Ο ΚΛΗΡΟΣ ὅλων των ἀνθρώπων τῆς γῆς, κλῆρος ἀναπόφευκτος, εἶναι ὁ θάνατος. Τὸν φοβόμαστε ὡς τὸν πιὸ ἄσπονδο ἐχθρό μας. Τὰ θύματά του τὰ κλαῖμε πικρά. Ὡστόσο ζοῦμε σὰν νὰ μὴν ὑπῆρχε θάνατος, ζοῦμε σὰν νὰ εἴμαστε αἰώνιοι πάνω στὴ γῆ.
Τάφε μου! Γιατί σὲ ξεχνῶ; Ἐσὺ μὲ περιμένεις. Περιμένεις νὰ γίνω ὁ κάτοικός σου. Καὶ θὰ γίνω. Γιατί, λοιπόν, σὲ ξεχνῶ καὶ ζῶ σὰν νὰ περιμένεις κάθε ἄλλον ἄνθρωπο ἐκτὸς ἀπὸ μένα;… Read more
«Ὅποιος θέλει νά μέ ὑπηρετεῖ, ἄς ἀκολουθεῖ τόν δικό μου δρόμο»1, εἶπε ὁ Κύριος. Κάθε χριστιανός, μέ τίς ὑποσχέσεις πού ἔδωσε στή βάπτισή του, ἀνέλαβε τήν ὑποχρέωση νά εἶναι δοῦλος καί ὑπηρέτης τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κάθε χριστιανός πρέπει ἀπαραίτητα ν᾿ ἀκολουθεῖ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό.
Ἀφοῦ ἀποκάλεσε τόν ἑαυτό Του «ποιμένα τῶν προβάτων»2, ὁ Κύριος εἶπε ὅτι «τά πρόβατα Τόν ἀκολουθοῦν, γιατί ἀναγνωρίζουν τή φωνή Του»3. Ἡ φωνή τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ διδασκαλία Του. Ἡ φωνή τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό Εὐαγγέλιο. Ὅποιος, στόν δρόμο τῆς ἐπίγειας πορείας του, ἀκολουθεῖ τ᾿ ἀχνάρια τοῦ Χριστοῦ, κατευθύνεται ἀπό τίς ἐντολές Του… Read more
Κάνοντας τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, θὰ σᾶς ὁδηγήσω, ἀδελφοί, σ’ ἕνα πνευματικὸ θέαμα.
Κάποτε ὁ μεγάλος ὅσιος τοῦ Θεοῦ Ἀντώνιος, ὁ ἐρημίτης τῆς Αἰγύπτου, μὲ θεία ἀποκάλυψη εἶδε τὶς παγίδες τοῦ διαβόλου ἁπλωμένες σὰν δίχτυα πάνω σ’ ὅλη τὴ γῆ, γιὰ τὴν παγίδευση καὶ τὴν ψυχικὴ καταστροφὴ τῶν ἀνθρώπων. Στέναξε τότε μὲ πόνο ὁ ὅσιος καὶ ρώτησε τὸν Κύριο: «Ποιὸς τάχα, Κύριε, θὰ μπορέσει νὰ ξεφύγει ἀπ’ αὐτὰ τὰ δίχτυα καὶ νὰ σωθεῖ;»(1). Read more
8 Ἰουνίου
Ὁ ἔνδοξος νεομάρτυς Θεοφάνης (βαπτιστικὸ ὄνομα Θεόδωρος) γεννήθηκε ἀπὸ φιλόθεους γονεῖς στὴν Καλοβρύση τῆς Μεσσηνίας.
Σὲ μικρὴ ἡλικία εὑρισκόμενος στὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ νὰ μάθει ραπτικὴ τέχνη πῆγε σὲ κάποιο μουσουλμανικὸ πανηγύρι καὶ ἀπὸ ἐπιπολαιότητα ἀρνήθηκε τὴν Ὀρθόδοξη πίστη του. Read more
Γιά τούς Φωτιζόμενους, πού ἔγινε στά ῾Ιεροσόλυμα καί ἀναφέρεται στό ἄρθρο τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως· «Σέ Μία, ῾Αγία, Καθολική ᾿Εκκλησία καί στήν ἀνάσταση τοῦ σώματος καί στήν αἰώνια ζωή».῾Η ἀνάγνωση εἶναι ἀπό τόν προφήτη ᾿Ιεζεκιήλ, στό χωρίο πού λέει· «Καί φανερώθηκε σέ μένα τό χέρι τοῦ Κυρίου καί μέ πῆρε μέ τό Πνεῦμα τοῦ Κυρίου καί μέ ἔβαλε στή μέση τῆς πεδιάδας καί αὐτή ἦταν γεμάτη μέ ἀνθρώπινα ὀστᾶ» ( ᾿Ιεζ. 37,1) καί ὅσα σχετικά ἀκολουθοῦν. Read more
Βίος Μετρίου πᾶσι τοῖς χριστωνύμοις,
Στήλη πρόκειται ἀρετῶν τε καὶ πίναξ.
