Ἀπὸ τὸ βιβλίο: Χρηστοήθεια τῶν χριστιανῶν
Γι’ αὐτό, ἀδελφοί μου Χριστιανοί, μὴ σκανδαλίζεσθε ἀμέσως, μόλις ἀκούσετε κανένα λόγο ποὺ δὲν σᾶς ἀρέσει. Οὔτε καὶ νὰ ταράζεσθε, ὅταν δῆτε κανένα πράγμα, τὸ ὁποῖο ἐκ πρώτης ὄψεως φαίνεται πὼς εἶναι ἄπρεπο.
Ὄχι, ἀλλὰ κάνετε ὑπομονὴ καὶ σκεφθῆτε καλά, μήπως ὁ λόγος ἐκεῖνος εἶναι ὠφέλιμος καὶ καλὸς καὶ ἐκεῖνος ποὺ τὸν λέει ἔχει σκοπὸ καὶ διάθεσι νὰ σᾶς ὠφελήση καὶ νὰ σᾶς διορθώση· ἐσεῖς ὅμως ἀπὸ τὸ πάθος ποὺ ἔχετε σκανδαλίζεσθε καί, πιστεύοντας στὶς ὑποψίες σας, νομίζετε ὅτι εἶναι σκληρὸς ὁ λόγος ἐκεῖνος καὶ ὀνομάζετε αὐτὸν ποὺ τὸν λέει σκανδαλοποιὸ καὶ φιλοτάραχο.
Ὅμοια καὶ ὅταν δῆτε καὶ μάθετε πώς, ἃς ὑποθέσουμε, ἕνας ἄδελφός σας ἔκανε κακό, μὴ σκανδαλίζεσθε καὶ ταράζεσθε καὶ ἀρχίζετε ἀμέσως τὶς κατηγορίες, ἀλλὰ νὰ ἐξετάζετε πρῶτα, ἂν εἶναι ἀληθινὸ ἐκεῖνο ποὺ μάθατε. Διότι ὄχι μόνο ἡ ἀκοὴ τοῦ ἀνθρώπου ψεύδεται καὶ κάνει λάθη, ἀλλὰ πολλὲς φορὲς καὶ τὰ ἴδια τοῦ τὰ μάτια τὸν ἀπατοῦν καὶ τοῦ δείχνουν ἄλλο ἀντὶ ἄλλου· τὸ κουπὶ τὸ δείχνουν τσακισμένο μέσα στὸ νερό, καὶ τὴν γῆ, ποὺ εἶναι ἀκίνητη τὴν δείχνουν ὅτι κινεῖται, ὅταν βρίσκεται σὲ καράβι.
Γι’ αὐτὸ ὁ θεοφόρος Μάξιμος παραγγέλλει τὰ ἑξῆς· «Νὰ μὴν ἀνέχεσαι τὶς ὑπόνοιές σου ἡ καὶ ἄλλων ἀνθρώπων γιὰ σκάνδαλα σὲ βάρος ὠρισμένων ἄλλων. Διότι ἐκεῖνοι ποὺ παραδέχονται σκάνδαλα, ποὺ συμβαίνουν μὲ ὁποιονδήποτε τρόπο ἡ μὲ τὴν διάθεσι τῆς ψυχῆς ἡ χωρὶς αὐτήν, δὲν γνωρίζουν τὴν ὁδὸ τῆς εἰρήνης, ποὺ ὁδηγεῖ μὲ τὴν ἄγαπή τους ἐραστές της στὴν γνῶσι τοῦ Θεοῦ».
Ἀφοῦ δὲ βεβαιωθῆτε πὼς τὸ κακὸ ἐκεῖνο καὶ ἡ ἁμαρτία, ποὺ ἔκανε ὁ ἀδελφός, εἶναι ἀληθινό, τότε πρέπει νὰ θυμηθῆτε τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, ποὺ λέει· «Μὴν κρίνετε, γιὰ νὰ μὴν κριθῆτε» ( Ματθ. 7,1). Ἔχετε χρέος δηλαδὴ νὰ μὴ κατακρίνετε τὸν ἀδελφὸ ἐκεῖνο ὡς ἁμαρτωλὸ καὶ φταίχτη, ἀλλὰ νὰ πῆτε ἐκεῖνο τὸ λόγο, ποὺ εἶπε ἕνας Ἀββᾶς· «Σήμερα ἔσφαλε ἐκεῖνος ὁ ἀδελφὸς καὶ αὔριο σφάλλω ἐγώ. Ἐκεῖνος ἔκανε μικρὸ σφάλμα, ἐγὼ ὅμως κάνω μεγάλα σφάλματα».
