ λογισμὸς τὴν πλούσια ἀνταπόδοση, καὶ συνεχῶς προχωρᾶ στὴν τελειότητα. Καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς μπορεῖ νὰ φθάσει σὲ τέλεια μέτρα ἀρετῆς, νὰ ἀπογύμνωση τὸν ἑαυτό του ἀπὸ τὰ γήινα πράγματα καὶ νὰ κατορθώσει τὰ ἐπουράνια μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Ἅγιου Πνεύματος.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ποιὸς εἶναι ὁ κενόδοξος καὶ ποιὸς ὁ ὑπερήφανος καὶ πῶς φθάνει κανεὶς στὴν ὑπερηφάνεια;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ἀπὸ τὸ νὰ θέλει κανεὶς νὰ ἀρέσει στοὺς ἀνθρώπους φθάνει στὴν κενοδοξία. Καὶ ὅταν αὐξηθεῖ ἡ κενοδοξία, τότε ἔρχεται ἡ ὑπερηφάνεια. Συγχώρησε μέ, ἀδελφὲ καὶ προσευχήσου γιὰ μένα.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Πές μου Δέσποτα, τί εἶναι Θεοῦ θέλημα καὶ τί εἶναι παραχώρηση καὶ ποιὰ τὰ ἀποτελέσματα καὶ τῶν δυό;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ὅταν σου συμβαίνει κάτι θλιβερό, ἐρεύνησε ἂν σὲ κατακρίνει ἡ συνείδησή σου. Καὶ ἂν δὲν σὲ κατακρίνει, τότε ἡ θλίψη αὐτή σου ἦλθε γιὰ δοκιμασία. Καὶ αὐτὸ εἶναι κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἐὰν πάλι διαπιστώνεις ὅτι ἡ συνείδησή σου σὲ κατακρίνει, τότε αὐτὸ γίνεται κατὰ παραχώρηση, γιὰ νὰ παιδευτεῖς. Ἀλλὰ καὶ τὰ δυὸ εἶναι ὠφέλιμα γιὰ τὸν ἄνθρωπο.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Κάποιος ἀδελφὸς ρώτησε τὸν ἄλλον Γέροντα Ἰωάννη , ἐὰν ἀκούσω γιὰ κάποιον ὅτι μὲ κακολογεῖ , τί νὰ κάνω;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Σήκω ἀμέσως καὶ κᾶνε προσευχή, πρῶτα γιὰ αὐτὸν καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ καὶ γιὰ τὸν ἑαυτό σου, λέγοντας. «ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΑΔΕΛΦΟ ΚΑΙ ΕΜΕΝΑ ΤΟΝ ΑΧΡΕΙΟ ΔΟΥΛΟ ΣΟΥ. ΚΑΙ ΣΚΕΠΑΣΕ ΜΕ ΑΠΟ ΤΟΥ ΠΟΝΗΡΟΥ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΧΕΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΣΟΥ. ΑΜΗΝ».
ΕΡΩΤΗΣΗ / Ρώτησαν τὸν Γέροντα Ἰωάννη νὰ ἀποσαφηνίσει τὰ περὶ μέτρου ἐγκράτειας.
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Οἱ Πατέρες λέγουν γιὰ τὸ μέτρο τῆς ἐγκράτειας ὅτι πρέπει νὰ στερούμεθα λίγο εἴτε ἀπὸ τὸ φαγητό, εἴτε ἀπὸ τὸ πιοτό, δηλαδὴ νὰ μὴν ἔχει κανεὶς γεμάτη τὴν κοιλιά. Καὶ ὀφείλει νὰ ὑπολογίσει τὸ φαγητὸ καὶ τὸ κρασί. Κατὰ τὸν καιρὸ τοῦ Χειμώνα, ὅποτε πίνει κανεὶς περισσότερο, καὶ τότε πρέπει νὰ στερούμεθα λίγο ἀπὸ τὸ κρασὶ καὶ ἀπὸ τὸ φαγητὸ ἐπίσης. Ἀλλὰ δὲν βρίσκεται μόνο σὲ αὐτὸ τὸ μέτρο τῆς ἐγκράτειας, ἀλλὰ καὶ στὴν ὁμιλία καὶ στὸ ὕπνο καὶ στὸ ντύσιμο καὶ σὲ ὅλα τα αἰσθητήρια. Σὲ αὐτὸ βρίσκεται τὸ μέτρο τῆς ἐγκράτειας.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Ὅταν ἀντιμετωπίζει κανεὶς δυὸ πράγματα, ποὺ εἶναι καὶ τὰ δυὸ ἐπιζήμια γιὰ τὴν ψυχή, καὶ εἶναι ἀνάγκη ὁπωσδήποτε νὰ διαλέξει τὸ ἕνα ἀπὸ αὐτά, τί πρέπει νὰ κάνει;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Μεταξὺ δυὸ βλαβερῶν πραγμάτων ἀσφαλῶς πρέπει νὰ διαλέξει τὸ μικρότερο κακό. Γιατὶ ὅπως γράφει ἕνας ἀπὸ τοὺς Ἅγιους Πατέρες ὅταν ἦλθε κάποιος καὶ τοῦ ζήτησε χρήματα, τοῦ εἶπε ὅτι δὲν ἔχει καὶ δὲν τοῦ ἔδωσε. Καὶ ὅταν ἀργότερα τὸν ρώτησαν γιατί δὲν τοῦ ἔδωσε, εἶπε . Ἂν τοῦ ἔδινα, θὰ προκαλοῦσα βλάβη στὴν ψυχή του. Γιὰ αὐτὸ διάλεξα νὰ πάρω μιὰ ἐντολὴ καὶ νὰ μὴν χαθεῖ τελείως ἡ ψυχή του.
ΕΡΩΤΗΣΗ/ Κύριέ μου , πόσες φορὲς πρέπει νὰ προσευχηθῶ , γιὰ νὰ πληροφορηθεῖ ὁ λογισμός μου ἐπὶ ἑνὸς θέματος;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ/ Ὅταν δὲν μπορεῖς νὰ ρωτήσεις τὸν ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ, πρέπει τρεῖς φορὲς νὰ προσευχηθεῖς γιὰ ὁποιοδήποτε ζήτημα ἔχεις. Καὶ μετὰ τὶς τρεῖς αὐτὲς προσευχές, νὰ ἐξετάσεις πρὸς τὰ ποῦ ρέπει ἡ καρδιά σου, μέχρι καὶ τὴν πιὸ μικρὴ λεπτομέρεια. Καὶ αὐτὸ νὰ πράξεις. Γιατί εἶναι φανερὴ ἡ πληροφορία τοῦ Θεοῦ. Καὶ γενικῶς γίνεται αἰσθητὴ στην καρδιά.
