ΠΕΡΙΕΧΟΥΣΑ ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ, ΔΙΑΦΟΡΟΙΣ ΥΠΟΘΕΣΕΣΙΝ ΑΝΗΚΟΥΣΑΙΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣΑ ΜΕΝ ΠΑΡΑ ΤΩΝ ΟΣΙΩΝ ΚΑΙ ΘΕΟΦΟΡΩΝ
ΠΑΤΕΡΩΝ ΗMΩΝ
ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ
Ἐπιμελής δέ διορθωθεῖσα καί τῇ τῶν ὁσίων βιογραφία,
καί πλατυτάτῳ πίνακι πλουτισθεῖσα
αρά του ἐν μοναχοῖς ἐλαχίστου
Νικοδήμου του Ἁγιορείτου
ΤΟΜΟΣ Α΄
(1-218)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
α ́. Ο μοναχισμός στην Παλαιστίνη κατά τους χρόνους που έζησαν οι όσιοι Πατέρες μας Βαρσανούφιος και ̓Ιωάννης.
β ́. Βαρσανούφιος ὁ Μέγας. Πηγές. Βίος καί πολιτεία.
γ ́. Άγιος Ιωάννης ο προφήτης, ο άλλος Γέροντας. Πηγές. Βίος και πολιτεία.
δ ́. Η διδασκαλία των οσίων Βαρσανουφίου και ̓Ιωάννου.
ε ́. Ἡ συλλογή τῶν Ἀποκρίσεων.
ζ ́. Χειρόγραφα.
η ́. Ἐκδόσεις.
θ ́. Μεταφράσεις.
ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
1. Μερική διήγησις περί τοῦ βίου τῶν Ὁσίων.
2. Περί τοῦ μεγάλου Γέροντος Βαρσανουφίου.
3. Περί τοῦ ὁσίου Ιωάννου τοῦ προφήτου, τοῦ ἄλλου Γέροντος.
4. Ποῖοι ἦσαν οἱ Ἅγιοι, Βαρσανούφιος καί ̓Ιωάννης.
5. Περί τῆς Ψυχωφελεστάτης Βίβλου τῶν Ὁσίων.
6. Τά χειρόγραφα καί ἡ α ́ έκδοση τῆς Βίβλου Βαρσανουφίου καί Ιωάννου.
ΕΙΔΗΣΙΣ ΑΝΩΝΥΜΟΥ.
Α΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΗ ΤΗΣ ΜΗΡΩΣΑΒΗΣ
1. ̔Ο ἀββάς Ἰωάννης τῆς Μηρωσάβης στο Κοινόβιο τοῦ ἀββᾶ Σερίδου.
17. Τι βιώνει αυτός που έχει τον εαυτό του για αμαρτωλό. Περί κατακρίσεως, προαιρέσεως, τελείας αγάπης.
18. Περί της θερμότητας, ψυχρότητας της καρδιάς και σκληροκαρδίας. Περί σωματικού πολέμου.
19. Περί μακροθυμίας.
20. Η εξουσία του »πατείν επάνω όφεων και σκορπίων» σε ποιούς δίνεται. Περί πραότητας και αγάπης.
21. Το κοινόβιο χώρος δοκιμασίας και τελειώσεως. Περί αγάπης προς τους πειράζοντες. Διάκριση λογισμών.
22. Πατρικές ευχές με αγιογραφικό περιεχόμενο, για την αθυμία. Για την κάθαρση της καρδιάς και την τέλεια ησυχία.
23. Η υπομονή στις θλίψεις. Νόμος και χάρη. Διάκριση.
24. Προτροπή απαλλαγής από τον θυμό και την οργή.
25. Διάκριση στο θέμα επιβολής κανόνα – επιτιμήσεως.
26. Αν ο άνθρωπος δεν γίνει σαν ψίχουλο, δεν μπορεί να συγκατοικήσει με τους συνανθρώπους του.
