Συμβουλές πρός τόν σύζυγον – Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου

Ἃς θεωροῦμε, λοιπόν, ὅτι ὁ ἄνδρας εἶναι τὸ κεφάλι καὶ ἡ γυναίκα τὸ σῶμα, ὅπως ἀποδεικνύει καὶ τοῦτος ὁ ἀποστολικὸς συλλογισμός: «Ὁ ἄνδρας εἶναι ἡ κεφαλὴ (δηλ. ὁ ἀρχηγὸς) τῆς γυναίκας, ὅπως καὶ ὁ Χριστὸς τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Χριστὸς εἶναι καὶ ὁ σωτήρας τοῦ σώματός Του, τῆς Ἐκκλησίας. Ὅπως ὅμως ἡ Ἐκκλησία ὑποτάσσεται στὸ Χριστό, ἔτσι καὶ οἱ γυναῖκες πρέπει σὲ ὅλα νὰ ὑποτάσσονται στοὺς ἄνδρες τοὺς» (Ἔφ. 5:23-24).

Ἐσύ, ὁ ἄνδρας, ἀκοῦς τὸν Παῦλο, ποὺ συμβουλεύει τὴ γυναίκα νὰ ὑποτάσσεται σ’ ἐσένα, καὶ τὸν ἐπαινεῖς καὶ τὸν θαυμάζεις. Ἄκου, ὅμως, τί λέει παρακάτω. Ἄκου τί ζητάει ἀπὸ σένα: «Οἱ ἄνδρες ν’ ἀγαπᾶτε τὶς γυναῖκες σας, ὅπως ὁ Χριστὸς ἀγάπησε τὴν Ἐκκλησία καὶ πρόσφερε τὴ ζωὴ Τοῦ γι’ αὐτὴν» (Ἔφ. 5:25). Εἶδες προηγουμένως ὑπερβολὴ ὑποταγῆς; Δὲς τώρα ὑπερβολὴ ἀγάπης. Θέλεις νὰ ὑπακούει σ’ ἐσένα ἡ γυναίκα σου, ὅπως ἡ Ἐκκλησία ὑπακούει στὸ Χριστό; Φρόντιζε κι ἐσὺ γι’ αὐτήν, ὅπως ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Κι ἂν χρειαστεῖ τὴ ζωή σου νὰ θυσιάσεις γι’ αὐτήν, κομμάτια νὰ γίνεις χίλιες φορές, τὰ πάντα νὰ ὑπομείνεις καὶ νὰ πάθεις, μὴν ἀρνηθεῖς νὰ τὸ κάνεις.

Γιατί οὔτε κι ἔτσι θὰ ἔχεις κάνει κάτι ἰσάξιο μ’ ἐκεῖνο ποὺ ἔκανε ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ἀφοῦ ἐσὺ θὰ ἔχεις πάθει γι’ αὐτὴν μὲ τὴν ὁποία εἶσαι ἑνωμένος, ἐνῶ ὁ Κύριος ἔπαθε γι’ αὐτὴν ποὺ Τὸν ἀποστρεφόταν καὶ Τὸν περιφρονοῦσε. Καθώς, λοιπόν, ὁ Χριστὸς ὄχι μὲ ἀπειλές, ὄχι μὲ βρισιές, ὄχι μὲ φοβέρες, ἀλλὰ μὲ πολλὴ ἀγάπη καὶ στοργή, μὲ φροντίδα καὶ θυσία κατόρθωσε νὰ ἐμπνεύσει τὴν εὐπείθεια σ’ ἐκείνην ποὺ τόσο Τὸν εἶχε λυπήσει, ἔτσι νὰ κάνεις κι ἐσύ, ἔτσι νὰ φέρεσαι στὴ γυναίκα σου. Ἂν δὲν σὲ προσέχει, ἂν σὲ ἀντιμετωπίζει μὲ ὑπερηφάνεια, ἄν σου δείχνει περιφρόνηση, θὰ μπορέσεις νὰ τὴ συμμορφώσεις μὲ τὴν πολλὴ φροντίδα σου, μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν καλοσύνη σου, ὄχι μὲ τὴν ὀργὴ καὶ τὸ φοβέρισμα. Μόνο ἕναν ὑπηρέτη μπορεῖς νὰ συνετίσεις ἔτσι, ἢ μᾶλλον οὔτε κι αὐτόν, γιατί γρήγορα θὰ ὀργιστεῖ καὶ θὰ φύγει ἀπὸ τὴ δούλεψή σου. Στὴ σύντροφο τῆς ζωῆς σου, στὴ μάνα τῶν παιδιῶν σου, στὴ βάση κάθε χαρᾶς μέσα στὴν οἰκογένειά σου, δὲν πρέπει μὲ ἀγριάδα καὶ ἀπειλὲς νὰ ἐπιβάλλεσαι, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὸν καλὸ τρόπο.

Τί συζυγικὴ ζωὴ εἶναι αὐτή, ὅταν ἡ γυναίκα τρέμει τὸν ἄνδρα της; Καὶ ποιὰ οἰκογενειακὴ θαλπωρὴ θὰ ἀπολαύσει ὁ ἄνδρας, ὅταν ζεῖ μαζὶ μὲ γυναίκα ποῦ τὴ μεταχειρίζεται σὰν δούλα; Κι ἂν πάθεις κάτι γιὰ χάρη της, μὴν τῆς τὸ χτυπήσεις. Οὔτε ὁ Χριστὸς ἔκανε κάτι τέτοιο. «Καὶ τὴ ζωή του», λέει, «πρόσφερε γι’ αὐτήν, θέλοντας ἔτσι νὰ τὴν καθαρίσει καὶ νὰ τὴν ἁγιάσει» (Ἔφ. 5:25-26). Ἑπομένως ἦταν ἀκάθαρτη, εἶχε ἐλαττώματα, ἦταν ἄσχημη καὶ ποταπή.

…

…Γι’ αὐτὸ μὴ ζητᾶς ἀπὸ τὴ γυναίκα αὐτὰ ποὺ δὲν εἶναι δικά της. Βλέπεις, ὅτι ὅλα ἀπὸ τὸν Κύριό τα πῆρε ἡ Ἐκκλησία. Ἀπ’ αὐτὸν ἔγινε ἔνδοξη καὶ λαμπρή. Μὴ νιώσεις ἀποστροφὴ γιὰ τὴ γυναίκα, ἐπειδὴ ἔτυχε νὰ μὴν εἶναι ὄμορφη. Ἄκουσε τί λέει ἡ Γραφή: «Ἡ μέλισσα εἶναι τόσο μικρὴ ἀνάμεσα στὰ φτερωτά, μὰ ὁ καρπὸς τῶν κόπων τῆς εἶναι τόσο γλυκός!» (Σόφ. Σείρ. 11:3). Θεοῦ πλάσμα εἶναι ἡ γυναίκα. Μὲ τὴν ἀποστροφή σου δὲν προσβάλλεις ἐκείνην, ἀλλὰ τὸ Δημιουργό της. Τί δικό της ἔχει; Ὁ Κύριος δὲν τῆς τὰ ἔδωσε ὅλα; Μὰ καὶ τὴν ὄμορφη γυναίκα μὴν τὴν παινέψεις, μὴν τὴ θαυμάσεις. Ὁ θαυμασμὸς τῆς μιᾶς καὶ ἡ περιφρόνηση τῆς ἄλλης δείχνουν ἄνθρωπο ἀκόλαστο. Τὴν ὀμορφιὰ τῆς ψυχῆς νὰ ζητᾶς καὶ τὸ Νυμφίο τῆς Ἐκκλησίας νὰ μιμεῖσαι. Ἡ σωματικὴ ὀμορφιά, πέρα ἀπὸ τὸ ὅτι εἶναι γεμάτη ἀλαζονεία, προκαλεῖ ζήλεια, πολλὲς φορὲς μάλιστα καὶ ἀβάσιμες ὑποψίες. Δὲν χαρίζει, ὅμως, ἡδονή; Γιὰ λίγο, ναί· γιὰ ἕνα μήνα ἢ δύο, ἢ τὸ πολὺ γιὰ ἕνα χρόνο· ὑστέρα, ὄχι πιά. Γιατί, λόγω τῆς συνήθειας, δὲν σοῦ κάνει πιὰ αἴσθηση ἡ ὀμορφιά, ἡ ὁποία ὅμως διατηρεῖ τὴν ἀλαζονεία της. Κάτι τέτοιο δὲν συμβαίνει στὴν περίπτωση μιᾶς γυναίκας ποὺ δὲν ἔχει ἐξωτερικὴ ὀμορφιά, ἔχει ὅμως ἐσωτερική. Ἐκεῖ εἶναι φυσικὸ ἡ ἡδονὴ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ συζύγου νὰ παραμένουν ἀπ’ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος ἀμείωτες, γιατί προέρχονται ἀπὸ ὀμορφιὰ ψυχῆς καὶ ὄχι σώματος.

Ὑπάρχει τίποτα ὡραιότερο ἀπὸ τ’ ἀστέρια τ’ οὐρανοῦ; Σῶμα τόσο λευκὸ δὲν μπορεῖς νὰ μοῦ βρεῖς. Μάτια τόσο λαμπερὰ δὲν μπορεῖς νὰ μοῦ δείξεις. Ὅταν δημιούργησε ὁ Θεὸς τ’ ἀστέρια, οἱ ἄγγελοι τὰ θαύμασαν γεμάτοι ἔκπληξη. Κι ἐμεῖς τώρα τὰ θαυμάζουμε, ὄχι ὅμως τόσο πολύ, ὅσο ὅταν τὰ πρωτοείδαμε. Αὐτὸ κάνει ἡ συνήθεια. Ἐλαττώνει τὴν ἔκπληξη, ἑπομένως καὶ τὸ θαυμασμὸ καὶ τὴν ἕλξη. Σκεφτεῖτε τώρα πόσο περισσότερο ἰσχύει αὐτὸ στὴν περίπτωση τῆς γυναίκας. Ἂν μάλιστα τύχει νὰ τὴ βρεῖ καὶ κάποια ἀρρώστια, ἀμέσως χάθηκαν ὅλα. Νὰ γιατί ἀπὸ τὴ γυναίκα πρέπει νὰ ζητᾶμε καλοσύνη, μετριοφροσύνη, εὐθύτητα καὶ εἰλικρίνεια. Αὐτὰ εἶναι τὰ γνωρίσματα τῆς ψυχικῆς ὀμορφιᾶς. Σωματικὴ ὀμορφιὰ νὰ μὴ ζητᾶμε. Δὲν βλέπετε τόσους καὶ τόσους, ποῦ πῆραν ὡραῖες γυναῖκες, πῶς κατέστρεψαν τὴ ζωὴ τοὺς ἀξιοθρήνητα; Καὶ δὲν βλέπετε ἄλλους, ποῦ, χωρὶς νὰ ἔχουν ὡραῖες γυναῖκες, ἔζησαν πολὺ εὐτυχισμένα;

Οὔτε, ὅμως, καὶ γιὰ πλούσια γυναίκα νὰ ψάχνουμε. Κανένας ἃς μὴν περιμένει νὰ γίνει πλούσιος μὲ τὸ γάμο. Αἰσχρὸς καὶ ἀξιοκαταφρόνητος εἶναι ἕνας τέτοιος πλουτισμός. Ἐπιπλέον, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος, «ὅσοι θέλουν νὰ πλουτίσουν, πέφτουν σὲ πειρασμό, σὲ παγίδα τοῦ διαβόλου καὶ σὲ πολλὲς ἐπιθυμίες ἀνόητες καὶ βλαβερές, ποὺ βυθίζουν τοὺς ἀνθρώπους στὴν καταστροφὴ καὶ στὸ χαμὸ» (Ἃ’ Τιμ. 6:9).

Ἀπὸ τὴ γυναίκα, λοιπόν, μὴ ζητᾶς λεφτά, ἀλλὰ ἀρετές. Εἶναι δυνατὸ ν’ ἀδιαφορεῖς γιὰ τὰ σπουδαιότερα καὶ νὰ φροντίζεις γιὰ τὰ ἀσήμαντα; Δυστυχῶς, ὅμως, σὲ ὅλα αὐτὸ κάνουμε. Ἂν ἀποκτήσουμε παιδί, νοιαζόμαστε ὄχι γιὰ τὸ πὼς θὰ γίνει καλὸς ἄνθρωπος, ἀλλὰ γιὰ τὸ πὼς θὰ τοῦ ἐξασφαλίσουμε πλούτη· ὄχι γιὰ τὸ πὼς θ’ ἀποκτήσει καλοὺς τρόπους, ἀλλὰ γιὰ τὸ πὼς θὰ ἔχει πολλοὺς πόρους. Στὸ ἐπάγγελμά μας, πάλι, δὲν κοιτᾶμε πὼς θὰ τὸ ἀσκήσουμε τίμια, ἀλλὰ πὼς θὰ μᾶς φέρει μεγάλα κέρδη. Ὅλα, λοιπόν, γίνονται γιὰ τὰ λεφτά. Μᾶς ἔχει κυριέψει ὁ ἔρωτας τοῦ χρήματος, γι’ αὐτὸ ὁδηγούμαστε στὴν καταστροφή.

«Ἔτσι», συνεχίζει ὁ ἀπόστολος, «καὶ οἱ ἄνδρες ὀφείλουν ν’ ἀγαποῦν τὶς γυναῖκες τους, ὅπως ἀγαποῦν τῷ ἴδιο τους τὸ σῶμα. Ὅποιος ἀγαπάει τὴ γυναίκα του, ἀγαπάει τὸν ἑαυτό του. Κανεὶς ποτὲ δὲν μίσησε τὸ ἴδιο του τὸ σῶμα, ἀλλ’ ἀντίθετά το τρέφει καὶ τὸ φροντίζει· ἔτσι κάνει καὶ ὁ Κύριος γιὰ τὴν Ἐκκλησία, γιατί ὅλοι εἴμαστε μέλη τοῦ σώματός Του ἀπὸ τὴ σάρκα Του καὶ τὰ ὀστᾶ Τοῦ» (Ἔφ. 5:28-30). …

…

…Ὅση, λοιπόν, ἀγάπη ἔχεις στὸν ἑαυτό σου, τόση ἀγάπη θέλει ὁ Θεὸς νὰ ἔχεις καὶ στὴ γυναίκα σου. Δὲν βλέπεις ὅτι καὶ στὸ σῶμα μᾶς πολλὲς ἀτέλειες ἢ ἐλλείψεις ἔχουμε; Ὁ ἕνας ἔχει τὰ πόδια στραβά, ὁ ἄλλος τὰ χέρια παράλυτα, ὁ τρίτος κάποιο ἄλλο μέλος ἄρρωστο κ.ο.κ. Καὶ ὅμως, δὲν τὸ κακομεταχειρίζεται οὔτε τὸ κόβει· ἀπεναντίας μάλιστα, τὸ φροντίζει καὶ τὸ περιποιεῖται περισσότερο ἀπ’ ὅσο τὰ ὑγιῆ μέλη του, καὶ ὁ λόγος εἶναι εὐνόητος.

Ὅσο ἀγαπᾶς, λοιπόν, τὸν ἑαυτό σου, τόσο ν’ ἀγαπᾶς καὶ τὴ γυναίκα σου. Ὄχι μόνο γιατί ὁ ἄνδρας καὶ ἡ γυναίκα ἔχουν τὴν ἴδια φύση, ἀλλὰ καὶ γιὰ μίαν ἄλλη σπουδαιότερη αἰτία: Γιατί δὲν εἶναι πιὰ δύο ξεχωριστὰ σώματα, ἀλλὰ ἕνα. …

…

Ἀλλὰ καὶ ἡ γυναίκα δὲν πρέπει νὰ περιφρονεῖ τὸν ἄνδρα της γιὰ ὁποιονδήποτε λόγο, προπαντὸς ἂν εἶναι φτωχός. Νὰ μὴ βαρυγγωμάει καὶ νὰ μὴν τὸν βρίζει, λέγοντας λ.χ.: “Ἄνανδρε καὶ δειλέ, τεμπέλη καὶ ἀκαμάτη, ἀναμέλε καὶ ὑπναρά! Ὁ τάδε, ἂν καὶ καταγόταν ἀπὸ φτωχὴ οἰκογένεια, μὲ πολλοὺς κόπους καὶ κινδύνους ἔκανε μεγάλη περιουσία. Καὶ νά, ἡ γυναίκα τοῦ φοράει πανάκριβα ροῦχα, κυκλοφορεῖ μὲ ἁμάξι, ἔχει τόσους ὑπηρέτες, ἐνῶ ἐγὼ πῆρα ἐσένα, ποὺ εἶσαι ζαρωμένος ἀπὸ τὴ φτώχεια καὶ ζεῖς ἄσκοπα!”. Δὲν πρέπει ἡ γυναίκα νὰ λέει στὸν ἄνδρα τῆς τέτοια λόγια. Τὸ σῶμα δὲν ἐναντιώνεται στὸ κεφάλι, ἀλλὰ τὸ ὑπακούει. Πῶς, ὅμως, θὰ ὑποφέρει τὴ φτώχεια; Ἀπὸ ποῦ θὰ βρεῖ παρηγοριά; Ἃς σκεφτεῖ τὶς φτωχότερες γυναῖκες. Ἃς συλλογιστεῖ πόσες κοπέλες ἀπὸ καλὲς οἰκογένειες ὄχι μόνο τίποτα δὲν πῆραν ἀπὸ τοὺς ἄνδρες τους, ἀλλὰ καὶ ξόδεψαν τὴ δική τους περιουσία γι’ αὐτούς. Ἃς ἀναλογιστεῖ τοὺς κινδύνους ἀπὸ ἕναν τέτοιο πλοῦτο, καὶ θὰ προτιμήσει τότε τὴ φτωχικὴ ἀλλὰ ἥσυχη ζωή. Γενικά, ἂν ἀγαπάει τὸν ἄνδρα της, δὲν θὰ ξεστομίσει ποτὲ παράπονο ἢ προσβλητικὸ λόγο γι’ αὐτόν. Θὰ προτιμήσει νὰ τὸν ἔχει κοντά της χωρὶς πλούτη, παρὰ νὰ εἶναι πλούσιος, καὶ αὐτὴ νὰ ζεῖ μέσα στὴν ἀνασφάλεια καὶ τὶς ἀνησυχίες, ποὺ συνεπάγονται οἱ ἐπιχειρηματικὲς δραστηριότητες.

Οὔτε καὶ ὁ ἄνδρας, ὅμως, ἀκούγοντας τὰ παράπονα ἢ τὶς ἐπικρίσεις τῆς γυναίκας του, πρέπει νὰ τὴ βρίζει ἢ νὰ τὴ χτυπάει, ἐπειδὴ ἔχει ἐξουσία πάνω της. Καλύτερα νὰ τὴ συμβουλεύει καὶ νὰ τὴ νουθετεῖ ἤρεμα, χωρὶς ποτὲ νὰ σηκώνει χέρι ἐναντίον της. Ἃς τὴ διδάσκει τὴν οὐράνια φιλοσοφία, τὴ χριστιανική, ποὺ εἶναι ὁ ἀληθινὸς πλοῦτος. Ἃς τὴ διδάσκει ὄχι μόνο μὲ τὰ λόγια ἀλλὰ καὶ μὲ τὰ ἔργα, πὼς ἡ φτώχεια δὲν εἶναι καθόλου κακό. Ἃς τὴ διδάσκει νὰ περιφρονεῖ τὴ δόξα καὶ ν’ ἀγαπᾶ τὴν ταπείνωση· καὶ τότε ἐκείνη οὔτε παράπονο θὰ ἔχει οὔτε χρήματα θὰ ἐπιθυμεῖ. Ἃς τὴ διδάσκει νὰ μὴν ἀγαπάει τὰ χρυσὰ κοσμήματα καὶ τὰ πολυτελῆ ροῦχα καὶ τὰ πολλὰ ἀρώματα, οὔτε νὰ θέλει γιὰ τὸ σπίτι ἀκριβὰ ἔπιπλα καὶ περιττὰ στολίδια. Ὅλα τοῦτα φανερώνουν ματαιόδοξο φρόνημα καὶ κουφότητα. Καὶ τῆς ἴδιας καὶ τοῦ σπιτιοῦ στολισμὸς ἃς εἶναι ἡ κοσμιότητα καὶ ἡ σεμνότητα. Καὶ ἡ ἴδια καὶ τὸ σπίτι ἃς μοσχοβολᾶνε τὸ ἄρωμα τῆς σωφροσύνης καὶ τῆς ἀρετῆς.

πηγή