Εἰς τὴν τοποθεσίαν τῆς ἐν τῇ Γαλατίᾳ Παφλαγονίας ἦτον ἕνας γεωργὸς Μέτριος ὀνομαζόμενος, ζῶν μὲ αὐτάρκειαν τῶν τοῦ σώματος ἀγαθῶν. Οὗτος λοιπὸν βλέπων τὸν γείτονά του, πῶς εἶχε παιδία ἀρσενικά, τὰ ὁποῖα ἐπιμελεῖτο νὰ τὰ εὐνουχίσῃ, καὶ νὰ τὰ ἀποστείλῃ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, διὰ νὰ γένουν εὐνοῦχοι καὶ ἀξιωματικοὶ κοντὰ εἰς τοὺς κατὰ καιρὸν βασιλεῖς· τοῦτο, λέγω, βλέπωντας ὁ Ἅγιος οὗτος, ἐτρώθη ἀπὸ τὸν ὅμοιον ἐκείνου ζῆλον. Ὅθεν παρεκάλεσε τὸν Κύριον, λέγων· Κύριε, ἀνίσως καὶ ἐγὼ ὁ δοῦλός σου εἶμαι ἄξιος, χάρισαι καὶ εἰς ἐμένα παιδίον ἀρσενικόν, διὰ νὰ τὸ ἔχω καὶ ἐγὼ στήριγμα καὶ βακτηρίαν τοῦ γηρατείου μου, καὶ διὰ νὰ δοξάσω τὸ ὄνομά σου τὸ Ἅγιον. Read more
Μιὰ πολὺ δύσκολη ἐποχὴ γιὰ τὴν Ἐκκλησία μᾶς ὑπῆρξε ὁ 4ος αἰώνας, κατὰ τὸν ὁποῖο δεινοπάθησε ἀπὸ τὴν φοβερὴ αἵρεση τοῦ ἀρειανισμοῦ.
Τὸ δυστύχημα ἦταν ὅτι ὑποστηρικτὲς τῆς αἱρέσεως καταστάθηκαν καὶ κάποιοι βυζαντινοὶ αὐτοκράτορες, καταδιώκοντας τοὺς Ὀρθοδόξους.
Τὴν περίοδο αὐτὴ ἀναδείχτηκαν μεγάλοι Πατέρες καὶ ὁμολογητές, οἱ ὁποῖοι ἀντέκρουσαν τὴν κακοδοξία καὶ ἀγωνίστηκαν γιὰ τὴν σώζουσα ὀρθόδοξη πίστη. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ὑπῆρξε καὶ ὁ ἅγιος Ἰσαάκιος ὁ Ὁμολογητὴς καὶ ἡγούμενος τῆς Μονῆς Δαλμάτων. Read more
Πρέπει νὰ κατηγορῇ κανεὶς τὸν ἑαυτό του πάντοτε γιὰ κάθε πρᾶγμα
Μοῦ διηγήθηκε ἕνας Γέροντας κάτι τέτοιο:
«Κάποτε κάθισα γιὰ λίγο καιρὸ στὴν Λαύρα τοῦ ἁγίου Γερασίμου κι ἀπόκτησα κάποιο φίλο. Καθὼς καθόμασταν λοιπὸν μιὰ μέρα καὶ συζητούσαμε ὠφέλιμα, θυμήθηκα τὸ λόγο τοῦτο τοῦ ἀββᾶ Ποιμένα, τὸ νὰ κατηγορεῖ δηλαδὴ κανεὶς τὸν ἑαυτό του πάντοτε γιὰ κάθε πράγμα. Read more
Ὅταν ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο, ἔβαλε μέσα του ἕνα θεῖο σπέρμα, σάν ἕνα εἶδος λογισμοῦ πιό θερμοῦ καί φωτεινοῦ, νά ἔχει τή θέση τῆς σπίθας, γιά νά φωτίζει τό νοῦ καί νά τοῦ δείχνει νά ξεχωρίζει τό καλό ἀπό τό κακό1. Αὐτό ὀνομάζεται συνείδηση, καί εἶναι ὁ φυσικός νόμος (Ἰωαν. Χρυσ. P. G.49, 131-133). Αὐτός εἶναι τά πηγάδια πού ἄνοιγε ὁ Ἰακώβ, ὅπως ἀκριβῶς εἶπαν οἱ Πατέρες, καί τά παράχωναν οἱ Φιλισταῖοι (Γεν. 26, 15). Μ’ αὐτό τό νόμο, δηλαδή μέ τή συνείδηση, συμμορφώθηκαν οἱ Πατέρες καί ὅλοι οἱ Ἅγιοι πού ἔζησαν πρίν ἀπό τό γραπτό νόμο καί εὐαρέστησαν στόν Θεό. Ἐπειδή ὅμως αὐτή παραχώθηκε καί καταπατήθηκε ἀπό τούς ἀνθρώπους μέ τήν προοδευτική ἐξάπλωση τῆς ἁμαρτίας, χρειαστήκαμε τό γραπτό νόμο, χρειαστήκαμε τούς ἁγίους Προφῆτες, χρειαστήκαμε τήν ἐνανθρώπιση τοῦ Ἴδιου τοῦ Δεσπότη μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, γιά νά τήν ξαναφέρει στό φῶς καί νά τήν ἀναστήσει, γιά νά ξαναδώσει ζωή, μέ τήν τήρηση τῶν ἁγίων ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, σ’ ἐκείνη τήν σπίθα πού ἦταν παραχωμένη. Read more
