ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ

Α Γ Ι Ο Υ  Ι Γ Ν Α Τ Ι Ο Υ  Μ Π Ρ Ι Α Ν Τ Σ Ι Α Ν Ι Ν Ω Φ
Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Υ  Σ Τ Α Υ Ρ Ο Υ Π Ο Λ Ε Ω Σ

Μετάφραση : Ο Μητροπολίτης Νικοπόλεως ΜΕΛΕΤΙΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1 . Τ ι ζ η τ ο ύ σ α ν ο ι Φ α ρ ι σ α ί ο ι
Οι Φαρισαίοι δεν έμεναν ικανοποιημένοι με τα θαύματα, που έκανε ο Κύριος. Τα εύρισκαν χωρίςπολλή σημασία. Και του ζητούσαν ένα θαύμα με ιδιαίτερη σημασία: ένα – όπως το έλεγαν οι ίδιοι –«σημείον εκ του ουρανού»[1]Η απαίτησή τους για ένα τέτοιο θαύμα, έκφραση μιας δικής τους αντίληψηςγια τα σημεία και τα θαύματα, επανελήφθη πολλές φορές. «Η γενεά αύτη σημείον ζητεί»[2], μαςπληροφορεί ο Κύριος. Την ίδια απαίτηση με τους Φαρισαίους είχαν και οι Σαδδουκαίοι· παρ’ όλο που τοπιστεύω τους διέφερε τόσο πολύ από το πιστεύω των Φαρισαίων[3].

Την αξίωσή τους αυτή για «σημείο εκ του ουρανού», μερικές φορές την διετύπωσαν και ενώπιον τουλαού. Και να ένα παράδειγμα: Ο Κύριος έκαμε ένα θαύμα. Επλήθυνε πέντε άρτους. Και με αυτούς εχόρτασεμια ανθρωποθάλασσα: πέντε χιλιάδες άνδρες και αμέτρητες γυναίκες και παιδιά. Εκείνοι το θαύμα αυτό τοείδαν με τα ίδια τους τα μάτια. Και έφαγαν από αυτό το «τραπέζι». Σωματικά χόρτασαν. Μα πνευματικά δεντο κατάλαβαν. Και γι’ αυτό δεν χόρτασαν. Και εκφράζοντας την πείνα τους είπαν στον Κύριο! «Τι σημείονποιείς, ίνα ίδωμεν και πιστεύσωμέν Σοι; Οι πατέρες ημών το μάννα έφαγον εν τη ερήμω, καθώς έστιγεγραμμένον· άρτον εκ του ουρανού έδωκεν αυτοίς φαγείν»[4]. Ο θαυματουργικός πολλαπλασιασμός τωνάρτων στα χέρια του Σωτήρος δεν τους εφάνηκε αρκετός! Γιατί είχε γίνει με την σιωπή και με την αγίαταπείνωση, που διεπότιζαν όλες τις ενέργειες του Θεανθρώπου! Αυτοί όμως εχρειάζοντο θ έ αμα ! Αυτοίήθελαν κάτι το εντυπωσιακό, κάτι που να κάνει εφφέ! Ήθελαν λόγου χάριν: Να σκεπασθή ο ουρανός μεμαύρα σύννεφα! Να αντηχήσουν βροντές! Να λάμψουν αστραπές! Και τα ψωμιά να πέσουν από τονουρανό!
Κάτι το ανάλογο ζητούσαν και οι αρχιερείς και οι άρχοντες των Ιουδαίων, όταν ο Θεάνθρωπος είχεευδοκήσει να ανεβασθή στον Σταυρό. «Οι αρχιερείς Τον εμπαίζανε. Το ίδιο έκαναν και οι γραμματείς και οιπρεσβύτεροι και οι φαρισαίοι. Έλεγαν· Άλλους έσωσε. Τον εαυτό του δεν μπορεί να τον σώση; Τίποτε δενείναι! Αν είναι ο βασιλεύς του Ισραήλ, εδώ θα το δείξη! Αν κατεβή αυτή την στιγμή από τον σταυρό! Μόνοτότε θα πιστεύσωμε σ’ αυτόν[5].
Το παραδέχονται, ότι ο Χριστός έκαμε θαύματα. Το παραδέχονται ότι αυτά που είχε κάμει ήτανθαύματα. Και ταυτόχρονα τα υποτιμούν. Και υποτιμώντας τα αρνούνται. Αρνούνται τα θαύματα, πουέκαμε ο Θεός με την ευσπλαγχνία Του. Και Του ζητούν θαύμα κομμένο στα μέτρα των αντιλήψεών τους.Μα αν ένα τέτοιο θαύμα εγίνετο, δεν θα μπορούσε πια να επιτύχη ο σκοπός, για τον οποίο ήλθε οΘεάνθρωπος στη γη. Και φυσικά δεν θα είχαμε πια απολύτρωση. Τέτοια θαύματα ποθούσαν και ποθούν ναιδούν, όλοι οι ελαφρόμυαλοι, περίεργοι και άκριτοι.
Ένα τέτοιο θαύμα πόθησε να ιδή από τον Κύριο και ο Ηρώδης[6]. Αυτός, το σημείο το ήθελε «για νασκοτώση τον καιρό του» ευχάριστα! Και επειδή δεν του έγινε το χατήρι, τον επήρε τον Κύριο στηνκοροϊδία! Και ευρήκε έτσι ευκαιρία για διασκέδαση!

2 . Τ ι δ ε ί χ ν ε ι η α ξ ί ω σ η α υ τ ή
Τι μας δείχνει η κοινή αυτή αξίωση, που πρόβαλλαν στον Κύριο άνθρωποι με τόσο διαφορετικέςαρχές; Τι μας δείχνει η αξίωση αυτή, που ήταν έκφραση μιας περιφρόνησης προς τα καταπληκτικάθαύματα, που είχε κάμει ο Κύριος; Η αξίωση αυτή μας δείχνει, την αντίληψη της σαρκική σοφίας. Μαςδείχνει πως σκέπτονται για τα θαύματα, εκείνοι που έχουν σαρκικό φρόνημα.Τι είναι όμως το σαρκικό φρόνημα; Είναι ο τρόπος, με τον οποίο σκέπτεται ο άνθρωπος για το Θεόκαι για κάθε το πνευματικό, με βάση όχι το λόγο του Θεού, αλλά την αμαρτωλή του κατάσταση, στην οποίαευρίσκεται εξ αιτίας της πτώσεως. Το σαρκικό φρόνημα, είναι γεμάτο (και μολυσμένο!) από την τάσηαντίθεσης (και έχθρας!) προς τον Θεό. Αυτό το φρόνημα γίνεται εύκολα αισθητό στην απαίτηση, πουΣελίδα 5 από 30προέβαλαν στο Θεάνθρωπο: Να κάμη θαύματα κομμένα στα μέτρα της κακώς λεγομένης «λογικής» μας·και μάλιστα τη στιγμή, που όχι μόνο δεν πρόσεχαν, αλλά και καταφρονούσαν και απέρριπταν καικατέκριναν τα θαύματα, που με την ανέκφραστη αγαθότητά Του είχε κάμει σαν «Θεού Δύναμις και ΘεούΣοφία»[7] ο Σωτήρας μας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
Τ Ι Λ Ε Γ Ε Ι Η Α Γ Ι Α Γ Ρ Α Φ Η
1 . Σ η μ ε ί ο ν ε κ τ ο υ Ο υ ρ α ν ο ύ
Η αξίωση που πρόβαλλαν στον Κύριο, να τους κάμη θαύματα, όπως εκείνοι τα ήθελαν, ήταναμαρτία. Βαρειά αμαρτία. Και επήγαζε από τις βασικές αρχές του σαρκικού φρονήματος. Για αυτό και οΘεάνθρωπος, όταν άκουσε την τολμηρή αυτή και βλάσφημη απαίτησή τους «αναστενάξας τω Πνεύματιαυτού, λέγει: «Τι γενεά αύτη σημείον επιζητεί; Αμήν λέγω υμίν· ει δοθήσεται τη γενεά ταύτη σημείον. Καιαφείς αυτούς, απήλθε»[8].
«Χαρά γίνεται εν τω ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι». Και αντίθετα. Οι επουράνιοιπικραίνονται και κλαίνε, όταν ένας άνθρωπος πέφτει σε αμαρτία, και όταν ένας αμαρτωλός αναβάλλει τηνμετάνοια[9]. Ο άγιος Μακάριος ο μέγας μελετώντας την άπειρη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο, καιτην πανάγαθη επιθυμία Του να σωθούν όλοι, δεν εδίστασε να ειπή, ότι αυτό το κλάημα για εκείνους πουπηγαίνουν στην απώλεια, είναι κατά πρώτο και κύριο λόγο το κλάημα του ίδιου του Παναγίου και απαθούςΘεού [9α]. Αυτό το κλάημα, που για μας είναι εντελώς ακατανόητο, δεν είναι ξένο ούτε στο ΠανάγιοΠνεύμα. Το Πνεύμα το άγιον, που έρχεται και σκηνώνει μέσα μας, «εντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίςαλαλήτοις»[10]. Ένα τέτοιο αναστεναγμό προκάλεσε στον Υιό του Θεού και η αξίωση «κάμε μας θαύμα»·γιατί ήταν απαίτηση εγωκεντρική και παρανοϊκή. Εστέναξε τω Πνεύματι Αυτού και είπε: γ ι α τ ί η γενεάαύτη το ζητεί το σημείον; Ποίο είναι το κίνητρο; Ζητούν σημείο, επειδή έχουν κακή τοποθέτησηέναντι του Θεού! Πόσο πικρή είναι η απάντηση αυτή για τον Κύριο! Νομίζει κανείς, πως Τον ακούει ναδιερωτάται: Μα τόση ανοησία; Τόσο θράσος; Μα χάθηκε πια η ελπίδα σωτηρίας; Είναι ποτέ δυνατό νασωθούν άνθρωποι, που ζητούν πράγματα αντίθετα από το θέλημα Εκείνου, που δίνει την σωτηρία;Όμως έτσι είναι! Όσοι κυριαρχούνται από το σαρκικό φρόνημα, και εμμένουν με πείσμα σ’ αυτό, είναιανίατα άρρωστοι. Και γι’ αυτό είπε: Όποιος σκέπτεται έτσι και λέει τέτοια πράγματα, πηγαίνει από μόνοςτου στην απώλεια. Την παίρνει από μόνος του. Και την κρατεί από μόνος του. Και γι’ αυτό ο Κύριός μας,όταν τους άκουσε να Του ζητούν σημείο εκ του ουρανού τους άφησε και έφυγε. Και πολύ σωστά. Γιατί «τοφρόνημα της σαρκός είναι θάνατος»[11]. Γιατί όπως ο νεκρός δεν το καταλαβαίνει, ότι είναι νεκρός, έτσικαι όποιος έχει φρόνημα σαρκικό, δεν μπορεί να καταλάβη, τι είναι η απώλεια. Και όπως ακριβώς δενμπορεί να καταλάβη τι σημαίνει απώλεια και νέκρωση, έτσι δεν μπορεί να καταλάβη και ότι πρέπει ναζωοποιηθή. Και έτσι η λανθασμένη του αυτή αντίληψη τον κάνει και απορρίπτει και αρνείται την αληθινήζωή, τον Θεό.
Μπορεί άράγε να έχη ποτέ κάποια αξιοπιστία ιδιαίτερη ένα «σημείον εξ ουρανού»; Βέβαια εκείνοιπου ζητούσαν ένα τέτοιο σημείο, το ζητούσαν ένα τέτοιο σημείο, το ζητούσαν επειδή απέδιδαν σ’ αυτόπολύ μεγάλη αξία. Μπορούμε από αυτό να συμπεράνωμε, ότι κάθε «σημείον εξ ουρανού» είναι απαραίτητασημείον από τον Θεό; Από την αγία Γραφή βγαίνει το αντίθετο! Ακόμη και η ίδια η έκφραση «σημείον εκτου ουρανού» είναι πολύ αόριστη. Και τότε έλεγαν, και σήμερα οι πιο πολλοί άνθρωποι, που δεν έχουνπολλές επιστημονικές γνώσεις «ουρανό» λένε το κάθε τι που γίνεται στην ατμόσφαιρα, και στο αχανέςδιάστημα πέρα και έξω από αυτήν. Έτσι λένε, ότι ο ήλιος, η σελήνη, τα άστρα ευρίσκονται στον ουρανό·και ότι πετούν στο διάστημα. Παράλληλα και την βροχή, την βροντή, την αστραπή τις λένε ουράνιαφαινόμενα· παρ’ ότι γίνονται στον αέρα, στην ατμόσφαιρα της γης· και κατά συνέπεια ανήκουν οπωσδήποτεστη γη.
Η Αγία Γραφή μας λέγει ότι κάποτε έπεσε «πυρ εκ του ουρανού και κατέκαυσε τα πρόβατα και τουςποιμένες» του Ιώβ. Όμως το πυρ αυτό είχε πέσει με ενέργεια του διαβόλου. Και είναι φανερό, ότι το πυραυτό σχηματίστηκε στον αέρα, όπως περίπου σχηματίζεται και η αστραπή.Ο Σίμων ο μάγος κατέπληττε με διάφορα θαύματα τον τυφλό λαό, που ωνόμαζε τη δύναμη τουσατανά, που ενεργούσε σ’ αυτά τα θαύματα, «μεγάλη δύναμη του Θεού»[12]. Ιδίως σε πολύ μεγάλοθαυμασμό είχε παρασύρει ο Σίμων τους Ρωμαίους ειδωλολάτρες, όταν κάποτε σε μια πολυπληθήσυγκέντρωση τους είχε ειπεί, πως είναι θεός, και πως ο πόθος του ήταν να ανεβή στον ουρανό! Καιπράγματι· ξαφνικά άρχισε να σηκώνεται στον αέρα! Αυτό το διηγείται ο άγιος Συμεών ο Μεταφραστής, πουπήρε τη διήγηση αυτή από αρχαίους Χριστιανούς συγγραφείς[13].Ε ί ν α ι φ ο β ε ρ ή φ τ ώ χ ε ι α , η έ λ λ ε ι ψ η τ η ς α λ η θ ι ν ή ς ε π ί γ ν ωσ η ς τ ο υ Θ ε ο ύ . Γ ι α τ ίτ ό τ ε , π α ί ρ ν ε ι ς τ α έ ρ γ α τ ο υ δ ι α β ό λ ο υ γ ι α έ ρ γ α τ ο υ Θ ε ο ύ .

