Περί Ταπεινώσεως καί Ὑπερηφανείας (Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου)

Ταπείνωση δέν εἶναι, νά νομίζει ὁ ἁμαρτωλός, πώς εἶναι γεμάτος ἁμαρτίες. Ταπείνωση εἶναι, ὅταν κάποιος, ἐνῶ ἔχει πετύχει πολλά καί μεγάλα κατορθώματα, δέν ἔχει μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό του. Ὅταν ἐνῶ ξεχωρίζει γιά τήν ἐνάρετη ζωή του, ταπεινώνει συνέχεια τόν ἑαυτό του. Ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ἡ πηγή ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν. Ὅλες οἱ ἄλλες ἁμαρτίες ἔχουν σχέση μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση μας. Ἡ ὑπερηφάνεια ὅμως κατέστρεψε καί νίκησε ἀπό πολύ παλιά οὐράνια ἀσώματη δύναμη. Αὐτή καθήρεσε τό σατανά, ἀπό τήν ἀρχηγία τῶν ἀγγέλων. Ἀπό ἄγγελο φωτός, τόν ἔκανε κατασκότεινο διάβολο.

Τελώνης-Φαρισαῖος

Γιά νά μάθεις, πόσο σωτήριο εἶναι, νά μήν ἔχεις μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό σου, φτιάξε μέ τή σκέψη σου δύο ἅμαξες. Ζέψε στή μία τή δικαιοσύνη μέ τήν ὑπερηφάνεια· στήν ἄλλη, τήν ἁμαρτία μέ τήν ταπείνωση. Νά εἶσαι βέβαιος, πώς ἡ ἁμαρτία θά ξεπεράσει τή δικαιοσύνη, ὄχι μέ τή δική της δύναμη, ἀλλά μέ τή δύναμη τῆς ταπείνωσης.
Ἡ ταπείνωση, ὁδηγεῖ τήν ψυχή σέ μεγάλο πνευματικό ὕψος· νικᾶ τή βαρύτητα τῆς ἁμαρτίας· κατορθώνει νά ἀνεβάσει τόν ἄνθρωπο στόν οὐρανό. Ἀντίθετα ἡ ὑπερηφάνεια, φουσκώνει μέ κούφιο ἀέρα τήν ψυχή καί τή βαραίνει· ἔτσι νικᾶ τή δικαιοσύνη· σέρνει τόν ἄνθρωπο εὔκολα κάτω στή γῆ.
Θυμήσου τό Φαρισαῖο καί τόν τελώνη. Ὁ πρῶτος, φορτωμένος μέ δικαιοσύνη καί ὑπερηφάνεια, προσευχόταν μέ τά ἑξῆς λόγια: «Θεέ μου σ’ εὐχαριστῶ, γιατί δέν εἶμαι ὅπως οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, πού εἶναι ἄρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἤ καί ὅπως αὐτός ὁ τελώνης. Ἐγώ νηστεύω δυό φορές τήν ἑβδομάδα καί δίνω τό δέκα τοῖς ἑκατό ἀπ’ ὅσα ἀποκτῶ».
Πώ, πώ μέγεθος μανίας! ∆έν τοῦ ἔφτασαν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, γιά νά χορτάσει τήν ὑπερηφάνεια του· ὅρμησε μέ μεγάλη παραφροσύνη κι ἐναντίον τοῦ τελώνη, πού στεκόταν δίπλα του. Πῶς ἀντέδρασε ὅμως ὁ τελώνης; ∆έν ἀπόκρουσε τά κακόλογα· δέν ὀργίστηκε μέ τήν κατηγορία· δέχτηκε τά ὑπερήφανα λόγια μέ ταπείνωση. Γι’ αὐτό τό βέλος τοῦ ἐχθροῦ, ἔγινε φάρμακο καί θεραπεία· ὁ ὀνειδισμός, ἔπαινος· ἡ κατηγορία, στεφάνι.
Ἡ ταπεινή ψυχή δέν πληγώνεται ἀπ’ τίς κατη- γορίες τῶν ἄλλων· δέν μεταβάλλεται σέ θηρίο, ἀπ’ τίς συκοφαντίες τῶν συνανθρώπων. Ὁ τελώνης δέχτηκε τίς προσβολές καί προσευχή- θηκε: «Συγχώρεσέ με Θεέ μου· ἐγώ εἶμαι, ἕνας ἄνθρω- πος ἁμαρτωλός». Τά λόγια του ξεπέρασαν τά ἔργα· οἱ λέξεις, κατανίκησαν τίς πράξεις. Ὁ Φαρισαῖος πρόβαλε τή δικαιοσύνη, τή νηστεία καί τίς πλούσιες δωρεές του, χωρίς νά δικαιωθεῖ ἀπ’ τό Θεό. Ὁ τελώνης προσευχήθηκε μέ ἁπλά λόγια κι ἀπαλλάχτηκε ἀπ’ ὅλα τά ἁμαρτήματά του. Βέβαια ὁ Θεός δέν ἄκουσε μόνο τά λόγια, ἀλλά πρόσεξε καί τή διάθεση τῆς καρδιᾶς· βρῆκε καρδιά ταπεινή καί συντετριμμένη. Γι’ αὐτό ἔδειξε ὅλη τήν ἀγάπη Του καί τήν εὐσπλαχνία Του. Ὅλα αὐτά σᾶς τά λέω, ὄχι γιά νά ἁμαρτάνουμε, ἀλλά γιά νά εἴμαστε ταπεινοί. Ὁ τελώνης ἀπόλαυσε τόσο μεγάλη χάρη ἀπ’ τό Θεό, γιατί ὁμολόγησε μέ συντριβή τίς ἁμαρτίες του. Ἀλήθεια, πόσο θά ὠφεληθοῦν ὅσοι διέπραξαν μεγάλα ἀγαθά, ἀλλά δέ φούσκωσαν ἀπό κούφια ὑπερηφάνεια γιά τόν ἑαυτό τους!!!