Ἀλλὰ καὶ ἂν εἶναι Πατριάρχης ἡ Ἀρχιερέας ἡ ἱερέας ἡ μοναχὸς ἡ κάποιος ἄλλος μεγάλος καὶ ἀξιωματοῦχος, αὐτὸς ποὺ διέπραξε ἐκείνη τὴν ἁμαρτία, μὴ σκανδαλισθῆτε οὔτε αὐτὸ νὰ γίνη ἐμπόδιο στὸν εὐθὺ δρόμο τῆς ἀρετῆς καὶ γκρεμισθῆτε στὴν ἴδια ἁμαρτία γιὰ τὸ κακὸ παράδειγμα ἐκείνου, ἀλλὰ σκεφθῆτε ὡς φρόνιμοι καὶ συνετοὶ ἄνθρωποι καὶ πεῖτε· «Τί σημασία ἔχει, ποὺ εἶναι Πατριάρχης καὶ Ἀρχιερέας καὶ ἱερέας καὶ μοναχός; Τί σημασία ἔχει ποὺ εἶναι Αρχοντας καὶ Συγκλητικὸς καὶ Βασιλιάς; καὶ αὐτὸς ἄνθρωπος εἶναι καὶ τὰ ἴδια πάθη, ποὺ ἔχουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ἔχει καὶ αὐτός.
Ἑπομένως, ὡς ἄνθρωπος εἶναι ὁμοιοπαθὴς καὶ ἔχει τὴν ἴδια φύσι, γιατί νὰ εἶναι παράξενο ποὺ νικήθηκε ἀπὸ τὸ πάθος καὶ ἔσφαλε; Μήπως εἶναι ἄγγελος ἡ ἄϋλος ἡ μήπως τὸ ἀξίωμα καὶ τὸ ἐπάγγελμα, ποῦ ἔχει, τὸν ἔκανε ἀνώτερο ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φύσι; Ὄχι. Λοιπόν, γιατί νὰ σκανδαλισθῶ ἐγὼ καὶ νὰ ταραχθῶ; Γιατί νὰ παρακινηθῶ καὶ ἐγὼ νὰ ἁμαρτήσω, ἐπειδὴ ἁμάρτησε ἐκεῖνος; ἡ γιατί νὰ παρακινηθῶ νὰ τὸν κατηγορήσω;
Πρέπει μάλιστα νὰ τὸν σκεπάσω, ὅσο μπορῶ καὶ νὰ καλύψω τὴν ἁμαρτία του: α΄) γιὰ νὰ μὴν ἀκούη καὶ ὁ ἄλλος Χριστιανὸς καὶ σκανδαλίζεται καὶ ἁμαρτάνει, β΄) γιὰ νὰ μὴ τὴν ἀκούσουν καὶ οἱ Ἐθνικοὶ καὶ οἱ Αἱρετικοὶ καὶ χαροϋν καὶ κατηγορήσουν τὴν Ὀρθόδοξη πίστι μας καὶ βλασφημήσουν τὸν Χριστό, ὅπως καὶ ὁ Δαβὶδ παρήγγειλε στοὺς Ἑβραίους νὰ μὴ γνωστοποιήσουν τὸν φόνο τοῦ Σαοὺλ καὶ τοῦ Ἰωνάθαν, γιὰ νὰ μὴν τὸν ἀκούσουν οἱ ἀλλόφυλοι καὶ χαροῦν· «Μὴ τὸ ἀναγγείλετε στὴν Γὲθ καὶ μὴ τὸ διαλαλήσετε στοὺς δρόμους τῆς Ἀσκάλωνος, γιὰ νὰ μὴ χαροῦν οἱ θυγατέρες τῶν ἀπερίτμητων» (Β΄ Βασ. 1,20). γ΄) Διότι, ἂν ἐγὼ σκεπάσω τὸ ἁμάρτημα τοῦ ἀδελφοῦ μου καὶ ὁ Θεὸς θὰ σκεπάση καὶ τὰ δικά μου ἁμαρτήματα, ὅπως ἔλεγε καὶ ὁ Ἀββᾶς Ποιμήν· «Ἐὰν καλύψουμε τοῦ ἀδελφοῦ το ἁμάρτημα, θὰ καλύψη ὁ Θεὸς καὶ τὰ δικά μας». Καὶ δ΄) γιατί ἐκεῖνος, ποὺ δὲν φανερώνει, ἀλλὰ σκεπάζει τὰ σφάλματα τῶν πνευματικῶν του Πατέρων, ποὺ εἶναι οἱ Πατριάρχες καὶ οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς καὶ Πνευματικοὶ ἱεροδιδάσκαλοι, αὐτὸς μοιάζει μὲ τοὺς δύο ἐκείνους καλοὺς γυιοὺς τοῦ Νῶε, τὸν Σὴμ καὶ τὸν Ἰάφεθ, οἱ ὁποῖοι δὲν θέλησαν νὰ φανερώσουν στοὺς ἄλλους, ἀλλὰ οὔτε νὰ δοῦν μόνοι τους τὴν γύμνωσι τοῦ πατέρα τοὺς τοῦ Νῶε καὶ τὸν σκέπασαν μὲ ροῦχα πηγαίνοντας πίσω – πίσω, γιὰ νὰ μὴ τὴν δοῦν οὔτε αὐτοὶ οὔτε οἱ ἄλλοι·