Οἱ θεμελιωτὲς τοῦ χιακοῦ μοναχισμοῦ καὶ ἱδρυτὲς τῆς Νέας Μονῆς Χίου
Μέσα στὴ σεπτὴ χορεία τῶν ἁγίων, οἱ ὁποῖοι γεννήθηκαν καὶ διέλαμψαν μὲ τὴν ἀσκητική τους βιοτὴ στὴ μυροβόλο νῆσο Χίο, εἶναι καὶ οἱ τιμώμενοι στις 20 Μαΐου Ὅσιοι Πατέρες Νικήτας, Ἰωάννης καὶ Ἰωσήφ, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν τὴν ἀπαρχὴ τοῦ χιακοῦ μοναχισμοῦ, ἀφοῦ εἶναι οἱ πρῶτοι κατονομαζόμενοι μοναχοί της Χίου. Read more
Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος Ἐπίσκοπος Χριστιανουπόλεως γεννήθηκε στὴ Κέρκυρα, περὶ τὰ τέλη τοῦ ιζ’ (17ου) αἰῶνος, τὸ ἔτος 1665, ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς. Ὁ πατέρας του λεγόταν Ἀνδρέας, καὶ ἡ μητέρα τοῦ Εὐφροσύνη. Ἐπειδὴ ὁ πατέρας τοῦ εἶχε ἐπίσημη θέση κοντὰ στὸν Ἐνετὸ κυβερνήτη τῶν Ἰονίων νήσων μετοίκησε στὴν Καρύταινα συμπαρακολουθοῦντας τὸν τότε κυβερνήτην τῆς Πελοποννήσου νεοδιορισθέντα τὸ 1684.Ἡ Πελοπόννησος ὅλη ὡς καὶ τὰ Ἰόνια νησιά, ἤσαν τότε ὑπὸ τὴν ἐξουσία τῶν Ἐνετῶν. Ἐκτός του Ἁγίου, ὁ πατέρας τοῦ εἶχε καὶ τρεῖς γιούς,ἐκ τῶν ὁποίων ὁ μὲν πρῶτος παντρεύτηκε καὶ ἀποκατέστη στὴν Χριστιανούπολη,ὁ δεύτερος, Ἀντώνιος στὸ ὄνομα ἔμεινε στὴν Καρύταινα καὶ πῆρε σύζυγο τὴν ἀδελφή του τότε διάσημου ἀρματωλοῦ Ἀθανασίου Κουλά,ἢ καπετὰν Θανάση ὅπως τὸν φώναζαν,καὶ ὁ τρίτος,εἶχε κλίση στὰ στρατιωτικὰ καὶ κατετάχθηκε στὸ ναυτικὸ Ἑνετικὸ τάγμα. Read more
Ἡδονές, πλούτη, δόξα
Σκέψου, ἀγαπητέ μου, ὅτι ὅπως εἶναι συναρμολογημένος ἀπ’ ὅλα τα κτίσματα αὐτὸς ὁ αἰσθητὸς ἀπέραντος κόσμος, ἔτσι ἀκόμη εἶναι καμωμένος ἕνας ἄλλος κόσμος νοητὸς ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἁμαρτωλούς, τοῦ ὁποίου τὰ στοιχεῖα εἶναι οἱ τρεῖς διεστραμμένοι ἔρωτες, ποὺ ἀναφέρει ὁ Θεολόγος Ἰωάννης• δηλαδὴ
α) ὁ ἔρωτας τῶν ἡδονῶν,
β) ὁ ἔρωτας τοῦ πλούτου καὶ
γ) ὁ ἔρωτας τῆς δόξας Read more
Η ΦΕΥΓΩΝ ΦΕΥΓΕ, Η ΕΜΠΑΙΖΩΝ ΕΜΠΑΙΖΕ
ΤΟΝ ΜΑΤΑΙΟΝ ΚΑΙ ΑΠΑΤΕΩΝΑ ΚΟΣΜΟΝ…
Δὲν ὑπάρχουν ἰσχυρότεροι μαγνῆτες καὶ θελκτικότεροι ἐξουσιαστὲς καὶ ποθεινότερες ἁλυσίδες γιὰ τὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ἀπὸ τὶς ἡδονὲς τῶν πέντε αἰσθήσεων. Πόσο ἀρεστὲς καὶ πόσο βλαβερὲς εἶναι! Καὶ ὁ καλύτερος ρήτορας δὲν θὰ μποροῦσε νὰ παρουσιάσει ποτὲ τὴν κακία τους καὶ τὴν βλάβη ποὺ προξενοῦν στὴν ψυχή. Ἂν ὁ διάβολός μας ἔδινε τὸ φαρμάκι του μὲ κάποιο πικρὸ βότανο, δὲν θὰ τὸ πίναμε. Ἐπειδὴ ὅμως μας τὸ δίνει μὲ τὸ μέλι τῶν ἡδονῶν, τὸ παίρνουμε εὐχάριστα. Read more
Περὶ πολιτείας θαυμαστοῦ ἀδελφοῦ. Διηγήσεις περὶ Ἁγίων ἀνδρῶν καὶ λόγων πανοσίων αὐτῶν, καὶ περὶ τῆς θαυμαστῆς αὐτῶν διαγωγῆς.
