Ο Άγιος Βασίλειος, γεννημένος το 330μ.Χ. στη Νεοκαισάρεια του Πόντου από γονείς ευγενείς με δυνατό χριστιανικό φρόνημα, έμελλε να γίνει Μέγας πνευματικός διδάσκαλος και κορυφαίος θεολόγος και Πατέρας της Εκκλησίας, αφού η χριστιανική του ανατροφή και η πνευματική του πορεία τον οδήγησαν στην Θεία θεωρεία του Αγίου Ευαγγελίου, και στην αυστηρή ασκητική ζωή, παράλληλα με το ποιμαντικό, παιδαγωγικό και φιλανθρωπικό του έργο .(Ἡ Ἐπιστολὴ γράφηκε τὸν πρῶτο χρόνο τῆς ἀσκήσεως τοῦ Βασιλείου στὰ Ἀννησα, τὸ 358/9. Ὅ,τι ἀκολουθεῖ, ἀποτελεῖ ἀξιοθαύμαστο διάγραμμα τοῦ ἀσκητικοῦ βίου. Περιγράφει καὶ δεοντολογεῖ τὴν προσευχή, τὴ φυλακὴ τοῦ νοῦ, τὶς πνευματικὲς ἀναβάσεις, τὸ ρόλο καὶ τὴν ἀξία τῆς ἡσυχίας, τὴ σημασία τοῦ φαγητοῦ καὶ τῆς ἐξωτερικῆς ἐμφανίσεως. Τὸ θαυμαστὸ εἶναι ὅτι τὸ κείμενο τοῦτο, ἀπὸ τὰ ἀρχαιότερα καὶ σημαντικότερα τῆς ἀσκητικῆς γραμματείας, γράφηκε ἀπὸ ἀσκητὴ ποὺ ἀκόμα δὲν ἦταν οὔτε 30 ἐτῶν καὶ δὲν εἶχε καλὰ – καλὰ ἀσκητέψει οὔτε 12 μῆνες.)
Ἀληθῶς εἶπεν ὁ Κύριος, ὅτι δὲν δύναταί τις μετὰ τοῦ πόθου τοῦ κόσμου ν’ ἀποκτήσῃ καὶ τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, οὔτε μετὰ τῆς συναναστροφῆς τοῦ κόσμου ν’ ἀποκτήσῃ καὶ τὴν συναναστροφὴν τοῦ Θεοῦ, οὔτε μετὰ τῆς φροντίδος τοῦ κόσμου δύναται νὰ ἔχῃ καὶ τὴν φροντίδα τοῦ Θεοῦ.
Ὅταν ἀφήσωμεν τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ διὰ τὴν κενοδοξίαν τῶν ἀνθρώπων, ἢ πολλάκις καὶ διὰ τὴν ἔνδειαν τῶν ἀναγκαίων χρειῶν τοῦ σώματος, τότε πολλοὶ ἐξ ὑμῶν ἐκκλίνουσιν εἰς πολλὰ σφάλματα, οἵτινες ὑπεσχέθησαν νὰ ἐργάζωνται τὰ ἔργα τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, καὶ δὲν ἐνθυμοῦνται τὴν ὑπόσχεσιν τοῦ Κυρίου, εἰπόντος, ὅτι ἐὰν καταβάλλητε πᾶσαν ὑμῶν τὴν φροντίδα διὰ τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, δὲν θέλω σᾶς ὑστερήσει τῶν ἀναγκαίων χρειῶν τοῦ σώματος• διότι δὲν θέλω ἀφήσει ὑμᾶς νὰ φροντίζητε περὶ αὐτῶν.
Περὶ τῶν ἀψύχων πετεινῶν, τὰ ὁποῖα ἐκτίσθησαν δι’ ἡμᾶς, φροντίζει ὁ Κύριος, καὶ θέλει ἀμελήσει δι’ ἡμᾶς; ποσῶς•
διότι ὅστις φροντίζει διὰ τὰ πνευματικὰ αὑτοῦ ἔργα, ἢ καταγίνεται εἴς τινα ἐξ αὐτῶν ψυχικά, τὰ ἀναγκαῖα του σώματος ἑτοιμάζονται δὶ αὐτὸν χωρὶς στενοχωρίαν καὶ φροντίδα εἰς τὸν καιρὸν αὐτῶν•
ὅστις ὅμως ἐπασχολεῖται ὑπὲρ τὸ δέον εἰς τὰ σωματικά, ὁ τοιοῦτος ἐκπίπτει χωρὶς νὰ θέλῃ ἐκ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ•
Ὅταν ἀφήσωμεν τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ διὰ τὴν κενοδοξίαν τῶν ἀνθρώπων, ἢ πολλάκις καὶ διὰ τὴν ἔνδειαν τῶν ἀναγκαίων χρειῶν τοῦ σώματος, τότε πολλοὶ ἐξ ὑμῶν ἐκκλίνουσιν εἰς πολλὰ σφάλματα, οἵτινες ὑπεσχέθησαν νὰ ἐργάζωνται τὰ ἔργα τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, καὶ δὲν ἐνθυμοῦνται τὴν ὑπόσχεσιν τοῦ Κυρίου, εἰπόντος, ὅτι ἐὰν καταβάλλητε πᾶσαν ὑμῶν τὴν φροντίδα διὰ τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, δὲν θέλω σᾶς ὑστερήσει τῶν ἀναγκαίων χρειῶν τοῦ σώματος• διότι δὲν θέλω ἀφήσει ὑμᾶς νὰ φροντίζητε περὶ αὐτῶν.
