Βίος Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Πέτρου Ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας

Διακεκριμένος γιὰ τὴ λογιότητα καὶ σοφία του, ὁ ἅγιος Πέτρος διηύθυνε τὴν περίφημη Κατηχητικὴ Σχολὴ τῆς ᾽Αλεξαναρείας, πρὶν διαδεχθεῖ στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο τῆς μητροπόλεως Αἰγύπτου, τὸ 500, τὸν ἅγιο Θεωνᾶ. Τρία χρόνια ἀργότερα, ἡ ἔκδοση τῶν διαταγμάτων τοῦ Διοκλητιανοῦ γιὰ τὸν διωγμὸ καὶ τὴ φυλάκιση ὅλων τῶν χριστιανῶν τὸν ἀνάγκασε νὰ φύγει γιὰ νὰ μπορέσει, κρυφά, νὰ ἐνθαρρύνει τοὺς πιστοὺς νὰ κρατήσουν τὴν πίστη τους. ᾽Επωφελούμενος τῆς ἀπουσίας του ὅμως, ὁ Μελέτιος, ἐπίσκοπος Λυκοπόλεως, κατέλαβε τὴν ἐπισκοπικὴ ἕδρα τῆς ᾽Αλεξανδρείας μὲ τὸ πρόσχημα ὅτι ὁ Πέτρος τὴν εἴχε ἐγκαταλείψει ἀπὸ τὸν φόβο τοῦ διωγμοῦ. Περιεβλήθη τὶς ἐκκλησιαστικὲς δικαιοδοσίες καὶ χειροτόνησε τοὺς ὀπαδούς του πρεσβυτέρους σὲ διάφορες περιοχὲς τῆς Αἰγύπτου, συγκροτώντας ἔτσι μιὰ σχισματιχὴ ᾽Εκκλησία, ἡ ὁποία θὰ σταθεῖ ἡ αἰτία γιὰ ὀδυνηρὲς διχοστασίες ποὺ θὰ διαρκέσουν ἕναν αἰώνα σχεδόν. ῾Ο σφετεριστής, διαπνεόμενος ἀπὸ φανατισμό, κατηγοροῦσε τὸν ἅγιο Πέτρο γιὰ τὴν ἤπια στάση του ἀπέναντι σὲ ὅσους εἴχαν λυγίσει κατὰ τὸν δίωγμό (οἱ ἐκπεσόντες), οἱ ὁποῖοι ὅμῳς, ἔχοντας μετανοήσει, ἐπιθυμοῦσαν νὰ ἐπανενταχθοῦν στὴν ἐκκλησιαστιχὴ κοινωνία. Λίγα χρόνια ἀργότερα βέβαια, ὅταν ὁδηγήθηχε ὁ ἴδιος, μὲ τὴ σειρά του, μπροστὰ στὴν ἔσχατη δοκιμασία τῆς πίστεως, ἐνέδωσε στὴν ἀπειλὴ τῶν βασανιστηρίων καὶ θυσίασε στὰ εἴδωλα.