Κάποια ἡμέρα ἐπῆγα στὸ κελὶ ἑνὸς ἁγίου ἀδελφοῦ κι’ ἐξάπλωσα σὲ μιὰ γωνία, λόγω τῆς ἀσθενείας μου, γιὰ νὰ μὲ φροντίσει χάριν τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ δὲν εἶχα ἐκεῖ κανένα γνώριμο. Ἔβλεπα λοιπὸν τὸν ἀδελφὸ τοῦτον νὰ σηκώνεται τὴν νύκτα παράκαιρα καὶ νὰ συνηθίζει νὰ εὑρίσκεται στὴν ἀκολουθία πρὶν ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀδελφούς. Ἀφοῦ ἀρκετὴ ὥρα ἐστιχολογοῦσε τοὺς ψαλμούς, ξαφνικὰ ἄφηνε τὸν κανόνα, ἔπεφτε μὲ τὸ πρόσωπο κάτω καὶ κτυποῦσε τὸ κεφάλι τοῦ δυνατὰ στὸ ἔδαφος ἑκατὸ φορὲς μὲ θέρμη ποῦ ἀναπτυσσόταν στὴν καρδιά του ἀπὸ τὴν θεία χάρι ἔπειτα σηκωνόταν κι’ φιλοῦσε τὸν σταυρὸ τοῦ Κυρίου, πάλι προσκυνοῦσε κι’ φιλοῦσε τὸν ἴδιο σταυρὸ καὶ πάλι ἔπεφτε μὲ τὸ πρόσωπο κάτω καὶ συνέχιζε νὰ πράττει ἔτσι ἐπανειλημμένως, ὥστε νὰ μὴ μπορῶ νὰ ἀριθμήσω τὸ πλῆθος τῶν γονυκλισιῶν του.
Ποῖος μποροῦσε ἄλλωστε νὰ μέτρηση τὶς μετάνοιες τοῦ ἀδελφοῦ ἐκείνου, ποῦ ἔκαμνε κάθε νύκτα; Εἴκοσι φορὲς φιλοῦσε τὸν σταυρὸ γεμάτος φόβο καὶ θέρμη, γεμάτος ἀγάπη ἀνάμικτη μὲ εὐλάβεια, καὶ πάλι ἄρχιζε τὴν στιχολογία ἀπὸ καιρὸ σὲ καιρὸ λόγω τῆς πολλῆς καύσεως τῶν λογισμῶν, ποῦ τὸν ἐξερέθιζαν μὲ τὴν θερμότητά τους, ὅταν δὲν μποροῦσε νὰ βαστάση τὴν ἔξαψη ἐκείνης τῆς φλόγας, κραύγαζε, νικημένος ἀπὸ τὴν χάρι, διότι δὲν μποροῦσε νὰ συγκρατηθεῖ. Θαύμαζα λοιπὸν πολὺ τὴν χάρι ἐκείνου τοῦ ἀδελφοῦ καὶ τὸν ἀγώνα του καὶ τὴν ἀγρύπνια ποῦ εἶχε γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ.
Τὸ πρωί, μετὰ τὴν ἀκολουθία τῆς πρώτης ὥρας, ὅταν καθόταν γιὰ τὴν ἀνάγνωση, γινόταν ὅμοιος μὲ ἄνθρωπο αἰχμαλωτισμένο, ποῦ σὲ κάθε κεφάλαιο ποῦ διάβαζε, ἔπεφτε πολλὲς φορὲς μὲ τὸ πρόσωπο κάτω, ἐνῶ σὲ πολλοὺς στίχους ἀνύψωνε τὰ χέρια του στὸν οὐρανὸ κι’ δοξολογοῦσε τὸν Θεό.
Ἦταν ἡλικίας σαράντα περίπου ἐτῶν, ἔτρωγε λιγοστά, καὶ μάλιστα πολὺ ξηρὴ τροφή. Ἐπειδὴ βίαζε πολλὲς φορὲς τὸ σῶμα τοῦ ἐπάνω ἀπὸ μέτρο καὶ δύναμη, φαινόταν σὰν σκιά, ὥστε τὸν λυπόμουν γιὰ τὴν ἀσθένεια τοῦ προσώπου του, ποῦ ἀπὸ τὴν πολλὴ ἀσιτία εἶχε ἐκλείψει καὶ δὲν ἦταν οὔτε δύο δάκτυλα σὲ ποσότητα. Πολλὲς φορὲς τοῦ ἔλεγα, Λυπήσου τὸν ἑαυτό σου, ἀδελφέ, καὶ αὐτὴν τὴν καλὴ ἀγωγὴ ποῦ ἀπέκτησες, καὶ μὴ σύγχυσης καὶ διακόψεις τὴν συμπεριφορά σου, ποῦ εἶναι ὅμοια μὲ μιὰ πνευματικὴ ἁλυσίδα ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία νὰ αὔξησης λίγο τὸν κόπο σου, μὴ ἀπομείνεις καὶ σταματήσεις ἐντελῶς ἀπὸ τὸν δρόμο σου. Φάγε μὲ μέτρο, γιὰ νὰ μπορεῖς νὰ τρώγεις παντοτινά, καὶ μὴ ἁπλώσεις τὸ πόδι σου ἐπάνω ἀπὸ τὴν δύναμη, γιὰ νὰ μὴ μείνεις ἀργὸς διαπαντός.
Ἦταν ἐλεήμων καὶ πολὺ σεμνός, χαρούμενος στὴν ἐλεημοσύνη του, καθαρὸς στὸ σῶμα, πειστικὸς στὴν παρηγοριά, σοφὸς κατὰ Θεό, καὶ λόγω τῆς καθαρότητας καὶ ἱλαρότητας τοῦ ἀγαπιόταν ἀπὸ ὅλους. Ἐργαζόταν μαζὶ μὲ τοὺς ἀδελφούς, ὅταν τὸν χρειάζονταν, πολλὲς φορὲς τρεῖς καὶ τέσσερις ἥμερες, καὶ ἐρχόταν στὸ κελί του ἀπὸ βράδυ σὲ βράδυ. Διότι ἦταν ἔμπειρος σὲ κάθε διακονία.