2 . Έ ρ γ α δ ι α β ό λ ο υ κ α ι έ ρ γ α Θ ε ο ύ
Πριν από την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, που ο Χριστιανισμός, η πνευματική μόρφωση και ηκρίση θα αμβλυνθούν, και θα χαλαρώσουν σε φοβερό βαθμό, θα παρουσιασθούν ψευδόχριστοι καιψευδοπροφήται, που θα κάνουν σημεία μεγάλα και τέρατα, με αποτέλεσμα να πλανούν ακόμη και (αν αυτόείναι δυνατόν) εκλεκτούς[14]. Ιδίως δε, ο ίδιος ο αντίχριστος, όταν θα έλθη, θα γεμίση τον κόσμοθαύματα, που θα καταπλήττουν και θα χορταίνουν τους ανθρώπους με σαρκικό φρόνημα και άγνοια.Αυτός τότε θα δώση και «σημείον εκ του ουρανού», που οι άνθρωποι τόσο το ποθούν και το διψούν. Ηπαρουσία του, λέγει ο άγιος Απόστολος Παύλος, θα είναι κατ’ ενέργειαν του σατανά· εν πάση δύναμει καισημείοις και τέρασι ψεύδους· και εν πάση απάτη της αδικίας, μεταξύ των απολλυμένων, που δεν φρόντισαννα αγαπήσουν την αλήθειαν για να σωθούν[15].
Οι άνθρωποι με άγνοια και σαρκικό φρόνημα, βλέποντας τα θαύματα αυτά, δεν θα σταθούν καθόλουνα σκεφθούν. Θα τα δεχθούν αμέσως. Γιατί τον πνεύμα τους θα έχη με αυτά συγγένεια. Και από τηντύφλωσή τους θα τα παραδεχθούν. Και θα ονομάζουν την ενέργεια του σατανά σαν την πιο μεγάληφανέρωση της δύναμης του Θεού. Ο αντίχριστος θα γίνη δεκτός στα πεταχτά, χωρίς καθόλουσκέψη[16]. Ούτε καν θα κάτσουν να σκεφθούν οι άνθρωποι, ότι τα θαύματά του δεν θα έχουν κανένα καλόκαι λογικό σκοπό, καμμιά σαφή σημασία· ότι δεν θα έχουν καμμιά σχέση με την αλήθεια και θα είναιγεμάτα ψέμα· ότι θα είναι ένας τερατώδης και γεμάτος μοχθηρία, χωρίς κανένα νόημα θεατρινισμός, πουθα κάνη το παν για να καταπλήξη και να οδηγήση σε μια αποχαύνωση και σ’ ένα ολοκληρωτικό δόσιμο, νατους γοητέψη, «να τους τυλίξη» και να τους παρασύρη· με τη γοητεία μιας πληθωρικής αλλά κενής καιανόητης εντύπωσης, ενός εφφέ!
Δεν είναι φοβερό, ότι τα θαύματα του αντιχρίστου, οι αποστάτες, οι εχθροί της αλήθειας και τουΘεού, θα τα δεχθούν με ενθουσιασμό;Γιατί; Γιατί έχουν προετοιμάσει τον εαυτό τους, να δεχθούν ανοιχτά και φανερά τον απεσταλμένοτου σατανά, το όργανό του, την διδασκαλία του και τις πράξεις του, και να έλθουν σε πνευματικήεπικοινωνία μαζί του στην κατάλληλη ώρα.
3 . Ν α π λ α ν ή σ η, ε ι δ υ ν α τ ό ν, κ α ι ε κ λ ε κ τ ο ύ ς .
Και πρέπει ιδιαίτερα να το προσέξωμε. Και να κλαύσωμε γι’ αυτό. Γιατί τα θαύματα και οι πράξειςτου αντιχρίστου θα φέρουν σε δύσκολη θέση και τους πιο εκλεκτούς δούλους του Θεού.Η αιτία της μεγάλης επίδρασης του αντιχρίστου θα έγκειται στην σατανική δολιότητα καιυποκρισία, με τις οποίες σκεπάζει το πιο φρικαλέο κακό· με το αχαλίνωτο και αναίσχυντο θράσος του· μετην πλήρη συμπαράσταση των πονηρών πνευμάτων· και με την ικανότητα να κάνη θαύματα· ψεύτικα μεν,αλλά που προκαλούν κατάπληξη. Η φαντασία του ανθρώπου είναι ανίκανη να συλλάβη την εικόνα ενόςτόσο μεγάλου κακούργου, όσος θα είναι ο αντίχριστος. Θα σαλπίζει για τον εαυτό του, όπως σάλπιζαν οιπρόδρομοί του, οι προτυπώσεις του. Θα ονομάζη τον εαυτό του κήρυκα και παλινορθωτή της αληθινήςθεογνωσίας. Έτσι εκείνοι, που δεν κατανοούν τον χριστιανισμό, θα ιδούν σ’ αυτόν ένα αντιπρόσωπο καιυπέρμαχο της αληθινής θρησκείας! Και θα πάνε με το μέρος του. Θα σαλπίση. Και θα ονομάση τον εαυτότου επηγγελμένον Μεσσίαν. Και συναντώντας τον, εκείνοι που ζουν με σαρκικό φρόνημα, και βλέπονταςτην δόξα του, την δύναμή του, τις πνευματικές του ικανότητες, την ολοσχερή επιβολή του στα στοιχεία τουκόσμου, θα τον αναγορεύσουν Θεό και θα γίνουν οπαδοί του [16α].
Ο αντίχριστος θα παρουσιασθή πράος, εύσπλαγχνος, γεμάτος αγάπη, γεμάτος αρετές. Θα τονδεχθούν σαν πράγματι γεμάτον αρετές. Και θα υποταχθούν σ’ αυτόν, εξ αιτίας των υψίστων αρετών του,όλοι εκείνοι που φαντάζονται, πως αλήθεια είναι η «αλήθεια» του πεπτωκότος ανθρώπου, και γι’ αυτόούτε καν σκέπτονται να την ξεπεράσουν για να γνωρίσουν την αλήθειαν του Ευαγγελίου[17].Ο αντίχριστος τότε θα εισηγηθή στην ανθρωπότητα την δημιουργία μιας ανώτατης παγκόσμιαςειρήνης και ευημερίας. Θα προσφέρη τιμές, πλούτη, μεγαλεία, σημαντικές ανέσεις και σαρκικές ηδονές. Καιόσοι ποθούν επίγεια πράγματα, θα τον δεχθούν. Και θα τον ονομάσουν «κύριό» τους[18]. Ενώπιον τηςανθρωπότητος ο αντίχριστος θα ανοίξη ένα τέτοιο ανεξήγητο με την τότε επιστήμη τσίρκο θαυμάτων, που ηκατεργαριά τους θα θυμίζη θέατρο. Θα φέρη φόβο με τις απειλές και θαυμασμό με τα θαύματά του. Θαικανοποιήση την άκριτη περιέργειά τους και την παχυλή τους άγνοια. Θα ικανοποιήση την ματαιοδοξία τουςκαι τον εγωισμό τους. Θα ικανοποιήση το σαρκικό τους φρόνημα. Θα ικανοποιήση την δεισιδαιμονία και τιςπρολήψεις τους. Και θα φέρη σε σύγχυση τους σοφούς. Έτσι όλοι οι άνθρωποι με οδηγό την πεπτωκυίαφύση τους, χωρίς το φως του Θεού, θα παρασυρθούν και θα καταλήξουν πειθήνια και άβουλα όργανα τουπλάνου[19].
Τα σημεία του αντιχρίστου θα γίνουν κατά κύριο λόγο στον αέρα [19α], και συγκεκριμένα στοστρώμα, στο οποίο κυριαρχεί ο σατανάς[20]. Τα σημεία αυτά θα επιδρούν ως επί το πλείστον στην αίσθησητης όρασης. Και έτσι και θα γοητεύουν και θα απατούν.Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος μελετώντας στην Αποκάλυψη του τα γεγονότα, που θα γίνουν πριν απότην συντέλεια του κόσμου, λέγει ότι ο αντίχριστος θα κάμη μεγάλα σημεία, ακόμη και να κατεβή «πυρ εκτου ουρανού ενώπιον των ανθρώπων»[21]. Το θαύμα αυτό, μας λέγει η Αγία Γραφή, θα είναι το πιο μεγάλοαπό τα θαύματα του αντιχρίστου. Και αυτό το θαύμα θα γίνη στον αέρα. Θα είναι ένα μεγαλοπρεπές καιφοβερό θέαμα!

4 . Α π ά τ η κ α ι κ α τ ε ρ γ α ρ ι ά
Τα σημεία του αντιχρίστου θα γεμίσουν όλες του τις ενέργειες απάτη και κατεργαριά. Και θατραβήξουν τους πιο πολλούς ανθρώπους να τον ακολουθήσουν. Οι εχθροί του αντιχρίστου θα θεωρηθούντ α ρ α ξ ί ε ς , ε χ θ ρ ο ί τ η ς κ ο ι ν ω ν ί α ς κ α ι τ η ς τ ά ξ η ς · θα υποστούν ανοιχτές και συγκεκαλυμμένεςδιώξεις· και θα υποβληθούν σε σκληρές τιμωρίες και ποινές. Τα πονηρά πνεύματα σκορπισμένα στηνοικουμένη, θα προκαλούν στους ανθρώπους μια γενικά εξαίρετη γνώμη για τον αντίχριστο, ένα γενικόενθουσιασμό, μια ακαταδάμαστη στροφή σ’ αυτόν[22].
Με αδρές γραμμές η αγία Γραφή μας περιγράφει το βάρος του τελευταίου διωγμού και τηνσκληρότητα του διώκτη. Το πιο αποφασιστικό και χαρακτηριστικό σημείο είναι το όνομα, που η Γραφήδίνει στον φρικαλέο εκείνο άνθρωπο. Τον ονομάζει «θ η ρ ί ο »[23], όπως και ο πεσών άγγελος είχεονομασθή «ό φ ι ς » (φίδι)[24]. Οι δύο αυτές ονομασίες σκιαγραφούν αρκετά καλά τον χαρακτήρα τωνεχθρών του Θεού. Ο ένας ενεργεί πιο μυστικά, ο άλλος πιο φανερά. Όμως στο «θ η ρ ί ο » αυτό (που μοιάζειμε όλα τα άλλα θηρία[25], στο ότι συγκεντρώνει στον εαυτό του τις θηριωδίες όλων) «έδωκεν ο δράκων τηνδύναμιν αυτού και τον θρόνον αυτού και εξουσίαν μεγάλην»[26]. Η δοκιμασία για τους αγίους του Θεού θαείναι φοβερή. Ο διώκτης με την πονηρία, την υποκρισία και τα θαύματά του θα προσπαθήση να τουςπλανήση και απατήση προκαλώντας εις βάρος τους φοβερά εκλεπτυσμένους, και παμπόνηρασυγκεκαλυμμένους διωγμούς και φτιαχτά προβλήματα. Η απεριόριστη εξουσία των βασανιστών θα τουςφέρη σε τρομερά δύσκολη θέση. Πολύ μικρός αριθμός από αυτούς θα εκτελεσθούν ενώπιον όλων τωνανθρώπων. Και κλήρος τους θα είναι η κοινή περιφρόνηση, το μίσος, η κατασυκοφάντηση από όλους,τα πιεστικά εις βάρος τους μέτρα, και ο βίαιος θάνατος. Μόνο με την βοήθεια της θείας χάριτος και με τοΣελίδα 8 από 30φωτισμό του Θεού θα κατορθώσουν οι εκλεκτοί Του να ομολογήσουν ενώπιον των ανθρώπων τον ΚύριονΙησούν Χριστόν.
5 . Τ ο λ ά θ ο ς τ ω ν Φ α ρ ι σ α ί ω ν .
Άμεσο επακόλουθο αυτών που είπαμε είναι, ότι οι φαρισαίοι και σαδδουκαίοι, ζητώντας από τονΚύριο σημείον εκ του ουρανού, Του ζητούσαν θαύμα που έχει τα χαρακτηριστικά των θαυμάτων τουαντιχρίστου. Αυτό λοιπόν ακριβώς, το ότι ζητούσαν τέτοιο θαύμα, εξηγεί την στάση του Κυρίου απέναντίτους.
Κάποτε ο Κύριος, ακούγοντας μια τέτοια απαίτηση, εξέφρασε την πικρία Του· και απέρριψε τηναξίωσή τους αποφασιστικά. Και μη θέλοντας να βρίσκεται ούτε σωματικά κοντά σε ανθρώπους, πουάφησαν τον εαυτό τους να προβάλλη τέτοια απαίτηση, έφυγε από κοντά τους!Μια άλλη φορά έδωκε την εξής μεγαλειώδη και αυστηρή απάντηση: «γενεά πονηρά και μοιχαλίς,σημείον επιζητεί, όμως σημείον δεν θα τους δοθή κανένα άλλο, παρά μόνον το σημείον του Ιωνά τουπροφήτου»[27].
Όλοι εκείνοι, που ζητούν σημεία ονομάζονται: γενεά, επειδή έχουν μεταξύ τους συγγένειαπνευματική· γ ε ν ε ά μο ι χ α λ ί ς , επειδή ήλθαν σε πνευματική σχέση με τον σατανά[28], αφού απέρριψαντην σχέση με τον Θεό· και γενεά πονηρά επειδή, ενώ ήξεραν τα θαύματα του Θεανθρώπου Χριστού, έκανανπως τάχα δεν τα ήξεραν! Και ενώ υποτιμούσαν και εμπαίζανε τα θαύματα του Θεού, ζητούσαν θαύμακομμένο στα μέτρα των άθλιων αντιλήψεών τους, κομμένο στα μέτρα του μυαλού τους!Η αξίωσή τους να ιδούν «σημείον εκ του ουρανού», δεν ήταν απλώς η παράκληση να ιδούν κάποιοθαύμα, αλλά εμπαιγμός των θαυμάτων του Κυρίου, και έκφραση μιας αγροίκης και διεστραμμένηςαντίληψης περί θαυμάτων.
Με την φράση «σημείον Ιωνά του προφήτου» [28α] ο ίδιος ο Κύριος εννοούσε τα σημεία που θασυνόδευαν τον θάνατο και την ανάστασή Του. Τότε εδόθη από τον Θεό «σημείον εκ του ουρανού». Τότεο ήλιος είδε τον Κύριο σταυρωμένο και εσκοτίσθη ώρα μεσημέρι, και απλώθηκε παντού πηχτό σκοτάδι, πουδιήρκεσε τρεις ώρες. Το καταπέτασμα του Ναού της Ιερουσαλήμ εσχίσθη από μόνο του στα δύο, από επάνωμέχρι κάτω. Έγινε σεισμός. Οι βράχοι εσχίσθηκαν. Τα μνημεία άνοιξαν και πολλοί άγιοι αναστήθηκαν καιεμφανίσθηκαν σε πολλούς στην αγία Πόλη[29]. Και όταν ο Κύριος αναστήθηκε έγινε πάλι σεισμός.Φωτοφόρος άγγελος κατέβη από τον ουρανό στον άγιο Τάφο, σαν μάρτυρας της αναστάσεώς Του καιτρόμαξε τους φύλακες, που – ταγμένοι από εκείνους που εζήτουν σημείον εκ του ουρανού[30] -φρουρούσαν τον τάφο. Αυτοί οι φύλακες ανάγγειλαν στο ιουδαϊκό Συνέδριο την ανάσταση του Κυρίου.Αυτό όμως, όταν άκουσε «το σημείον εκ του ουρανού», το αντιμετώπισε με την ίδια καταφρόνηση καιτο ίδιο μίσος, που είχε αντιμετωπίσει και όλα τα προηγούμενα θαύματα του Κυρίου. Και γι’ αυτόεδωροδόκησε τους φύλακες και βάλθηκε να σκεπάση το σκοτάδι της ψευτιάς το θαύμα[31].
6 . Τ α θ α ύμ α τ α τ ο υ Χ ρ ι σ τ ο ύ .
Ας ιδούμε όμως τώρα τα θαύματα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Είναι δώρα του Θεού. Τοδώρο δεν δίδεται από υποχρέωση. Δίνεται από καλή διάθεση και καλωσύνη. Οι άνθρωποι έχουν υποχρέωσηνα βλέπουν δώρο και δωρητή με πολλή ευλάβεια και ευγνωμοσύνη. Γιατί ο δωρητής είναι ο Θεός, πουέλαβε ανθρώπου φύση για την σωτηρία μας. Και το δώρο Του είναι μια μαρτυρία γι’ Αυτόν. Και γι’ αυτόέχει αδιαφιλονίκητη αξία.
Όμως, όπως η οικείωση της σωτηρίας επαφίεται στην ελεύθερη διάθεση των ανθρώπων, έτσι και ταθαύματα του Χριστού έχει αφεθή ο άνθρωπος ελεύθερος να βλέπη, όπως θέλει: είτε να στοχάζεται γύρωαπό αυτά, κατά πόσο αξίζουν και έχουν αξιοπιστία, είτε να βγάζη από αυτά το συμπέρασμα γι’ Αυτόν πουτα έκαμε, πως το να Τον ονομάζη και να Τον δέχεται σαν Λυτρωτή του, είναι απλώς το φυσικό επακόλουθομιας ελεύθερης και σταθερής πεποίθησης, και όχι ενός ασυγκράτητου και πιεστικού επιπόλαιουενθουσιασμού.
α. Τα θαύματα του Χριστού είχαν απόλυτη διαφάνεια. Γι’ αυτό, μπορούμε να επαναλάβωμε αυτόπου είπε ο Κύριος στον Θωμά: «Φέρε τον δάκτυλόν σου ώδε. Και ίδε τας χείρας μου. Και φέρε την χείρασου και βάλε εις την πλευράν μου. Και μη γίνου άπιστος, αλλά πιστός»[32]. Τα θαύματα του Χριστούήσαν αισθητά και ψηλαφητά. Ήσαν φανερά σε όλους. Ακόμη και στους απλούς ανθρώπους. Τίποτε σ’αυτά δεν είναι αινιγματικό. Ο κάθε ένας μπορούσε εύκολα να τα εξετάση. Δεν έμεναν περιθώρια γιααμφιβολίες και για απορίες, αν κάποιο ήταν πραγματικό θαύμα ή απλώς εντύπωση θαύματος. Νεκροίανασταίνονταν. Ασθένειες ανίατες με τα ανθρώπινα μέσα εθεραπεύοντο. Λεπροί εκαθαρίζοντο. Τυφλοίανέβλεπαν. Μουγγοί άρχιζαν να μιλούν. Τροφές επληθύνονταν, σε μια στιγμή, για όσους έπρεπε να φάνε.Τα κύματα της θάλασσας και οι άνεμοι ησύχαζαν με μια λέξη, και εγλύτωναν από τον θάνατο, όσοιεκινδύνευαν από την τρικυμία. Τα δίχτυα των ψαράδων, που είχαν μάταια ώρες κοπιάσει, εγέμιζαν ξαφνικάμε ψάρια, που υπάκουαν στην μυστική εντολή του Κυρίου τους.
β. Τα θαύματα του Χριστού είχαν πολλούς μάρτυρες. Από αυτούς οι πιο πολλοί ήταν οι εχθροί τουΚυρίου: οι αδιάφοροι, και εκείνοι που γύρευαν σ’ Αυτόν κάτι το επίγειο και σωματικό. Τα θαύματα αυτάήταν αναντίρρητα. Οι χειρότεροι εχθροί του Κυρίου δεν τα απέρριπταν. Προσπαθούσαν να μειώσουν τησημασία τους· με μια βλάσφημη και ανευλαβή ερμηνεία· και με κάθε μέσο που επινοούσαν[33].
γ. Τα θαύματα του Χριστού δεν είχαν στόχο τη φασαρία και την πρόκληση εντύπωσης. Δενεγίνοντο για εφφέ. Κανένα δεν έγινε για τα μάτια του κόσμου. Όλα εγίνοντο σκεπασμένα κάτω από την θείαταπείνωση. Και αποτελούν μια αλυσίδα ευεργεσιών προς τον πάσχοντα άνθρωπο. Και ταυτόχροναεξέφραζαν με τον πιο τέλειο τρόπο την εξουσία του Κτίστου επάνω στην υλική κτίση και τον κτιστόπνευματικό κόσμο. Εξέφραζαν και έδειχναν, ότι ο Θεός είχε λάβει σάρκα και είχε φανερωθή στουςανθρώπους σαν άνθρωπος.

7 . Μ υ σ τ ι κ ή σ ημα σ ί α
Μερικά από τα θαύματα του Κυρίου μας είχαν μια μυστική σημασία. Μα αυτό δεν σημαίνει πως ταθαύματα αυτά δεν είχαν κάποιο ιδιαίτερο σκοπό. Αντίθετα μάλιστα. Υποδήλωναν μια ευεργεσία γενική·για όλους· που ήταν πια καιρός να εκχυθή σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ένα τέτοιο θαύμα ήταν ηξήρανση της άκαρπης συκής.