῾Η φοβερὴ αἵρεση τοῦ Ἀρείου θὰ γεννηθεῖ ἀκριβῶς ἀπὸ τούτη τὴ σχισματικὴ ᾽Εκκλησία. Ἀναφέρεται πὼς ό ἅγιος Πέτρος, ποὺ εἴχε συλληφθεῖ καὶ περίμενε νὰ δικασθεῖ, ἀρνήθηκε παραταῦτα κοινωνία στὸν αἱρετικὸ Ἄρειο*. Ὅταν ἐρωτήθηκε τὸ γιατί, ἀπάντησε ὄτι τὴν προηγούμενη νύκτα τοῦ φανερώθηκε ὁ Χριστὸς μὲ τὴ μορφὴ ἑνὸς δωδεκάχρονου παιδιοῦ ποὺ φοροῦσε λινὸ χιτώνα, σχισμένο ἀπὸ πάνω μέχρι κάτω. Τὸ φτωχὸ παιδὶ ἔσφιγγε ἐπάνω του μὲ δάκρυα στὰ μάτια τὰ δύο κομμάτια τοῦ χιτώνα, προσπαθώντας νὰ κρύψει τῂ γύμνια του. Ὁ Πέτρος τὸν ρώτησε: Κύριε, ποιὸς ἔσχισε τὸν χιτώνα Σου;» ᾽Εκεῖνος ἀπάντησε: ῾Ο ῎Αρειος μὲ γύμνωσε, γι’ αὐτὸ πρόσεξε νὰ μὴν τὸν δεχθεῖς σὲ κοινωνία καὶ σύστησε στοὺς πρεσβυτέρους ᾽Αχιλλᾶ καὶ ᾽Αλέξανδρο ποὺ θὰ σὲ διαδεχθοῦν νὰ διαφυλάξουν τὴν ὀρθόδοξη πίστη ἀπὸ τὶς ἐπιθέσεις του».
Στερεώνοντας ἔτσι τὴν ὀρθόδοξο πίστη καὶ ἐνθαρρύνοντας ἐκείνους ποὺ ἦταν φυλακισμένοι νὰ ἐπιμείνουν στὴν ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ μέχρι θανάτου, ὁ ἅγιος Πέτρος συνελήφθη κατὰ τὸ τελευταῖο κύμα τοῦ διωγμοῦ, ἐπὶ Μαξιμίνου Δάια (3 11). Καταδικασμένος σὲ ἀποκεφαλισμό, χωρὶς κὰν νὰ διχασθεῖ, χάρηκε ποὺ εἴχε φθάσει ἡ ὥρα νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Κύριο κοινωνώντας τῶν Παθῶν Του. Φοβούμενος ὅμως μήπως οἱ κάτοικοι τῆς ᾽Αλεξανδρείας ἐξεγερθοῦν πάλι μαθαίνοντας τὴν ἐκτέλεσή του καὶ γίνει ἔτσι αἰτία ταραχῶν καὶ αἱματοχυσίας, ὁ ἅγιος δραπέτευσε ἀπὸ τὴ φυλακὴ καὶ πῆγε μόνος του στὸν τόπο τῆς ἐκτελέσεως (Βουκόλον), ὅπου παραδόθηκε στοὺς δημίους του, μιμούμενος τὸν θεῖο Διδάσκαλό του, ὁ ὁποῖος προσφέρθηκε χωρὶς ἀντίσταση σὲ αὐτοὺς ποὺ ἦλθαν νὰ τὸν συλλάβουν. Στὸν ἰδιο αὐτὸ τόπο εἴχε ἐκτελεσθεῖ καὶ ὁ ἅγιος ἀπόστολος Μάρκος, ὁ ἱδρυτὴς τῆς ᾽Εκκλησίας ᾽Αλεξανδρείας [25 ᾽Απρ.]. ῾Ο ἅγιος Πέτρος ζήτησε νὰ τοῦ δοθοῦν λίγα λεπτὰ γιὰ νὰ πάει νὰ προσκυνήσει τὸν τάφο του. Κι ἐκεῖ, μὲ δάκρυα στὰ μάτια, ἀνέπεμψε φλογερὴ δέηση στὸν Εὐαγγελιστή, νὰ τοῦ δώσει θάρρος στὴν ἓσχατη τούτη δοκιμασία καὶ νὰ θέσει ὑπὸ τὴ σκέπη του τὴν ᾽Εκκλησία Ἀλεξανδρείας. ῎Επειτα σηκώθηκε καὶ ἔστρεψε τὴν προσευχή του στὸν Κύριο ᾽Ιησοῦ Χριστὸ ζητώντας τὸ χυμένο αἶμα του νὰ σφραγίσει καὶ νὰ θέσει τέλος στὸν διωγμό. ᾽Ακούσθηκε τότε μιὰ φωνὴ ἀπὸ ψηλὰ νὰ λέει δυνατά: ῾Ο Πέτρος ἧταν ὁ πρῶτος τῶν ᾽Αποστόλων καὶ ὁ (ἄλλος) Πέτρος θὰ εἷναι ὁ ἔσχατος τῶν μαρτύρων. Πράγματι, ὁ θάνατος τοῦ άγίου Πέτρου σημάδευσε τὸ τέλος τοῦ διωγμοῦ (24/25 Νοεμβρίου 311) καὶ θεωρεῖται ὁ τελευταῖος μάρτυς τῆς περιόδου ποὺ προηγήθηκε τῆς εἰρήνης τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Λίγο μετὰ τὴ θυσία τοῦ ἁγίου, οἱ πιστοὶ βρῆκαν μὲ συγκίνηση τὸ τίμιο λείψανό του καὶ τὸ μετέφεραν στὸν καθεδρικὸ ναό, ὅπου κάθισαν τὸν ἅγιο γιὰ πρώτη φορὰ στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο. Διότι ἀπὸ βαθειὰ ταπείνωση δὲν ἤθελε ποτὲ νὰ καθήσει, παρὰ μόνον στὸ ὑποπόδιον ποὺ ἀνέβαζε σὲ αὐτὸν καὶ ἑλεγε: «Μὴ μὲ ἀναγκάζετε νὰ καθήσω στὸ ἱερὸ σύνθρονο, γιατὶ τρέμω καὶ μὲ καταλαμβάνει δέος ὅταν τὸ πλησιάζω καὶ βλέπω τὴ θεία καὶ φωτοειδῆ δύναμη ποὺ ἑδρεύει ἐκεῖ· αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ, τοῦ μόνου μας ᾽Αρχιερέως». ᾽Εκεῖ, ἐνώπιον τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ τελευταίου τῶν μαρτύρων ἐχειροτονήθη ὁ διάδοχός του, ᾽Αχιλλᾶς.

Νέος Συναξαριστής Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου