Βίος Ἁγίου ἱερομάρτυρος Πολυκάρπου ἐπισκόπου Σμύρνης

 Ὁ «τρόπων μέτοχος καὶ θρόνων διάδοχός των Ἀποστόλων» μαρτυρικὸς ἱεράρχης τῆς Σμύρνης

Μέσα στὴ σεπτὴ χορεία τῶν μαρτυρικῶν ἱεραρχῶν τῆς ἱστορικῆς καὶ ἁγιοτόκου μικρασιατικῆς γῆς ἐξέχουσα θέση κατέχει ὁ τιμώμενος στὶς 23 Φεβρουαρίου ἔνδοξος ἱερομάρτυς τοῦ Χριστοῦ Ἅγιος Πολύκαρπος Ἐπίσκοπος Σμύρνης, ὁ ὁποῖος κατέστη Ἀποστολικὸς Πατὴρ τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ σύμφωνα καὶ μὲ τὸν ἱερὸ ὑμνογράφο ὑπῆρξε «καὶ τρόπων μέτοχος καὶ θρόνων διάδοχος των Ἀποστόλων».

Ο Άγιος Πολύκαρπος γεννήθηκε στὴν Ἔφεσο περὶ τὸ 70 μ.Χ. ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ φιλοχρίστους γονεῖς. Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Παγκράτιος καὶ ἡ μητέρα του Θεοδώρα. Μάλιστα οἱ γονεῖς του φυλακίστηκαν μὲ διαταγὴ τοῦ Ρωμαίου διοικητοῦ τῆς Ἐφέσου Μαρκίωνος λόγω του ὅτι ἀρνήθηκαν νὰ ἀσπασθοῦν τὰ εἴδωλα καὶ νὰ ἐγκαταλείψουν τὴ χριστιανική τους πίστη. Μόλις μία ἡμέρα προτοῦ μαρτυρήσουν οἱ δύο γονεῖς γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, γεννήθηκε μέσα στὴ φυλακὴ ὁ Ἅγιος Πολύκαρπος, τὸν ὁποῖο ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ θέλησε νὰ προστατεύσει. Ἔτσι τὴν ἀνατροφὴ του ἀνέλαβε μία πλούσια καὶ εὐσεβὴς γυναίκα, ποὺ δὲν εἶχε δικά της παιδιά. Τοῦ ἔδωσε μάλιστα τὸ ὄνομα Παγκράτιος γιὰ νὰ τιμήσει τὸν δι’ ἀποκεφαλισμοῦ τελειωθέντα πατέρα του. Βλέποντας ἡ θετὴ μητέρα του ὅτι ὁ Παγκράτιος διαθέτει πολλὰ πνευματικὰ χαρίσματα, τοῦ ἀνέθεσε καὶ τὴ διαχείριση τῶν οἰκονομικῶν. Ὁ Παγκράτιος ὅμως ἦταν φιλάνθρωπος καὶ ἄρχισε νὰ πηγαίνει στὶς γεμάτες ἀπὸ τρόφιμα ἀποθῆκες καὶ νὰ διανέμει κρυφά τα ἀγαθὰ στοὺς φτωχούς. Ὅταν ὅμως μία ἡμέρα πῆγε ἡ μητέρα του στὶς ἀποθῆκες καὶ τὶς βρῆκε ἄδειες, ἐξοργίστηκε γιὰ τὴν εὐσπλαχνία καὶ τὴν ἀγαθὴ προαίρεση τοῦ Παγκρατίου καὶ τότε ἐκεῖνος τῆς εἶπε νὰ πᾶνε μαζὶ νὰ ξαναδοῦν τὶς ἀποθῆκες. Ἡ γυναίκα ἀρνήθηκε νὰ πάει καὶ τότε ὁ Παγκράτιος πῆγε μόνος του καὶ ἀφοῦ προσευχήθηκε στὸν πολυεύσπλαχνο Θεό, οἱ ἀποθῆκες γέμισαν καὶ πάλι μὲ καρπούς. Μετὰ ἀπὸ τὸ θαῦμα κάλεσε καὶ πάλι τὴν εὐσεβῆ γυναίκα, ἡ ὁποία ἔκπληκτη ἀντίκρισε τὶς ἀποθῆκες γεμάτες ἀπὸ τρόφιμα. Τὸ θαυμαστὸ αὐτὸ γεγονὸς ἔκανε τὴ θετὴ μητέρα του νὰ μετονομάσει τὸν Παγκράτιο σὲ Πολύκαρπο, ἀφοῦ εἶναι πηγὴ τόσο τῶν ὑλικῶν ὅσο καὶ τῶν πνευματικῶν ἀγαθῶν. Μάλιστα ὁ ἐλεήμων Πολύκαρπος συνέχισε νὰ μοιράζει τρόφιμα ὄχι μόνο στοὺς φτωχούς, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ στοὺς πλούσιους.