α . Η ξ ή ρ α ν σ η τ η ς ά κ α ρ π η ς σ υ κ ή ς
Η άκαρπη συκιά ήταν πλούσια σε φύλλα. Μόνο σε φύλλα[34]. Για το δένδρο αυτό η αγία Γραφή,στην διήγηση για την πτώση των πρωτοπλάστων πατέρων, μας λέγει πως η συκιά ήταν ένα από τα δένδρατου Παραδείσου[35]. Από αυτό επήραν ο Αδάμ και η Εύα φύλλα για να κρύψουν την γύμνωσή τους. Πρινπέσουν στην αμαρτία, οι προπάτορές μας δεν είχαν καθόλου αισθανθή πως ήσαν γυμνοί. Δεν τηναισθάνονταν τότε την γυμνότητά τους. Τους την έδειξε μετά η αμαρτία. Αυτό μας λέει, πως πρέπει να είναισωστή η άποψη των αγίων πατέρων, που μας λένε πως ο απαγορευμένος καρπός ήταν σύκο.Κατευθυνόμενος προς την Ιερουσαλήμ ο Κύριος, μας λέγει το Ευαγγέλιο, επείνασε. Και επήγε σε μια συκιά.Μα δεν βρήκε σ’ αυτήν καρπό. Και δίκαια δεν βρήκε. Γιατί τον ζητούσε παράκαιρα. Παράκαιρα είχε αφήσειτον Εαυτό Του ο Κύριος και να αισθανθή την πείνα[36]. Το έκαμε, για να δείξη, ότι η επιθυμία τωνπροπατόρων να φάνε τον απαγορευμένο καρπό δεν ήταν σωστή· ήταν παράκαιρη. Γι’ αυτό επήγε στησυκιά παράκαιρα, εποχή που δεν ήσαν καιρός σύκων. Γι’ αυτό επείνασε παράκαιρα. Επειδή ήλθε να άρη καινα διορθώση όλες μας τις κακές επιθυμίες. Και να τις σβήση.
Επήγε λοιπόν ο Κύριος στην συκιά. Μα δεν βρήκε σ’ αυτήν καρπό. Ευρήκε μόνο φύλλα. Καικαταπράσινα. Αλλά δεν συγκινήθηκε από αυτά. Και καταδίκασε την άκαρπη συκιά. Και την καταράσθηκε.Όχι μόνο την ακαρπία της. Καταράστηκε ολόκληρο το δένδρο. Και η συκιά ξεράθηκε. Και ο Χριστόςστην θέση της εφύτευσε ένα άλλο δένδρο· ή (όπως λέγει η Γραφή) ένα άλλο «ξύλο»: το ξύλο τουΣταυρού, που το είχε ετοιμάσει να γίνη το όργανο της σωτηρίας μας.
Το ξύλο-όργανο πτώσης και απώλειας εξηράνθη. Το εξήρανε η εντολή του Κυρίου και Σωτήρα μας.Το θαύμα αυτό, θαύμα γεμάτο σημασία μυστική, ο Κύριος το ετέλεσε μπροστά στους μαθητές του μόνο·μπροστά στους αγίους Αποστόλους μόνο· μπροστά μόνο σ’ εκείνους, που ευδόκησε να τους αποκαλύψη ταβάθη του Πνεύματος.
Το θαύμα αυτό έγινε λίγο πριν ο θεάνθρωπος λυτρωτής μας αρχίση το πιο μεγάλο Του έργο, πρινμας ελευθερώση από τα δεσμά της αμαρτίας και του διαβόλου με τα πάθη Του και τον Σταυρό Του· λίγοπριν ανεβή στον Σταυρό· λίγο πριν φυτεύση το ξύλο του Σταυρού· και το αναδείξη ξύλο ζωής.Ανάλογα βαθειά είναι η σημασία και πολλών άλλων θαυμάτων, που έκαμαν ο Κύριος και οιΑπόστολοι. Ας ιδούμε ένα ακόμη θαύμα διηγηματικά.

β . Η θ ε ρ α π ε ί α τ ο υ π α ρ α λ υ τ ι κ ο ύ
Έδινε την εντύπωση ότι δεν είχε στόχο να προκαλέση καμμιά απολύτως ευεργεσία σε κανέναν.Ας το ιδούμε λίγο διηγηματικά. Και τότε έφεραν έναν παραλυτικό[37], κατάκοιτο. Εκείνοι που τονέφεραν, βλέποντας τον συνωστισμό και το πλήθος, τον ανέβασαν στη στέγη. Και αφού άνοιξαν έναάνοιγμα, τον κατέβασαν από εκεί με το κρεβάτι μπροστά στον Κύριο. Ο εύσπλαγχνος Κύριος, όταν είδε τηνενέργειά τους αυτή – καρπό της πίστης τους – είπε στον παραλυτικό: «τέκνον αφέωνταί σοι αι αμαρτίαισου». Εκεί όμως ευρίσκοντο και μερικοί γραμματείς. Αυτοί ήξεραν το Νόμο με το νι και με το σίγμα. Καιεπειδή τους έκαιγε το μίσος και ο φθόνος κατά του Θεανθρώπου, ακούγοντας τα λόγια αυτά, επιάστηκαναπό αυτά και είπαν: «Τα λόγια αυτά είναι βλάσφημα! Γιατί ποιος μπορεί να συγχωρή αμαρτίες εκτός απόένα και μόνον, τον Θεό;». ο καρδιογνώστης Κύριος, όταν είδε τι διελογίζοντο, είπε: «τι ταύτα διαλογίζεσθεεν ταις καρδίαις υμών; τι εστιν ευκοπώτερον; ποιο είναι για σας πιο εύκολο; ειπείν τω παραλυτικώ;Αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι; ή ειπείν· έγειρε και άρον τον κράββατόν σου και περιπάτει;». Με άλλα λόγια οΧριστός τους είπε: Όταν ξέρη, πως δεν υποχρεωθή να αποδείξη τα λόγια του με έργα, ακόμη και έναςυποκριτής, ένας απατεώνας, εύκολα το ξεφουρνίζει το: «Αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου». Όμως εγώ δεν λέωκούφια λόγια. Για να το ιδήτε, «ότι εξουσίαν έχει ο Υιός του Ανθρώπου» να συγχωρή τις αμαρτίες «επί τηςγης» – λέγει στον παραλυτικό: «Σοι λέγω, άρον τον κράββατόν σου και ύπαγε εις τον οίκον σου». Καιαυτοστιγμεί ο παραλυτικός έγινε καλά. Και γερός πια, επήρε το κρεββάτι του και βγήκε από το σπίτι εκείνομπροστά στα μάτια όλων.
Το θαύμα αυτό είναι γεμάτο από τη θεία σοφία και αγαθότητα. Στην αρχή ο Κύριος έδωσε στονπάσχοντα ένα πνευματικό δώρο, μη ορατό με τα μάτια τα αισθητά, αλλά πολύ ουσιαστικό: την άφεση τωναμαρτιών του. Όταν ο Κύριος είπε, πως συγχωρεί τις αμαρτίες του παραλυτικού, οι παρόντες λόγιοι ιουδαίοιέκαμαν άθελά τους διακήρυξη, ότι τέτοιο δώρο μπορεί να δώση ένας και μόνος, ο Θεός. Με την απάντησηπου τους έδωσε ο Κύριος, δίνει μια νέα απόδειξη ότι είναι πράγματι ο Θεός. Γιατί στο τέλος, το πνευματικήςφύσης δώρο Του και η πνευματικής φύσης απόδειξη ότι είναι Θεός, επισφραγίστηκαν με ένα υλικής φύσηςδώρο Του και μια υλικής φύσης απόδειξη: με την σε μια στιγμή πλήρη θεραπεία τους ασθενούς.Ο άγιος ευαγγελιστής Μάρκος στο τέλος του Ευαγγελίου του γράφει: Οι απόστολοι μετά τηνΑνάληψη του Κυρίου «εκήρυξαν πανταχού τον λόγον, του Κυρίου συνεργούντος και τον λόγονβεβαιούντος δια των επακολουθούντων σημείων»[38] δηλ. με τα θαύματα που εγίνοντο με τον λόγον τωναποστόλων. Την ίδια αυτή σκέψη εξέφρασαν και όλοι οι απόστολοι στην προσευχή που έκαμαν μετά τιςαπειλές που άκουσαν στο Συνέδριο των Ιουδαίων, που τους απαγόρευε να κηρύττουν και να κάνουνθαύματα στο όνομα του Χριστού! Είπαν: «Κύριε, δώσε σε μας τους πιστούς δούλους Σου, να κηρύττωμετον λόγο Σου με παρρησία και θάρρος. Ενίσχυσέ μας με το να απλώνης το χέρι Σου και να κάνης Συ μέσωημών διάφορες θεραπείες και άλλα σημεία και θαύματα στο όνομα του αγίου Υιού σου Ιησού»[39].Τα σημεία εγίνοντο για να βοηθούν τους ανθρώπους να δεχθούν το λόγο του Θεού. Το κύριο ήταν ολόγος. Τα σημεία απλώς μαρτυρούσαν τη δύναμη και την αξία του λόγου[40]. Εκεί που εγίνετο δεκτός, τασημεία ήσαν περιττά. Αυτό εξηρτάτο, από το αν απέδιδαν οι ακροατές στο λόγο την αξία που του ανήκε. Τασημεία είναι η συγκατάβαση του Θεού στην ανθρώπινη ασθένεια.
Αλλιώς ενεργεί ο λόγος και αλλιώς ενεργούν τα σημεία. Ο λόγος ενεργεί στον νου και στην καρδιάάμεσα. Τα σημεία ενεργούν στον νου και στην καρδιά μέσω των σωματικών αισθήσεων. Τα επακόλουθατου λόγου, που ενέργησε άμεσα, είναι πολύ πιο δυνατά και πιο σαφή από τα επακόλουθα, που δημιουργείστον νου η ενέργεια των θαυμάτων. Και όταν ενεργούν και τα δυο μαζί, λόγος και θαύματα, τότε η ενέργειατων θαυμάτων περνάει σχεδόν απαρατήρητη λόγω της πλούσιας ενέργειας του λόγου. Αυτό φαίνεταιολοκάθαρα στις διηγήσεις του Ευαγγελίου. Ο Νικόδημος είχε επηρεασθή από τα σημεία και ωνόμαζε τονΚύριο «διδάσκαλο και απεσταλμένο του Θεού»[41]. Αντίθετα στον απόστολο Πέτρο ενέργησε ο λόγος τουΘεού. Και για αυτό διεκήρυξε, ότι ο Κύριος είναι «ο Χριστός, ο Υιός του Θεού». Του είπε: «Κύριε, ρήματαζωής αιωνίου έχεις. Και ημείς επιστεύσαμεν και εγνώκαμεν, ότι συ ει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού»[42]. Οάγιος Πέτρος είδε με τα ίδια του τα μάτια πολλά θαύματα του Κυρίου. Ο πολλαπλασιασμός των πέντεάρτων και των δύο ιχθύων και ο χορτασμός του πλήθους μόλις είχαν γίνει. Και όμως ο Πέτρος στηνομολογία του αυτή δεν λέγει τίποτε για τα θαύματα. Μιλάει μόνο για την δύναμη και την ενέργεια τουλόγου. Το ίδιο συνέβη και με τους Μαθητές, που (χωρίς να το ξέρουν!) πηγαίνοντας για τους Εμμαούςσυζητούσαν με τον Κύριο, χωρίς να καταλάβουν ποιος ήταν· και Τον αναγνώρισαν, όταν είχαν πια φθάσειστο χωριό και είχαν σε κάποιο σπίτι καταλύσει· και πότε; «εν τη κλάσει του άρτου»! Μα μόλις Τοναναγνώρισαν, ο Κύριος «άφαντος εγένετο απ’ αυτών». Πόσο το θαύμα αυτό ήταν μεγαλειώδες καικαταπληκτικό! Μα εκείνοι δεν ασχολήθηκαν καθόλου με το καταπληκτικό αυτό θαύμα! «Ουχί η καρδίαημών (είπαν μεταξύ τους) καιομένη ην εν ημίν», την ώρα που ο Κύριος «ελάλει ημίν εν τη οδώ καιδιήνοιγεν ημίν τας Γραφάς»[43];

8 . Α φ ε τ η ρ ί α π ί σ τ ε ω ς
Ο Θεάνθρωπος Κύριος εμακάρισε τους «μη ιδόντες και πιστεύσαντες»[44]. Και διετύπωσε την λύπηΤου για κείνους που δεν τους ικανοποιούσε ο λόγος Του και γύρευαν θαύματα. «Εάν μη σημεία και τέραταίδητε (είπε στον βασιλικό αξιωματούχο της Καπερναούμ) ου μη πιστεύσητε»[45]. Και πράγματι. Όσοιαφήνουν το λόγο του Θεού, και για να πεισθούν ζητούν θαύματα, είναι να τους λυπάται κανείς!Η αξίωση τους αυτή προδίνει πόσο μέσα τους κυριαρχεί το σαρκικό φρόνημα· η παχυλή άγνοια·η ζωή-θυσία στην φθορά και την αμαρτία· η έλλειψη κάθε προσπάθειας να μάθουν τον νόμο του Θεούσωστά και να αποκτήσουν τις θεάρεστες αρετές· η αδυναμία της ψυχής τους να ευθυγραμμισθή με το άγιοΠνεύμα και να αισθανθή έτσι την Πρόνοιά Του και την ενέργειά Του στον λόγο Του.Τα θαύματα προορίζονται κατά κύριο λόγο να πείσουν ανθρώπους, αφωσιωμένους στις μέριμνες τουκόσμου· και να τους οδηγήσουν στην πίστη. Οι πεφορτισμένοι με τις βιωτικές μέριμνες, οι προσηλωμένοιστην γη και στις δουλειές τους, δεν έχουν την δύναμη να εκτιμήσουν την αξία του λόγου. Γι’ αυτό οεύσπλαγχνος Λόγος του Θεού τους προσελκύει κοντά Του, στην σωτηρία που δίνει ο λόγος Του, μέσωορατών θαυμάτων, που αποτελούν μια υλική, προσιτή στην αίσθησή μας, απόδειξη· και οδηγούν τηναδύνατη ψυχή στον παντοδύναμο Σωτήρα Θεόν Λόγο.

9 . Γ ι α τ ί ο κ ό σ μ ο ς δ ε ν π ι σ τ ε ύ ε ι ;
Εκείνοι, που πίστευσαν με τα θαύματα, αποτελούσαν την πιο χαμηλή βαθμίδα πιστών. Και γι’αυτό, όταν μετά τους παρουσίαζαν την πνευματική υψίστη και αγιωτάτη διδασκαλία της Εκκλησίας, τότεπολλοί από αυτούς την ερμήνευαν, όπως τους άρεσε ο καθένας[46]! Δεν ήθελαν να αναζητήσουν την σωστήερμηνεία του. Εκριτίκαραν τον λόγο του Θεού, που είναι «πνεύμα και ζωή»[47]. Και έτσι, με τηνεπιπολαιότητά τους έχαναν και την πίστη· δηλ. ακόμη και τον αρραβώνα που είχαν λάβει. Και συνέβη αυτότο τραγικό: πολλοί από τους μαθητές του Χριστού, παρ’ ότι είχαν ιδεί πολλά θαύματα και σημεία, απήλθονεις τα οπίσω (= έκαναν πίσω) «και ουκ έτι μετ’ αυτού περιεπάτουν»[48], δηλ. δεν ξαναπήγαν κοντά Του!Όμως ούτε το κήρυγμα ούτε τα θαύματα του Κυρίου είχαν την πρέπουσα επίδραση στους εβραίουςαρχιερείς, γραμματείς, φαρισαίους και σαδδουκαίους· παρ’ ότι – με εξαίρεση ίσως τους σαδδουκαίους –όλοι οι άλλοι ήξεραν πολύ καλά τον νόμο του Θεού. Δεν ήσαν ξένοι στον Θεό, εχθροί του Θεού, μόνο εξαιτίας της ροπής στην αμαρτία, όπως όλοι οι άνθρωποι. Αυτοί έγινα ηθελημένα εχθροί του Θεού. Καιέμειναν σ’ αυτό ασάλευτα σταθεροί. Επήραν την σφραγίδα του εχθρού του Θεού. Με την δική τουςαυτεξούσια θέληση. Με την δική τους γνώμη. Επειδή ήθελαν να κάνουν εκείνη την ζωή (και μάλιστα ναπροκόψουν σ’ εκείνη την ζωή!), που το άγιο Ευαγγέλιο την θεωρεί ψυχώλεθρη! Με τέτοιο φρόνημα δενήταν δυνατό να δώσουν σημασία στα λόγια του Υιού του Θεού. Και δεν εισάκουσαν, όπως ώφειλαν, τονλόγο Του. Δεν του έδωκαν σημασία. Προσπαθούσαν μόνο να Τον ψαρεύουν! Να του πιάνουν λόγια, που ταεύρισκαν να επιδέχωνται παρερμηνείες, και τα χρησιμοποιούσαν για να Τον κατηγορούν. Έτσι γίνεταισυνήθως. Όποιος έχει μίσος εναντίον κάποιου άλλου, εποικοδομεί επάνω στα λόγια εκείνου που μισεί!«Διατί ο λόγος ο εμός ου χωρεί εν υμίν»[49], ερώτησε του εχθρούς Του ο Σωτήρας μας, όταν τους είδε νααποκρούουν με πείσμα τη σωτηρία, που τους επρότεινε. Γιατί δεν τα καταλαβαίνετε τα λόγια μου; Γιατί δενδέχεσθε το λόγο μου που δίνει ίαση; Επειδή δεν μπορείτε ούτε να τον ακούσετε! Επειδή σας είναιανυπόφορος! Επειδή είσθε «ψεύδους έκγονα». Και δουλεύετε μόνο με το ψέμα. Για αυτό δεν πιστεύετε σεμένα, «επειδή εγώ την αλήθειαν λέγω υμίν»[50]. «Ο ων εκ του Θεού τα ρήματα του Θεού ακούει». Γιααυτό εσείς δεν τα ακούετε, επειδή δεν είσθε «εκ του Θεού»[51]. Και συνέχισε ο Κύριος: «Αν αυτά πουκάνω δεν είναι έργα του Πατρός μου, μη με πιστεύετε. Αν όμως κάνω τα έργα του Πατέρα μου, και ανακόμη δεν πιστεύετε εμένα, τουλάχιστον πιστεύσατε στα έργα μου. Και τότε θα το καταλάβετε και θα τοπιστεύσετε, ότι ο Πατήρ εν εμοί, καγώ εν Αυτώ»[52]. Λόγια σταράτα. Και, σαν λόγια, έκλειναν μέσα τουςτην απόλυτη αλήθεια[53]. Το ίδιο και τα θαύματα. Και αυτά έκλειναν μέσα τους την απόλυτη αλήθεια.Και ήσαν τόσο σαφή και πασιφανή, ώστε οι εχθροί του Κυρίου, παρ’ όλες τους τις προσπάθειες να τασυγκαλύψουν, δεν είχαν παρά να το ομολογούν ότι ήσαν αληθινά[54]! Εκείνο που ασκούσε μεγάληεπίδραση στο λαό (που δεν ήξερε το νόμο του Θεού ή τον ήξερε πολύ λίγο, και έστρεφε την προσοχή του,την ενασχόλησή του, στις μέριμνες του κόσμου τούτου, χωρίς αυτό να σημαίνη ότι απέρριπτε και το νόμοτου Θεού με το έτσι θέλω), αυτό δεν είχε καμμιά απολύτως επίδραση σε εκείνους που ήξεραν καλά τοννόμο του Θεού, μα τον απέρριπταν με τη ζωή τους ηθελημένα [54α]. Ό,τι έγινε για τη σωτηρία τωνανθρώπων αυτών, έγινε από την άπειρη ευσπλαγχνία του Κυρίου. Αν δεν είχα έλθει και δεν τους το είχαειπεί – ξεκαθάρισε τα πράγματα ο Σωτήρας μας – δεν θα είχαν σημασία. Αν δεν είχα κάμει αυτά τα έργα,που έκανα μπροστά τους και ανάμεσά τους, που ποτέ δεν έκαμε άνθρωπος άλλος, δεν θα είχαν αμαρτία. Ναόμως, που και τα είδαν και παρά ταύτα εμίσησαν όχι μόνο εμένα, αλλά και τον Πατέρα μου[55]. ΟΧριστιανισμός παρεδόθη στον κόσμο με τέτοια αποδεικτικά στοιχεία, ώστε να μη μπορή να έχηκανένας πια δικαιολογία, αν τον αγνοεί. Αιτία της άγνοιας αυτής είναι μία: το «έτσι θέλω».