Περὶ τῶν ἀψύχων πετεινῶν, τὰ ὁποῖα ἐκτίσθησαν δι’ ἡμᾶς, φροντίζει ὁ Κύριος, καὶ θέλει ἀμελήσει δι’ ἡμᾶς; ποσῶς•
διότι ὅστις φροντίζει διὰ τὰ πνευματικὰ αὑτοῦ ἔργα, ἢ καταγίνεται εἴς τινα ἐξ αὐτῶν ψυχικά, τὰ ἀναγκαῖα του σώματος ἑτοιμάζονται δὶ αὐτὸν χωρὶς στενοχωρίαν καὶ φροντίδα εἰς τὸν καιρὸν αὐτῶν•
ὅστις ὅμως ἐπασχολεῖται ὑπὲρ τὸ δέον εἰς τὰ σωματικά, ὁ τοιοῦτος ἐκπίπτει χωρὶς νὰ θέλῃ ἐκ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ•
Οι ψυχές των ανθρώπων, όσο είναι μολυσμένες από την αμαρτία, και σκοτεινές από τα πάθη, δεν μπορούν να δουν ούτε ή μία την άλλη, ούτε τον εαυτό τους. Εάν όμως μετανοήσουν και γίνουν καθαρές και γίνουν όπως πλάσθηκαν από το Θεό κατά τη δημιουργία του κόσμου, τότε βλέπουν από μακριά και πολύ καθαρά τις τρεις τάξεις που αμέσως τώρα αναφέρω: δηλ. την τάξη των δαιμόνων, που είναι κατώτερη τους, την ανώτερη, των αγγέλων, και την ανθρώπινη, αφού οι ψυχές βλέπουν η μια την άλλη. Και μη νομίσεις ότι αλλοιώνονται οί ψυχές, και ότι παίρνουν σωματική μορφή, και τότε μόνο μπορούν και βλέπουν είτε τους αγγέλους, είτε τους δαίμονες, είτε η μια την άλλη, αλλά βλέπουν με την εξαγνισμένη φυσική τους ιδιότητα και σύμφωνα με τον πνευματικό νόμο του Θεού.
Εσύ μπορεί να πεις ότι είναι αδύνατο οι ψυχές να δουν δαίμονα ή άγγελο, εάν πρώτα δεν αλλοιωθούν και δεν πάρουν άλλη μορφή. Σ’ αυτή την περίπτωση όμως, δε θα βλέπει η ψυχή, αλλά το σώμα. Και αν είναι έτσι, για ποιο λόγο να καθαρισθεί ή ψυχή από τα πάθη και τίς αμαρτίες; Βέβαια, και σ’ αυτούς που έχουν ακάθαρτη ψυχή παρουσιάζονται κάποτε οι δαίμονες ή και οι άγγελοι, αλλά τους βλέπουν τότε με τους σωματικούς οφθαλμούς, όταν φυσικά είναι ανάγκη να τους δούνε, όντας ακάθαρτοι.
Όμως η ψυχή που έγινε καθαρή, βλέπει με τρόπο πνευματικό, με το διορατικό και νοερό οφθαλμό της εξαγνισμένης φύσης της. Και ότι οι ψυχές βλέπουν η μια την άλλη, όντας μέσα στο σώμα τους, μην απορήσεις. Διότι θα σου φέρω μια αναμφισβήτητη απόδειξη παρουσιάζοντας σου έναν αξιόπιστο μάρτυρα, το μακάριο Μέγα Αθανάσιο. Αυτός λοιπόν είπε στο βιβλίο που έγραψε για το Μέγα Αντώνιο, ότι κάποτε ο Μέγας Αντώνιος, ενώ προσευχόταν, είδε την ψυχή ενός άνθρωπου, που ανέβαινε στους ουρανούς με μεγάλη τιμή, και μακάρισε αυτόν που αξιώθηκε να έχει τέτοια δόξα.