Ὅταν εἶχε κάτι, ἀκόμη καὶ ἂν τὸ χρειαζόταν, ἀπὸ τὴν πολλὴ αἰδημοσύνη πρὸς μικροὺς καὶ μεγάλους, δὲν μποροῦσε νὰ πεῖ ὅτι δὲν τὸ ἔχει. Συνεργαζόταν μὲ τοὺς ἀδελφοὺς τὶς περισσότερες φορὲς ἀπὸ ντροπὴ καὶ πίεζε γι’ αὐτὸ τὸν ἑαυτό του, διότι δὲν τοῦ ἦταν εὐχάριστο νὰ ἐξέρχεται ἀπὸ τὸ κελί του.
Τέτοια ἦταν ἢ πολιτεία καὶ ἢ διαγωγὴ τοῦ πράγματι θαυμαστοῦ ἐκείνου ἀδελφοῦ. Δοξασμένος ἃς εἶναι Ὁ Θεός μας στοὺς αἰῶνες. Γένοιτο.
Λόγος Ος΄: Περί τοῦ παλαιοῦ γέροντος.
Ἄλλοτε πάλι πῆγα σ’ ἕναν παλαιὸ καλὸ καὶ ἐνάρετο γέροντα, ποῦ πολὺ μὲ ἀγαποῦσε. Ἦταν ἀπαίδευτος στὸν λόγο, ἀλλὰ φωτισμένος στὴν γνώση καὶ βαθὺς στὴν καρδιά, καὶ πρόσφερε ὅσα τοῦ χορηγοῦσε ἢ χάρις. Δὲν ἔβγαινε συχνὰ ἀπὸ τὸ κελί του, ἄλλα πήγαινε στὶς ἅγιες συνάξεις. Πρόσεχε πάντοτε τὸν ἑαυτό του κι’ ζοῦσε ἡσυχαστικά.
Κάποια φορᾶ τοῦ εἶπα Πάτερ, μοῦ ἦλθε λογισμός, νὰ μεταβῶ τὴν Κυριακὴ στὴν στοὰ τῆς ἐκκλησίας, καὶ ἐκεῖ νὰ καθίσω καὶ νὰ φάγω τὸ πρωί, γιὰ νὰ μὲ ἰδοῦν ὅλοι οἱ εἰσερχόμενοι καὶ ἐξερχόμενοι καὶ νὰ μὲ καταφρονήσουν γι’ αὐτό. Σ’ αὐτά μου ἀποκρίθηκε ὃ γέρων ὡς ἕξης Ἔχει γραφὴ ὅτι «ὅποιος σκανδαλίζει τοὺς κοσμικούς, δὲν θὰ δὴ τὸ φῶς». Κανένας δὲν σὲ γνωρίζει ἐσένα σ’ αὐτὸν τὸν τόπο καὶ δὲν ξέρει τὸν βίο σου θὰ ποῦν λοιπὸν ὅτι οἳ μοναχοὶ τρώγουν ἀπὸ τὸ πρωί. Ἐξ ἄλλου ὑπάρχουν ἐδῶ ἀρχάριοι ἀδελφοὶ ποῦ εἶναι ἀσθενεῖς στοὺς λογισμοὺς τῶν πολλοὶ ἀπὸ αὐτούς, ποῦ σου ἔχουν ἐμπιστοσύνη καὶ ὠφελοῦνται ἀπὸ σένα, ὅταν σὲ δοῦν νὰ τρώγεις, θὰ βλαβοῦν.
Οἱ ἀρχαῖοι πατέρες προέβαιναν σὲ τέτοιες πράξεις λόγω τῶν πολλῶν θαυματουργιῶν ποῦ ἐπιτελοῦσαν καὶ τῆς ἐκτιμήσεως ποῦ ἀπήλαυσαν καὶ τῆς μεγάλης φήμης των. Τὰ ἔπρατταν δὲ αὐτά, γιὰ νὰ ἀτιμασθοῦν, νὰ ἀποκρύψουν τὴν δόξα τῆς διαγωγῆς των καὶ ν’ ἀπομακρύνουν ἀπὸ ἐπάνω τους τὶς κατηγορίες περὶ τῆς ὑπερηφάνειας. Ἐσένα ὅμως τί σὲ ἀναγκάζει νὰ κάμεις τέτοιο πράγμα; Δὲν γνωρίζεις ὅτι σὲ κάθε μορφὴ βίου ὑπάρχει τάξις καὶ καιρός; Ἐσὺ δὲν ἔχεις φθάσει σὲ τόσο διακεκριμένη διαγωγὴ οὔτε ἔχεις ἀποκτήσει τέτοια φήμη διότι ζεῖς σὰν ἕνας μεταξύ των ἄλλων ἀδελφῶν. Ἔτσι μὲ τὴν πράξη σου αὕτη οὔτε τὸν ἑαυτό σου θὰ ὠφελήσεις, ἄλλα καὶ ἄλλον θὰ βλάψεις.
Ἐξ ἄλλου αὕτη ἢ ἐνέργεια δὲν εἶναι σὲ ὅλους ὠφέλιμη, ἄλλα μόνο στοὺς τελείους καὶ τοὺς μεγάλους, διότι ἐμπερικλείει παράλυση τῶν αἰσθήσεων. Στοὺς μέσους καὶ τοὺς ἀρχαρίους εἶναι ἐπιζήμια, διότι αὐτοὶ χρειάζονται μεγάλη προφύλαξη καὶ ὑποταγὴ τῶν αἰσθήσεων. Οἳ γέροντες ὅμως ἔχουν ξεπεράσει τὸν καιρὸ τῆς προφυλάξεως καὶ κερδίζουν σὲ ὅλα ὅσα θέλουν. Οἳ ἔμποροι ποῦ εἶναι ἄπειροι στὶς μεγάλες ἐπιχειρήσεις προξενοῦν στοὺς ἑαυτοὺς τῶν μεγάλες ζημιές, ἐνῶ στὶς μικρὲς προοδεύουν γρήγορα.
Ἐξ ἄλλου, ὅπως εἶπα, σὲ κάθε ἔργο χρειάζεται τάξις καὶ σὲ κάθε διαγωγὴ ὑπάρχει καθορισμένος καιρός. Ὅποιος ἀρχίζει παράκαιρα ἔργα ὑπέρμετρα γιὰ τὶς δυνάμεις του, ὄχι μόνο δὲν κερδίζει τίποτε, ἄλλα καὶ προκαλεῖ διπλάσια βλάβη στὸν ἑαυτό του. Ἂν ἐπιθυμεῖς τοῦτο, ὑπόμεινε μὲ χαρὰ τὴν ἀκούσια καταφρόνηση, πούτσου ἐπέρχεται κατὰ πρόνοια τοῦ Θεοῦ, καὶ νὰ μὴ θορυβηθεῖς οὔτε νὰ μισήσεις ἐκεῖνον ποῦ σὲ προσβάλλει.
Ἤμουν κάποτε σὲ συνάντηση μὲ τὸν γενναῖο ἐκεῖνο γέροντα, ποῦ γεύθηκε τὸν καρπὸ ἀπὸ τὸ φυτὸ τῆς ζωῆς μὲ τὸν ψυχικὸ ἵδρωτα ἀπὸ τὸ πρωὶ τῆς νεότητας τοῦ ἕως τὸ βράδυ τῶν γηρατειῶν του. Ἀφοῦ μ’ δίδαξε πολλοὺς λόγους περὶ ἀρετῆς, μοῦ εἶπε αὐτὸ ‘Κάθε προσευχή, στὴν ὁποία δὲν μοχθεῖ τὸ σῶμα καὶ δὲν θλίβεται ἢ καρδιά, θεωρεῖται ἔκτρωμα διότι εἶναι προσευχὴ χωρὶς ψυχή’.
Ἄλλοτε πάλι μου εἶπε Νὰ μὴ ἔχεις καθόλου δοσοληψίες μὲ ἄνθρωπο φιλόνικο ποῦ θέλει νὰ ἐπιβολὴ τὶς ἀπόψεις του, πονηρὸν στὴν διάνοια καὶ ἀναιδῆ στὶς αἰσθήσεις του, γιὰ νὰ μὴ ἀπομακρύνεις ἀπὸ ἐπάνω σου τὴν καθαρότητα, ποῦ ἀπέκτησες μὲ πολὺν κόπο, καὶ γέμισης ἔτσι τὴν καρδιά σου μὲ σκοτάδι καὶ ταραχή’.
Λόγος ΟΖ΄ : Περί ετέρου γέροντος.
Κάποτε πῆγα στὸ κελὶ κάποιου γέροντα. Ὃ ἅγιος αὐτὸς ἄνθρωπος σπάνια ἄνοιγε σὲ κάποιον. Μόλις εἶδε ἀπὸ τὸ παράθυρο, ὅτι εἶμαι ἐγώ, μοῦ εἶπε• θέλεις νὰ μπεῖς; Κι’ ἐγὼ ἀπάντησα Ναί, τίμιε πάτερ’. Ἀφοῦ μπῆκα, εὐχήθηκα, κάθισα καὶ εἴχαμε μακρὰ συνομιλία.
Στὸ τέλος τὸν ἐρώτησα
Τί πρέπει νὰ κάμω, πάτερ, ποῦ ἔρχονται μερικοὶ σὲ μένα, καὶ οὔτε κερδίζω οὔτε ὠφελοῦμαι ἀπὸ τὴν συνάντηση μαζί τους; Ντρέπομαι νὰ τοὺς πῶ νὰ μὴ ἔλθουν. Πολλὲς φορὲς μάλιστα μ’ ἐμποδίζουν κι’ ἀπὸ τὶς συνηθισμένες ἀκολουθίες. Γι’ αὐτὸ θλίβομαι.
Πρὸς αὐτά μου ἀπάντησε ὃ μακάριος ἐκεῖνος γέροντας.
Ὅταν ἔρχονται σ’ ἐσένα τέτοιοι ἄνθρωποι ποῦ ἀγαποῦν τὴν ἀργία, ἀφοῦ
καθίσουν ὀλίγο, προφασίσου ὅτι θέλεις νὰ σηκωθεῖς γιὰ προσευχὴ καὶ εἶπε στὸν ἐπισκέπτη σου, ὅποιος κι’ ἂν εἶναι, μὲ ὑπόκλιση.
Ἀδελφέ, ἃς προσευχηθοῦμε, διότι ἦλθε ἢ ὥρα γιὰ τὸν κανόνα μου καὶ δὲν μπορῶ νὰ τὸν παραβιάσω μου ἔρχεται βάρος, ὅταν θελήσω νὰ τὸν τελέσω σὲ ἄλλη ὥρα καὶ μοῦ γίνεται αἰτία ταραχῆς δὲν μπορῶ λοιπὸν νὰ τὸν ἀφήσω χωρὶς κάποια ἀνάγκη. Καὶ ἀσφαλῶς τώρα δὲν ὑπάρχει ἀνάγκη νὰ καταργήσω τὴν προσευχή μου.
Καὶ νὰ μὴ τὸν ἀφήσεις νὰ μὴ προσευχηθεῖ μαζί σου. Ἄν σου εἰπεῖ, προσευχήσου ἐσὺ καὶ ἐγὼ φεύγω, κάμε τοῦ μετάνοια καὶ εἶπε, Ἔχε τὴν καλοσύνη νὰ κάμεις μαζί μου τουλάχιστον αὐτὴν τὴν μία εὐχή, γιὰ νὰ ὠφεληθῶ ἀπὸ τὴν προσευχή σου’. Καὶ ὅταν σηκωθεῖτε, παράτεινε τὴν προσευχή σου περισσότερο ἀπὸ ὅσο συνηθίζεις. Ἂν ἐνεργήσεις ἔτσι σ’ αὐτοὺς ποῦ σὲ ἐπισκέπτονται, ὅταν καταλάβουν ὅτι δὲν συμφωνεῖς μὲ τὴν τακτική τους οὔτε ἀγαπᾶς τὴν ἀργία, ὅπου ἀκούσουν ὅτι παρευρίσκεσαι, δὲν πρόκειται νὰ πλησιάσουν.
Πρόσεχε λοιπὸν μὴ τυχόν, ἀπὸ εὐλάβεια πρὸς πρόσωπο ἀνθρώπου, κατάλυσης τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ. Ἂν ὅμως εὑρέθη κάποιος ἀπὸ τοὺς πατέρες ἢ κάποιος ξένος ἀδελφὸς κουρασμένος, τότε σὰν μεγάλη προσευχὴ θεωρεῖται το νὰ σταθεῖς μαζὶ μὲ αὐτόν. Καὶ ἂν ὃ ξένος εἶναι ἀπὸ ἐκείνους ποῦ ἀγαποῦν τὶς ματαιολογίες, ἀνάπαυσε τὸν κατὰ δύναμη καὶ ἀπόλυσε τὸν εἰρηνικά.
Εἶπε κάποιος ἀπὸ τοὺς πατέρες• θαυμάζω ποῦ ἄκουσα ὅτι μερικοὶ κάμουν τὸ ἐργόχειρο στὰ κελιά τους καὶ μποροῦν ἀνελλιπῶς νὰ τελέσουν τὸν κανόνα τους, χωρὶς νὰ ταράσσονται. Εἶπε ἐπίσης ἕνα θαυμάσιο λόγο• ἀληθινά σας λέγω ὅτι, ἂν μεταβῶ γιὰ νερό, διαταράσσω τὴν συνήθειά μου καὶ τὴν ταξί της, καὶ ἐμποδίζεται ἔτσι ἢ πλήρης λειτουργία τοῦ διακριτικοῦ μου.
ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΚΗΤΙΚΩΝ ΙΣΑΑΚ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ ΛΟΓΟΙ ΑΣΚΗΤΙΚΟΙ -ΞΒ-ΠΣΤ-
ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1991
Γερμανός ὁ ἐν ῾Αγίοις Πατὴρ ἦμῶν ἐγεννήθη ἐν Κωνσταντινουπόλει περὶ τὸ ἐτος χν’ (650) ἐπὶ τῇς βᾳσιλείας, τοῦ βᾳσιλέως Κώνσταντος τοῦ Β’ τοῦ βασιλεύσαντος κατά τὰ ἔτη χμα’ χξη’ (641-668) ἐγγόνου ὄντος τοῦ βασιλέως Ἠρακλείου. ῾Ο πατὴρ αὐτοῦ ἦτο κατὰ τὴν τάξιν πατρίκιος δοξαζόμενος καὶ τιμώμενος ὑπὲρ πάντα ἄλλον ἐν τῇ βασιλικῇ αὐλῇ, ᾽Ιουστινιανὸς τὸ ὄνομα, περιβὁητος κατὰ τὴν ἀρετήν, ὁ ὁποῖος κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Ἠρακλείου (610-641) ἔλαβε πολλὰς δημοσίας ἐξουσίας, ὅθεν καὶ ἐθαύμαζον αὐτὸν διὰ τὴν εὐσέβειάν του καὶ τὴν ἀρετήν του ὅλοι οἱ ἄρχοντες τοῦ βασιλέως. ῾Ο δὲ τοῦ ῾Ηρακλείου δισέγγονος Κωνσταντῖνος Δ’ ὁ Πωγωνᾶτος (668 685) φθονήσας αὐτὸν τὸν ἐθανάτωσε καὶ ἐδικαιολογείτο λέγων, ὅτι ἐβουλεύθη νὰ ἐπαναστατήσῃ κατὰ τῆς βασιλείας του. Read more
Εισαγωγή
Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ὡς ἀποκλειστικό Της σκοπό τή σωτηρία καί θέωση τοῦ ἀνθρώπου, ψυχική καί σωματική [1], ὡς ὁμοίωση πρός τόν Χριστό ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι. Μεταξύ τῶν πνευματικῶν μέσων πού ἡ Ἐκκλησία μετέρχεται εἶναι καί ὁ ἐν ἀγάπῃ ἔλεγχος, ἡ στηλίτευση· καί ἡ δριμύτητα τοῦ ἐλέγχου εἶναι εὐθέως ἀνάλογη τόσο μέ τήν ἀναισθησία καί πώρωση πού ἔχει νά ἀντμετωπίσει ἐκ μέρους τῶν ἁμαρτωλῶν, ὅσο καί μέ τήν ζημία πού ἐπαπειλεῖται ἀπό τήν ἁμαρτία [2]. Read more
Διάλογος ἀρχιερέως καὶ κληρικοῦ
Κληρικός: Ἀρκετὰ εἶναι αὐτά, Δέσποτα, πρὸς ἀνατροπὴν τῶν ἀθέων, καὶ νομίζω ὅτι κανεὶς δὲν θέλει ἀντειπῆ εἰς αὐτά, εἰμὴ ἂν εἶναι χειρότερος καὶ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς δαίμονας, ἐπειδὴ καὶ αὐτοὶ οἱ ἴδιοι ὁμολόγησαν, καὶ μὴ θέλοντες, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος. Τί δὲ ὅμως πάλιν θέλομεν εἰπῆ καὶ πρὸς ἐκείνους ὅσοι εἶναι παραδεδομένοι εἰς τήν πολυθεΐαν καί πλανῶνται εἰς τήν Ἀστρολογίαν καί Γενεσίν τῶν Ἀστέρων, καί Εἰμαρμένην καί Τύχην;
Read more
Πόσο ἐπιθυμῶ τήν ἀρετή· ἀλλ’ αὐτό δέ μ’ ἔχει μάθει ποιά νά ‘ναι αὐτή ἀλλά καί πώς θά φτάσει καί σ’ ἐμένα πού τήν ποθῶ˙ ὁ ἀνεκπλήρωτος ὁ πόθος εἶναι πόνος. Ἄν εἶναι ρεῦμα καθαρό πού δέ σμίγει καθόλου μέ τά νερά τοῦ χειμώνα πού τρέχουν στίς χαράδρες, ποιός τήν ἀπάντησε στή γῆ, ρωτιέμαι. Ἤ ἔχει ἀντλήσει ἀπ’ τήν καρδιά τοῦ βόρβορον ἤ δέχτηκε, τή βαριά σάρκα σέρνοντας, καί ἀπ’ τό σκοτεινό θολωμένος ἐξωτερικό ἐχθρό της ζωῆς μας καί τό λασπερό βάραθρο. Read more
Ἐρώτηση: Μὲ ποιὸν τρόπο θὰ μπορέσουμε νὰ μὴν κρίνουμε αὐτὸν πού ἁμαρτάνει φανερά;
Ἀπάντηση: Ἂν θυμόμαστε τὸν Κύριο ποὺ ἔλεγε: «Μὴν κρίνετε, γιὰ νὰ μὴν κριθεῖτε· μὴν καταδικάζετε, γιὰ νὰ μὴν καταδικαστεῖτε» (Λουκ. 6:37) καὶ τὸν ἀπόστολο ποὺ συμβούλευε: «Ὅποιος νομίζει ὅτι στέκεται καλὰ στὰ πόδια του, ἃς προσέχει νὰ μὴν πέσει» (Α Κορ. 10:12), καὶ ποὺ ἐπίσης ἔλεγε: «Ἐσὺ ποὺ κρίνεις τὸν ἄλλο, καταδικάζεις τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό σου» (Ρωμ. 2:1). Γιατί τὰ μυστικά τοῦ ἀνθρώπου κανεὶς δὲν τὰ ξέρει, παρὰ μόνο τό πνεῦμα ποὺ κατοικεῖ μέσα του (Α’ Κορ. 2:11), σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ Σωτήρος μας. Read more
Στὴ σημερινὴ ἐποχὴ πολλοὶ ὑποστηρίζουν, ὅτι ἡ ἁγιότητα ἀπευθύνεται ἀποκλειστικὰ στοὺς κληρικοὺς καὶ μοναχοὺς καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει ἀπήχηση στοὺς χριστιανοὺς ποὺ ζοῦν μέσα στὶς πόλεις, πολὺ δὲ περισσότερο δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει ἐφαρμογὴ σ’ αὐτούς, ποὺ ἔχουν παντρευτεῖ καὶ ἔχουν δημιουργήσει οἰκογένειες. Τὴν ἀπάντηση δίνει ἡ ὁμολογία πίστεως καὶ τὸ μαρτύριο ἁγίων της Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ποὺ ἦταν ἑνωμένοι μὲ τὰ δεσμὰ τοῦ θεοσύστατου Μυστηρίου τοῦ Γάμου. Ἕνα τέτοιο φωτεινὸ παράδειγμα προσφέρουν οἱ τιμώμενοι στὶς 3 Μαΐου Ἅγιοι Τιμόθεος καὶ Μαῦρα, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν καὶ μαρτύρησαν γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ τὸ δεύτερο μισό του 3ου μ.Χ. αἰώνα, ὅταν αὐτοκράτορας τῆς Ρώμης ἦταν ὁ Διοκλητιανὸς (284 – 305 μ.Χ. ). Read more