«Τότε ὁ Σὴμ καὶ ὁ Ἰάφεθ ἀφοῦ πῆραν ἕναν μανδύα τὸν ἔβαλαν στὸν ὦμο τους καὶ μὲ τὰ πρόσωπα γυρισμένα ἀλλοῦ πῆγαν πισωπατώντας καὶ δὲν εἶδαν τὴν γύμνωσι τοῦ πατέρα τοὺς» ( Γέν. 9,23). Γι’ αὐτό, ὅπως αὐτοὶ πῆραν τὴν εὐλογία ἀπὸ τὸν σαρκικό τους πατέρα Νῶε· «Εὐλογημένος νὰ εἶναι ὁ Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ Σήμ… νὰ αὐξήση ὁ Θεὸς τὸν λαὸ τοῦ Ἰάφεθ» (Γέν. 9,26), ἔτσι καὶ ἐκεῖνος, ποὺ σκεπάζει τὰ σφάλματα τῶν πνευματικῶν του Πατέρων, παίρνει εὐλογία ἄπο αὐτοὺς καὶ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεό. Ἀντίθετα πάλι, ὅποιος φανερώνει καὶ διαπομπεύει καὶ θεατρίζει στοὺς ἄλλους τὰ σφάλματα τῶν πνευματικῶν του Πατέρων, αὐτὸς εἶναι ἴδιος μὲ τὸν Χάμ, τὸν διεστραμμένο ἐκεῖνο γυιὸ τοῦ Νῶε, ὁ ὁποῖος ὄχι μόνο στάθηκε καὶ εἶδε τὴν γύμνωσι τοῦ πατέρα τοῦ Νῶε, ἀλλὰ τὴν φανέρωσε καὶ στοὺς ἄλλους ἀδελφούς· γι’ αὐτὸ πῆρε καὶ τὴν κατάρα ἀπὸ τὸν πατέρα του νὰ εἶναι δοῦλος στοὺς ἀδελφούς του· αὐτὴ τὴν κατάρα κληρονομεῖ πνευματικὰ καὶ ἐκεῖνος, ποὺ θεατρίζει τὸ σφάλμα τῶν πνευματικῶν του Πατέρων.
Τί λέω; Ὄχι μόνο κατάρα παίρνει αὐτὸς ποὺ διαπομπεύει τὰ σφάλματα τῶν πνευματικῶν του Πατέρων, ἀλλὰ καὶ ἄξιος θανάτου εἶναι. Διότι, ἂν ἐκεῖνος, ποὺ βρίζει καὶ κακολογεῖ τὸν σαρκικό του πατέρα, εἶναι ἄξιος θανάτου, ὅπως ὁρίζει ὁ Θεός· «Ὅποιος κακολογεῖ τὸν πατέρα ἡ τὴν μητέρα τοῦ εἶναι ἄξιος θανάτου» (Ἔξοδ. 21,17), πόσο περισσότερο εἶναι ἄξιος θανάτου αὐτὸς ποὺ κατηγορεῖ καὶ θεατρίζει τοὺς πνευματικούς του πατέρες; Διότι ὅσο ἀνώτερο εἶναι τὸ πνεῦμα ἀπὸ τὴν φύσι καὶ ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα, τόσο καὶ οἱ πνευματικοὶ Πατέρες εἶναι ἀνώτεροι ἀπὸ τοὺς φυσικοὺς καὶ σαρκικοὺς Πατέρες. Καὶ ἂν ὁ Θεὸς ἀπαγορεύη νὰ κατηγορῆ κάποιος τοὺς πολιτικοὺς ἄρχοντες τοῦ λαοῦ, διότι λέει· «Δὲν θὰ κατηγορήσης τὸν ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου» (Ἔξοδ. 22 28), πόσο περισσότερο ἄπαγορευει νὰ κατηγορῆ κανεὶς τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ἄρχοντες τοῦ λαοῦ, ὅπως εἶναι οἱ Πατριάρχες, οἱ Ἀρχιερεῖς, οἱ ἱερεῖς καὶ ὅλοι οἱ πνευματικοὶ ποιμένες καὶ δάσκαλοι; Λέει καὶ ὁ ἅγιος Μάξιμος· «Μὴν ἄνεχεσαι νὰ ἄκους κακόλογα ἐναντίον τοῦ πνευαμτικοῦ σου πατέρα, οὔτε νὰ κάνης περισσότερο πρόθυμο ἐκεῖνον ποὺ ὁμιλεῖ προσβλητικὰ γι’ αὐτόν, γιὰ νὰ μὴ ὀργισθῆ ὁ Κύριος γιὰ τὰ ἔργα σου καὶ σὲ ἐξαφανίση ἀπὸ τὴν γῆ τῶν ζώντων» (κέφ. νθ΄ τῆς ἃ΄ ἑκατοντάδος περὶ Ἀγάπης).