Συνέπειες ὑπερηφάνειας

Ἡ ὑπερηφάνεια, σπάει τό δεσμό τῆς ἀγάπης· μειώνει τόν συνάνθρωπο· ὁδηγεῖ τόν ὑπερήφανο στήν ἀπομόνωση. Ἡ ψυχή, ὅταν φουσκώσει ἀπό ὑπερηφάνεια, δέν καταδέχεται νά συναναστρέφεται μέ ἄλλους. Κομματιάζει τήν Ἐκκλησία, ἀφοῦ τό κύρος τῆς Ἐκκλησίας, τό διατηροῦν οἱ πιστοί, ὅταν εἶναι ἑνωμένοι μεταξύ τους, σάν ἕνα σῶμα.

Συμβουλές τοῦ Χρυσοστόμου

Σᾶς παρακαλῶ, ἀφοῦ σκεφτεῖτε ὅλα τά προηγούμενα, νά ἀποφεύγετε τήν ὑπερηφάνεια καί νά ζεῖτε μέ ταπείνωση. Πῶς ὅμως θά γίνει αὐτό; Ἄν πηγαίνουμε στήν Ἐκκλησία· ἄν ὁμολογοῦμε καί χύνουμε δάκρυα γιά τίς ἁμαρτίες μας· ἄν ταλανίζουμε τόν ἑαυτό μας, λέγοντας πώς εἴμαστε ἄχρηστοι δοῦλοι. Μόνο τότε λιγοστεύουν οἱ ἁμαρτίες μας· ὅταν δέν ἔχουμε μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μας κι ἄν ἀκόμη ἐπιτελοῦμε θεάρεστα ἔργα· τότε δέν θά πάθουμε, αὐτό πού ἔπαθε ὁ Φαρισαῖος. Ἄν ἔτσι ρυθμίζουμε τή ζωή μας, θά μπορέσουμε νά πετύχουμε τή φιλανθρωπία καί τή συγγνώμη τοῦ Θεοῦ, τή φοβερή ἡμέρα τῆς κρίσεως· θ’ ἀξιωθοῦμε νά ἀπολαύσουμε τά οὐράνια ἀγαθά τῆς Βασιλείας Του.

πηγή