27. Όπως δεν λησμονεί ο Θεός να ελεήσει τον κόσμο, έτσι κι εγώ δεν λησμονώ την αγάπη σου.
28. Διακριτική τοποθέτηση στο θέμα «να ορίσει κανόνα στον εαυτό του«.
29. Η ανάπαυση και κάθε αγαθό προέρχεται από την πίστη.
30. «’Ο ὑπομείνας εἰς τέλος οὗτος σωθήσεται».
31. Οι θλίψεις ως μέσο καθάρσεως. Περί υπομονής
32. Ησυχαστικά θέματα. Ησυχασμός με βάση την ταπείνωση, την αγάπη, τον φόβο Θεού.
33. Η αδιάλειπτη νήψη εφόδιο του ησυχαστή.
46. Τα αίτια των φαύλων και αισχρών ονείρων.
Β΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΕΡΟΝΤΕΣ ΑΒΡΑΑΜ, ΠΑΥΛΟ ΚΑΙ ΘΕΟΔΩΡΟ
55. Διευκρίνηση τοῦ Μεγάλου Γέροντα γιατί δέν δέχεται συντυχίες. Περί ταπεινώσεως καί ὑπομονῆς.
58. Αίτηση αδελφοῦ για ενίσχυση σε θέματα της πίστεως.
59. Ου δύνασαι ερευνάν τα περί πίστεως.
67. Όποιος έχει πίστη δεν φοβάται. [Τι να κάνω Πάτερ, που φοβάμαι τις νύκτες;]
Γ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΗΣΥΧΑΣΤΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ
69. Ἡ εἴσοδος καί ἡ ἔξοδος τοῦ λογισμοῦ. Ἡ φιλοσυγγένεια.
79. Η ταπεινοφροσύνη και η τέλεια προσευχή.
81. Το μέτρο της εγκράτειας.
86. Τροφή «κατ’ επιθυμίαν και καθ’ έξιν».
87. Περί γαστριμαργίας.
88. Τα σημεία της γαστριμαργίας.
89. Η σαρκική κίνηση.
93. Σαρκικός πόλεμος «από επάρσεως και από ηδονών».
95. Περί της προέλευσης των σαρκικών πειρασμών και γονυκλισίας κατά την περίοδο της Πεντηκοστής.
Δ΄ ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΔΥΟ ΑΡΡΩΣΤΟΥΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΙΟΥ
142. Περί ταπεινώσεως, εὐχαριστίας, ὑπακοῆς καί αὐτομεμψίας.
Ε΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΕΥΘΥΜΙΟ
151. Αἰτήση πρός τόν Μεγάλο Γέροντα γιά θεϊκή ἀρωγή.
ΣΤ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΡΡΩΣΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΑΝΔΡΕΑ
168. Περί τελείας παραδόσεως στό Θεό καί ἀφέσεως ἁμαρτιῶν.
174. Νηστεία καί ἀσθένεια.
201. «Συνυπομείνωμεν μετά τοῦ Σωτῆρος καί τῶν ̔Αγίων, διά νά εὕρωμεν παρρησίαν». Ἀπόκριση τοῦ ἴδιου, τοῦ μεγάλου Γέροντα, πρός τόν ἴδιο (ἀδελφό), τότε πού ἐκεῖνος (ὁ ἀδελφός) ἔπεσε σέ πολλή λύπη καί ἀθυμία.
ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΧΩΡΙΩΝ
ΤΟΜΟΣ Β΄
(219-533)
Ζ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΑΝΩΝΥΜΟΥΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ
219. Αινιγματική απάντηση σε αινιγματική ερώτηση.
240. Συγχώρηση αμαρτιών και λογισμοί πορνείας.
Η΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΒΒΑ ΔΩΡΟΘΕΟ
252. Περί τελείας αποταγής.