1 0 . Π ω ς ο ά ν θ ρ ωπ ο ς κ α τ α ν τ ά ε ι υ π η ρ έ τ η ς τ ο υ Α ν τ ί χ ρ ι σ τ ο υ
Όπως λάμπει ο ήλιος στον ουρανό, έτσι λάμπει και ο χριστιανισμός. Όποιος κλείνει τα μάτια τουγιατί έτσι το θέλει, να έχη το θάρρος να το λέη, ότι δεν ξέρει τίποτε για τον Χριστό, επειδή έτσι το θέλει! καιόχι επειδή δεν υπάρχει τάχα φως. Η αιτία, που οι άνθρωποι απορρίπτουν τον Θεάνθρωπο, είναι μέσατους. Κατά τον ίδιο τρόπο και η αιτία, που τους κάνει και δέχονται τον αντίχριστο, είναι και αυτήμέσα τους. «Εγώ ήλθον εν τω ονόματι του Πατρός μου, είπε ο Κύριος στους Ιουδαίους· μα σεις δεν μεδεχθήκατε. Αν κάποιος άλλος έλθη στο δικό του όνομα, αυτόν θα τον δεχθήτε»[56]! Εδώ ο Χριστός μας τολέει ξεκάθαρα, ότι αυτοί και αρνήθηκαν τον Χριστό και εδέχθηκαν τον αντίχριστο, παρ’ ότι συνήθως γιατον αντίχριστο μιλάμε σαν για κάποιος που πρόκειται να έλθη. Γιατί όποιος λόγω δομής της σκέψης τουαρνείται τον Χριστό, αυτός, ακριβώς λόγω της δομής της σκέψης του, είναι έτοιμος να δεχθή και θαδεχθή τον αντίχριστο. Γι’ αυτό, και τους κατέταξε σ’ εκείνους που εδέχθηκαν τον αντίχριστο, παρ’ ότιαυτοί εξεμέτρησαν το ζην πολλούς αιώνες, πριν έλθη ο αντίχριστος. Γιατί έκαναν το πιο μεγάλο έργο τουαντιχρίστου: έγιναν θεοκτόνοι. Όταν θα έλθη ο ίδιος ο αντίχριστος δεν θα έχη να κάμη τόσο μεγάλοκακούργημα, το πνεύμα τους βρισκόταν σε τόσο εχθρική σχέση προς τον Χριστό, ώστε να έχη αυτόματααπόλυτη συγγένεια με τον αντίχριστο, παρ’ ότι από αυτόν τους χώριζε ένα τόσο τεράστιο χρονικό διάστημα,που μέχρι τώρα έχει φθάσει στις περίπου δυο χιλιάδες χρόνια. Κάθε πνεύμα, λέγει ο Ιωάννης ο Θεολόγος,που δεν ομολογεί ότι ο Ιησούς Χριστός έγινε άνθρωπος, δεν είναι από τον Θεό. Είναι του αντιχρίστου.Γι’ αυτόν το έχετε ακούσει. Και το ξέρετε. Ότι έρχεται. Και νυν εν τω κόσμω εστί[57]. Σήμερα στονκόσμο ευρίσκεται πνευματικά. Όσοι κυβερνούνται από το πνεύμα του αντιχρίστου, αυτοί πνευματικάτον εδέχθηκαν. Και ήλθαν μαζί του σε σχέση και επικοινωνία. Του υποτάχθηκαν. Πνευματικά τονπροσκύνησαν. Τον έκαμαν Θεό τους. Και γι’ αυτό «πέμψει αυτοίς ο Θεός», δηλαδή θα επιτρέψη ο Θεός νατους έλθη ενέργεια πλάνης, δηλαδή να γίνουν ανίκανοι να αντισταθούν στην ψεύτικη διδασκαλία τουαντίχριστου. Και έτσι θα πιστεύουν τα ψέματα. Και γι’ αυτό όλοι εκείνοι που δεν πίστευσαν στην αλήθεια,αλλά αντίθετα έδειχναν χαρά όταν άκουγαν τα ψέματα, θα κατακριθούν από τον Θεό[58]. Ο Θεός είναιδίκαιος σε ό,τι κι αν επιτρέπει. Αυτό που επιτρέπει ο Θεός, πρέπει να είναι για το πνεύμα του ανθρώπου μιαικανοποίηση· και ταυτόχρονα μια φανέρωση, μια κρίση.

11 . Η α π ο σ τ α σ ί α π ρ ο σ τ ά δ ι ο τ η ς ε λ ε ύ σ ε ω ς τ ο υ Α ν τ ι χ ρ ί σ τ ο υ
Ο αντίχριστος θα έλθη στον καιρό του· την εποχή που του καθωρίσθη. Θα προηγηθή μια γενικήαποστασία. Το μέγιστο μέρος των ανθρώπων θα εγκαταλείψουν την χριστιανική πίστη. Η αποστασία θαείναι το προστάδιο. Θα προετοιμάση τον κόσμο να δεχθή τον αντίχριστο. Και μάλιστα να τον δεχθούν με τοδικό του πνεύμα, που τότε θα μπη στην δομή της σκέψης των ανθρώπων. Η αναζήτηση του αντίχριστου θατους γίνη αναγκαιότητα, γιατί τα συναισθήματα θα συμπίπτουν. Θα διψούν γι’ αυτόν, όπως διψούν σεστιγμές βαθειάς θλίψης για ποτά, που διαφορετικά τα θεωρούν αυτοκτονία. Θα τον επικαλούνται. Η ικεσίασ’ αυτόν, να έλθη, θα αντηχή σε κοινές συνάξεις. Θα εκφράζη επίμονα την αξίωση να έλθη επί τέλους ημεγαλοφυΐα των μεγαλοφυϊών, που θα μπορέση να ανεβάση την τεχνική ανάπτυξη στην ανώτατη δυνατήβαθμίδα της και να φέρη στη γη τέτοια ευπραγία, ώστε ο ουρανός και ο παράδεισος να καταντήσουνπράγματα περιττά! Ο αντίχριστος θα είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένος με την γενική ηθική και πνευματικήκατεύθυνση των ανθρώπων της εποχής του.
12 . Σ η μ ε ί α τ η ς α ι ώ ν ι α ς σ ω τ η ρ ί α ς .
Τα θαύματα του ενανθρωπήσαντος Θεού ήσαν οι πιο μεγάλες υλικής φύσης ευεργεσίες, που μπορείνα φαντασθή ο άνθρωπος. Ποια ευεργεσία μπορεί να θεωρηθή πιο μεγάλη από την επαναφορά ενός νεκρούστη ζωή; Ποια ευεργεσία θα νομισθή πολυτιμότερη από την θεραπεία ανίατης ασθένειας, που κάνει τονάνθρωπο να μη ζη, ενώ ακόμη ζη; που κάνει τη ζωή να ομοιάζη πιο πολύ με θάνατο παρά με ζωή;Και όμως· τα θαύματα του Χριστού, όσο κι αν ήταν γεμάτα ευεργεσίες, αγιωσύνη, και πνευματικόνόημα, δεν ήσαν παρά σημεία· σημεία της αιώνιας σωτηρίας, που δίνει ο λόγος του Θεού. Οιαναστηθέντες από τον Χριστό, αργότερα πέθαναν πάλι. Τους δόθηκε μόνο μια μικρή παράταση ζωής. Δεντους δόθηκε ζωή για πάντα. Εκείνοι που θεραπεύθηκαν από τον Κύριο, αρρώστησαν πάλι· και πέθαναν. Ηυγεία τους δόθηκε για ένα μικρό χρονικό διάστημα· όχι για πάντα. Οι προσωρινές υλικές ευεργεσίεςεξεχύθηκαν στον κόσμο για να είναι σημείο των αιωνίων, των πνευματικών ευεργεσιών. Οι ορατές δωρεέςδόθηκαν στους ανθρώπους, τους υποδουλωμένους στις εντυπώσεις των αισθήσεων, για να τους κάνουν ναπιστέψουν ότι υπάρχουν και δωρεές αόρατες· και να τις αναζητήσουν. Τα σημεία έβγαλαν τουςανθρώπους από τον γκρεμό της άγνοιας, της υποδούλωσης στις εντυπώσεις των αισθήσεων, και τουςωδήγησαν στην πίστη. Την γνώση των αιωνίων αγαθών την δίνει η πίστη. Αυτή βάζει στις καρδιές τονπόθο να τα αναζητούν.
Οι άγιοι Απόστολοι διάδωσαν την πίστη σε όλη την οικουμένη, μόνο χάρις στα θαυμαστά σημείαπου έκαναν. Γιατί ήταν μια πολύ σαφής απόδειξη. Για όλους. Και για τα μορφωμένα έθνη. Και για τα έθνητα βυθισμένα στην άγνοια και την βαρβαρότητα. Μα όταν πια η πίστη φυτεύθηκε σε όλη την οικουμένη,τότε ρίζωσε ο λόγος. Και τότε σταμάτησαν τα θαύματα. Γιατί είχαν κάμει πια την δουλειά τους. Δενσταμάτησαν εντελώς. Έπαψαν να γίνωνται σε γενική κλίμακα, παντού. Τώρα θαύματα κάνουν οι εκλεκτοίδούλοι του Θεού, οι άγιοι. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει, ότι στην εποχή του είχαν πια παύσει ταθαύματα, παρ’ ότι υπήρχαν τότε σε διάφορα μέρη πολλοί, ιδίως μοναχοί, «σημειοφόροι»[59](θαυματουργοί).Μα με την πάροδο του χρόνοι οι «σημειοφόροι» όλο και ελιγόστευαν. Για τους έσχατους καιρούςμάλιστα, οι άγιοι Πατέρες μας προειδοποιούν, ότι τότε δεν θα υπάρχουν καθόλου σημειοφόροι[60].

13 . Τ α θ α ύμα τ α ά λ λ ο τ ε κ α ι σ ήμε ρ α .
Τ ι λ έ γ ε ι ο ά γ ι ο ς Ι ω ά ν ν η ς ο Χ ρ υ σ ό σ τ ομο ς :
«Γιατί λένε μερικοί, δεν γίνονται σήμερα θαύματα; (την απάντηση μου να την ακούσετε με πολλήπροσοχή. Γιατί το ερώτημα αυτό το ακούω από πολλούς. Και τακτικά. Αδιάκοπα. Πάντοτε).Γιατί τότε, όσοι ελάμβαναν το βάπτισμα, άρχιζαν και μιλούσαν ξένες γλώσσες, και τώρα αυτό δενγίνεται πια;
Γιατί σήμερα ο Θεός πήρε την χάρη των θαυμάτων;
Το κάνει, όχι για να μας ατιμάση, αλλά για να μας δώση πιο πολλή τιμή.
Πως; Σας το εξηγώ.
Οι άνθρωποι της εποχής εκείνης ήσαν πιο σκοτισμένοι από μας, αφού μόλις είχαν ξεφύγει απότην ειδωλολατρεία. Το μυαλό τους ήταν χοντρό· δεν έκοβε. Ήσαν βουτηγμένοι και κολλημένοι στην ύλη.Δεν μπορούσαν να φαντασθούν, ότι υπήρχαν και αγαθά μη υλικά, πνευματικά. Και φυσικά δεν ήξεραντίποτε για τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γιατί όλα αυτά τα δεχόμαστε μόνον, όταν έχωμε πίστη. Για αυτόήταν ανάγκη να γίνωνται θαύματα.
Από τα δώρα του Αγίου Πνεύματος μερικά είναι αόρατα· και τα δεχόμαστε μόνο με πίστη. Άλλαόμως ενώνονται με ύλη· και γίνονται σημεία, που πέφτουν στην αντίληψη των αισθήσεών μας. Αυτάξυπνούν στους άπιστους την πίστη. Π.χ. η άφεση των αμαρτιών μας είναι πνευματικό, αόρατο. Με τασωματικά μάτια μας δεν βλέπομε να καθαρίζωνται οι αμαρτίες μας. Καθαρίζεται η ψυχή. Μα η ψυχήείναι και αυτή αόρατη με τα μάτια τα σωματικά. Η άφεση των αμαρτιών είναι δώρο πνευματικό. Δενμπορούμε να το ιδούμε με τα μάτια του σώματος. Και για αυτό δεν το δέχονται, δεν το πιστεύουν, όσοιέχουν φρόνημα σαρκικό, υλιστικό. Αντίθετα το χάρισμα της γλωσσολαλιάς, το χάρισμα να μιλούν ξένεςγλώσσες, άγνωστες, παρ’ ότι είναι μια ενέργεια και δωρεά του Αγίου Πνεύματος, είναι ένα σημείο πουγίνεται αντιληπτό με τις αισθήσεις μας· και μπορούν εύκολα να το παρατηρήσουν και οι άπιστοι. Γιατίγίνεται τότε φανερό, πως η αόρατη ενέργεια του Πνεύματος που λαμβάνει χώρα μέσα στην ψυχή,εξωτερικεύεται· και επισημαίνεται αδιάψευστα από την άγνωστη και παράξενη γλώσσα που ακούμε. Καιακριβώς για αυτό ο Παύλος λέγει: «Εκάστω δε δίδοται η φανέρωσις του Πνεύματος προς το συμφέρον»,δηλ. για ωφέλεια πνευματική[61].
Αυτό όμως σημαίνει, πως εμένα δεν μου χρειάζονται τα θαύματα. Γιατί; Γιατί έχω μάθει να πιστεύωστη χάρη του Θεού και χωρίς να βλέπω θαύματα! Ανάγκη από αποδείξεις έχει ο άπιστος. Εγώ, ο πιστός, δενέχω καθόλου ανάγκη τις αποδείξεις και τα θαύματα. Γιατί, παρ’ ότι δεν μιλάω ξένες γλώσσες, το ξέρω ότιέχω καθαρισθή από την αμαρτία. Οι παλαιότεροι όμως, δεν μπορούσαν να το πιστέψουν αυτό, χωρίς ναιδούν θαύματα. Και για αυτό, τα θαύματα τα έδινε ο Θεός για πιστοποίηση της αλήθειας της πίστης, πουτους εκήρυτταν. Έτσι λοιπόν, κατά κανόνα, τα θαύματα εγίνοντο προς χάριν, όχι των πιστών, αλλά χάριντων απίστων. Για να μπορέσουν να ενωθούν με τους πιστούς. Το λέγει ο άγιος Απόστολος Παύλος· ταθαύματα είναι σημεία «ου τοις πιστεύουσι, αλλά τοις απίστοις»[62].