Αυτή η ψυχή ήταν του μακάριου Αμμούν από την έρημο της Νιτρίας. Το όρος εκείνο, στο όποιο ζούσε ο άγιος Αντώνιος απείχε από τη Νιτρία μια απόσταση δεκατριών ημερών. Από το παράδειγμα αυτό έχει αποδειχθεί ότι, κι αν ακόμη βρίσκονται σε απόσταση αναμεταξύ τους οι τρεις πνευματικές τάξεις που αναφέραμε, όμως οι πνευματικές τους φύσεις βλέπουν ή μια την άλλη.
Με όμοιο τρόπο, λοιπόν, και οί ψυχές, όταν γίνουν καθαρές, δε βλέπουν με τα σωματικά μάτια, αλλά με τα πνευματικά. Διότι με τη σωματική δράση βλέπουμε αυτά που είναι φανερά και κοντά μας. Αυτά που είναι μακριά και δε φαίνονται χρειάζονται την πνευματική δράση. .
Άγιος Ισαάκ ο Σύρος
Πηγή: agapienxristou.blogspot.ca
᾿Απόκριση τοῦ ἴδιου, τοῦ μεγάλου Γέροντα, πρός τόν ἴδιο (ἀδελφό), τότε πού ἐκεῖνος (ὁ ἀδελφός) ἔπεσε σέ πολλή λύπη καί ἀθυμία.
᾿Aδελφέ ᾿Ανδρέα, εἴθε νά μήν ἐπιτρέψει ὁ φιλάνθρωπος Θεός μας στό μισόκαλο ἐχθρό νά σπείρει μέσα σου τή λύπη καί τήν ἀθυμία, τήν ὁποία ἐκεῖνος φέρνει στίς ψυχές, γιά νά μή σέ ὁδηγήσει σέ ἀπόγνωση, σχετικά μέ ὅσα ὑποσχέθηκε ὁ Θεός, ὁ εὐλογητός, διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, σέ σένα τόν ἀγαπητό, ἀλλά νά ἀνοίξει τήν καρδιά σου νά κατανοήσεις τίς Γραφές, ὅπως ἄνοιξε τήν καρδιά τῶν μαθητῶν, πού ἦταν μαζί μέ τόν Κλεόπα (Λουκ. 24, 32). Read more
Ἂν ἔχει κάποιος ἕνα φίλο καὶ ἔχει τὴν πεποίθηση ὅτι αὐτὸς τὸν ἀγαπᾶ, ἀκόμα κι ἂν πάθει ἀπ’ αὐτὸν κάτι δυσάρεστο, γνωρίζει ὅτι ἐκεῖνος ἀγαπώντας τον τὸ ἔκανε καὶ ποτὲ δὲν πιστεύει ὅτι ὁ φίλος του θέλει νὰ τὸν βλάψει· πόσο μᾶλλον πρέπει ἐμεῖς νὰ νιώθουμε ἔτσι γιὰ τὸν Θεό, ὁ ὁποῖος μάλιστα μᾶς ἔπλασε καὶ ἀπὸ τὴν ἀνυπαρξία μᾶς ἔφερε στὴν ὕπαρξη καὶ γιὰ μᾶς ἔγινε ἄνθρωπος καὶ γιὰ χάρη μας πέθανε, ὅτι δηλαδὴ ὅλα ὅσα κάνει γίνονται ἀπὸ ἀγαθότητα γιὰ μᾶς κι ἀπὸ ἀγάπη;
Read more
«Ὑπάρχει δέ καί κοσμική ὑπερηφάνεια καί καλογερική»
Ἀββᾶ Δωροθέου ἔργα ἀσκητικά
«Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες, ὅτι Θεοῦ μαθηταί ἐσμέν,
οὐχ ὅτι τά δαιμόνια ἡμῖν ὑπακούουσιν,
ἀλλ᾿ ὅτι τά ὀνόματα ἡμῶν γέγραπται ἐν τῷ οὐρανῷ τῆς ταπεινώσεως»
Ἰωάν. Κλίμ. P.G. 88, 1000A
Ὑπάρχει δέ καί κοσμική ὑπερηφάνεια καί καλογερική. Κοσμική ὑπερηφάνεια ἔχει κανείς ὅταν ὑπερηφανεύεται εἰς βάρος τοῦ ἀδελφοῦ του ὅτι εἶναι πιό πλούσιος ἤ πιό ὄμορφος ἤ πιό καλοντυμένος ἤ πιό γενναῖος ἀπ᾿ αὐτόν. Ὅταν λοιπόν βλέπουμε ὅτι κενοδοξοῦμε μ᾿ αὐτά ἤ ὅτι τό μοναστήρι μας εἶναι πιό μεγάλο ἤ πιό πλούσιο ἤ ὅτι ἔχουμε πολλούς ἀδελφούς, πρέπει νά ξέρουμε ὅτι βρισκόμαστε ἀκόμα στό στάδιο τῆς κοσμικῆς ὑπερηφάνειας. Συμβαίνει ὅμως πολλές φορές νά κενοδοξεῖ κανείς καί γιά μερικά φυσικά χαρίσματα. Νά τί ἐννοῶ. Κενοδοξεῖ ὅτι ἔχει καλή φωνή καί ψάλλει ὡραῖα, ἤ ὅτι εἶναι ἐπιτήδειος καί ἐργάζεται μέ ἐπιμέλεια καί ἀκρίβεια καί ὑπηρετεῖ ἄδολα. Αὐτά εἶναι πιό ἐξευγενισμένα ἀπό τά πρῶτα, ὅμως καί αὐτά ἀνήκουν στό χῶρο τῆς κοσμικῆς ὑπερηφάνειας.
Read more
«Ἡ ὑπακοή νά εἶναι ζεμένη μέ τήν ταπείνωση…»
«Ἀδελφός ἦλθεν ἀπό Σκήτεως πρός τόν Ἀββᾶν Ἀμμοῦν καί λέγει αὐτῷ·
Πέμπει μέ ὁ Πατήρ μου εἰς διακονίαν, καί φοβοῦμαι τήν πορνείαν.
Λέγει αὐτῷ ὁ γέρων·
Οἵαν ὥραν ἔρχεταί σοι πειρασμός, εἶπε:
«Ὁ Θεός τῶν δυνάμεων, εὐχαῖς τοῦ Πατρός μου, ἐξελοῦ με»
Σᾶς ἀναφέρω καί κάτι ἄλλο γιά τό ὁποῖο εἶμαι μάρτυρας, γιά νά μέθετε ὅτι καί ἀπό θάνατο ἀκόμα σώζει τόν ἄνθρωπο ἡ ὑπακοή καί τό νά μήν ἔχει δικό του θέλημα. Ὅταν κάποτε βρισκόμουν στό μοναστήρι τοῦ ἀββᾶ Σερίδου, ἦρθε ἕνας μαθητής κάποιου μεγάλου Γέροντα, ἀπό τά μέρη τοῦ Ἀσκάλωνα, γιά κάποια ὑπόθεση τοῦ Γέροντά του. Εἶχε ὅμως ἐντολή ἀπό τό Γέροντα νά γυρίσει τό βράδυ στό κελλί του. Ἀλλά μέχρι νά φύγει χάλασε πολύ ὁ καιρός, καί ἄρχισαν βροχές καί βροντές καί πλημμύρισε ὁ γειτονικός χείμαρρος. Ἐκεῖνος ὅμως ἤθελε νά φύγει, σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ Γέροντα. Read more
«Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες, ὅτι Θεοῦ μαθηταί ἐσμέν, οὐχ ὅτι τά δαιμόνια ἡμῖν ὑπακούουσιν,
ἀλλ᾿ ὅτι τά ὀνόματα ἡμῶν γέγραπται ἐν τῷ οὐρανῷ τῆς ταπεινώσεως»
Ἰωάν. Κλίμ. P.G. 88, 1000A
Ὑπάρχει δέ καί κοσμική ὑπερηφάνεια καί καλογερική. Κοσμική ὑπερηφάνεια ἔχει κανείς ὅταν ὑπερηφανεύεται εἰς βάρος τοῦ ἀδελφοῦ του ὅτι εἶναι πιό πλούσιος ἤ πιό ὄμορφος ἤ πιό καλοντυμένος ἤ πιό γενναῖος ἀπ᾿ αὐτόν. Ὅταν λοιπόν βλέπουμε ὅτι κενοδοξοῦμε μ᾿ αὐτά ἤ ὅτι τό μοναστήρι μας εἶναι πιό μεγάλο ἤ πιό πλούσιο ἤ ὅτι ἔχουμε πολλούς ἀδελφούς, πρέπει νά ξέρουμε ὅτι βρισκόμαστε ἀκόμα στό στάδιο τῆς κοσμικῆς ὑπερηφάνειας. Συμβαίνει ὅμως πολλές φορές νά κενοδοξεῖ κανείς καί γιά μερικά φυσικά χαρίσματα. Νά τί ἐννοῶ. Κενοδοξεῖ ὅτι ἔχει καλή φωνή καί ψάλλει ὡραῖα, ἤ ὅτι εἶναι ἐπιτήδειος καί ἐργάζεται μέ ἐπιμέλεια καί ἀκρίβεια καί ὑπηρετεῖ ἄδολα. Αὐτά εἶναι πιό ἐξευγενισμένα ἀπό τά πρῶτα, ὅμως καί αὐτά ἀνήκουν στό χῶρο τῆς κοσμικῆς ὑπερηφάνειας.
«Ἡ ἀρχή σοφίας φόβος Κυρίου» (Ψαλμ. 110 : 10). Καί πάλι λέει: «Ἀρχή καί τέλος εἶναι ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ» (Παροιμ. 1, 7 : 9, 10 : 22, 4). Ἀρχή ἐννοεῖ τόν ἀρχικό φόβο πού τόν διαδέχεται ὁ τέλειος, ὁ φόβος τῶν ἁγίων. Ὁ ἀρχικός λοιπόν φόβος ταιριάζει στό δικό μας πνευματικό ἐπίπεδο. Αὐτός προφυλάσσει τήν ψυχή ἀπό κάθε κακία, ὅπως τό γάνωμα προφυλάσσει τό χάλκωμα. Γιατί λέει: «Μέ τό φόβο τοῦ Κυρίου ξεφεύγει καθένας ἀπό κάθε κακό» (Παροιμ. 15, 27). Ἐάν λοιπόν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό κακό, μέ τό φόβο τῆς τιμωρίας, σάν τό δοῦλο πού φοβᾶται τό ἀφεντικό του, φτάνει σιγά-σιγά νά κάνει τό καλό, καί κάνοντας τό καλό ἀρχίζει λίγο -λίγο νά ἐλπίζει καί σέ κάποια ἀμοιβή τῆς ἐργασίας, ὅπως ἀκριβῶς καί ὁ μισθωτός.
47.-. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης λέει στὶς Καθολικὲς Ἐπιστολές: H τέλεια ἀγάπη φυγαδεύει τὸ φόβο(Α’ Ἰωάννου 4, 18).Ἄραγε, τί θέλει μ’ αὐτὸ νὰ μᾶς ἐπισημάνει ὁ Ἅγιος; Ποιὰ ἄραγε ὀνομάζει ἀγάπη καὶ ποιὸ φόβο; Ὁ Προφήτης λέει στὸν ψαλμό:Φοβήθητε τὸν Κύριο, πάντες οἱ ἅγιοι αὐτοῦ(Ψάλμ. 33, 10) καὶ χίλια ἄλλα παρόμοια βρίσκουμε στὶς Ἅγιες Γραφές. Ἂν λοιπὸν καὶ οἱ ἅγιοι ποῦ τόσο ἀγαποῦν τὸν Κύριο τὸν φοβοῦνται, πῶς λέει: Ἡ ἀγάπη φυγαδεύει τὸν φόβο;Θέλει νὰ μᾶς δείξει ὁ ἅγιος ὅτι εἶναι δύο εἴδη φόβων, ἕνας ἀρχικὸς καὶ ἕνας τέλειος. Καὶ ὅτι ὁ μὲν ἕνας εἶναι χαρακτηριστικό των ἀρχαρίων, ὅπως θὰ λέγαμε, στὴν πνευματικὴ ζωή, ὁ δὲ ἆλλοςειναι χαρακτηριστικό των ἁγίων ποὺ ἔχουν πιὰ τελειωθεῖ πνευματικά, αὐτῶν ποὺ ἔφτασαν στὸ μέτρο τῆς ἅγιας ἀγάπης. Νά, τί θέλω νὰ πῶ: Κάνει κανεὶς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸ φόβο τῆς τιμωρίας. Αὐτός, ὅπως εἴπαμε, εἶναι ἀκόμα ὁλότελα ἀρχάριος. Δὲν ἀγωνίζεται γιὰ τὸ ἴδιο το καλό, ἀλλὰ ἐπειδὴ φοβᾶται τὶς τιμωρίες. Ἄλλος κάνει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ἐπειδὴ ἀγαπάει τὸ Θεό, ἐπειδὴ χαίρεται ἰδιαίτερα μὲ τὸ νὰ εἶναι ἡ ζωὴ τοῦ εὐάρεστη στὸ Θεό. Αὐτὸς γνωρίζει τὴν οὐσία τοῦ καλοῦ, αὐτὸς γεύτηκε τί σημαίνει νὰ εἶναι κανεὶς ἑνωμένος μὲ τὸ Θεό. Αὐτὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἔχει ἀληθινὴ ἀγάπη, ποὺ ὁ ἅγιος τὴν ὀνομάζει τέλεια. Καὶ αὐτὴ ἡ ἀγάπη τὸν ὁδηγεῖ στὸν τέλειο φόβο. Γιατί αὐτὸς φοβᾶται καὶ κάνει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὄχι ἀπὸ φόβο γιὰ τὶς τιμωρίες, ὄχι ἀπὸ φόβο μήπως κολαστεῖ, ἀλλά, ὅπως ἀκριβῶς εἴπαμε, ἐπειδὴ γεύτηκε τὴ γλυκύτητα ποὺ δοκιμάζει ὅποιος εἶναι ἑνωμένος μὲ τὸ Θεό, φοβᾶται μήπως τὴ χάσει, φοβᾶται μήπως τὴ στερηθεῖ. Αὐτὸς λοιπὸν ὁ τέλειος φόβος, ποὺ προέρχεται ἀπ’ αὐτὴ τὴν ἀγάπη, ἀπομακρύνει τὸν ἀρχικὸ φόβο. Καὶ γι’ αὐτὸ λέει: Ἡ τέλεια ἀγάπη φυγαδεύει τὸ φόβο. Εἶναι ὅμως ἀδύνατο νὰ φτάσει κανεὶς διαφορετικὰ στὸν τέλειο φόβο, παρὰ μόνο μὲ τὸν ἀρχικό. Read more
Στήν Παλαιά Διαθήκη, στό βιβλίο τῶν Παροιμιῶν, διδάσκεται ὅτι: «Οἱ ἄνθρωποι πού δέν ἔχουν ἰσχυρή καί συνετή διακυβέρνηση πέφτουν σάν τά μαραμένα φύλλα. Ἡ δέ σωτηρία ἐξασφαλίζεται μετά ἀπό φρόνιμη καί θεόπνευστη καθοδήγηση», (Παροιμ. ΙΑ΄: 14). Καταλαβαίνετε τή δύναμη πού κρύβουν αὐτά τά λόγια, ἀδελφοί μου, βλέπετε τί μᾶς διδάσκει ἡ Ἁγ. Γραφή. Μᾶς κάνει προσεκτικούς νά μήν ἐμπιστευόμαστε τούς ἑαυτούς μας, νά μήν τούς θεωροῦμε συνετούς, νά μήν πιστεύουμε ὅτι μποροῦμε νά κυβερνοῦμε τόν ἑαυτό μας. Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό βοήθεια, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό ἀνθρώπους πού, μετά ἀπό τό Θεό, θά μᾶς κυβερνοῦν. Δέν ὑπάρχει τίποτα πιό ἄθλιο καί πιό εὐκολοθήρευτο γιά τόν ἐχθρό ἀπό ἐκείνους πού δέν ἔχουν κάποιο καθοδηγητή στό δρόμο τοῦ Θεοῦ. Γιατί λέει, «ἐκεῖνοι πού δέν ἔχουν κάποιον νά τούς κατευθύνει, πέφτουν σάν τά μαραμένα φύλλα»; Τό φύλλο ὅταν πρωτοβγαίνει εἶναι πάντα χλωρό, τρυφερό, ὄμορφο. Μετά σιγά-σιγά ξεραίνεται καί πέφτει καί τελικά περιφρονεῖται σάν κάτι ἄχρηστο καί ποδοπατιέται.
Ἄς ἐρευνήσουμε, ἀδελφοί μου, νά βροῦμε ποιός εἶναι ὁ λόγος πού μερικές φορές ἀκούει κανείς ἕνα προσβλητικό λόγο καί τόν ξεπερνάει χωρίς νά ταραχθεῖ, σάν νά μήν ἄκουσε σχεδόν τίποτα, ἐνῶ ἄλλοτε μέ τόν ἴδιο λόγο, ἀμέσως ταράζεται. Ποιά εἶναι ἡ αἰτία μιᾶς τέτοιας διαφορᾶς; Ἐγώ βλέπω ὅτι ἔχει μέν πολλές αἰτίες, μιά ὅμως εἶναι ἡ μητέρα, θά λέγαμε, πού γεννάει ὅλες τίς ἄλλες. Καί ἐξηγῶ πῶς ἀκριβῶς. Πρῶτα – πρῶτα συμβαίνει πολλές φορές νά προσεύχεται κανείς λέγοντας τήν εὐχή ἤ νά κάνει νοερή πνευματική μελέτη καί βρίσκεται, θά λέγαμε, σέ εἰρηνική ψυχική κατάσταση καί σηκώνει τόν ἀδελφό καί ξεπερνάει τά λόγια του χωρίς ταραχή. Ἄλλοτε δέ συμβαίνει νά ἔχει κανείς συναισθηματική προσκόλληση σέ κάποιον ἄλλο καί γι᾿ αὐτό σηκώνει ὅλες τίς δυσκολίες πού τοῦ προξενεῖ χωρίς νά θλίβεται. Read more
Ἀββᾶ Δωροθέου ἔργα ἀσκητικά Read more