Σὲ ἡλικία εἴκοσι ἐτῶν γνώρισε τὸν Εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη τὸν Θεολόγο, ὁ ὁποῖος τὴν ἐποχὴ αὐτὴ κήρυττε τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ στὴ Μ. Ἀσία. Σαγηνευμένος ἀπὸ τὸ πύρινο κήρυγμα καὶ τὴν ἱεραποστολικὴ δράση τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου ἔγινε μαθητὴς καὶ συνοδοιπόρος του μαζὶ καὶ μὲ δύο ἄλλους πνευματικοὺς ἄνδρες, τὸν Ἰγνάτιο τὸν Θεοφόρο, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἀργότερα Ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας, καὶ τὸν Ἐπίσκοπο Σμύρνης Βουκόλο. Ὅταν ὅμως ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἐξορίστηκε στὸ νησὶ τῆς Πάτμου ἀπὸ τὸν Ρωμαῖο αὐτοκράτορα Δομετιανό, ὁ Πολύκαρπος ἔμεινε κοντὰ στὸν Ἐπίσκοπο Βουκόλο, ὁ ὁποῖος ἐκτιμώντας τὶς σπάνιες ἀρετὲς του τὸν χειροτόνησε ἱερέα καὶ τοῦ ἀνέθεσε τὸ ἔργο τοῦ ὀρφανοτρόφου. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Βουκόλου καὶ σύμφωνα μὲ τὴν ἐπιθυμία του πρὶν τὴν κοίμησή του, τὴ θέση στὸ ἀξίωμα τοῦ Ἐπισκόπου Σμύρνης κατέλαβε ὁ Πολύκαρπος, ὁ ὁποῖος ἀναδείχθηκε στοργικὸς καὶ φιλάνθρωπος ποιμενάρχης, ἀλλὰ καὶ ἀκούραστος ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἐνδεικτικὸ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος, ὁ ὁποῖος τὸ 113 μ.Χ. συνελήφθηκε ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες μὲ σκοπὸ νὰ θανατωθεῖ στὴ Ρώμη, ἔστειλε ἐπιστολὴ στὸν Ἅγιο Πολύκαρπο, στὴν ὁποία τὸν ἐπαινεῖ καὶ τὸν ἀναγνωρίζει ὡς ἕνα φλογερὸ ἀγωνιστὴ τῆς πίστεως. Μάλιστα κατὰ τὴ σύλληψη τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου ὁ Ἅγιος Πολύκαρπος ἔτρεξε γιὰ νὰ τὸν συναντήσει καὶ νὰ τὸν ἐμψυχώσει. Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἀξίζει νὰ ἀναφερθεῖ ὅτι μέχρι σήμερα σώζεται ἐπιστολὴ τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου πρὸς τοὺς χριστιανοὺς τῶν Φιλίππων τῆς Μακεδονίας, στὴν ὁποία τοὺς συγχαίρει καὶ τοὺς εὐχαριστεῖ γιὰ τὴ φιλοξενία, ποὺ ἐπεφύλαξαν στὸν Ἰγνάτιο κατὰ τὴ διέλευσή του ἀπὸ ἐκεῖ, καθὼς τὸν ὁδηγοῦσαν στὴ Ρώμη, ὅπου καὶ μαρτύρησε.

Ὁ Ἅγιος Πολύκαρπος, ὁ ὁποῖος ἀναδείχθηκε φλογερὸς καὶ ἀκαταπόνητος διδάσκαλος τῆς χριστιανικῆς ἀλήθειας, ἀνέλαβε νὰ ὑπερασπισθεῖ σθεναρὰ τὴ χριστιανικὴ πίστη ἀπέναντι στὶς πλάνες καὶ τὶς αἱρέσεις τῆς ἐποχῆς του. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀποφάσισε καὶ πῆγε στὴ Ρώμη, γιὰ νὰ διευθετήσει τὸ θέμα ποὺ εἶχε ἀνακύψει ἀπὸ τὴ διαφορετικὴ ἡμέρα ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα. Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ στὴ Ρώμη δροῦσε ὁ αἱρεσιάρχης Μαρκίωνας. Ὅταν μία ἡμέρα τὸν συνάντησε στὸν δρόμο καὶ ὁ Πολύκαρπος δὲν τὸν χαιρέτησε, ὁ Μαρκίωνας τὸν ρώτησε τὸν λόγο ποὺ δὲν τὸν χαιρετᾶ σὰν νὰ μὴν τὸν γνωρίζει. Τότε ὁ Πολύκαρπός του ἀπάντησε ὅτι τὸν γνωρίζει ὡς τὸν πρωτότοκο γιὸ τοῦ Σατανᾶ.

Μὲ τὴ χάρη τοῦ Παντοδύναμου Θεοῦ ὁ Ἅγιος Πολύκαρπος τέλεσε πολλὰ θαύματα. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ ἦταν καὶ ἡ κατάσβεση τῆς μεγάλης καταστροφικῆς πυρκαγιᾶς, ἡ ὁποία γιὰ ἑπτὰ ὁλόκληρες ἡμέρες κατέκαιγε μέσα καὶ ἔξω ἀπὸ τὴ Σμύρνη σπίτια, ζῶα καὶ χωράφια. Οἱ εἰδωλολάτρες παρακάλεσαν τοὺς ψεύτικους θεούς τους γιὰ νὰ σταματήσει ἡ καταστροφή, ἀλλὰ ἡ φωτιὰ δυνάμωσε ἀκόμη περισσότερο. Οἱ χριστιανοὶ ζήτησαν τότε τὴ βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ προσευχήθηκε στὸν Πανοικτίρμονα Θεὸ ἀσκώντας παράλληλα καὶ κριτικὴ στοὺς εἰδωλολάτρες γιὰ τὴν ἐμμονή τους στὴ θρησκεία τῶν ψεύτικων εἰδώλων, σταμάτησε τὴ φωτιὰ καὶ τὴ φοβερὴ καταστροφή. Τὸ θαῦμα αὐτὸ παρακίνησε πολλοὺς εἰδωλολάτρες στὸ νὰ πιστέψουν στὸν ἕνα καὶ ἀληθινὸ Θεὸ καὶ στὴ συνέχεια νὰ βαπτισθοῦν χριστιανοί. Ἕνας ὅμως εἰδωλολάτρης, ὀνόματι Πετρόνιος, ἄρχισε νὰ μιλᾶ μὲ βλασφημία ἐναντίον τοῦ ἁγίου καὶ τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Κατὰ τὴ διάρκεια ὅμως ποὺ βλασφημοῦσε, δαιμονίσθηκε, ἔπεσε κάτω καὶ ἄρχισε νὰ βγάζει ἀφροὺς καὶ κραυγὲς ἀπὸ τὸ στόμα. Βλέποντας οἱ χριστιανοὶ αὐτὸ τὸ θέαμα, τὸν λυπήθηκαν καὶ ζήτησαν ἀπὸ τὸν ἅγιο νὰ τὸν θεραπεύσει. Ὁ εὔσπλαχνος Ἅγιος Πολύκαρπος προσευχήθηκε καὶ ἀμέσως ὁ Πετρόνιος θεραπεύτηκε ψυχικὰ καὶ σωματικὰ καὶ ἀπαλλάχθηκε ἀπὸ τὸ πονηρὸ καὶ ἀκάθαρτο πνεῦμα. Μετὰ τὸ θαῦμα ὁ Πετρονιὸς ἀσπάσθηκε τὸν χριστιανισμὸ καὶ βαπτίσθηκε χριστιανὸς τόσο ὁ ἴδιος ὅσο καὶ ἡ οἰκογένειά του. Εἶχαν περάσει τέσσερα χρόνια ἀπὸ τότε ποὺ ἡ φοβερὴ πυρκαγιὰ εἶχε ξεσπάσει στὴν περιοχὴ τῆς Σμύρνης καὶ ἡ περιοχὴ ἀντιμετώπιζε τὸ σοβαρὸ πρόβλημα τῆς ἀνομβρίας καὶ μάλιστα σὲ τέτοιο βαθμό, ὥστε κινδύνευαν νὰ καταστραφοῦν ὅλοι οἱ καρποὶ στὰ χωράφια. Οἱ χριστιανοὶ ζήτησαν τότε τὴ βοήθεια τοῦ ἁγίου, ὁ ὁποῖος μὲ τὴν προσευχητικὴ τού δύναμη ἔκανε τὸ θαῦμα καὶ ἔτσι ἄρχισε νὰ βρέχει ἀσταμάτητα. Ὅμως οἱ βροχὲς εἶχαν τέτοια διάρκεια, ὥστε καὶ πάλι μὲ τὴν προσευχὴ τοῦ ἁγίου σταμάτησαν.

Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ στὴ Ρώμη αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Ἀντωνίνος Πίος, ὁ ὁποῖος εἶχε ἐξαπολύσει ἕναν ἀδυσώπητο διωγμὸ ἐναντίον τῶν χριστιανῶν. Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα τῆς σκληρότητας καὶ τῆς λυσσαλέας ὀργῆς τοῦ ἐναντίον τῶν χριστιανῶν ἦταν ὅτι στὸ στάδιο τῆς Σμύρνης εἶχαν ὁδηγηθεῖ χριστιανοὶ γιὰ νὰ κατασπαραχθοῦν ἀπὸ τὰ θηρία. Ἀνάμεσα σ’ αὐτοὺς ἦταν καὶ ἕνας γενναῖος χριστιανὸς σὲ γεροντικὴ ἡλικία, ποὺ ὀνομαζόταν Γερμανικός. Αὐτὸς ὁ γέροντας ἦταν τόσο σταθερὸς στὴ χριστιανική του πίστη, ὥστε παρὰ τὶς ἀπειλὲς εἶχε φτάσει στὸ σημεῖο νὰ προκαλεῖ τὰ θηρία γιὰ νὰ ἐνθαρρύνει τοὺς χριστιανούς. Ἡ θαρραλέα αὐτὴ στάση τοῦ γέροντα προκάλεσε τόσο πολὺ τὴν ὀργὴ τῶν εἰδωλολατρῶν, ὥστε ὅλοι μαζὶ ἄρχισαν νὰ φωνάζουν «θάνατος στοὺς ἄθεους», ἐνῶ ἄρχισαν νὰ ἀναζητοῦν τὸν Πολύκαρπο γιὰ νὰ τὸν συλλάβουν.

Μόλις πληροφορήθηκαν οἱ χριστιανοὶ ὅτι οἱ εἰδωλολάτρες ἐπιδιώκουν νὰ συλλάβουν τὸν Ἐπίσκοπο Σμύρνης Πολύκαρπο, τὸν ἔπεισαν νὰ φύγει ἀπὸ τὴν πόλη καὶ νὰ ἐγκατασταθεῖ σ’ ἕνα ἀγρόκτημα μαζὶ μὲ μερικοὺς χριστιανούς. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς παραμονῆς του ἐκεῖ, προσευχόταν ἀδιάλειπτα γιὰ ὅλους τους χριστιανούς. Τρεῖς ἡμέρες πρὶν τὴ σύλληψή του καὶ ἀφοῦ ἔκανε τὴν προσευχή του, ἀποκοιμήθηκε. Στὸν ὕπνο του εἶδε σὲ ὅραμα ὅτι τὸ προσκέφαλό του εἶχε πιάσει φωτιὰ καὶ καιγόταν. Μόλις ξύπνησε, εἶπε στοὺς χριστιανοὺς ποὺ ἦταν μαζί του, ὅτι θὰ πρέπει νὰ καεῖ ζωντανὸς γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως οἱ χριστιανοὶ πληροφορούμενοι ὅτι οἱ εἰδωλολάτρες ἀναζητοῦν τὸν Πολύκαρπο, τὸν ἔπεισαν νὰ φύγει ἀπὸ τὸ κτῆμα, ὅπου βρισκόταν. Μόλις ἔφυγε, κατέφθασαν ἐκεῖ οἱ εἰδωλολάτρες καὶ ἐπειδὴ δὲν τὸν βρῆκαν, συνέλαβαν δύο μικρὰ παιδιὰ καὶ ἄρχισαν νὰ τὰ βασανίζουν. Τὸ ἕνα παιδὶ ἀναγκάστηκε νὰ φανερώσει τὸν τόπο, ὅπου βρισκόταν ὁ ἅγιος καὶ ἔτσι ἔχοντας μαζί τους καὶ τὸ παιδί, ἔφτασαν στὸ σπίτι, ὅπου ὁ γέροντας Ἐπίσκοπος της Σμύρνης ἑτοιμαζόταν νὰ κοιμηθεῖ. Παρόλο ποὺ εἶχε τὴ δυνατότητα νὰ διαφύγει, προτίμησε νὰ μείνει, ἀφοῦ αὐτὸ ἦταν καὶ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος ἐμφανίστηκε ἤρεμος καὶ χαρούμενος μπροστά τους καὶ ἄρχισε νὰ συνομιλεῖ μαζί τους. Μάλιστα ἔδωσε τὴν ἐντολὴ στοὺς χριστιανοὺς νὰ ἑτοιμάσουν τραπέζι γιὰ νὰ φᾶνε οἱ εἰδωλολάτρες, ἐνῶ ζήτησε νὰ τὸν ἀφήσουν νὰ προσευχηθεῖ. Στὴ συνέχεια τὸν συνέλαβαν καὶ τὸν ὁδήγησαν στὴν πόλη. Στὸ δρόμο τὸν συνάντησε ὁ Εἰρήναρχος τῆς Σμύρνης, ποὺ ὀνομαζόταν Ἡρώδης, μαζὶ μὲ τὸν πατέρα του καὶ τὸν κάλεσε νὰ καθίσει στὸ κάρο του. Ὁ Ἡρώδης τὸν ρώτησε γιατί δὲν θυσιάζει στοὺς προγονικοὺς θεούς, ἀλλὰ ἀκούγοντας ἀπὸ τὸν Πολύκαρπο τὴν ἀρνητικὴ ἀπάντηση, θύμωσε τόσο πολύ, ὥστε μαζὶ μὲ τὸν πατέρα του τὸν ἔριξαν ἀπὸ τὸ κάρο μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἅγιος νὰ σπάσει τὸ πόδι του. Παρόλα αὐτὰ ὁ γέροντας Ἐπίσκοπος βάδιζε μὲ προθυμία πρὸς τὸ στάδιο καὶ τὴ στιγμὴ ποὺ μπῆκε, ἀκούσθηκε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ μία φωνή, ἡ ὁποία ἔλεγε: «ἴσχυε Πολύκαρπε καὶ ἀνδρίζου». Αὐτὴ τὴ φράση τὴν ἄκουσαν πολλοὶ χριστιανοί, ἀλλὰ κανεὶς δὲν γνωρίζει ποιὸς τὴν εἶπε.

Μόλις πληροφορήθηκε ὁ ὄχλος ὅτι συνελήφθη ὁ Πολύκαρπος, ἄρχισαν ὅλοι μαζὶ νὰ φωνάζουν. Ὁ Ρωμαῖος ἀνθύπατος τῆς Μ. Ἀσίας Στάτιος Κοδράτος τὸν ρώτησε, ἐὰν εἶναι πράγματι ὁ Πολύκαρπος. Ἀφοῦ ὁ ἅγιος ἀπάντησε θετικά, ὁ εἰδωλολάτρης ἀνθύπατος τὸν παρακάλεσε νὰ σεβαστεῖ τὴν ἡλικία του καὶ νὰ ἀσπασθεῖ τὴν εἰδωλολατρικὴ θρησκεία βλασφημώντας τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἅγιος τότε τοῦ ἀπάντησε μὲ παρρησία «ἔχω ὀγδοήκοντα ἓξ χρόνους ὅπου Τὸν δουλεύω, καὶ κανένα κακὸν δὲν μοῦ ἔκαμε, πὼς ἠμπορῶ νὰ βλασφημήσω τὸν Βασιλέα μου, τὸν Σωτήρα καὶ Λυτρωτήν μου;». Ὁ ἀνθύπατος προσπάθησε καὶ πάλι νὰ τὸν πείσει νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστό, ἀλλὰ ὁ ἔνδοξος ἱερομάρτυς Πολύκαρπος ὁμολόγησε θαρραλέα τὴ χριστιανική του πίστη. Ὁ ἀνθύπατος τὸν ἀπείλησε ὅτι θὰ τὸν ρίξει στὰ θηρία, ἀλλὰ ὁ γενναῖος ἀθλητὴς τοῦ Χριστοῦ ἔμεινε ἀτάραχος. Τότε τὸν ἀπείλησε καὶ πάλι λέγοντάς του ὅτι θὰ τὸν κάψει ζωντανό. Ὁ ἅγιος ὅμως τοῦ ἀπάντησε ὅτι δὲν τὸν φοβίζει ἡ φωτιά, ἡ ὁποία ἀνάβει καὶ σβήνει, ἀλλὰ τὸ ἄσβεστο πῦρ τῆς αἰωνίου κολάσεως ποὺ κατακαίει τοὺς ἀσεβεῖς. Ἡ θαρραλέα αὐτὴ στάση τοῦ ἁγίου προκάλεσε τὴν ὀργὴ τοῦ ἀνθυπάτου, ὁ ὁποῖος ἔστειλε τὸν κήρυκα στὴ μέση του σταδίου καὶ ἀνακοίνωσε ὅτι ὁ Πολύκαρπος ὁμολόγησε τὴ χριστιανική του ἰδιότητα. Ἡ ἀνακοίνωση αὐτὴ προκάλεσε τὴ λυσσαλέα ὀργὴ τοῦ ὄχλου, ὁ ὁποῖος φώναξε ὅτι ὁ Πολύκαρπος εἶναι ὁ διδάσκαλος καὶ πατέρας τῶν χριστιανῶν καὶ αὐτός, ποὺ διδάσκει τοὺς ἀνθρώπους νὰ μὴν προσκυνοῦν τοὺς εἰδωλολατρικοὺς θεούς. Στὴ συνέχεια παρακάλεσαν τὸν φύλακα τῶν ἀγρίων ζώων νὰ ἀφήσει ἕνα λιοντάρι γιὰ νὰ κατασπαράξει τὸν ἅγιο. Ὁ φύλακας δήλωσε ὅτι τὰ ἄγρια ζῶα εἶναι ἤδη χορτάτα καὶ τότε ἀποφασίστηκε νὰ καεῖ ὁ ἅγιος ζωντανός, ὥστε νὰ ἐκπληρωθεῖ καὶ τὸ ὅραμα ποὺ εἶχε δεῖ. Ἀμέσως ἄρχισαν νὰ συγκεντρώνουν ξύλα, ἐνῶ στὴν πρόθεση τῶν εἰδωλολατρῶν νὰ τὸν καρφώσουν γιὰ νὰ μὴν δραπετεύσει, ὁ ἅγιος τους ἀπάντησε ὅτι ὁ Κύριος του ἔχει δώσει τὴ δύναμη νὰ ὑπομείνει τὴ φωτιά. Τοῦ ἔδεσαν μόνο τα χέρια καὶ ὁ ἅγιος προσευχόμενος εὐχαρίστησε τὸν Θεό, ποὺ τὸν ἀξίωσε νὰ συναριθμηθεῖ στοὺς μάρτυρες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ ἀπολαύσει τὴν αἰώνια ζωή, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ ὅτι προεφανέρωσε τὸ ἔνδοξο μαρτύριό του. Μόλις τελείωσε τὴν προσευχὴ του ὁ ἅγιος, δυνάμωσαν τὴ φωτιὰ καὶ τότε συνέβη ἕνα θαῦμα. Οἱ φλόγες σχημάτισαν ἕνα εἶδος καμάρας πάνω ἀπὸ τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου καὶ μία ἄρρητη εὐωδία πλημμύρισε τὸ στάδιο. Βλέποντας μὲ ἔκπληξη οἱ ἀσεβεῖς εἰδωλολάτρες ὅτι τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου δὲν καιγόταν, ἔδωσαν ἐντολὴ σ’ ἕναν δήμιο νὰ τὸν θανατώσει μ’ ἕνα ξίφος. Ὅμως ἀπὸ τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου ἔτρεξε τόσο πολὺ αἷμα, ὥστε ἔσβησε τελείως ἡ φωτιά. Ὁ ἅγιος παρέδωσε τὴν ἁγία του ψυχὴ στὸν Κύριο στὶς 23 Φεβρουαρίου τοῦ 156 μ.Χ. ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ αὐτοκράτορος Ἀντωνίνου Πίου καὶ ἔτσι ἔλαβε τὸν στέφανο τῆς αἰωνίου ζωῆς καὶ δόξας. Τὸ μαρτυρικὸ τέλος τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου σώζεται σὲ ἐγκύκλιο ἐπιστολὴ τῆς Ἐκκλησίας Σμύρνης πρὸς τὴν Ἐκκλησία Φιλομηλίου τῆς Φρυγίας, θεωρεῖται δὲ τὸ κείμενο αὐτὸ τοῦ μαρτυρίου, ποὺ διασώθηκε σὲ πέντε χειρόγραφα, ὡς τὸ ἀρχαιότερο ἀπὸ τὰ διασωθέντα μέχρι σήμερα μαρτύρια.

Μετὰ τὴ μαρτυρικὴ τελείωση τοῦ ἁγίου οἱ χριστιανοὶ προσπάθησαν νὰ πάρουν τὸ ἱερὸ λείψανο, ἀλλὰ μὲ προτροπὴ τοῦ εἰδωλολάτρη πατέρα τοῦ Εἰρηνάρχου Σμύρνης δόθηκε ἡ ἐντολὴ νὰ κάψουν τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου γιὰ νὰ μὴν ἀποτελέσει πηγὴ εὐλογίας καὶ προσκυνήματος. Μετὰ τὴν καύση οἱ χριστιανοὶ περισυνέλαξαν τὰ ἱερὰ λείψανα καὶ τὰ διαφύλαξαν ὡς πολύτιμη πνευματικὴ παρακαταθήκη. Ἕνα ἀπὸ τὰ ἱερὰ αὐτὰ λείψανα εἶναι καὶ τὸ φυλασσόμενο ἀπὸ τὸ ἔτος 1475 στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κοιμήσεως Θεοτόκου Ἀμπελακιωτίσσης (Κοζίτσης) Ναυπακτίας δεξιὸ χέρι τοῦ Ἁγίου

…

Ὁ ἔνδοξος ἱερομάρτυς τοῦ Χριστοῦ Ἅγιος Πολύκαρπος, ὁ ὁποῖος κατέστη «τρόπων μέτοχος καὶ θρόνων διάδοχος» καὶ «τῆς Ἀσίας διδάσκαλος καὶ πατὴρ τῶν χριστιανῶν» προβάλλει στὴ σημερινὴ πνευματικὰ ἄστατη καὶ κοινωνικὰ διαταραγμένη ἐποχή μας ὡς ὁ πολύφωτος ἀστέρας, ποὺ θὰ μᾶς διδάσκει, θὰ μᾶς ἐμπνέει, θὰ μᾶς ἐνισχύει καὶ θὰ μᾶς καθοδηγεῖ στὸν δρόμο τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς καὶ σωτηρίας.

Ἀριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος Ἐκπαιδευτικὸς

πηγή