14 . Δ ε ν μ α ς χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ι π ι α
Αν τα σημεία και τα θαύματα ήσαν οπωσδήποτε απαραίτητα, θα παρέμεναν για πάντα. Γιαπάντα παραμένει ο λόγος του Θεού. Τα θαύματα, σαν πύλη, απλώς μας οδηγούν σ’ αυτόν. Αυτόςεξαπλώθηκε. Αυτός κυριάρχησε. Αυτός κατέκτησε τον κόσμο. Αυτός ερμηνεύθηκε με τόσο υπέροχο τρόποαπό τους αγίους Πατέρες. Και έτσι σήμερα η μυσταγώγησή μας σ’ αυτόν και η προσοικείωσή του μας είναι,όταν το θέλωμε, τόσο εύκολη! Αυτός μας χρειάζεται. Αυτός μας είναι απαραίτητος. Από αυτόν εξαρτάται ησωτηρία μας. Αυτός μας προξενεί τα αιώνια αγαθά. Αυτός μας κηρύσσει την βασιλεία των ουρανών. Σ’αυτόν είναι αποθησαυρισμένα τα πιο μεγάλα θαυμάσια, δηλ. τα πιο μεγάλα θαύματα του Θεού[63].«Το ρήμα Κυρίου μένει εις τον αιώνα· τούτο δε εστι το ρήμα το ευαγγελισθέν εις υμάς»[64]. Στολόγο του Θεού βρίσκεται η ζωή[65]. Αυτός θα ξαναδώση στους νεκρούς την αιώνιο ζωή, αφού πρώτα τουςδώσει αγία ζωή. Οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν «έχουν αναγεννηθή· γεννήθηκανγια δεύτερη φορά· αυτή τη φορά όχι από ένα σπέρμα φθαρτό, αλλά από ένα παράγοντα άφθαρτο· από τολόγο του άφθαρτου Θεού, που μένει εις τον αιώνα»[66].

15 . Ο λ ό γ ο ς τ ο υ Θ ε ο ύ .
Για να καταλάβωμε, τι σημασία έχει ο λόγος του Θεού, πρέπει να τον τηρήσωμε. Οι εντολές τουΕυαγγελίου, όταν εμείς αρχίσωμε να τις τηρούμε, αρχίζουν και σιγά-σιγά μας μεταμορφώνουν· μαςαναδημιουργούν· μας ζωοποιούν· μας μεταβάλλουν τον τρόπο του σκέπτεσθαι· τα συναισθήματα τηςκαρδιάς μας· ακόμη και το σώμα μας. Γιατί όπως λέγει ο Άγιος Απόστολος Παύλος, «Ο λόγος του Θεούείναι ζων και ενεργής και τομώτερος (κόβει πιο πολύ) από κάθε μαχαίρι δίκοπο. Και εισχωρεί ακόμη καιστην διάκριση ανάμεσα σε ψυχή και πνεύμα, αρμό και μυελό, και κρίνει τις σκέψεις και τους λογισμούς τηςκαρδιάς»[67].
Ο λόγος του Θεού δίνει ο ίδιος μαρτυρία για το ότι είναι αληθινός. Αυτός, όπως και τα θαύματαθεραπείας ασθενών, ενεργεί στον άνθρωπο. Η ενέργειά του αυτή μας λέει, τι είναι. Μας λέει, πως είναι τομεγαλύτερο από όλα τα σημεία και τα θαύματα. Γιατί είναι σημείο πνευματικό. Που όταν δοθή στονάνθρωπο, τον χορταίνει. Του χορταίνει τη επιθυμία να σωθή. Και τον κάνει, να μη δίνη πολλή σημασία σταυλικής φύσεως θαύματα, που δεν μας είναι απαραίτητα.
Ο Χ ρ ι σ τ ι α ν ό ς , π ο υ α υ τ ό δ ε ν τ ο έ χ ε ι κ α τ α λ ά β ε ι , τ ο ν λ ό γ ο τ ο υ Θ ε ο ύ τ ο ν β λ έ π ε ι κ ρ ύ α . Ε ί τ ε γ ι α τ ί δ ε ν ξ έ ρ ε ι , τ ι ε ί ν α ι ο λ ό γ ο ς τ ο υ Θ ε ο ύ . Ε ί τ ε γ ι α τ ί έ χ ε ι τ η ν ε κ ρ ή γ ν ώ σ η τ ο υ λ ό γ ο υ τ ο υ Θ ε ο ύ . Γ ι α τ ί α π ό τ ο λ ό γ ο τ ο υ Θ ε ο ύ ξ έ ρ ε ι μό ν ο τ ο γ ρ ά μ μα τ ο υ .

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
Τ Ι Λ Ε Ν Ε Ο Ι Α Γ Ι Ο Ι Π Α Τ Ε Ρ Ε Σ
1 . Μ ι α π α ρ ά ξ ε ν η τ ά σ η .
Η σύγχρονή μας «χριστιανική»κοινωνία έχη μια παράξενη τάση: Να ψάχνη για θαύματα και να κάνηθαύματα! Την τάση αυτή δεν πρέπει να την αφήσωμε να περάση απαρατήρητη. Με κανένα τρόπο. Και γιαπολλούς λόγους. Και ιδιαίτερα, γιατί την τάση αυτή, την τάση που έχουν πολλοί να θέλουν να κάνουνθαύματα και να ψάχνουν για θαύματα, οι άγιοι πατέρες μας την καταδικάζουν πολύ αυστηρά. Και τηνκαταδικάζουν, επειδή κάτω από το «ευσεβές» κάλυμμα της τάση αυτής κρύβεται η φιλαυτία. Και είναιπολύ φοβερό να μπορή η φιλαυτία να κρύβεται στην ψυχή. Γιατί τότε δεσπόζει σ’ αυτήν ανενόχλητα. Καιτην διαλύει.
Ο μεγάλος διδάσκαλος των μοναχών άγιος Ι σ α ά κ ο Σ ύ ρ ο ς λέγει τα εξής:
Ο Κύριος είναι πάντοτε κοντά μας, έτοιμος να βοηθήση τους εκλεκτούς Του. Μα ποτέ και σε τίποτεδεν δείχνει φανερά την δύναμή Του, αν δεν υπάρχη σοβαρός λόγος. Και αυτό για να μη καταντήσωμε ναπαρανοήσωμε την βοήθειά Του. Γιατί τότε θα μας βγη σε κακό. Και ενεργεί έτσι από την φροντίδα Του γιατους εκλεκτούς Του. Επειδή θέλει να τους δείξη, ότι ούτε στιγμή δεν παύει να φροντίζει γι’ αυτούς, έστω κιαν δεν γίνεται αντιληπτός. Τους αφήνει, λοιπόν, ο,τιδήποτε κι αν τους συμβή, να κάμουν ένα αγώνα· οκαθένας ανάλογα με την δύναμή του· κοπιάζοντας στην προσευχή. Και μόνο, να κάτι είναι τόσο πολύδύσκολο, ώστε να τους καταβάλη, (όταν δηλαδή φανούν ανίκανοι να το αντιμετωπίσουν μόνοι τους, ότανείναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν τον αγώνα τους, επειδή η φύση τους δεν είναι άξια για τέτοιο αγώνισμα),τότε τον αγώνα τον τελειώνει Εκείνος με την μεγάλη Του δύναμη. Τότε τους βοηθεί. Με τον τρόπο πουΕκείνος ξέρει. Και στο μέτρο που είναι άξιοι. Τους ενισχύει σε όσο μέτρο απαιτούν οι περιστάσεις, χωρίςεκείνοι να το καταλαβαίνουν. Και τους βοηθεί, μέχρι που να δυναμώσουν οι ίδιοι, και να μπορούν πια ναξεπερνούν τις δοκιμασίες τους μόνοι τους. Τους βοηθεί να λύσουν το δύσλυτο γι’ αυτούς πρόβλημα τωνδοκιμασιών τους με την γνώση, που τους χαρίζει. Και η γνώση αυτή, και μόνο που την σκέπτονται, τουςξυπνάει σε προσευχή που τους ωφελεί κι από τις δύο πλευρές. Και όταν υπάρχη λόγος, να φανερωθή ηεργασία τους και να έλθη η υπόθεση αυτή σε γνώση πολλών, και τότε, ο Θεός αναγκάζεται και το κάνει.Και ο τρόπος, που ακολουθεί, είναι σοφώτατος. Και αντέχει και στην ανάγκη και στην φτώχεια. Γιατί δενενεργεί ποτέ ανόητα.
Όποιος, χωρίς τίποτε να τον αναγκάζει, προχωρεί τολμηρά (ή επιθυμώντας τα θαύματα, παρακαλείτον Θεό να γίνουν «δυνάμεις» δια των χειρών του), είναι φανερό, ότι πειράζεται στον λογισμό του από τονδιάβολο, που προσπαθεί να γελοιοποιήση τα πάντα· ότι είναι υπερήφανος και ότι εσωτερικά, κατά βάθος,είναι άρρωστος. Την βοήθεια του Θεού πρέπει να την ζητούμε μόνο σε ώρα δοκιμασίας. Όταν δεν υπάρχειλόγος, είναι επικίνδυνο σε μας να πειράζωμε τον Θεό. Δεν είναι αληθινά άγιος εκείνος που ζητεί τηνβοήθεια του Κυρίου, εκεί που δεν εξάντλησε ακόμη τις δικές του δυνάμεις. Μη ξεχνάμε ότι πράγματα, πουτα κάνει μεν ο Θεός, αλλά όχι γιατί Του αρέσουν, τα βρίσκομε στους πιο πολλούς αγίους. Μα όποιος αυτάτα γυρεύει και τα επιθυμεί ολόψυχα, με όλη του την καρδιά, χωρίς να υπάρχη κάποιος λόγος, ακόμα κι αντον φυλάη ο Θεός, πέφτει μόνος του· γιατί μόνος του ξεφεύγει από την γνώση της αληθείας. Γιατί, αν οΘεός τον ακούση σε εκείνο, που από εγωκεντρικό φρόνημα ζητάει, ο πονηρός βρίσκει σ’ αυτόν τόπο και τονκάνει σιγά-σιγά να πέση σε πολύ μεγάλα κακά. Οι αληθινά άγιοι άνθρωποι, όχι μόνο δεν τα επιθυμούν αυτά,αλλά και όταν τους τα δίδη από μόνος Του ο Θεός, στενοχωριούνται και δυσαρεστούνται. Και δεν ταθέλουν αυτά τα χαρίσματα. Όχι μόνο γιατί είναι δυνατό να γίνουν γνωστά στους ανθρώπους. Δεν τα θέλουν·έστω κι αν πρόκειται να μείνουν χωρίς καμμιά δημοσιότητα. Δεν τα θέλουν αυτά καθ’ εαυτά*.Ένας από τους αγίους πατέρας, από την πολύ του καθαρότητα, έλαβε (πριν ακόμη φθάση σετελειότητα), το χάρισμα να προγνωρίζη, ποιος επήγαινε να τον επισκεφθή. Και τι νομίζετε έκαμε;Παρακάλεσε τον Θεόν, και έβαλε και άλλους να Τον παρακαλέσουν, να του πάρη πίσω το χάρισμα.
Συμπέρασμα: Όσοι επήραν χαρίσματα, ο Θεός τους τα έδωσε· ή επειδή είχαν πολλή απλότητα, ήεπειδή το απαιτούσε κάποιος ιδιαίτερος λόγος. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις, να το ξέρετε ότι εκείνους πουφαίνονται πως έχουν χαρίσματα, δεν τους κινεί το θείο νεύμα· πάντως όμως δεν πρέπει και να φαντασθούμεότι το «χάρισμά» τους είναι εντελώς τυχαίο.

2 . Π ό τ ε ζ η τ ο ύ μ ε τ η ν β ο ή θ ε ι α τ ο υ Θ ε ο ύ .
Από αυτές τις σκέψεις του αγίου, βγαίνει το συμπέρασμα ότι· εκείνοι που θέλουν να κάνουνθαύματα, το θέλουν από σαρκική πύρωση· παρασυρόμενοι από πάθη, που οι ίδιοι δεν τα καταλαβαίνουν·έστω και αν τους φαίνεται, πως τους κυβερνάει ο ζήλος για το έργο του Θεού. Στην ίδια κατάστασηφιλαυτίας και σαρκικής πυρώσεως ευρίσκονται και εκείνοι που θέλουν να ιδούν θαύματα. Δενεπιτρέπεται ποτέ κανείς και σε καμμιά περίσταση να πειράζη τον Κύριο και να ξεχνάη την οφειλομένη σ’Αυτόν ευλάβεια. Μας επιτρέπεται να ζητάμε την βοήθεια του Θεού στις μεγάλες μας ανάγκες, όταν μόνοιμας δεν μπορούμε να κάνωμε τίποτε. Την επιλογή όμως του τρόπου που θα μας βοηθήση, πρέπει να τηναφήνωμε στο Θεό· εγκαταλειπόμενοι στο αγαθό Του θέλημα και στο έλεός Του. Και ο Κύριος πάντοτε μαςκαταπέμπει ψυχωφελείς ευκαιρίες, που μας προσφέρουν την βοήθεια που μας χρειάζεται· και παράλληλαμαζί της μας δίνει και την αγία γεύση και αίσθηση της ταπείνωσης. Η βοήθεια του Θεού δεν προσφέρεταιμε λάμψη, όπως θα ήθελε το σαρκικό φρόνημα, για να μη ζημιωθή η ψυχή μας από την ικανοποίησητης ματαιοδοξίας της. Και γι’ αυτό, και στο έργο του Θεού και στη διακονία της Εκκλησίας, παντού καιπάντοτε, πρέπει να ζητάμε την ευλογία του Θεού και την βοήθειά Του· και να πιστεύωμε, ότι μόνο οι θείεςμέθοδοι, μόνο οι πνευματικές μέθοδοι, μπορούν να είναι ωφέλιμες στην πίστη και στην ευλάβεια· μα ποτέκαι με κανένα τρόπο οι μέθοδοι, τις οποίες απαιτεί το σαρκικό φρόνημα.

Σημείωση:
*Στις παραγράφους, που ακολουθούν, ο Επίσκοπος Ιγνάτιος με ρήσεις πατέρων και παραδείγματααγίων αναπτύσσει την θεόσοφη αυτή παρατήρηση του αγίου Ισαάκ του Σύρου.Οι πραγματικά άνθρωποι του Θεού, ένα σκέπτονται συνεχώς μέσα τους: ότι δεν είναι άξιοι να είναιδούλοι και όργανα του Θεού. Μόνο από αυτό το φρόνημα, μπορούμε να καταλάβωμε, αν κάποιος είναιπραγματικά άνθρωπος του Θεού[68].
3 . Θ έ λ ο υ ν ν α κ άμ ο υ ν θ α ύ μ α τ α .
Δύσκολο στον άνθρωπο να έχη δόξα και τιμή χωρίς ζημία στην ψυχή του[69]. Δύσκολο όχι μόνογια τους εμπαθείς, εκείνους που αγωνίζονται να νικήσουν τα πάθη τους, αλλά και σ’ εκείνους που ταενίκησαν· και στους αγίους. Γιατί, έστω και αν τους έδωκε ο Θεός την νίκη κατά της αμαρτίας, όμως δενξαναγυρίσουν στην αμαρτία και να ξαναϋποδουλωθούν στα πάθη· όπως έγινε με μερικούς, που δεν έδειξαντην απαιτούμενη νήψη και επαγρύπνηση, αλλά εθάρρησαν στον εαυτό τους, στην πνευματική τουςκατάσταση! Η ροπή στην υπερηφάνεια, λέγει ο άγιος Μακάριος, εξακολουθεί να υπάρχη ακόμη καιστις πιο καθαρές ψυχές[70]. Η ροπή αυτή είναι η πρώτη αιτία, που σπρώχνει τον άνθρωπο να γοητευθήαπό την αμαρτία και να ξαναγυρίση σ’ αυτήν. Και γι’ αυτό και το χάρισμα των ιαμάτων και όλα τα άλλααντιληπτά χαρίσματα, είναι πολύ επικίνδυνα σ’ εκείνους που τα έλαβαν· γιατί γίνονται αντικείμενα μεγάληςτιμής από τους ανθρώπους με σαρκικό φρόνημα. Αντίθετα τα μη αντιληπτά χαρίσματα είναι σεασύγκριτο βαθμό ανώτερα από εκείνα, που πέφτουν στην αντίληψή μας. Π.χ. το χάρισμα να οδηγήψυχές στη σωτηρία, και να τις θεραπεύη από τα πάθη, ο κόσμος ούτε το καταλαβαίνει ούτε του δίνεισημασία. Και όχι μόνο δεν τιμά και δεν δοξάζει τους λειτουργούς του Θεού, που έχουν το χάρισμααυτό, αλλά και τους ταλαιπωρεί και τους μισεί, επειδή έχουν πράξη διαφορετικά από εκείνη που δέχονταιοι αρχές του κόσμου αυτού· επειδή «απειλούν την δεσποτεία του κοσμοκράτορα»[71].
Ο εύσπλαγχνος Θεός δίνει στους ανθρώπους εκείνο που τους είναι πράγματι αναγκαίο και ωφέλιμο·έστω και αν οι ίδιοι δεν το καταλαβαίνουν! Ποτέ δεν δίνει κάτι, που μπορεί να ωφελήση λίγο και βλάψηπολύ· έστω και αν οι άνθρωποι με σαρκικό φρόνημα και άγνοια, διψούν για κάτι τέτοια και τα αναζητούν.
Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει:
«Πολλοί έκαμαν θαύματα. Ανέστησαν και νεκρούς. Εκοπίασαν να επαναφέρουν αμαρτωλούς καιπλανημένους στον δρόμο του Θεού· έκαμαν όπως θα ελέγαμε, θαύματα: μέσω αυτών ωδηγήθηκαν πολλοίστον Χριστό! Και όμως. Αυτοί, που έδωσαν σε άλλους ζωή, έπεσαν οι ίδιοι σε πάθη μιαρά, επειδή είχανμόνοι τους προκαλέσει στον εαυτό τους τον θάνατο»[72].Ο άγιος Μακάριος διηγείται ότι κάποιος συνασκητής του έλαβε το χάρισμα των ιαμάτων σε τέτοιοβαθμό, ώστε εθεράπευε κάθε είδους άρρωστο με μια απλή επίθεση των χεριών του. Όμως ο ασκητής αυτός,με το να δοξάζεται από τους ανθρώπους υπερηφανεύθη, και έπεσε στο πιο μεγάλο βάθοςαμαρτίας[73]….
Στο βίο του αγίου Αντωνίου του μεγάλου γίνεται λόγος για κάποιο νεαρό μοναχό, που έδινε εντολέςστους αγίους όναγρους στην έρημο και τον υπάκουαν. Ο όσιος Αντώνιος, όταν το άκουσε, είπε πως δεν είχεκαθόλου εμπιστοσύνη στην πνευματική οικοδομή του θαυματουργού αυτού. Και δεν άργησε να έλθη ηείδηση για τη θλιβερή πτώση του μοναχού[74].

4 . Θ έ λ ο υ ν ν α τ ο υ ς γ ί ν ο υ ν θ α ύ μ α τ α .
Τον Δ’ Αιώνα ζούσε στην Αίγυπτο ένας άγιος Γέροντας, που είχε και αυτός το χάρισμα τωνιαμάτων· από αυτό είχε αποκτήσει πολύ μεγάλη δόξα. Γρήγορα όμως παρατήρησε, ότι η υπερηφάνεια τονεξουσίαζε, και ότι δεν ήταν σε θέση να την νικήση με τις δικές του δυνάμεις. Και τότε με πολύ θερμήπροσευχή κατέφυγε στο Θεό. Και Τον παρακάλεσε να επιτρέψη να δαιμονισθή· για να ταπεινωθή. Και οΘεός εισάκουσε το ταπεινό αίτημα του δούλου Του. Και άφησε τον σατανά να μπη μέσα του. Ο Γέρονταςάφησε τον εαυτό του σε όλες τις επιθέσεις του διαβόλου. Αυτό κράτησε πέντε μήνες. Στο διάστημα αυτότου φορούσαν ράκη. Ο κόσμος, που προηγουμένως έτρεχε σ’ αυτόν και τον δόξαζε για μεγάλο άγιο,τώρα τον εγκατέλειψε! Όλοι έλεγαν, πως τρελλάθηκε! Μα ο γέροντας απαλλαγμένος πια από την δόξα τωνανθρώπων και την υψηλοφροσύνη, που τον μάστιζε εξ αιτίας της, ευχαριστούσε το Θεό που τον έσωσε.Η σωτηρία του ολοκληρώθηκε με λίγη ταλαιπωρία και λίγη (κατά την κρίση των σαρκικώνανθρώπων) ατιμία. Οι σαρκικοί άνθρωποι δεν μπορούσαν να καταλάβουν ότι ο διάβολος με τη δικήτους τιμή του έσκαβε το λάκκο. Και πολύ περισσότερο δεν μπορούσαν να καταλάβουν ποτέ, πως με τηδαιμονοληψία ξαναγύρισε στον ασφαλή δρόμο της θείας ευσπλαγχνίας[75].

5 . Δ ε ν μ α ς χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ι θ α ύ μ α τ α .
Γίνεται λοιπόν φανερό, γιατί οι άγιοι πατέρες Σισώης, Ποιμήν και άλλοι, ενώ είχαν σε πλούσιοβαθμό το χάρισμα των ιαμάτων, έκαναν ό,τι μπορούσαν να το κρύψουν. Δεν είχαν εμπιστοσύνη στονεαυτό τους. Ήξεραν, πως είναι εύκολο στον άνθρωπο να «τραπή», να «ξεφύγη». Και για αυτόπεριχαράκωναν, τον εαυτό τους με την ταπείνωση[76].
Στους αγίους Αποστόλους ο Θεός, μαζί με το χάρισμα των ιαμάτων που τους έδωσε για ναβοηθηθούν στο κήρυγμα του λόγου Του, τους έδωσε και θλίψεις και διωγμούς, για να μην τους αφήση ναπαρασυρθούν από αυτό και αρχίσουν να υπεραίρωνται.
Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει: «Η λογική του Πνεύματος τις ασθένειες του σώματος και τιςθαυματουργικές θεραπείες τους τις βλέπει εντελώς διαφορετικά από όπως τις βλέπει το σαρκικό φρόνημα.Το φρόνημα της σαρκός θεωρεί τις ασθένειες συμφορά, και τη θεραπεία τους το πιο μεγάλο θαύμα,την πιο μεγάλη ευεργεσία. Και πολύ λίγο νοιάζεται για το αν η θεραπεία του σώματος γίνεται με παράλληληωφέλεια της ψυχής ή με βλάβη και ζημία της»[77].
Η πνευματική λογική βλέπει ότι, και οι ασθένειες, αλλά και οι θεραπείες τους, είναι δωρεές τηςαγαθότητος και του ελέους του Θεού. Ποια είναι η θεάρεστη και ψυχικά ωφέλιμη στάση στις δυο αυτέςπεριπτώσεις, ο άνθρωπος το μαθαίνει, όταν καταφεύγη στο φως του λόγου του Θεού. Και ο λόγος του Θεούμας λέει, ότι είναι επιτρεπτό να ζητή κανείς από το Θεό τη θεραπεία ασθενείας του, μόνο να το πάρηαπόφαση και το κάνη σκοπό του να χρησιμοποιήση τη υγεία του και τις δυνάμεις του στην υπηρεσίατου Κυρίου, και όχι στη ματαιότητα και την αμαρτία. Γιατί διαφορετικά, η θαυματουργική θεραπεία τουθα του γίνη αιτία πιο μεγάλης καταδίκης· και θα του επιφέρη μεγαλύτερη τιμωρία· και στην παρούσαζωή· και στην αιώνια. Αυτό μας το είχε ειπεί ο Κύριος. Όταν εθεράπευσε τον παραλυτικό, του είπε: «ίδευγιής γέγονας· μηκέτι αμάρτανε, ίνα μη χείρόν τι σοι γένηται»[78].
Ο άνθρωπος είναι αδύνατος. Έχει εύκολη ροπή στην αμαρτία. Και αν ακόμη και άγιοι, που είχαν τοθείο χάρισμα των ιαμάτων και πλούσια τη χάρη του αγίου Πνεύματος, υπέμειναν πειρασμούς και έπεσαν σεαμαρτίες, φαντασθήτε πόσο πιο εύκολα είναι δυνατό να κάνουν κακή χρήση των δωρεών του Θεού οισαρκικοί άνθρωποι, εκείνοι που δεν έχουν σχέση με τα πνευματικά. Και πράγματι, πολλοί έκαμαν τηνχειρότερη κακή χρήση. Γιατί, ενώ έλαβαν θαυματουργικά τη θεραπεία από αρρώστεια, δεν την εκτίμησαντη θεία δωρεά και ευεργεσία· δεν εσκέφθηκαν, πως είχαν χρέος να δείξουν με έργα την ευγνωμοσύνη τους·ξανάρχισαν την αμαρτωλή ζωή τους· και μετέβαλαν έτσι τη δωρεά του Θεού σε ζημία τους· αποξενώθηκαναπό το Θεό και πρόδωσαν τη σωτηρία τους.
Ακριβώς, γι’ αυτό σπάνια γίνονται ιάσεις σωματικών ασθενειών. Και ας τις έχουν – οι άνθρωποι μεσαρκικό φρόνημα – σε τόσο μεγάλη υπόληψη και ας τις επιθυμούν τόσο πολύ! Ζητείται κάτι, λέγει οαπόστολος, και δεν σας το δίνει ο Θεός, επειδή δεν το ζητάτε για πνευματική ωφέλεια, αλλά για να τοδαπανήσετε σε μια ζωή φιλήδονη.

6 . Υ π ομ ο ν ή μ α ς χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι .
Η πνευματική λογική μας διδάσκει, πως οι αρρώστειες και γενικά οι θλίψεις, που μας στέλνει οΘεός, είναι μέσα έκφρασης του ελέους Του και της ευσπλαγχνίας Του για μας. Όπως τα πικρά φάρμακατους άρρωστους τους ωφελούν πιο πολύ από τα γλυκίσματα, έτσι και αυτές βοηθούν εκείνους που τιςυπομένουν στη σωτηρία και στην αιώνια ευτυχία πιο πολύ από τα θαύματα! Συχνά, πολύ συχνά, μιαασθένεια είναι πιο μεγάλη ευεργεσία από ένα θαύμα! Η αρρώστεια είναι τόσο ουσιώδης ευεργεσία, ώστεη απαλλαγή μας από αυτή (έστω και με θαύμα!) να μας βλάπτη, αφού αφαιρεί ένα πιο μεγάλο αγαθό· ένααγαθό που με κανένα τρόπο δεν μπορεί να συγκριθή με το πρόσκαιρο αγαθό, που μας προσφέρει με θαύμα ηθεραπεία μας από κάποια αρρώστεια[79].
1. Ο πτωχός Λάζαρος, για τον οποίο μιλάει το Ευαγγέλιο, δεν εθεραπεύθηκε ποτέ από την βαρειάαρρώστεια του· ούτε απηλλάγη από τη φτώχεια του. Απέθανε στην ταλαίπωρη εκείνη κατάσταση, στηνοποία βασανιζόταν τόσα χρόνια. Όμως, λόγω της υπομονής του, οι άγγελοι τον επήραν και τον επήγαν στηναγκαλιά του Αβραάμ[80]. Η αγία Γραφή μας λέγει ολοκάθαρα, πως ο Θεός σε κείνους που αγαπάει στέλνειπολλές πίκρες, και κυρίως αρρώστειες σωματικές[81]. Σε κάθε της σελίδα η αγία Γραφή μας λέγει, ότι όλοιανεξαιρέτως οι άγιοι επέρασαν την επί γης ζωή τους βαδίζοντες την οδό την στενή και τεθλιμμένη, που είναιγεμάτη θλίψεις, πίκρες, στερήσεις[82].
Με αυτή τη γνώμη για τις θλίψεις, οι αληθινοί δούλοι του Θεού αντιμετώπιζαν τις θλίψεις, που τουςσυνέβαιναν, με πολύ μεγάλη περίσκεψη· και με αυταπάρνηση. Όποιες και αν ήσαν, τις εδέχοντο σαν να τουςέπρεπαν! Γιατί επίστευαν ολόψυχα ότι δεν θα τους συνέβαιναν, αν δεν τις επέτρεπε ο δικαιοκρίτης Θεόςθεωρώντας τες κατάλληλες για τις πνευματικές ανάγκες τους. Η πρώτη τους δουλειά, όταν τουςσυνέβαινε κάποια θλίψη, ήταν να βάλουν βαθειά στο νου τους ότι τους έπρεπε! Αναζητούσαν στον εαυτότους την αιτία[83]. Και την εύρισκαν. Και μετά, μόνο αν διαπίστωναν, ότι η θλίψη αυτή τους εμπόδιζεστην ευαρέστηση του Κυρίου, μόνο τότε, Τον παρακαλούσαν να τους απαλλάξη από αυτή. Και πάλι όμωςαφήνανε την εκπλήρωση ή μη εκπλήρωση του αιτήματός τους, στη διάθεση του Κυρίου. Και ποτέ δεντολμούσαν να ειπούν, πως ο τρόπος, με τον οποίο αυτοί αντιμετώπιζαν την δοκιμασία τους, ήταν οσωστός. Γιατί πράγματι, ποτέ δεν είναι δυνατό να είναι ο σωστός. Γιατί η κρίση του χοϊκού ανθρώπου,έστω και αν είναι και άγιος, δεν μπορεί ποτέ να αγκαλιάση και να ιδή τα πράγματα καλλίτερα από τοπαντέφορο όμμα του Κυρίου. Ο Θεός ξέρει, γιατί στέλνει δοκιμασίες στους εκλεκτούς Του.
2. Ο άγιος Απόστολος Παύλος μας πληροφορεί, ότι τρις παρεκάλεσε τον Κύριο να τον απαλλάξηαπό ένα άγγελο Σατάν, που τον εμπόδιζε να τρέχη να κηρύττη την χριστιανική πίστη. Μα δενεισακούσθηκε! Η κρίση του Θεού στο σημείο αυτό ήταν διαφορετική από την κρίση του θεόπνευστουαποστόλου Του[84]!Πρέπει να αφήνωμε τον εαυτό μας στο θέλημα του Θεού. Γιατί μόνο τότε, μόνον όταν ποθούμεειλικρινά και με βαθειά ευλάβεια να γίνεται παντού και πάντοτε το θέλημά Του, μπορούμε ναεμπιστευώμαστε, ότι έχομε φρόνημα πνευματικά σωστό.
3. Πολλοί άγιοι μοναχοί, όταν αρρωστούσαν, εδέχοντο την αρρώστεια τους σαν την πιο μεγάληευεργεσία του Κυρίου. Και αγωνίζονταν να συνεχίσουν ανεπηρέαστοι την δοξολογία του Θεού. Δενζητούσαν την θεραπεία, παρ’ ότι οι με θαύμα θεραπείες από σωματικές ασθένειες είναι συνηθισμένεςστους άγιους μοναχούς. Προτιμούσαν να ζητούν από τον Θεό δύναμη να τις περάσουν με υπομονή καιμε ταπείνωση. Γιατί και το πίστευαν και το διεκήρυτταν, ότι αυτό ήταν πιο ψυχωφελές από κάθε είδουςάσκηση, που τυχόν θα έκαναν με το δικό τους θέλημα!
Ο άγιος Ποιμήν λέγει:
Οι τρεις αυτές εργασίες του μοναχού είναι μεταξύ τους ίσες· να ησυχάζη στην έρημο· να είναιάρρωστος και να ευχαριστή τον Θεό· να ζη στην υπακοή γέροντος παρ’ ότι έχει καθαρό (δυνατό)μυαλό[85].
4. Οι πιο μεγάλοι άγιοι μοναχοί έζησαν στην Σκήτη της Αιγύπτου. Ένας από αυτούς ήταν ο όσιοςΒενιαμίν. Η ζωή του ήταν γεμάτη αρετές. Και γι’ αυτό ο Θεός του έδωσε πλούσια το χάρισμα των ιαμάτων.Και ενώ λοιπόν είχε αυτό το χάρισμα, ο ίδιος είχε μια πολύ βαρειά αρρώστεια: μια χρονίας μορφήςυδρωπικία! Μερικές φορές απέπνεε μια φοβερή δυσοσμία. Και τότε οι μοναχοί αναγκάζονταν να τονμεταφέρουν από το κελλί του, σε μέρος μακρινό! Και στο κελλί του να βγάζουν εντελώς τις πόρτες! Και τουείχαν φτιάξει ένα ειδικό κάθισμα, γιατί δεν του ήταν δυνατό να ξαπλώση στο κρεβάτι! Μα και στηνκατάσταση αυτή ο όσιος συνέχιζε να θεραπεύη τους άλλους! Και εκείνους, που βλέποντας τα παθήματά τουτον συμπονούσαν, τους συμβούλευε και τους παρακαλούσε, να προσεύχωνται για την ψυχή του· και να μηνοιάζωνται για το σώμα του. «Όταν το σώμα μου ήταν γερό, τους έλεγε, δεν είχα καμμιά ιδιαίτερη ωφέλειααπό αυτό. Τουλάχιστον τώρα που έπεσα σε αρρώστεια δεν μου προξενεί βλάβη!»[86].
5. Ένας άλλος άγιος, ο Αββάς Πέτρος, έλεγε, ότι, κάποιος επεσκέφθη τον όσιο Ησαΐα τοναναχωρητή. Τον ευρήκε να πάσχη από μια βαρειά αρρώστεια. Και του εξέφραζε τη συμπόνια του. Ο όσιοςτου απάντησε: Παρ’ ότι έχω τόσο πολύ συμφιλιωθή με την σκέψη της αρρώστειας μου, μόλις και μετά βίαςκατορθώνω να διατηρώ την μνήμη της φοβεράς εκείνης ώρας (του θανάτου και της κρίσεως)! Αν τοσώμα μου ήταν καλά, η μνήμη εκείνη θα είχε σβήση μέσα μου. Όταν το σώμα είναι υγιές, τότε ρέπει πιοπολύ σε πράξεις και ενέργειες επιζήμιες και αντίθετες στο θέλημα του Θεού. Οι δοκιμασίες μας είναι μιαμέθοδος, που μας οδηγεί κάπως πιο σίγουρα στην τήρηση των εντολών του Θεού[87].Οι άγιοι πατέρες το ήξεραν πολύ καλά, ότι στις θλίψεις και δοκιμασίες μας αξία έχει η υπομονή·και ότι η υπομονή είναι κάτι που εξαρτάται από μας τους ίδιους. Για αυτό και κατηγορούσαν μόνο τονεαυτό τους. Εβίαζαν έτσι την καρδιά τους να έχη υπομονή[88]. Έφερναν στη μνήμη τους το θάνατο, τοκριτήριο του Θεού, τις αιώνιες τιμωρίες· και με την ανάμνησή τους, οποιαδήποτε και αν είναι η σημασία, ηεντύπωση και η αίσθηση των επιγείων θλίψεων, εξασθενίζει[89]. Ανέβαζαν τη σκέψη τους στην πρόνοιατου Θεού. Υπενθύμιζαν στον εαυτό τους την επαγγελία του Υιού του Θεού, ότι θα είναι αδιάσταταενωμένος με εκείνους που Τον ακολουθούν και θα τους φυλάττη[90].
Παρορμούσαν τον εαυτό τους να έχη ευψυχία και ανδρεία. Πίεζαν τον εαυτό τους να δοξάζη και ναευχαριστή τον Θεό για τις θλίψεις. Τον έσπρωχναν στην συνειδητοποίηση της αμαρτωλότητός τους, πουτους έκανε άξιους κάθε τιμωρίας. Ενθυμούντο και την ευσπλαγχνία του Κυρίου, αλλά και την δικαιοκρισίατου. Και καταβάλλοντας κάθε προσπάθεια, να έχουν υπομονή, ανέπεμπαν εκτενείς προσευχές στο Θεό νατους δίνη αυτό το θείο χάρισμα της ευλογημένης υπομονής, που είναι πάντοτε αχώριστη από το άλλοχάρισμα του πνεύματος, την ευλογημένη ταπείνωση· γιατί οι δύο αυτές αρετές, είναι εγγύηση σωτηρίαςκαι αιώνιας μακαριότητας.
6. Οι μεγάλοι σημειοφόροι άγιοι πατέρες, παρ’ ότι τους ήταν τόσο εύκολο, δεν εθεράπευσαν ποτέτους μαθητές τους, όταν κατά θέλημα Κυρίου αρρωστούσαν. Αυτό το έκαναν για να μην τους στερήσουν τοπνευματικό αγώνισμα και την ωφέλεια, που θα είχαν με την υπομονή, αν περνούσαν την αρρώστεια τους,όπως ορίζει η παράδοση της Εκκλησίας μας.
7. Ο ηγούμενος του κοινοβίου της Γάζας, όσιος Σέριδος, ο μαθητής του μεγάλου εκείνουΒαρσανουφίου, που έζησε με απόλυτη σιωπή στο κοινόβιο αυτό, ήταν για πολλά χρόνια άρρωστος.Μερικοί από τους γέροντες της αδελφότητος παρακαλούσαν τον Μέγαν (Βαρσανούφιον) να θεραπεύση τονηγούμενο. Ο όσιος Βαρσανούφιος τους απάντησε:«Μερικοί άγιοι άνθρωποι (που υπάρχουν εδώ) θα μπορούσαν να παρακαλέσουν για την υγεία τουτον Θεό, να μη ξαναρρωστήση ούτε μια ημέρα. Και αν Τον παρακαλούσαν, θα γινόταν. Και εγώ του το είπααυτό. Αν όμως αυτό γινόταν, θα έχανε την ευκαιρία να αποκτήση την μεγάλη καρποφορία τηςυπομονής. Μα τι λέτε; Δεν ξέρει, πόσο έχω υποφέρει εγώ; Τι αρρώστειες! Τι πυρετούς! Τι θλίψεις; Και να,τώρα ευρίσκομαι στον εύδιο αυτό λιμένα. Και αυτόν πολύ τον ωφελεί η αρρώστεια του. Τον μαθαίνει ναέχη υπομονή και να ευχαριστή τον Θεό»[91].

7. Μ ε τ ι ς δ ο κ ι μ α σ ί ε ς γ ι ν ό μ ε θ α δ ό κ ι μ ο ι.
Εξηγώντας μας πόσο αναγκαίες είναι οι θλίψεις για τον αθλητή του Χριστού ο άγιος Ισαάκ ο Σύροςλέγει:
«Οι δοκιμασίες είναι ωφέλιμες σε όλους ανεξαιρέτως. Αν ήσαν ωφέλιμες σε ένα Παύλο, ας σιωπήσηαπό μόνο του το κάθε στόμα, που λέει, πως δεν ωφελούν! Γιατί διαφορετικά, θα το κάνη να σιωπήση ο ίδιοςο Θεός! Γιατί, όποιος ειπή πως οι δοκιμασίες δεν είναι ωφέλιμες, αυτόματα γίνεται υπόδικος ενώπιον τουΘεού[92].
Οι αγωνιστές δοκιμάζονται, για να αυξήσουν τον πνευματικό τους πλούτο.
Οι χλιαροί, για να αναγκαστούν να προφυλάξουν τον εαυτό τους από εκείνα που τους βλάπτουν.
Οι κοιμισμένοι, για να ξυπνήσουν.
Οι απομακρυσμένοι, για να ξαναπλησιάσουν τον Θεό.
Και οι φίλοι του Θεού, για να μπορέσουν να μπουν με παρρησία στον Παράδεισο, αφού θα έχουντόσα υπομείνει για τον Θεό.
Ο αδιαπαιδαγώγητος υιός δεν μπορεί να εκτιμήση τον πλούτο του σπιτιού του πατέρα του· ότιείναι γι’ αυτόν μια βοήθεια στην ζωή του. Και γι’ αυτό ο Θεός πρώτα δοκιμάζει τον άνθρωπο και τονξελαμπικάρει, και μετά του δίνει χαρίσματα.
Ας έχη δόξα ο Κύριός μας, που την γλυκύτητα της υγείας μας την χαρίζει ποτίζοντάς μας μεφάρμακα πικρά (δηλ. φαρμάκια).
Υπάρχει άνθρωπος, που δεν κουράζεται την ώρα που κάνει γυμναστική;
Υπάρχει άνθρωπος, που να μη του είναι κακή η ώρα, που πίνει το δηλητήριο κάποιας δοκιμασίας;
Όμως, αν δεν προηγηθούν αυτά, μπορεί ο άνθρωπος να αποκτήση γερή κράση;
Αλλά και η δύναμη να υπομένωμε, δεν είναι δική μας. Που θα την εύρισκε το χωματένιο σκεύος,που είναι φτιαγμένο με λάσπη, την δύναμη να αντέξη στην ροή του νερού, χωρίς να διαλυθή, αν δεν το είχεψήσει και δεν το είχε κάνει στερεό το πυρ το θεϊκό;
Ιδού το συμπέρασμα: Αν δείξωμε στον Θεό υποταγή· αν αντιμετωπίζωμε τις δοκιμασίες μας μευπομονή και καρτερία · αν Τον παρακαλούμε με ταπείνωση και αδιάλειπτη την επιθυμία να μας δώσηπρώτα την βασιλεία Του, τότε θα αξιωθούμε να τα λάβωμε όλα, όσα Του ζητούμε· εν Χριστώ Ιησού τωΚυρίω ημών. Αμήν»[93]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
Π Ω Σ Π Ρ Ε Π Ε Ι Ν Α Β Λ Ε Π Ω Μ Ε Τ Α Σ Η Μ Ε Ι Α Σ Η Μ Ε Ρ Α
1 . Σ η μ ε ί α τ ο υ Χ ρ ι σ τ ο ύ κ α ι σ η μ ε ί α τ ο υ Α ν τ ι χ ρ ί σ τ ο υ .
Σ ε τ ι δ ι α φ έ ρ ο υ ν .
Η αγία Γραφή μας πληροφορεί, ότι λίγο πριν από την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού θα γίνουν«σημεία» στον ήλιο, στην σελήνη, στα άστρα και στην θάλασσα[94]. Παράλληλα μας λέγει, ότι και οαντίχριστος θα κάμη σημεία στον ήλιο, στην σελήνη, στα άστρα και στον αέρα[95]!
Πως θα τα ξεχωρίσωμε τα σημεία αυτά; Πως θα ξεχωρίσωμε τα σημεία-έργα του αντιχρίστου, απότα σημεία που προείπε ο Χριστός;
Τα πρώτα (τα «σημεία» του Χριστού) θα είναι αληθινά. Τα σημεία του αντιχρίστου θα είναι απλώςφαινομενικά· και θα απατούν τις αισθήσεις.
Τα σημεία του αντιχρίστου θα τα κάνουν ο αντίχριστος και οι απόστολοί του. Τα «σημεία» στονήλιο, στη σελήνη, στα άστρα, τα «σημεία» προάγγελοι της Παρουσίας του Χριστού, θα γίνουν μόνα τους,χωρίς την μεσολάβηση κανενός. Οι φωστήρες του ουρανού, θα έχουν πια ολοκληρωτικά εκπληρώσει τοσκοπό, για τον οποίο, κατ’ εντολήν του Δημιουργού, έλαμπαν στον ουρανό[96]. Βέβαια τον είχαν καιάλλοτε εκπληρώσει. Στη Γέννηση του Χριστού, με το παράδοξο αστέρι[97]. Και στη Σταύρωσή Του, που οήλιος κρύφτηκε τις πιο φωτεινές ώρες της ημέρας, το καταμεσήμερο[98], πίσω από ένα μαύρο πέπλο πηχτόσκοτάδι, για να μην ιδή νεκρό τον Δημιουργό του. Τότε όμως θα γίνη κάτι το τελειωτικό.Ο άγιος Ευαγγελιστής Ματθαίος, λέγει ότι μετά «τη θλίψη» που θα προκαλέση η τυρρανία τουαντιχρίστου, θα έλθη αμέσως η παρουσία του Χριστού. Και θα αρχίση ως εξής: «ο ήλιος σκοτισθήσεται· ησελήνη ου δώσει το φέγγος· και οι αστέρες πεσούνται εκ του ουρανού»[99]. Οι φωστήρες του ουρανού,παρατηρεί ο άγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, δεν θα χαθούν τότε. Θα εξακολουθήσουν για λίγο ναστέκουν στην θέση τους. Όμως στα μάτια των ανθρώπων θα φανούν τότε, σαν να είχαν χαθή από τοστερέωμα του ουρανού. Γιατί ένα άπλετο ουράνιο φως θα κραυγάζη τον κόσμο και θα τον προετοιμάζη ναυποδεχθή τον Κύριο, που θα έλθη εν τη δόξη Αυτού. Το φως αυτό θα κάμη να μην διακρίνεται κανένααπό τα ουράνια σώματα.
Η περί σημείων και θαυμάτων διδασκαλία, που εξεθέσαμε, είναι η διδασκαλία της αγίαςΟρθοδόξου Εκκλησίας, η διδασκαλία των αγίων Πατέρων. Ουσιώδες χαρακτηριστικό της είναι η ακρίβεια,η (κατά το δυνατόν) σαφής διατύπωση της διδασκαλίας. Τα αληθινά σημεία θα βοηθήσουν να γίνη πιοβαθειά και πιο αληθινή η θεογνωσία, που είναι η βάση της σωτηρίας. Τα ψεύτικα σημεία θα αυξήσουν τηνπλάνη, και κατά συνέπεια, την απώλεια.
Ιδιαίτερα η ενέργεια των σημείων, που θα κάμη ο αντίχριστος θα είναι ευρείας και μεγαλειώδουςμορφής. Και θα παρασύρη με αυτά την ανθρωπότητα να ομολογήση και να δεχθή σαν Θεό της τοναπεσταλμένο του σατανά.
Τα θαύματα του Κυρίου μας πρέπει να τα βλέπωμε σωστά. Τότε θα διαπιστώσωμε πόσο μαςοικοδομούν. Πόσο μας παρηγορούν. Πόσο είναι για μας σωτήρια.
Η ευσεβής θεώρηση των θαυμάτων του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού οικοδομεί, παρηγορεί καισώζει. Τι αγία απλότητα που έχουν! Πόσο με αυτά έγινε άνετη η επίγνωση του Θεού για τους ανθρώπους!Τι αγαθότητα μαρτυρούν! Τι ταπείνωση! Τι ακατανίκητη πειστικότητα που έχουν! Η θεώρηση τωνθαυμάτων του Χριστού, μας ανυψώνει στο Λόγο, που είναι ο Θεός.

2 . Σ ε τ ι κ α ι π ό σ ο β ο η θ ο ύ ν τ α θ α ύ μ α τ α .
Ο Θεός, για να αποκαταστήση την κοινωνία με τον εκπεσόντα άνθρωπο, ευδόκησε να περιβληθή οΛόγος Του σώμα ανθρώπινο· να φανή ανάμεσά μας· να μας συναναστραφή· να έχη στενή επικοινωνία μαζίμας. Και αφού έτσι μας προσοικειωθή, να μας ανεβάση τον ουρανό.
Μα και αφού ενεδύθη την ανθρωπότητα, ο Λόγος παρέμεινε Λόγος του Θεού. Και ενεργεί σανΛόγος, αυτά που απαιτεί η θεία Του φύση και μεγαλειότητα. Και κάθεται εκ δεξιών του Πατρός μαζί μετην ανθρώπινη φύση, που προσέλαβε. Και είναι πανταχού παρών ως Θεός. Και γράφεται σε ένα χαρτάκι,και διατυπώνεται με ήχους φωνής, αλλά και σαν πνεύμα[100] εισέρχεται στο νου και στην καρδιά μας, καιεποικοδομεί τους εν πνεύματι ενωμένους μαζί Του, αναβιβάζοντας σε ζωή πνευματική ακόμη και το σώμα!Τα θαύματα του Χριστού μας βοηθούν να αποκτήσωμε επίγνωση της μεγάλης σημασίας που έχει οΛόγος του Θεού. Ο Λόγος του Θεού είναι ο μόνος του οποίου έστι χρεία[101] για τη σωτηρία μας. Ο Λόγοςτου Θεού και διακονεί την σωτηρία μας και την ολοκληρώνει. Η επίγνωση της σημασίας του Λόγου τουΘεού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επίγνωση του Θεού. Η γνώση του Θεού πηγάζει από την δράση,που κατευθύνεται από το Λόγο του Θεού, και επισκιάζεται με την επίγνωση, που μας δίνει η χάρη του Θεού.Και δίνει στο χριστιανό καθαρότητα νου και καρδιάς. Και ακτινοβολεί στην πνευματική μας λογική, όπως οήλιος στον γαλανό ουρανό, που δεν έχει σύννεφα.
Με το ξημέρωμα μετά το νυχτερινό σκοτάδι η όψη των αισθητών αντικειμένων αλλάζει. Μερικά,που μέχρι τότε ήταν αόρατα, γίνονται τώρα ορατά. Άλλα που ήταν μεν ορατά, αλλά τα συγχέαμε με άλλα,ξεχωρίζουν και διακρίνονται. Αυτό γίνεται όχι γιατί τάχα τα πράγματα άλλαξαν. Δεν άλλαξαν τα πράγματα,αλλά άλλαξε η σχέση της όρασής μας με αυτά. Και αιτία ήταν η μετάβαση από το νυχτερινό σκοτάδι στοφως της ημέρας. Κάτι το ανάλογο γίνεται και στη σχέση του νου μας με τα ηθικά και πνευματικά πράγματα,όταν καταυγάζεται με την πνευματική γνώση, που δίνει το Πνεύμα το άγιο. Μόνο με το φως τηςπνευματικής λογικής η ψυχή μπορεί να εύρη την αγία οδό προς το Θεό. Μόνο με το φως της πνευματικήςλογικής μπορεί να συντελεσθή σωστά η αόρατη πορεία του νου και της καρδιάς μας προς το Θεό. Μόνομε το φως της πνευματικής λογικής θα μπορέσωμε να ξεφύγωμε από τις πλάνες, τα αδιέξοδα και τηναπώλεια.
Όπου αυτό το φως δεν υπάρχει, δεν υπάρχει θέα της αλήθειας.
Όπου δεν υπάρχει το φως αυτό, δεν υπάρχει αρετή ευάρεστη στο Θεό και σωτηρία για τον άνθρωπο.
Γιατί αυτό τον εισάγει στα σκηνώματα του παραδείσου[102].
Γιατί μόνον όταν αυτό το φως της πνευματικής λογικής καταγαύζη και φωτίζη την όραση τουπνευματικού μας οφθαλμού, μπορούμε και κατανοούμε τα σημεία και τα θαύματα· και μόνο τότεαποφεύγομε τις θλιβερές εκείνες καταστάσεις, στις οποίες παρασύρεται ο άνθρωπος, που τα κυττάζει μεσαρκικό φρόνημα.
Είδαμε τον χαρακτήρα των θαυμάτων του Θεανθρώπου. Είδαμε ποίος είναι ο σκοπός τους. Τασημεία κάνουν ένα διακόνημα· προετοιμάζουν τις ψυχές να δεχθούν τον λόγο του Θεού· και να πιστεύσουνσ’ Εκείνον που είπε: «Ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμί, έως της συντελείας του αιώνος»[103].

3 . Π ο ί ο ι ζ η τ ο ύ ν θ α ύ μ α τ α .
Όπως είπαμε, κάποτε έπαυσαν να γίνωνται θαύματα σε όλα τα μέρη. Ενώ λοιπόν παλαιότερα τοκήρυγμα των αγίων αποστόλων και ισαποστόλων, η σπορά του Λόγου, συνωδευόταν κατά κανόνα μεθαύματα, τώρα θαύματα εγίνοντο μόνο σε μερικά μέρη και μόνο από ανθρώπους εκλεκτά δοχεία τουΠνεύματος.
Με την πάροδο του χρόνου, με την βαθμιαία υποβάθμιση του χριστιανισμού και της ηθικής ζωής, οι σημειοφόροι λιγόστεψαν[104]. Και τελικά έπαψαν εντελώς να υπάρχουν.
Εν τω μεταξύ οι άνθρωποι έχοντας χάσει την ευλάβεια και το σεβασμό σε κάθε ιερό, έχοντας χάσειτην ταπείνωση, που κάνει τον άνθρωπο να βλέπη ότι δεν είναι άξιος όχι μόνο να κάμη θαύματα, αλλά ακόμηκαι να ιδή θαύματα, διψούν για θαύματα, όσο ποτέ άλλοτε.
Οι άνθρωποι μεθυσμένοι από φιλαυτία, αυτοπεποίθηση και αγνωσία αισθάνονται μια ακατανίκητηεπιπόλαια και παλληκαρακίστικη τάση προς κάθε τι το «θαυματουργικό»! δεν λένε ποτέ ότι είναι αδύνατονα κάνουν οι ίδιοι θαύματα! Ή, το λένε χωρίς καθόλου να σκέπτωνται τι λένε! Η φόρα τους αυτή είναι όσοτίποτε άλλο επικίνδυνη!

4 . Ο Α ν τ ί χ ρ ι σ τ ο ς έ ρ χ ε τ α ι .
Πλησιάζομε σιγά-σιγά στην περίοδο εκείνη, που θα αρχίσουν να γίνωνται πολλά και καταπληκτικάθαύματα· ικανά να σύρουν στην απώλεια τους ταλαίπωρους εκείνους, που θα έχουν σαρκικό φρόνημα καιθα γοητευθούν και πλανηθούν από τα θαύματα αυτά.
Ο Αντίχριστος έρχεται. Πως, και με τι θα τον αντιμετωπίσωμε;

α . Μ ε τ η ν ζ ώ σ α π ί σ τ η .
Η ζώσα πίστη στο Χριστό, γεννιέται μέσα μας, όταν αναζωωθή η ψυχή μας από το λόγο του Θεού. Ηζώσα πίστη τρόπον τινά βλέπει τον Χριστό[105].
Μόνο όταν έχωμε ζώσα πίστη, θα μπορέσωμε να καταλάβωμε κάτι από τα θεία δόγματα τηςχριστιανικής πίστης· διαφορετικά θα είναι για μας βιβλίο εσφραγισμένο, μυστήριο εντελώς ακατανόητο.Όταν έχωμε ζώσα πίστη, τα θεία δόγματα, παρ’ ότι θα μένουν και πάλι απρόσιτα, θα μας γίνωνταισαφή· θα τα καταλαβαίνωμε κάπως. Δεν θα καλύπτωνται πια κάτω από εκείνο το αδιαπέραστο και βαρύκαταπέτασμα, που προκαλεί η νεκρή πίστη. Η ζώσα πίστη είναι μια λογική, μια πνευματική λογική[106].Δεν χρειάζεται πια σημεία, γιατί έχει από όλες τις πλευρές χορτάσει με τα θαύματα του Χριστού. Και ιδίωςέχει χορτάσει με τον λόγο Του, που είναι πιο μεγάλος από όλα Του τα θαύματα και στέφανος των θαυμάτωνΤου. Η επιθυμία να ιδούμε θαύματα είναι γνώρισμα της απιστίας. Τα σημεία εδόθησαν λόγω τηςαπιστίας, για να την μεταβάλλουν σε πίστη. Γι’ αυτό ας προσκολληθούμε στο λόγο του Χριστού με όλημας την ψυχή. Ας ενωθούμε με Αυτόν σε ένα πνεύμα. Και τότε τα σημεία του αντιχρίστου δεν θαμπορέσουν ποτέ να τραβήξουν την προσοχή μας.
Με καταφρόνηση και παγερή αδιαφορία πρέπει να αποστρέφωμε από αυτά το βλέμμα μας όπως θαεκάναμε για τη πιο αναίσχυντη αισχρή πράξη· για την πιο αποστατική ενέργεια εχθρού του Θεού· για τηνπιο μυσαρή βλασφημία· για την πιο απάνθρωπη θανάτωση.
Ας ενθυμούμεθα την εξής ιδιαίτερης σημασίας παρατήρηση από την πείρα των ασκητών: Οιεμφανίσεις των δαιμόνων έχουν μια τέτοια ιδιότητα, που ακόμη και την πιο ελάχιστη προσοχή να τουςδώσης ζημιά θα έχης. Γιατί ακόμη και την πιο ελάχιστη προσοχή, αν την αφήσης σε ένα τέτοιο θέμαελεύθερη, χωρίς να συγκρατής, θα σου προκαλέση τις πιο ολέθριες εντυπώσεις και θα σε εμβάλη στον πιοδύσκολο πειρασμό.

β . Μ ε τ η ν τ α π ε ι ν ο φ ρ ο σ ύ ν η
Η ταπεινοφροσύνη είναι αδιάσπαστα ενωμένη με την πνευματική λογική. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύροςλέγει: Μόνο εκείνος που έχει ταπείνωση μπορεί να ονομασθή λογικός. Όποιος δεν έχει ταπείνωση, ποτέδεν θα γίνη λογικός»[107]. Η ζωντανή πίστη δείχνει στα μάτια της ψυχής τον Θεό. Όποιος βλέπει έτσι τοΘεό, όποιος έτσι αισθανθή το Θεό, βλέπει τη μηδαμινότητά του. Γεμίζει ανέκφραστη ευλάβεια προς το Θεό,τα έργα τους, τις εντολές του. Και έτσι το κάθε του δίδαγμα θα γίνεται με ταπεινοφροσύνη.Ο ταπεινόφρων δεν θα τολμήση ποτέ, ούτε καν αν ερωτοτροπήση με κάτι, που θα είναι απλά έξωαπό το θέλημα του Θεού· και – πολύ περισσότερο – με κάτι, που θα το έχη με κάποιο τρόπο καταδικάσει ολόγος του Θεού. Για αυτό, τα σημεία του αντιχρίστου θα μείνουν ξένα στον ταπεινό. Δεν θα τα δέχεται μεκανένα τρόπο. Δεν θα έχη καμμιά σχέση με αυτά.

γ . Μ ε τ η ν π ρ ο σ ε υ χ ή .
Όταν μελετάμε την μηδαμηνότητά μας και την ασθένειά μας· όταν στρέφουμε τον νου μας στο Θεό,στην μεγαλωσύνη Του, στην παντοδυναμία Του, στην απέραντη αγαθότητά Του· έρχεται στην ψυχή ο πόθοςνα στραφή με προσευχή σ’ Αυτόν. Τότε όλη η ελπίδα της ψυχής συγκεντρώνεται στον Θεό. Και για αυτότίποτε δεν είναι ικανό να την κάμη να αφαιρεθή την ώρα της προσευχής. Γιατί προσεύχεται συνενώνονταςόλες της τις δυνάμεις. Αναζητεί τον θεό με όλη της τη δύναμη. Εκμεταλλεύεται για την προσευχή όλες τιςδυνατότητές της. Και αγωνίζεται για να προσεύχεται αδιαλείπτως.
Όταν θα αρχίση η μεγάλη θλίψη, την εποχή του αντιχρίστου, όλοι οι αληθινά πιστοί, θα ζητούν απότον Κύριο βοήθεια, ενίσχυση, θεία χάρη, ενδυνάμωση, να τους κρατή από το χέρι[108]. Οι δυνάμεις τουανθρώπου, όσο πιστοί και αν είναι στο Θεό, είναι ανεπαρκείς να αντισταθούν στην δύναμη τωνενωμένων εκπεσόντων αγγέλων και ανθρώπων, που θα μετέρχωνται τα πάντα με μια άκαμπτησκληρότητα, γιατί θα προαισθάνωνται ότι έχει φθάσει πια το τέλος τους[109]. Μα η θεία χάρη θαεπισκιάση τους εκλεκτούς του Θεού. Και θα κάμη να μείνουν ανενέργητες και χωρίς αποτέλεσμα όλεςοι άσφαιρες απειλές του αντιχρίστου. Και καταφρονεμένα τα θαύματά του. Τότε ο Θεός θα δώση στουςδούλους του δύναμη να διακηρύττουν με γενναίο φρόνημα, ότι ο Ιησούς είναι ο Σωτήρας του κόσμου. Καινα αποκηρύττουν τον ψευδομεσσία που θα έλθη για να φέρη την απώλεια.
Θα τους οδηγή στο ικρίωμα, στον θάνατο. Μα αυτοί θα αισθάνωνται, σαν να βρίσκωνται σεβασιλικούς θρόνους, και σε γαμήλιο γεύμα, γιατί η αίσθηση της αγάπης του Θεού είναι πιο γλυκειά από τηναίσθηση της ζωής[110]. Γιατί τα παθήματα για το Χριστό και ο βίαιος θάνατος για Αυτόν είναι η αρχή τηςαιώνιας χαράς του Παραδείσου[111]. Αυτό φαίνεται καθαρά στους μάρτυρες των πρώτων αιώνων. Στηναρχή ενόμιζαν, πως στα μαρτύρια θα έδειχναν την δική τους διάθεση. Μα όταν άρχιζαν τα μαρτύρια,κατεπέμπετο σ’ αυτούς η άνωθεν βοήθεια. Και τα έκανε ποθητά: και το μαρτύριο· και τον θάνατο για τοΧριστό.
5 . Γ ρ η γ ο ρ ε ί τ ε ο υ ν κ α ι π ρ ο σ ε ύ χ ε σ θ ε .
Ο Κύριος μας έχει προαναγγείλει την θλίψη, που θα προηγηθή της Δευτέρας Παρουσίας. Και έδωκεεντολή στους μαθητές Του να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά. Και να προσεύχωνται. Τους είπε: «Βλέπετε.Αγρυπνείτε. Προσεύχεσθε. Ουκ οίδατε γαρ πότε ο καιρός εστιν»[112]. Η προσευχή χρειάζεται πάντοτε.Και είναι πάντοτε στον άνθρωπο ωφέλιμη. Γιατί αυτή τον κρατεί σε κοινωνία με τον Θεό και υπό την σκέπηΤου. Αυτή τον φυλάει από τη φιλαυτία και την αυτοπεποίθηση και από το παραστράτημα της ματαιοδοξίαςκαι της υπερηφάνειας. Και μην ξεχνάμε, πως όλους αυτούς τους λογισμούς, επακόλουθα, κακές συνέπειεςτης πτώσεως, του ενσπείρουν στο νου μας τα εκπεσόντα πνεύματα της πονηρίας.
Σε περίοδο θλίψης και κινδύνων, ορατών και αοράτων, η προσευχή χρειάζεται ακόμη πιο πολύ. Γιατίείναι η έκφραση της απάρνησης της αυτοπεποίθησης και έκφραση της ελπίδας στο Θεό. Γιατί εφέλκεισε μας την θεία βοήθεια. Και ο παντοδύναμος Θεός έρχεται συνεργός μας. Και με ενέργειές Του θαυμαστέςμας βγάζει από τις δύσκολες περιστάσεις, που βρισκόμαστε.Είναι λάθος να ζητή κανείς να ιδή σημεία εν τω ουρανώ, για να αποκτήση γνώση Θεού. Τέτοιασημεία ζητούν μόνο εκείνοι που έχουν σαρκικό φρόνημα.Και να μη το ξεχνάμε ποτέ, ότι:Η θεογνωσία, η ζώσα πίστις, η ευλογημένη ταπεινοφροσύνη, η καθαρή προσευχή, συναποτελούντην πνευματική λογική. Είναι τα επί μέρους τμήματά της.Και αντίθετα, η αγνωσία του Θεού, η απιστία, η τύφλωση του πνεύματος, η υπερηφάνεια, ηαυτοπεποίθηση, η φιλαυτία, συναποτελούν το σαρκικό φρόνημα.Το σαρκικό φρόνημα δεν γνωρίζει τον Θεό. Δεν τα δέχεται (αλλά ούτε και καταλαβαίνει!) ταμέσα, με τα οποία ο Θεός θέλει να οδηγήση τον άνθρωπο στην θεογνωσία. Είναι ένας τρόπος αναζήτησηςτης γνώσης του Θεού πέρα για πέρα λαθεμένος και ψυχώλεθρος.
Β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α
[1] Μάρκ. 8,1.
[2] Μάρκ. 8, 12.
[3] Ματθ. 16, 1.
[4] Ιωάν. 6, 30-31.
[5] Ματθ. 27, 41-42.
[6] Λουκ. 23, 8.
[7] Α’ Κορ. 1, 24.
[8] Μάρκ. 8, 12-13.
[9] Λουκ. 15, 10.
[9α] Αγ. Μακαρίου Αιγυπτίου Ομιλία 30§ 7.
[10] Ρωμ. 8, 12.
[11] Ρωμ. 8, 6.
[12] Ιώβ 1, 16 – Ματθ. 16, 1.
[13] Βλ. Αγίου Συμεών Μεταφραστού, βίος αγίου αποστόλου Πέτρου, Μηναίον 29 Ιουνίου.
Ανάλογα σημεία έκαμε και ένας Πινέτι κατά τα τέλη του 18ου και αρχές του 19ου αιώνων.
[14] Ματθ. 24, 24.
[15] Β’ Θεσσ. 2, 6-10.
[16] Εφραίμ Σύρου, Λόγ. 106 Περί του Αντιχρίστου.
[16α] έ.α.
[17] Μακαρίου Αιγυπτίου Ομιλία ΛΑ’ § 4.
[18] Θεοφυλάκτου Βουλγ. Εις το Ιωάν. 5, 43.
[19] Αποκ. 13, 8.
[19Α] Εφραίμ του Σύρου, έ.α., Εφ. 2, 2 και 6, 12.
[20] Συμεών Νέου Θεολόγου, Περί του τρίτου είδους προσευχής.
[21] Αποκ. 13, 13.
[22] Εφραίμ του Σύρου, Λόγος 106.
[23] Αποκ. 13, 1.
[24] Γεν. 3, 1, Αποκ. 12, 3.
[25] Αποκ. 13, 2.
[26] Αποκ. 13, 2.
[27] Ματθ. 16, 1 και Ματθ. 13, 38-42.
Σελίδα 27 από 30
[28] Θεοφυλάκτου Βουλγ. Ερμηνεία ως άνω.
[28α] Ματθ.12, 40.
[29] Λουκ. 23, 45 – Ματθ. 27, 45, 51-53.
[30] Ματθ. 28, 2-4, 11-15.
[31] έ.α.
[32] Ιωάν. 20, 27.
[33] Ματθ. 12, 24 – Ιωάν. 9, 24.
[34] Μάρκ. 11, 13-20.
[35] Γέν. 3, 7.
[36] Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας Εις το Μάρκ. 11, 13-14.
[37] Μάρκ. 2, 1-12.
[38] Μάρκ. 16, 20.
[39] Πράξ. 4, 29-30.
[40] Λουκ. 4, 36.
[41] Ιωάν. 3, 2.
[42] Ιωάν. 6, 68-69.
[43] Λουκ. 24, 32.
[44] Ιωάν. 20, 29.
[45] Ιωάν. 4, 18.
[46] Ιωάν. 6, 60.
[47] Ιωάν. 6, 63.
[48] Ιωάν. 6, 66.
[49] Ιωάν. 8, 45.
[50] Ιωάν. 8, 47.
[51] Ιωάν. 10, 37-38.
[52] Ιωάν. 8, 14.
[53] Ιωάν 9, 24.
[54] Ιωάν. 5, 46-47 και 7, 19.
[54α] Ιωάν 8, 14.
[55] Ιωάν. 15, 22-25.
[56] Ιωάν. 5, 43.
[57] Α’ Ιωάν. 4, 3.
[58] Β’ Θεσσαλ. 2, 11-12.
[59] Εις την Β’ Κορινθ. 3, 12 (P.G.)
Σελίδα 28 από 30
[60] Νήφωνος Κων/λεως, απάντησις δ’.
[61] Α’ Κορινθ. 12, 7.
[62] Α’ Κορ. 14, 22, Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ομιλία Α’ εις την Πεντηκοστήν.
[63] Ψαλμ. 118, 18.
[64] Α’ Πέτρ. 1, 25.
[65] Ιωάν. 1, 4.
[66] Α’ Πέτρ. 1, 23.
[67] Εβρ. 4, 12.
[68] Ισαάκ του Σύρου, Λόγος ΛΣΤ’ σελ. 157-158.
[69] Ισαάκ του Σύρου, Λόγος Α’.
[70] Μακαρίου του Αιγυπτίου, Ομιλία Ζ § 4.
[71] Τύχωνος του Ζαντόνσκ, τόμ. 15, επιστολή 103, 4.
[72] Ισαάκ του Σύρου, Λόγος ΚΓ’ (έ.α. σελ. 94).
[73] Μακαρίου του Αιγυπτίου, ομιλία ΚΖ’ 16.
[74] ΠΑτερικόν κατ’ αλφάβητον.
[75] P.L. t. 73 De vitis Patrum lib. IV Cap. XIII.
[76] Πατερικόν κατ’ αλφάβητον.
[77] Ισαάκ Σύρου, Λόγος 34.
[78] Ιωάν. 5, 14.
[79] Ιακ. 4, 3.
[80] Λουκ. 16, 22.
[81] Εβρ. 12, 6 εξ.
[82] Εβρ. 12, 3.
[83] Μάρκου του Ασκητού, Περί των οιομένων εξ έργων δικαιούσθαι κεφ. 6 «Ο τον δεσπότην
τιμών, ποιεί τα κελευόμενα. Σφαλείς δε ή παρακούσας, υπομένει ως ίδια τα επερχόμενα».
[84] Β’ Κορ. 12, 7-10.
[85] Γεροντικό, Ρούφου Β’.
[86] Πατερικόν κατ’ αλφάβητον.
[87] Ησαΐου Αναχωρητού, Λόγος ΚΖ’.
[88] Αββά Δωροθέου, Λόγος Ζ.
[89] Ματθ. 10, 28-31.
[90] Ματθ. 28, 20.
[91] Αββά Βαρσανουφίου, απάντησις 130.
[92] Ρωμ. 3, 16.
Σελίδα 29 από 30
[93] Ισαάκ Σύρου, Λόγος ΜΗ’ (έ.α. σελ. 198).
[94] Λουκ. 21, 25.
[95] Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας εις το Μάρκ. 8, 11-12.
[96] Γεν. 1, 14.
[97] Ματθ. 2, 2.
[98] Ματθ. 27, 45.
[99] Ματθ. 24, 29.
[100] Ιωάν. 6, 63.
[101] Λουκ. 10, 42.
[102] Ισαάκ Σύρου, Λόγος ΚΕ, ΚΣΤ, ΚΖ, ΚΗ.
[103] Ματθ. 28, 20.
[104] Ιωάννου Κλίμαξ, Λόγος 26, 52.
[105] Εβρ. 11, 27.
[106] Ισαάκ Σύρου, Λόγος ΚΗ’.
[107] Ισαάκ Σύρου, Λόγος ΟΘ’.
[108] Εφραίμ Σύρου, Λόγος 106.
[109] Αποκ. 12, 12.
[110] Ισαάκ Σύρου, Λόγος ΛΗ’.
[111] Λόγια και σκέψεις του αγίου Μάρτυρος Ιακώβου του Πέρσου (Νοέμβριος 26).
[112] Μάρκ. 13, 33.