Θέλω νά σᾶς θυμίσω, ἀδελφοί μου, λίγα γιά τό ψέμα. Γιατί δέν βλέπω νά πολυφροντίζετε νά κρατᾶτε τή γλώσσα σας καί γι᾿ αὐτό εὔκολα παρασυρόμαστε σέ λάθη. Βλέπετε, ἀδελφοί μου, ὅτι γιά κάθε πράγμα, ὅπως πάντα σᾶς λέω, παίζει ρόλο ἡ συνήθεια καί στό καλό καί στό κακό. Χρειάζεται λοιπόν μεγάλη προσοχή καί ἄγρυπνη φροντίδα, γιά νά μήν μᾶς ξεγελάει τό ψέμα. Γιατί κανένας ἀπ᾿ αὐτούς πού λένε ψέματα δέν ἑνώθηκε μέ τό Θεό. Τό ψέμα δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τό Θεό. Γιατί εἶναι γραμμένο: «Τό ψέμα πηγάζει ἀπό τόν πονηρό». Καί σ᾿ ἄλλο σημεῖο ἔχει γραφτεῖ ὅτι: «Ὁ διάβολος εἶναι ψεύτης καί πατέρας τοῦ ψεύδους» (Ἰωάν. Η΄: 44). βλέπετε λέει τό διάβολο πατέρα τοῦ ψεύδους. Ἡ δέ ἀλήθεια εἶναι ὁ Θεός. Γιατί Αὐτός λέει: «Ἐγώ εἶμαι ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή» (Ἰωάν. Δ΄: 16). καταλαβαίνετε λοιπόν ἀπό Ποιόν χωριζόμαστε καί μέ ποιόν δενόμαστε μέ τό ψέμα. Εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι δενόμαστε μέ τό διάβολο.
Ἐπιστολὴ 269
Ἐκεῖνο ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχα κάνει γιὰ τὴν κατάστασή σου αὐτή, θὰ ἦταν νά ῾χα ῾ρθεῖ καὶ νὰ παραβρισκόμουνα στὴν περίσταση ποὺ σὲ βρῆκε, ἔτσι καὶ ἐγὼ θὰ εἶχα παρηγορηθεῖ καὶ τὸ καθῆκον μου ἀπέναντι στὴ εὐγένειά σου θὰ εἶχα ξεπληρώσει. Ἐπειδὴ ὅμως τὸ σῶμα μου δὲν μπορεῖ πλέον νὰ μετακινηθεῖ μακριά, κατέφυγα στὴ γραπτὴ ἐπικοινωνία, γιὰ νὰ μὴ φανῶ ὅτι εἶμαι τελείως ἀδιάφορος πρὸς τὰ συμβάντα. Ποιός δὲν ἐστέναξε διὰ τὸν ἄνδρα ἐκεῖνο; Καὶ ποιός ἔχει τόσο λίθινη καρδιά, ὥστε νὰ μὴ χύσει γιὰ αὐτὸν θερμὰ δάκρυα; Ἐμένα βάρυνε περισσότερο ἡ ψυχή μου καὶ πόνεσα καθὼς θυμήθηκα τὴν ἰδιαίτερη τιμὴ ποὺ δέχτηκα ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν προστασία ποὺ ἔχει μὲ χίλιους δυὸ τρόπους προσφέρει στὴν Ἐκκλησία. Ἀλλ᾽ ὅμως σκέφθηκα ὅτι, ἀφοῦ εἶναι καὶ αὐτὸς ἄνθρωπος καὶ ξεπλήρωσε τὰ καθήκοντα ποὺ εἶχε σ᾽ αὐτὴ τὴ ζωὴ τὸν πῆρε πίσω πάλι τὴν κατάλληλη ὥρα, ὁ προνοητὴς Θεός, ποὺ κατευθύνει τὴ ζωή μας. Αὐτὰ εἶναι ποὺ παρακαλῶ τὴ φρόνησή σου νὰ θυμᾶται, ὥστε νὰ διατηρήσει τὴ γαλήνη της καί, κατὰ τὸ δυνατόν, νὰ βαστάσει μὲ ψυχραιμία τὴ συμφορά. Βεβαίως ὁ χρόνος εἶναι ἱκανὸς νὰ μαλάξει τὴν καρδιά σου καὶ νὰ ἐπιτρέψει τὴν ἐπικράτηση τῆς λογικῆς. Ἀλλ᾽ ἡ ὑπερβολικὴ ἀγάπη σου πρὸς τὸν ἄνδρα σου, καὶ ἡ πρὸς ὅλους καλωσύνη σου ἄλλωστε, μᾶς βάζει στὴν ὑποψία μήπως παραδοθεῖς στὴν ἀπελπισία, ἀφοῦ λόγω τῆς λεπτότητος τῶν συναισθημάτων σου δέχθηκες τόσο βαθιὰ πληγὴ τῆς λύπης.
«Ὅταν ὁ λέων βρυχηθῆ, ποὶος δὲν θὰ φοβηθῆ; Ὅταν Κύριος ὁ Θεὸς ὁμιλῆ, ποὶος δὲν θὰ προφητεύση;» . Ἂς ἀρχίσωμεν τὸν λόγον μας μὲ τὰ προφητικὰ λόγια καὶ ἂς πάρωμεν συνεργὸν εἰς τὴν ἀνάγκην τῶν προκειμένων, δηλαδὴ τώρα ποὺ ἐκθέτομεν καὶ τὴν σκέψιν καὶ τὴν γνώμην διὰ αὐτὰ ποὺ εἶναι συμφέροντα, τὸν θεοφόρον Ἀμῶς, ὁ ὁποῖος ἐθεράπευσε συμφορᾶς, ὅμοιας μὲ τὰ κακὰ ποὺ ὑπερβολικὰ ἐνοχλοῦν ἠμᾶς. Διότι καὶ ὁ προφήτης αὐτός, κατὰ τὴν διαδρομὴν τῶν παλαιο-τέρων χρόνων, ὅταν ὁ λαὸς εἶχεν ἐγκαταλείψει τὴν πατρικὴν εὐσέβειαν καὶ εἶχε καταπατήσει τὴν ἀκρίβειαν τῶν νόμων καὶ εἶχε ξεγλυστρίσει εἰς τὴν λατρείαν τῶν εἰδώλων, ἐκήρυξε τὴν μετάνοιαν, μὲ τὸ νὰ συμβουλεύη τὴν ἐπιστροφὴν καὶ μὲ τὸ νὰ ἐξαγγέλλη τὴν ἀπειλὴν τῶν τιμωριῶν.
Ἐπειδὴ ὁ Κύριος ἄλλοτε μὲν λέγει: «Μὴν κατακρίνετε καὶ δὲν θὰ κατακριθεῖτε ἀπὸ τὸ Θεό», ἄλλοτε δὲ προστάζει νὰ κρίνουμε δίκαια «Μὴ κρίνετε κατ’ ὄψιν, ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνετε» (Ἰω. 7,24), συνάγεται ὅτι δὲν ἀπαγορεύεται ἐξολοκλήρου νὰ κρίνουμε, ἀλλὰ διδασκόμαστε ὅτι ἡ μία κρίση ἀπὸ τὴν ἄλλη εἶναι διαφορετική.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ἔδειξε καθαρὰ σὲ ποιὲς περιπτώσεις πρέπει νὰ κρίνουμε καὶ σὲ ποιὲς ὄχι.
Γιατί ὡς πρὸς ἐκεῖνα μὲν ποὺ ἀνήκουν στὴ διάκριση τοῦ καθενὸς καὶ δὲν διατάσσονται ἀπὸ τὴ Γραφὴ εἶπε: «Σὺ λοιπὸν γιατί κατακρίνεις τὸν ἀδελφό σου;» (Ρvμ. 14,10), καὶ «Ἂς μὴν κατακρίνουμε πλέον ὁ ἕνας τὸν ἄλλον» (Ρvμ. 14,13).
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ὁ Μακάριος καὶ ὁ Ἰωάννης ὑπέφεραν πολύ. Τοὺς καταδίωκε ὁ Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης* (361-363 μ.Χ.) γιὰ τὴν Πίστη τους, καὶ ἀπὸ ὅ,τι ἀναφέρει ὁ Μ. Βασίλειος γιὰ νὰ τοὺς στηρίξει, καὶ τὸ αὐτοκρατορικὸ περιβάλλον – «οἱ κρατοῦντες» ἀνώτεροι ὑπάλληλοι – καὶ οἱ δικοί τους – «οἱ γνώριμοι», ἴσως οἰκογενειακοὶ – πρόσθεταν τὶς ἀπειλές τους καὶ τὶς κολακεῖες τους.
Ὁ Μέγας Βασίλειος θέλοντας νὰ τονώσει τὸ ἠθικό τους, ἀντιπαραβάλλει τοὺς κόπους ποὺ ἔχουν οἱ γήινες ἐπιδιώξεις μὲ τὶς θλίψεις, ποὺ ὁ πιστὸς Χριστιανὸς σηκώνει χάριν τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὸ πιὸ ἰσχυρὸ ἀντίβαρο, ἡ συμμαχία στὸν ἀγώνα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ? καὶ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ποὺ εἶναι τὸ τέρμα τῶν κόπων καὶ τῶν πόνων μας.
Ἐπισκεψιμότητα