255. Μην ενδώσεις, αδελφέ, ούτε να αφήσεις τον εαυτό σου να πέσει σε απόγνωση, διότι αυτή είναι η μεγάλη χαρά του διαβόλου.
256. Ο πόλεμος κατά της πορνείας.
258. Περί λογισμών ακηδίας, πορνείας και δειλίας.
261. Πως λυτρώνεται κανείς από το σαρκικό πάθος και την κενοδοξία.
Θ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ
339. Η αγάπη προς τον πλησίον.
Ι΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΦΙΛΟΧΡΙΣΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ
399. Περί εξαγορεύσεως και συγχωρήσεως αμαρτιών.
414. Οι οπτασίες των αμαρτωλών προέρχονται από τους δαίμονες.
415. Οι θεϊκές οπτασίες γίνονται μόνο στους Αγίους.
416. Ο διάβολος μας πλανά με τα όνειρα.
417. Ο άγιος Σταυρός στο όνειρο.
418. Αν ένα όνειρο εμφανισθεί τρείς φορές είναι αληθινό;
ΙΑ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΙΚΟΥΣ
450. Τι πρέπει να κάνει εκείνος που θέλει να σωθεί.
ΙΒ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΕΝΑΝ ΑΡΡΩΣΤΟ ΑΔΕΛΦΟ ΗΣΥΧΑΣΤΗ
506. Πατρίκες ευχές του Μεγάλου Γέροντα προς δύο αδελφούς.
ΤΟΜΟΣ Γ΄
(534-841)
ΙΓ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ
534. Ο άρρωστος πρέπει να ρωτά τους Πατέρες για την αντιμετώπιση της αρρώστιας του.
ΙΔ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΑΙΛΙΑΝΟ
571. Συστάσεις προς τον αδελφό σχετικά με την αποταγή του από τον κόσμο.
ΙΕ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΕΝΑΝ ΑΔΕΛΦΟ ΠΕΡΙ ΔΟΓΜΑΤΙΚΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ
600. Ποιοί είναι οι λόγοι που μερικοί Πατέρες δεχονται τα »Γνωστικά» του Ευαγρίου.
ΙΣΤ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ
608. Περί καταλαλιάς του πλησίον.
609. Τι σημαίνει το «μετά στρεβλού διαστρέψεις».
610. Τι σημαίνει το «γίνεσθε φρόνιμοι ως οι όφεις και ακέραιοι ως αι περιστεραί».
611. Το κακό κατά προαίρεση και παρά προαίρεση.
612. Ποιο είναι το νόημα του χωρίου: «Πέντε γαρ άνδρας έσχες και νυν ον έχεις ουκ έστι σου ανήρ».
613. Παραίνεση προς αρχάριο ασθενή.
614. Νουθεσίες προς αδελφό ο οποίος αρνιόταν να ζητήσει συγχώρηση. Περί ταπεινώσεως, υπακοής, εκκοπής θελήματος.
615. Αν πρέπει να τηρεί κανείς τον όρκο που κάνει την ώρα του θυμού του,
616. Αν χρειάζεται και τις προσευχές των αγίων εκείνος που μετανοεί.
ΙΖ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ ΚΑΙ ΛΑΙΚΟΥΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΠΕΡΙ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗΣ
617. Και στο θέμα της ελεημοσύνης υπάρχουν διάφορα πνευματικά μέτρα.
ΙΗ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΑΙΚΟΥΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΠΕΡΙ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
637. Ερώτηση άρρωστου αδελφού περί του αν θα ζήσει ή θα πεθάνει
ΙΘ΄. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥΣ
788. Απάντηση σε πρεσβύτερο περί του αν πρέπει να χειροτονηθεί επίσκοπος.
ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ εκ της Γαλλικής εκδόσεως (ΠΡΟΣΘΗΚΗ)
Κάποιος ἀδελφὸς ρώτησε τὸν ἀββᾶ Ἰωάννη:
